DNYANIN ve TRKYENN GENEL ENERJ DURUMU Banu GM

DÜNYANIN ve TÜRKİYENİN GENEL ENERJİ DURUMU Banu GÜMÜŞ ELEKTRİK MÜHENDİSİ ENERJİ YÖNETİCİSİ 7. DÖNEM SANAYİ ENERJİ YÖNETİCİSİ EĞİTİMİ 24 MAYIS – 29 MAYIS 2010

Ajanda 1. Dünyanın Enerji Durumu 2. Türkiye’nin Enerji Durumu 3. Enerjide Dışa Bağlılık 4. Enerji Kaynakları

Dünyada nüfus artışı, sanayileşme ve kentleşme olguları, küreselleşme sonucu artan ticaret olanakları, doğal kaynaklara ve enerjiye olan talebi giderek artırmaktadır.

Dünya’da Enerji Durumu IEA-WEO 2008 dünyada enerji talebinin 2008’den 2030’a kadar yıllık ortalama %1. 6’lık bir artışla %45 oranında artacağını ve yaklaşık 17. 000 Milyon. TEP’e ulaşacağını öngörmektedir.

Dünya’da Enerji Durumu Bu talep artışının en önemli sebeplerinden biri de OECD üyesi olmayan gelişmekte olan ülkelerin %75’lere varan talep artışı olacaktır. 2030 yılında dünya birincil enerji arzının sağlanmasında, petrolün %35, doğal gazın %25, kömürün %21. 8, yenilenebilir enerji kaynaklarının %11. 3, nükleerin %4. 5 hidrolik kaynakların ise % 2. 2 oranında pay alacağı tahmin edilmektedir.

2030 YILI DÜNYA ENERJİ TÜKETİM DURUMU Petrol Yenilenebilir Enerji Doğalgaz Nükleer Kömür Hidrolik 2% 4% 12% 35% 22% 25%

2008 yılı Dünya ispatlanmış Fosil Yakıt Rezervleri BÖLGE PETROL DOĞAL GAZ KÖMÜR (MİLYAR TON) (TRİLYON M 3) (MİLYAR TON) Kuzey Amerika 9, 7 8, 87 246 Orta ve güney Amerika 17, 6 7, 31 15 Avrupa & Avrasya 19, 2 62, 89 272 Ortadoğu 102 75, 91 1, 4 Afrika 16, 6 14, 65 32 5, 6 15, 39 259 170, 8 185 826 Asya ve Okyanusya Toplam Dünya Kaynak: BP Statistical Review of World Energy June 2009

PETROL 2008 YILI İSPATLANMIŞ PETROL REZERVLERİ (milyar varil)

PETROL 2008 YILI İSPATLANMIŞ PETROL REZERVLERİNİN YÜZDESEL DAĞILIMI (milyar varil)

PETROL 2008 yılı ispatlanmış en büyük petrol rezervlerine sahip olan üç ülke, Suudi Arabistan 36, 3 Milyar Ton, İran 18, 9 Milyar Ton Irak 15, 5 Milyar Ton

PETROL

PETROL 2008 yılı en çok petrol üreten üç ülke, Suudi Arabistan 515, 3 Milyon Ton/yıl, Rusya Federasyonu 488, 5 Milyon Ton/yıl Amerika Birleşik Devletleri 305, 1 Milyon Ton/yıl

PETROL 2008 yılında en çok petrol tüketen üç ülke, ABD 884, 5 Milyon Ton/yıl, Çin 375, 7 Milyon Ton/yıl Japonya 221, 8 Milyon Ton/yıl ABD, 2008 yılında Afrika’nın 6. 5 katı, Orta. Doğu’nun ve Güney Amerika ülkelerinin 3 katı petrol tüketmiştir.

DÜNYADA SEKTÖRLERE GÖRE SIVI YAKIT TÜKETİMİ TRENDİ

Doğalgaz Fosil kaynaklar içerisinde en büyük talep artışının doğal gazda olması beklenmektedir. 2008 yılında 2760 Milyon. TEP olan üretim miktarının özellikle Batı Avrupa’nın yüksek talebinin karşılanması amacı ile 2030 yılında ikiye katlanacağı hesaplanmaktadır. Dünya doğal gaz ile yeni bir bağımlılık dönemine girmiştir.

