DKKAT EKSKL ve HPERAKTVTE BOZUKLUU DR ZEYNEP ELYAS
DİKKAT EKSİKLİĞİ ve HİPERAKTİVİTE BOZUKLUĞU DR. ZEYNEP ELYAS KAYA RUH SAĞLIĞI VE HASTALIKLARI UZMANI
GERÇEKTEN VAR MI? 1902 den SONRA NE DEĞİŞTİ? !!! YARAMAZ MI ANNE BABA HATASI İLAÇ FİRMASI. . .
Aşırı hareketlilik Dikkat sorunları Düşündüğünü hemen yapma
7 yaştan önce En az 6 aydır Birden fazla ortamda Yaş ve gelişim düzeyi ile uyumsuz
Müzisyen bir annenin tanımlaması Beyni sanki en yetenekli sanatçılarla dolu ama şefi olmayan bir orkestra gibi. Farklı müzisyenler sonuca önem vermeden kendi melodilerini çalıyorlar. Bir uyum yok, hiç bir melodi, canlı bir müzik parçasına dönüşemiyor.
Aşırı Hareketlilik Anne karnından itibaren Sürekli koştururlar, laf dinlemezler, sürekli düşerler, çarparlar, aniden yola fırlayabilirler Ders sırasında yerinde duramaz, sıraların arasında dolaşırlar Yalnızken sorunlar daha azdır Sınıfta – kampta – sinema – tiyatroda sorunlar artar
Normal ve aşırı hareketlilik Uyumlu, sürekli, amaca yönelik Ortam gerektiriryorsa hareketi azalır Stresli durumlarda artar Keyfi ve amaçsız Ortam gerektiriyorsa hareket daha da artar Heyecan verici ortamda sakin, normal durumda daha hareketli
DİKKAT Uyanık kalma, aktif olma, Belirli bir işe başlayabilme, Belirli bir işi sürdürme konusunda kendini kontrol Öncelik belirleme, Önemli olanı seçebilme, Sıraya koyma, Planlama, düzenleme yapabilme, Zamanı ayarlama 8
DİKKAT EKSİKLİĞİ Dikkatleri çok dağınıktır ve dış uyarılardan çok çabuk etkilenirler. Dikkati toplama - sürdürme – gerektiğinde başka yöne kaydırma becerileri sınırlıdır. Okulda ve ders çalışırken dikkat sorunları daha da artar. Zamanı kullanma konusunda beceriksizdirler bu nedenle planlama yapmaları sıkıntılıdır.
DİKKAT EKSİKLİĞİ Aşırı hareketlilik olmadan da olabilir. Bu çocuklar -genelde kızlar-hayal dünyasında yaşıyor gibidir ve sürekli dalıp giderler. Sık sık eşyalarını unuturlar yada kaybederler.
DEHB TEMEL SORUN ? Harekete geçmeden önce durup düşünebilme yetisi insanları diğer türlerden ayıran en önemli özelliklerden birisidir. 1
Davranışlarımızı nasıl kontrol ederiz ? Kendi kendine konuşma 1
DEHB’de temel sorun davranışları kontrol edememektir. Bir şey yapmadan önce durup düşünmeyi sağlayan merkezler yeterince iyi çalışmazlar. 1
Dürtüsellik Aniden karar verme 1
DÜRTÜSELLİK Aklına geleni hemen yapma, İsteklerini erteleyememe, Sırasını bekleyememe Konuşmaların arasına girme, Sonucunu düşünmeden davranma Kolay ilişki kurarlar, liderlik özellikleri iyidir Ancak çabuk öfkelenip sık kavga ederler. Grup oyun yada etkinliklerine girişleri de çıkışları da kolaydır. Öfkelerini bastırdıklarında grup lideri olabilirler.
Risk Alma Yüksek uyarılma ihtiyacı Büyük heyecanlar peşinde koşma Bazen gerekenden fazla ölçüde. . . 1
“Freni olmayan bir araçta daha önceki kazalarınızı hatırlasanız bile duramazsınız. ” 1
ZITLAŞMA Öfke patlamaları sıktır Yasaklanmış şeyleri inadına yapar İsteyerek başkalarını kızdırırlar Alıngan-çabuk kırılan tiplerdir Kızgın-gücenik-içerlenmiş kincidirler DAVRANIŞ BOZUKLUĞU Zarar verme Kavgacı-Çeteci-Acımasız. Kabadayı Yangın çıkaran-Kundaklayan. Hırsızlık yapan Dolandırıcı-Hırsız-Yalancı
TUTARSIZLIK “Bir anı bir anına uymuyor” “Çok keyifli iken birden öfkeleniyor” 1
Farklı Olma Herkesin kullandığı yolları kullanmama Problemleri farklı yoldan çözme 2
Dağınıklık Eşya kaybetme, planlara uyamama, organize olamama Bazen aşırı düzen takıntısı Plan değişikliklerinden rahatsız olma 2
DEHB Kalıtsaldır “Oğlunuzda dikkat dağınıklığı problemi var” 2
İşe Başlamada Güçlük Erteleme Sürüncemede bırakma 2
Kapasiteyle Uyumlu Bir Düzeye Ulaşamama Çocukluktan beri var olan sorunlar nedeniyle gerçek kapasitelerinin altında bir yerlerde bulunurlar. Doyumsuzluk, mutsuzluk hissi 2
DEHB KALITSALDIR 2
DEHB Yaşam Boyu Devam Eder En sık ilkokul döneminde tanı konulur, Çocukluğunda bu tanıyı alanların %70 -80’i ergenliktede aynı belirtileri gösterirler. Erken çocukluk dönemlerinde başlar, Bunların da %50 -65’i erişkinlikte de aynı tanıyı alırlar. 2
KENDİNE DEĞER VERMEME Gerçekte ne kadar başarılı olduğundan bağımsız yeterince başarılı olmadığını düşünme Çocukluktan beri aldığı olumsuz geri bildirimler sonucu var olan olumlu özellikleri görememe Dışarıdan bakıldığında canlı, aktif içeride kendini yiyip bitirir 2
DEHB olan biri olmak nasıl bir şey ? Yağmurlu bir havada silecekler olmaksızın son sürat ilerlemek gibidir, Parazitlerle dolu bir radyoda bir programı dinlemeye çalışmak gibidir, Hem burada hem orada hem her yerde olmaktır. . . 2
İlaç tedavisi Aileyle çalışma Eğitim sürecine ait uygulamalar Bireysel terapi 3
Using MRI scans from more than 3, 200 people, the researchers found that the brains of those with ADHD were smaller overall, and in five specific regions. .
