DKSYON GZEL VE DORU KONUMA 1 DKSYON Diksiyon

  • Slides: 20
Download presentation
DİKSİYON GÜZEL VE DOĞRU KONUŞMA 1

DİKSİYON GÜZEL VE DOĞRU KONUŞMA 1

 DİKSİYON Diksiyon; söz söylerken, duygu ve düşünceleri doğru ve üslubuna uygun olarak anlatmak

DİKSİYON Diksiyon; söz söylerken, duygu ve düşünceleri doğru ve üslubuna uygun olarak anlatmak için sesin uyumunu, söylenişini, hecelerin uzunluğu, kısalığı ve vurguları bakımından doğruluğu; jesti, mimiği, takınılacak tavırları yerinde ve güzel kullanma sanatıdır. 2

DİKSİYON Doğru nefes alma Doğru konuşma Güzel konuşma Konuşurken sıkıcı olmama demektir. 3

DİKSİYON Doğru nefes alma Doğru konuşma Güzel konuşma Konuşurken sıkıcı olmama demektir. 3

 Doğru bir diksiyon için gerekli iki temel koşul vardır. Birincisi; ses aletini doğru

Doğru bir diksiyon için gerekli iki temel koşul vardır. Birincisi; ses aletini doğru kullanmak. Yani konuşma için yeteri kadar havayı ses yollarını kasmadan içeri almak, gereğinden fazla durak kullanmamak, durakları doğru yerde gerektiği gibi kullanmak ve sesi duyulur ve net bir hale getirmek. İkincisi; söz söylerken konuştuğumuz dili düzgün ve doğru söylemek için düzeltmeye çalışmak ve mimiği, jesti, tavrı yardımcı olarak kullanmak. 4 4

KİMLER DİKSİYON EĞİTİMİ ALMALIDIR? Kendisi ve çevresiyle barışık olma yolunda adımlar atmak isteyen, İnsanlarla

KİMLER DİKSİYON EĞİTİMİ ALMALIDIR? Kendisi ve çevresiyle barışık olma yolunda adımlar atmak isteyen, İnsanlarla doğru ilişki kurmanın, kişisel gelişiminde önemli olduğuna inanan, İnsanları ikna etmenin, hırslı olmaktan daha önemli olduğu gerçeğini kavrayan, İşverenleri, müşterileri, kendilerinden üst düzeydekileri, dinleyicileri ve benzeri kişileri etkileyen şeyin, bildiklerini aktarma şekli olduğunu anlayacak kadar zekası olan, 4

 Yöneticiler, Eğitimciler, Danışmanlar, Topluluklarda konuşanlar, Halkla ilişkiler sorumluları, Reklamcılar, Satış ve pazarlamacılar, Politikacılar,

Yöneticiler, Eğitimciler, Danışmanlar, Topluluklarda konuşanlar, Halkla ilişkiler sorumluları, Reklamcılar, Satış ve pazarlamacılar, Politikacılar, Sivil insiyatif üyeleri, Tv ve radyocular, Sanatçılar… Host ve hostesler, …… 5

KONUŞMAYI ÇİRKİNLEŞTİREN (BOZAN) UNSURLAR 1. Dilimizin özelliklerini ve kurallarını bilmemekten doğan unsurlar. 2. Kendi

KONUŞMAYI ÇİRKİNLEŞTİREN (BOZAN) UNSURLAR 1. Dilimizin özelliklerini ve kurallarını bilmemekten doğan unsurlar. 2. Kendi kusurlarımızdan kaynaklanan nedenler Güzel ve güzel olmayan konuşma arasındaki ayrımın bilincinde olmamak, Bozuk ve çirkin konuşmanın kaybettirdiklerinin farkında olmamak, Diline sevgisi ve saygısı olmayanın, kendi kişiliğine sevgisi ve saygısı olmayacağını bilmemek, Kendini doğru ve güzel ifade etmenin avantajlarını bilmemek. 6

3. Bozuk diksiyonun temelinde yatan yanlışları ve kusurları devam ettirmek. Boğumlama bozuklukları, Vurgu yanlışı,

3. Bozuk diksiyonun temelinde yatan yanlışları ve kusurları devam ettirmek. Boğumlama bozuklukları, Vurgu yanlışı, Yanlış tonlama, Ulamada dikkatsizlik, Tekdüzelik, Yersiz durgu ve duraklar, Hız kusurları, Harfleri ve heceleri yutmak, 7

 Sesi ve soluğu denetim altına almamak, Dinlemeyi bilmemek, Türkçe’nin temel yapısını bilmemek, Doğru