DOĞALGAZ 2008 Yılı Dünya Doğal Gaz Rezervlerinin Bölgelere Göre Dağılımı (Trilyon m 3)

Trilyon m 3 Yüzde oranı Dünya Toplamı 177, 0 100, 0% İlk 20 Ülke 160, 6 90, 7% Rusya 47, 5 26, 9% İran 28, 1 15, 9% Katar 25, 2 14, 3% Suudi Arabistan 7, 3 4, 1% ABD Birleşik Arap Emirlikleri 6, 7 3, 8% 6, 1 3, 4% Nijerya 5, 2 2, 9% Venezuella 4, 8 2, 7% Cezayir 4, 5 2, 5% Irak 3, 2 1, 8% Endonezya 3, 0 1, 7% Türkmenistan 2, 7 1, 5% Kazakistan 2, 4 1, 4% Malezya 2, 3 1, 3% Norveç 2, 3 1, 3% Çin 2, 3 1, 3% Özbekistan 1, 8 1, 0% Kuveyt 1, 8 1, 0% Mısır 1, 7 0, 9% Kanada 1, 6 0, 9% Dünyanın geri kalanı 16, 4 9, 3% 30. 0% Dünya Doğalgaz Rezervleri 25. 0% 20. 0% 15. 0% 10. 0% Rusya İran Katar Suudi Arabistan Amerika Birleşik Devletleri Birleşik Arap Emirlikleri Nijerya Venezuella Cezayir Irak Endonezya Türkmenistan Kazakistan Malezya Norveç Çin Özbekistan Kuveyt Mısır Kanada Dünyanın geri kalanı 5. 0%

DOĞALGAZ 2008 Yılı Dünya Toplam Doğal Gaz Üretimi 2768 Milyon TEP

DOĞALGAZ Doğalgaz üretiminde en önde olan ülkeler ; Rusya 541, 5 Milyon TEP/yıl ABD 533 Milyon TEP/yıl Kanada 157, 7 Milyon TEP/yıl Iran 104, 7 Milyon TEP/yıl Norveç 89, 3 Milyon TEP/yıl

DOĞALGAZ 2008 Yılı Dünya Toplam Doğal Gaz Tüketimi 2726 Milyon TEP

DOĞALGAZ Doğalgaz tüketiminin en çok olduğu ülkeler ; ABD 600 Milyon TEP/yıl Rusya 378 Milyon TEP/yıl Iran 106 Milyon TEP/yıl ABD’nin yıllık doğalgaz tüketimi Asya-Pasifik ülkelerinin 1. 3 katı, Orta Doğu ülkelerinin 2 katı , Güney ve Orta Amerika ülkelerinin yaklaşık 5 katı ve Afrika’nın 7 katıdır.

KÖMÜR Bir trilyon ton olduğu tahmin edilen büyük bir küresel rezerve sahip olan, Kömürün, yılda ortalama % 1, 4 artış hızıyla, üretiminin 2030 yılında 3600 MTEP değere ulaşacağı tahmin edilmektedir.

KÖMÜR 2008 yılı Dünya kömür rezervi 826. 000 Milyon Ton

KÖMÜR Kömür rezervlerinin en çok olduğu ülkeler ; ABD 238 Bin. Milyon Ton Rusya 157 Bin. Milyon Ton Çin 115 Bin. Milyon Ton ABD dünyadaki toplam kömür rezervlerinin yaklaşık %30’una sahiptir.

m lo Ko bi ya a ny lo Po n ta kis fri ka a ne zy y. A za Ka ne Gü do En sy a Ru an lya tra us Av ist nd Hi AB D Çi n Kömür Üretimi -2008 yılı MTEP 3000. 00 2500. 00 2000. 00 1500. 00 1000. 00 500. 00