DEHB OLAN ÖĞRENCİLERİN AKADEMİK BAŞARISI İÇİN OKULDA UYGULANABİLECEK YAKLAŞIMLAR 3
Okul ve Öğretmenin Tedavideki Yeri Doktor ve öğretmen bilgi alışverişinde olmalı Şımarıklık – yaramazlık olarak görmemeli Zeka sorunu olmadığını bilmeli Aile tutumu da dahil hiç bir şey tek başına bir etken değilidr Aileye suçlayıcı ya da aşırı iyimser olmamalı
Dikkatleri ilgisiz uyaranlarla ve diğer insanların önemsemediği ses ve olaylarla kolaylıkla dağılabildiği için sınıflarının sessiz ve sade olmasında yarar vardır. Dikkatini toplamakta zorlanan öğrencileri, ön sırada ve pencereden uzak bir yerde oturtun.
Dikkat eksikliği olan öğrenciler düzenli ortamlara ihtiyaç duyarlar. Listeler yapın. Ne yapacaklarını unutan ya da bilemeyen çocuklar bu listeleri çok faydalı bulacaklardır
Evde yüksek sesle kitap okumasını önerin. Sınıfta, olanak buldukça yüksek sesle okuyun. Çocuğun tek bir konu üzerinde odaklanma alışkanlığı kazanmasına yardımcı olun Olanak buldukça çocuğa sorumluluğunu verin Talimatlarınızı basitleştirin. Seçilecek şıkları basitleştirin. Zamanlamayı basitleştirin. Basit cümleleri kavramak daha kolaydır.
Öğrencilere iletileri, hem görsel hem de işitsel yolla iletin Ondan beklediklerinize açıklık kazandırın Acele ve özensiz yaptığı işleri tekrar kontrol etmesi isteyin, verilen görevler arasında kısa molalar verdirin
Evden-okula-eve bir ödev defteri tutturun. Bu yöntem ev ile okul arasında sürekli bir iletişim sağlanması için en geçerli yöntemdir Çocuğun çalışmaya isteyerek ve çalışmadan hoşlanması önemli olduğu için, çalışmaların eğlenceli hale getirilmesine dikkat edilmelidir
Nelere ihtiyacı olduğunu ona dikte etmek yerine sizden yardım istemesini bekleyin Çocuklara bir şey öğretmek için onlarla konuştuğunuzda fiziksel olarak yakın olmak, uygun olan zamanlarda çocuğa dokunmak etkili olabilir Sürekli göz teması kurarak bu çocukları daha kolay denetleyebilirsiniz
Bir göz atış çocuğu günlük hayallerden sınıf ortamına geri getirebilir Grup çalışmalarını sık yapın; gruba katılmanın, arkadaşları tarafından kabul edilmenin mutluluğunu yaşatın. Bir faaliyetin zor olduğunu söyleyen öğrenciye kolaylaştıracak başka yöntemler düşündürün Öğrenciye yaptığı bir çalışmayı nasıl yaptığını anlattırın
Çocukların davranışları ve performansları ile ilgili somut geribildirimler verin Küçük de olsa çabalarını ve ilerlemelerini görüp pekiştirin Anne babayla sık görüşün. Onlarla yalnızca sorun ortaya çıktığında görüşmekten kaçının
� TEKRAR EDİN ◦ TEKRAR EDİN �TEKRAR EDİN � TEKRAR EDİN
Enerjik olma Yaratıcılık Sıcak kanlı ve cana yakın olma Kolay ilişki kurabilme Esneklik Hoşgörülü olma İyi bir espri yeteneğine sahip olma Risk alabilme (bazen gerekenden fazla oranda) İnsanlara kolaylıkla güvenebilme ( bazen gerekenden fazla oranda) 4
- Slides: 44