Sesi ve soluğu denetim altına almamak, Dinlemeyi bilmemek, Türkçe’nin temel yapısını bilmemek, Doğru nefes almasını bilmemek, Ses için hijyenik şartları oluşturmamak, Prezantasyon-sunum kurallarını bilmemek, Rahatlama tekniklerini bilmemek. 8

GEVŞEKLİK Ses organlarının genel tembelliğidir ve en çok karşılan durumdur. Bu genel gevşeklik genel

GEVŞEKLİK Ses organlarının genel tembelliğidir ve en çok karşılan durumdur. Bu genel gevşeklik genel bir konuşma sönüklüğüne yol açar. Gevşekliği gidermek için dişleriniz arasına bir kalem sıkıştırın ve aşağıdaki cümleleri hızla okuyun. «Bir berber bir berbere berber beri gel diye bar bağırmış. Biz de biz derler sizde bize ne derler? » «Pireli peyniri perhizli pireler teperlerse pireli peynirler de pır pervaz ederler. » 10

PELTEKLİK Bir harfin çıkarılamayarak bir diğeri ile değirilmesidir. Bu durum dilin yeterince eğitilmemesinden lehçelerin

PELTEKLİK Bir harfin çıkarılamayarak bir diğeri ile değirilmesidir. Bu durum dilin yeterince eğitilmemesinden lehçelerin yapısından veya bazı dillerin fazla etkisinde kalmaktan kaynaklanabilir. Türkçe üzerinde tespit edilen pelteklik türleri aşağıda belirtilmiştir. Zeleştirme: (J) yeri(Z). Örnek: Jale-Zale Jilet-Zilet Seleştirme: Ş yerine S. Örnek: Paşâm-Pasam şapka-Sapka Jeleştirme: C yerine J. Örnek: Ancak-Anjak) Kucak -Kujak Şeleştirme: S yerine Ş. Örnek: Sana söylüyorum-yerine sana şöylüyorum Leleştirme: (R) yerine. Örnek: Birader-Bilader Berber-Belber Merhem. Melhem Terlik-Tellik İnce â yerine kalın a: Kemâl-Kemal Lâstik-Lastik 11

TUTUKLUK Bir hece üzerinde takılıp kalma heceyi veya kelimeyi tekrarlama durumudur. Bu sorun en

TUTUKLUK Bir hece üzerinde takılıp kalma heceyi veya kelimeyi tekrarlama durumudur. Bu sorun en çok düşünce akışındaki duraklamadan kaynaklanır. Normal şartlar altında aşırı stres de tutukluğa yol açabilir. Tutukluğu gidermek için herhangi bir metni önce yavaşça ve sonra hızlanarak okuyun. 12

KEKELEME Tutukluğun ileri aşaması söz söylerken birden bire duraklama çoğunlukla buna katılan yüz buruşturması

KEKELEME Tutukluğun ileri aşaması söz söylerken birden bire duraklama çoğunlukla buna katılan yüz buruşturması ve gerilme hareketiyle hecelerin tekrarlanması. Kekemeler soluk aldıkları veya pek geç soluk verdikleri sırada konuşurlar. Kekeleme genellikle çocukluk döneminde oluşan bir konuşma bozukluğudur. Erken yaşta konuşmaya başlayan çocukların konuşma başarılarına çevrenin gösterdiği aşırı ilgi çocuğun duygularını zararlı yönde etkiler. Çok iyi konuşarak dikkat çekmek isteyen çocuğun kendi üzerinde ürettiği baskı bir süre sonra kekeleme rahatsızlığını oluşturur. 13

KEKELEME 1. Okumayı yeni öğrenir gibi düşük hızda fakat yüksek sesle bol okumak 2.

KEKELEME 1. Okumayı yeni öğrenir gibi düşük hızda fakat yüksek sesle bol okumak 2. Belli cümleleri ezberleyerek tekrar seslendirmek. 3. Bu metinde yer alan tekerlemelerin ısrarla okunması 14

ASALAK SESLER Bazı sesler veya kelimeler asalak olarak kelimelerin arasına takılır ve konuşmayı tahammül

ASALAK SESLER Bazı sesler veya kelimeler asalak olarak kelimelerin arasına takılır ve konuşmayı tahammül edilmez hale getirir. Asalak sesler veya kelimeler konuşmacının fikir netliği ve kendine güveni hakkında şüphe uyandırır. Konuşmanın kalitesini baltalar ve dinleyiciyi sıkar. Bu kapsamda “ııı eee aaa şey yani mesela evet. . . ” gibi ses veya kelimeler konuşma arasında sık veya gerekmediği halde kullanıldığında dinleyici rahatsız olur. 15

 (L-D-N) Elalem bir aladana aldı aladanalandı da biz bir aladana alıp aladanalanamadık. (K-R)