Dünya fosil yakıt rezervlerinin kullanılabilme süreleri (yıl) BÖLGE PETROL DOĞAL GAZ KÖMÜR Kuzey Amerika 12 10 231 Orta ve Güney Amerika 41 52 269 Avrupa ve Avrasya 22 60 241 Ortadoğu 81 100 399 Afrika 32 88 270 Asya ve Okyanusya 14 41 92 Toplam Dünya 41 65 200

TÜRKİYE’DE ENERJİ

TÜRKİYE’DE ENERJİ 2008 Yılı Birincil Enerji Arzının Kaynaklara Göre Değişimi Hidrolik YEK 3% 2% Kömür 30% D. Gaz 32% Petrol 30% Odun, Hayvan & Bitki artıkları 5% 2008 yılında birincil enerji tüketimimiz 106. 3 Milyon TEP olmuştur.

ENERJİDE DIŞA BAĞIMLILIK • 2010 yılı tahmini birincil enerji tüketimimiz 2009 yılı sonuna göre 6, 5 MTEP artarak 105, 8 MTEP olacaktır. • 2010 yılı tahmini birincil enerji üretimimiz ise 29, 2 MTEP olacaktır. Böylece birincil enerji talebinin ithal kaynaklardan karşılanma oranın 2010 yılında yüzde 72, 4 olacağı öngörülmektedir.

2008 YILI ENERJİ ARZI İTHALAT PAYI 6% 24% Yerli Üretim İthalat İhracat 70%

İTHAL ENERJİNİN MALİYETİ İthal Primer Enerji Faturası 2007 Talebi Birim Toplam Birim Fiyat Birim Ödeme (Milyar (USD) Petrol 188. 2 USD/va 74. 947 Varil 78, 13 ril 14, 71 Doğalgaz Milya USD/10 40, 00 r m 3 400, 00 00 m 3 16, 00 Elektriğe Dayalı İthal Kömür Milyo USD/To 4, 56 n Ton 124, 30 n 0, 57 Isınmaya Dayalı İthal Kömür Milyo USD/To 11, 44 n Ton 124, 30 n 1, 42 Türkiye'nin Toplam (Net) Enerji ithalatı 32, 70

TÜRKİYE’NİN İTHALATTA KAYNAK BAĞIMLILIĞI

BİRİNCİL ENERJİ ÜRETİMİMİZİN KAYNAKLARA GÖRE DAĞILIMI Birincil enerji üretimimiz 2007 yılında 27. 4 Milyon TEP olarak gerçekleşmiştir

BİRİNCİL ENERJİ TÜKETİMİMİZİN KAYNAKLARA GÖRE DAĞILIMI

2008 YILI ENERJİ TÜKETİMİMİZİN DAĞILIMI Tarım 10% Enerji Dışı 8% Ulaştırma 30% Çevrim ve Enerji Sektörü 25% Sanayi Tüketimi 49% Konut ve Hizmetler 54%

SANAYİDE TÜKETİLEN ENERJİ KAYNAKLARININ TÜRLERİNE GÖRE DAĞILIMI Bin TEP 7000. 00 6000. 00 5000. 00 4000. 00 3000. 00 2000. 00 1000. 00 Taş Kömürü Linyit Asfaltit Kok P. kok Petrol D. Gaz Elektrik Jeo. Isı Güneş Diğer Isı

SEKTÖRLERE GÖRE ENERJİ TÜKETİMİ Demir Çelik 19% Diğer Sanayi 52% Kimya-Petrokimya 2% Feedstock Gübre 1%2% Çimento 20% Demirdışı Şeker Metaller 1%2%

ENERJİDE DIŞA BAĞIMLILIK • EPDK’nın 2008 faaliyet raporuna göre elektrik ihracatı 2008 yılında yüzde 60 oranında azalan Türkiye doğalgaz ve petrolde dışa bağımlı durumdadır. • Doğalgaz ithalatının yüzde 62’sini Rusya’dan yapan Türkiye kullandığı petrolün de yüzde 90’ını ithal ediyor.

TÜRKİYE’NİN DÜNYA’YA GÖRE DURUMU • Türkiye’nin hidroelektrik enerji potansiyeli, dünya toplam potansiyelinin yüzde 1’i, Avrupa toplam potansiyelinin ise yüzde 16’sı civarındadır. • Hidroelektrik potansiyelimizin yüzde 70 ‘e yakın kısmı henüz degerlendirilememektedir. • Türkiye, bor, toryum, hidrojen gibi alternatif enerji kaynaklarına sahip bir ülke olarak göze çarpmakta, teknolojik gelismeler ise diger alternatif enerji kaynakları arasında bu üçünü ön plana çıkarmaktadır.

TAŞ KÖMÜRÜ-LİNYİT • Ülkemiz linyit rezervleri açısından ve üretim miktarları açısından dünya ölçeğinde orta düzeyde, taşkömüründe ise alt düzeyde değerlendirilebilir. Toplam dünya linyit rezervinin yaklaşık %1, 6'sı ülkemizde bulunmaktadır. • Taş kömürü rezervleri ise 1, 33 milyar tondur. Taşkömürü ithalatı çoğunlukla sanayi sektörünün ihtiyacının karşılanması amacıyla yapılmakta olup ithal edilen taşkömürün yaklaşık %28’i demir-çelik sanayinde tüketilmektedir.

TAŞ KÖMÜRÜ-LİNYİT Türkiye'nin toplam linyit rezervi 8, 3 Milyar Ton seviyesindedir. Buna karşılık işletilebilir rezerv miktarı ise 3, 9 Milyar Ton düzeyinde bulunmaktadır. Linyitlerimizin büyük kısmının ısıl değeri düşük olduğundan termik santrallerde kullanımı ön plana çıkmıştır. Rezervlerimizin yaklaşık %46'sı Afşin-Elbistan havzasında bulunmaktadır.

LİNYİT REZERVLERİMİZİN KALORİ BAZINDA DAĞILIMI

DOĞALGAZ • 2008 yılı doğal gaz ulusal tüketim miktarı 36, 8 milyar m³, ithalat miktarı ise 37, 3 milyar m³ olarak gerçekleşmiştir. • Tüketilen doğal gazın %54 ü elektrik santrallerinde, %23 konut ve %23 sanayi sektörlerinde kullanılmıştır.

DOĞALGAZ • Halihazırda 11. 000 km. ’yi bulan doğal gaz dağıtım hatları ile 63 ilimiz doğal gaz kullanmakta olup hedef 2010 yılı sonuna kadar tüm illere doğalgaz ulaştırmaktır.

Uluslararası doğal gaz boru hattı projeleri • Azerbaycan-Türkiye (Şah Deniz); Temmuz 2007 • Mısır-Türkiye; 2006’da proje imzalanmış olup çalışmalar devam etmektedir. • Irak-Türkiye; Ağustos 2007 de Mutabakat zabtı imzalanmış olup, fizibilite çalışmaları devam etmektedir. • Türkiye –Yunanistan; 2003 yılında imzalanmış proje devam etmektedir. Bu anlaşma ile Yunanistan’a 750 milyon metreküp doğal gaz sevkiyatı yapılacaktır. • Türkiye –Yunanistan-İtalya; 2007 de imzalanmış olup 2012 de devreye alınması öngörülmektedir

Uluslararası doğal gaz boru hattı projeleri • Türkiye-Avusturya (Nabucco) İnşaat 2009, ilk gaz akışı 2012 Bu projeler ile doğumuzda yer alan Hazar ve Ortadoğu gibi kaynaklarda üretilecek gazın transit ülkeler ile birlikte Orta ve Batı Avrupa ülkelerine taşınması amaçlanmaktadır.

PETROL • Ülkemizde, 2008 yılında rafinerilerde toplam 24, 21 milyon ton ham petrol işlenmiş olup; bunun 21, 74 milyon tonu ithal ham petrol, 2, 47 milyon tonu ise yerli ham petroldür. 2008 yılında işlenen toplam ham petrolün içinde ithal edilen ham petrolün oranı yaklaşık olarak % 90’dır. • Petrol ithal ettiğimiz ülkeler; Suudi Arabistan, Irak, İran, Libya, Rusya ve Suriye’dir.