(L-D-N) Elalem bir aladana aldı aladanalandı da biz bir aladana alıp aladanalanamadık. (K-R) Kırk kırık küp, kırkının da kulpu kırık kara küp. (K-R-D) A be kuru dayı, ne kuru sarı darı bu darı a be kuru dayı? (B-MS ) I bis 'le Memis mahkemeye gitmis , mahkemeles mi, mahkemeles memis mi? (D-L-T-K) S u kars ıda bir dal, dalda bir kartal; dal sarkar, kartal kalkar; kartal kalkar, dal sarkar. Dal kalkar, kartal sarkar, kantar tartar. S u kars ıdaki kara kuru kavak, karardın mı ey kara kuru kavak, sarardın mı ey kara kuru kavak! 16 16

 (S-K) Bu yog urdu sarmısaklasak da mı saklasak, sarmısaklamasak da mı saklasak? (M-Y-L)

(S-K) Bu yog urdu sarmısaklasak da mı saklasak, sarmısaklamasak da mı saklasak? (M-Y-L) Bu yog urdu mayalamalı da mı saklamalı, mayalamamalı da mı saklamalı? (B-S -Z) Sizin damda var bes boz bas lı bes boz ördek, bizim damda var bes boz bas lı bes boz ördek. Sizin damdaki bes boz bas lı bes boz ördek, bizim damdaki bes boz bas lı bes boz ördeg e , siz de bizcileyin bes boz bas lı bes boz ördek misiniz demis. (D-P-K) Deg irmene girdi köpek, deg irmenci çaldı kötek; hem kepek yedi köpek, hem kötek yedi köpek. 17 17

 Ulama Diksiyonun özelliklerinden biri de “ulama”dır. Genel olarak tanımlarsak bir kelimenin sonundaki sessiz

Ulama Diksiyonun özelliklerinden biri de “ulama”dır. Genel olarak tanımlarsak bir kelimenin sonundaki sessiz harfin ardından gelen kelimenin sesli harfle birles tirilerek seslendirilmesine ulama diyoruz. Ulama, söz akıs ına pürüzsüzlük ve tatlılık verir. Uygun ulama ile yapılan konus malarda veya seslendirmelerde ses bir nehrin akıs ı gibi sakin ve düzenli olarak ilerler. Türkçede yer alan ulama özelliklerini as ag ıda anlatalım: 1. Sessiz harfle biten bir kelimenin son harfi sesli harfle bas layan yanındaki kelimenin ilk harfiyle birles ir. Yazıda Ak--s am-- ol--du. E--lim--den-- al--dı. Konus mada Ak--s a--mol--du. E--lim-de--nal--dı. 18 18

 2. Orijinal yapılarında “b, c, d, g” harfleriyle biten kelimeler vardır. Bunlar yalın

2. Orijinal yapılarında “b, c, d, g” harfleriyle biten kelimeler vardır. Bunlar yalın kaldıklarında “p, ç, t, k”ya dönüs ürler. Yazı dilinde sonlarına ek aldıklarında yumus ak konumlarına dönerler. Örneg in Arapça orijiniyle “kitab” Türkçede “kitap” s eklinde yazılır. Ancak yanına ek aldıg ında “kitabım” örneg inde oldug u gibi “p”, “b”ye dönüs ür. Konus ma dilinde ise ulama bu kurala paralel olarak aynı kelimeyi bir sonraki kelime ilis kilendirir. Yazı dilinde sert olan harf ulama ile yumus ar. (Orijinali) Yazı Dilinde I fadesi (Mahmud) Mah--mut ev--len--di. (Mes’ud) Mes--ut ol--du. (Kitab) Ki--tap al--dı. Konus ma Dilinde I fadesi Mah-mu--dev--len--di. Me--su-dol-du. Ki--ta-- bal--dı. 19 19

 3. Türkçede kelime sonundaki “k” ünsüzünü, “h” ünsüzü ile bas layan bir kelimenin

3. Türkçede kelime sonundaki “k” ünsüzünü, “h” ünsüzü ile bas layan bir kelimenin izlemesi durumunda “h” ünsüzü düs er. I ki kelime birbirine bag lanır. Yazı Dilinde Ye--mek ha--ne E--rik ho--s a--fı Konus ma dilinde Ye--me--ka--ne E--ri--ko--s a--fı 4. Eg er kelimeler arasında durak olursa, kurala uygun olsa da ulama yapılmaz. Yazı Dilinde I stiyorum, onu göreceg im. Kos us tururken, okulu unuttu. Konus ma dilinde I stiyorum, onu göreceg im. Kos us tururken, okulu unuttu. 20 20