PETROL İTHALAT DEĞERLERİ

PETROL Ham Petrol Taşımacılığı Irak Türkiye Ham Petrol Boru Hattı: Toplam uzunluğu 1876 km. , yıllık taşıma kapasitesi 70. 9 milyon ton olan boru hattı Irak petrolünü Ceyhan terminaline taşımaktadır. Petrol buradan tankerlerle dünya pazarlarına ulaşmaktadır.

PETROL Ham Petrol Taşımacılığı • Bakü-Tiflis-Ceyhan Ham Petrol Boru Hattı: Bu proje ile Azerbaycan’da üretilen ham petrolün boru hattı ile Gürcistan üzerinden Ceyhan Terminaline ve buradan deniz tankerleri ile dünya pazarlarına ulaştırılması amaçlanmıştır. Temmuz 2006 yılında resmi açılışı yapılan boru hattı 1776 km. uzunluğunda olup toplam yıllık taşıma kapasitesi 50 milyon tondur.

ELEKTRİK • 2008 yılı itibariyle Türkiye’nin toplam kurulu gücü 41. 802, 6 MW seviyesine ulaşmıştır. Fiili değerlere göre 2008 yılında Türkiye toplam elektrik enerjisi üretimi 198, 3 milyar k. Wh olarak; yurtiçi toplam elektrik enerjisi talebi (brüt talep) ise 198 milyar k. Wh olarak gerçekleşmiştir.

ELEKTRİK • 2008 yılında, 2007 yılına kıyasla elektrik enerjisi ithalatı %8, 5; ihracatı ise %58, 8 oranında azalmıştır. 2008 yılında Irak, Gürcistan ve Suriye’ye elektrik enerjisi ihraç edilmiş ve Gürcistan, Azerbaycan (Nahçıvan), Türkmenistan ve Yunanistan’dan elektrik enerjisi ithal edilmiştir. Elektrik enerjisi ihracatının, elektrik enerjisi üretimine oranı %0, 5; elektrik enerjisi ithalatının brüt talebe oranı ise %0, 4 düzeyindedir.

ELEKTRİK 2008 yılında Türkiye toplam elektrik enerjisi üretiminin %30, 9’u mevcut sözleşmesi bulunan üretim tesislerinden, %49, 5’i kamu mülkiyetindeki üretim tesislerinden sağlanmıştır. Sadece elektrik enerjisi sektöründe 2020 yılına kadar toplam 17. 7 milyar dolar tutarında yeni tesis yatırımlarına ihtiyaç bulunmaktadır.

2008 YILI KAYNAKLARINA GÖRE ELEKTRİK ÜRETİMİ Rüzgar 1% Kömür 24% Hidrolik 33% Odun vb. 0% Petrol 5% D. Gaz 36%

2008 ELEKTRİK ENERJİSİ ÜRETİMİ

HİDROLİK • 2008 yılı sonu itibarı ile yeni başvurular kapsamında lisanslama süreci devam eden 112. 447 MW kurulu güce karşılık gelen 1. 195 adet lisans başvurusu bulunmaktadır. Bu rakamın 7. 289 MW’lık kısmı hidrolik kaynaklara dayalı elektrik üretim projelerinden oluşmaktadır. • Ülkemizin toplam kurulu kapasitesi 2008 yılı sonu itibarıyla 41. 802, 6 MW’a ulaşmıştır. Toplam kurulu kapasitenin %33’ü hidrolik kaynaklara dayalıdır.

HİDROLİK Ülkemiz, Dünya teknik yapılabilir hidroelektrik potansiyelinde %1, 53 paya sahiptir. Enerji Bakanlığı ve DSİ verilerine göre, ülkemizin teknikekonomik-kullanılabilir hidroelektrik potansiyeli, 125 -130 milyar k. Wh/yıldır.

HİDROLİK • Kurulu gücü 500 MW‘ dan yüksek olan 6 HES; Atatürk, Karakaya, Keban, Altınkaya, Oymapınar ve Hasan Uğurlu Barajı Türkiye'nin hidrolik kurulu gücü ve üretim kapasitesinde yaklaşık %74(7, 270 MW) pay almaktadır. • 500 MW’dan küçük ve 100 MW'dan büyük 8 adet HES ise toplam kurulu gücün, 1, 390. 8 MW ile % 14'ünü teşkil etmektedir.

HİDROLİK 2020 yılı itibariyle, hidroelektrik potansiyelimizin kurulu güç olarak % 85’i değerlendirilmiş olacaktır. 2020 yılında 500 TWh’e ulaşması beklenen Türkiye elektrik enerjisi talebinin en az %25’nin hidroelektrik potansiyelimizin geliştirilmesiyle karşılanabilecektir.

BİYOKÜTLE (Biyomass) Biyokütle enerjisi alternatif enerji kaynakları arasında büyük bir potansiyele sahip olup, depolanabilmesi nedeniyle rüzgar ve güneş enerjisi gibi kesintili değil sürekli enerji sağlamaktadır. Ana bileşenleri karbonhidrat bileşikleri olan bitkisel ve hayvansal kökenli tüm maddeler birer biyokütle enerji kaynağıdır.

BİYOKÜTLE Finlandiya % 15, İsveç % 9, Amerika % 4 oranında biokütleden üretilen enerjiyi kullanmaktadır. Avusturya’da elektrik enerjisinin % 10’u 70 adet küçük ölçekli biokütle bileşik ısı-güç santralından elde edilmektedir. Biyogaz, biyoetanol ve biyodizel de, son yıllarda adlarından daha fazla bahsedilen yenilenebilir kaynaklardır.

BİYODİZEL - BİYOETANOL Biyodizel, kanola, ayçiçek, soya , aspir gibi yağlı tohum bitkilerinden ve atık yağlardan elde edilen yakıt olarak dizel araçlarda kullanılan bir üründür. Biyoetanol; hammaddesi şeker pancarı, mısır, buğday ve odunsular gibi tarımsal ürünlerin fermantasyonu ile elde edilen ve benzinle belirli oranlarda harmanlanarak kullanılan alternatif bir yakıttır. Ülkemizde tarıma elverişli olup da kullanılmayan alanların değerlendirilmesi ile 1. 2 milyon ton biyodizel, pancar alanlarının kullanımı ile 3. 4 milyon ton biyoetanol üretilebilecektir

JEOTERMAL • Sıcaklığı yer 100 °C'ye varan 600'den fazla sıcak su kaynağının varlığı Türkiye'nin önemli bir jeotermal enerji potansiyeli taşıdığını göstermektedir. • 2008 yılında Türkiye’nin toplam kurulu kapasitesinde 29, 8 MW jeotermal enerjiden sağlanmaktadır. • 2008 yılı elektrik enerjisi üretimdeki jeotermal payı %0, 05’tir.

JEOTERMAL • Ülkemizde jeotermal enerjiye dayalı bina ve sera ısıtmacılığı da hızla gelişmektedir. Balıkesir-Gönen, Kütahya Simav, Kırşehir, Kızılcahamam, İzmir. Balçova vb. alanlarda 100 000' den fazla konut günümüzde jeotermal enerji ile ısıtılmaktadır. • Hava kirliliği yaratmayan bu kaynakla yapılan bina ısıtmacılığı diğer kaynaklara oranla (kömür, doğal gaz vb. ) çok daha ucuza mal olmaktadır.

GÜNEŞ Güneşten çeşitli dalga boylarında (62 MW/m 2) enerji yayılmakta ve güneşin bütün yüzeyinden yayılan enerjinin sadece iki milyarda biri yeryüzüne gelmektedir. Güneş enerjisinin atmosfer dışındaki ışınım değeri 1375 W/m²'dir. Güneş enerjisinin yeryüzündeki dağılımı dünyanın şekli nedeniyle büyük farklılıklar göstermekte olup, dünyaya gelen ortalama güneş enerjisi 0 ila 1100 W/m 2 arasında değişir.

GÜNEŞ • EİE tarafından yapılan çalışmalara göre ortalama yıllık toplam güneşlenme süresinin 2640 saat (günlük toplam 7. 2 saat), güneş enerjisi yoğunluğunun günlük ortalama 3. 6 k. Wh/m² olduğu tespit edilmiştir. (yıllık toplam ışınım şiddeti 1311 k. Wh/m² ) • Yarattığı çevre sorunu en az olan güneş enerjisinin potansiyelinin ülkemizin tüm bölgelerine dağılımı nedeniyle düzlemsel kollektörlerle sıcak su üretimi oldukça yaygındır.

RÜZGAR • EİE yapmış olduğu rüzgar enerjisi çalışmaları ile, ülkemizde Ege, Marmara ve Doğu Akdeniz kıyılarının rüzgar enerjisinden yararlanılabilir alanlar olduğunu tespit etmiştir. • 2008 yılında 1, 612 MW gücünde 42 rüzgar enerjisi santrallerine lisans verilmiştir. • Yeni geliştirilen Türkiye Rüzgar Enerjisi Potansiyel Atlası ile yıllık rüzgar hızı 8, 5 m/s ve üzerinde olan bölgelerde en az 5000 MW, 7, 0 m/s’nin üzerindeki bölgelerde ise en az 48000 MW büyüklüğünde rüzgar enerjisi potansiyeli bulunduğu tespit edilmiştir.

RÜZGAR • Diğer taraftan, 2008 yılı sonu itibarı ile yeni başvurular kapsamında lisanslama süreci devam eden 112. 447 MW kurulu güce karşılık gelen 1. 195 adet lisans başvurusu bulunmaktadır. Bu rakamın 77. 927 MW’lık kısmı rüzgâra dayalı elektrik üretim projelerinden oluşmaktadır. • Rüzgar enerjisi kaynaklarının ülkemiz toplam kurulu kapasitesine katkısı %1’dir. • 2008 yılı toplam elektrik enerjisi üretimdeki payı ise%0, 4’dür.

HİDROJEN Gaz veya sıvı halde kullanıma sunulabilen hidrojen, uzay araçlarının yakıtı olmasının ötesinde, endüstriyel ve konutsal yakıt, elektrik santrallerinin ve taşıma araçlarının yakıtı olabilmektedir. Benzin ve dizel motorlar hidrojen ile çalıştırılabilmektedir. Çeşitli tanınmış marka otomobillerin hidrojenle çalışan tipleri üretilmiş ve deneme için piyasaya çıkarılmıştır.

NÜKLEER ENERJİ • 2006 tarihi itibarıyla dünyada 443 ünite işletmede olup, toplam kurulu güç 368. 000 MW’tır. Nükleer güç santralleri dünya elektrik ihtiyacının %16’sını karşılamaktadır. • OECD’ye ülkeler arasında yer alan Fransa’nın elektrik üretiminde nükleer enerjinin payı Fransa’nın %80, İngiltere’nin %20, Japonya’nın %28 (56 santral) ve ABD’nin %19 (104 santral ) oranındadır.

NÜKLEER ENERJİ • Almanya ve İsveç’in nükleer enerjiden tamamen vazgeçmeyi düşünmesinin yanı sıra Amerikan Hükümeti yeni enerji politikasında nükleer enerjinin büyük oranda geliştirilmesini düşünmektedir. • Halihazırda 12 ülkede 27 tane nükleer santral yapım aşamasındadır. • Türkiye’nin çevresine bir göz atıldığında ülkemizin kuzey ve kuzeybatısında, 11 ülkede toplam 76 adet reaktör faaliyet halindedir.

NÜKLEER ENERJİ Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı’nca yapılan projeksiyonlara göre ilk nükleer santralın 2015 yılında, işletmeye alınması öngörülmektedir. Nükleer güç santrallerinin kurulması ve işletilmesine yönelik yasal düzenleme Mayıs 2007 tarihinde kabul edilmiştir.

NÜKLEER ENERJİ 12 Mayıs 2010 tarihinde Başbakan Recep Tayyip Erdoğan ve Rusya Devlet Başkanı Dimitri Medvedev tarafından imzalanan anlaşmaya göre Mersin Akkuyu’da yapımına en geç 2 yıl içerisinde başlanacak olan 4800 MW gücündeki ilk nükleer enerji santrali yapılacaktır.

TEŞEKKÜRLER Banu GÜMÜŞ ELEKTRİK MÜHENDİSİ ENERJİ YÖNETİCİSİ