DINAMIKA1 OINARRIZKO KONTZEPTUAK DINAMIKAK INDARRAK ETA HAIEN ERLAZIOA

DINAMIKA(1) OINARRIZKO KONTZEPTUAK

DINAMIKAK INDARRAK ETA HAIEN ERLAZIOA HIGIDURA MOTA DESBERDINEKIN IKASTEN DU.

ZER DIRA INDARRAK? Indarra gorputz baten pausagune-edo higidur-egoera aldaraz dezakeen edo gorputz horretan deformazioa eragin dezakeen edozein ekintza da. Indar batek , gorputz batean aplikatzean, bi efektu mota eragin ditzake : • Efektu estatikoak (deformaziak) eta • Efektu dinamikoak. • Guk indarren ondorio DINAMIKOAK aztertuko ditugu. Gainera, garbi dago indarren ondorioak, indarren noranzkoaren menpe daudela. Ondorioz , INDARRAK MAGNITUDE BEKTORIALAK dira eta BEKTOREEN bitartez adieraziko ditugu. INDARREN UNITATEA SI-ean NEWTON (N = kg x m/s 2). 1 kg-ko masako gorputzari aplikatzean 1 newton-eko indarra sortuko den azelerazioa 1 m/s 2 -koa da.

INDARRAK MAGNITUDE BEKTORIALAK DIRA INDARRAREN BEKTOREAREN OSAGAIAK APLIKAZIO PUNTUA MODULUA F NORABIDEA NORANTZA APLIKAZIO PUNTUA : NON APLIKATU DEN INDARRA, HAU DA , GORPUTZA NORABIDEA : ZEIN LERROTAN APLIKATZEN DEN INDARRA. X, Y… MODULOA: GEZIAREN LUZERA= INDARRAREN INTENTSITATEA. NORANTZA: NORANTZ APLIKATU DEN INDARRA

GRABITATE ZENTROA • • • Dinamikan gorputzak dimentsiorik gabe kontsideratzen dira. Gorputzak portatzen dira puntuak izango balira bezala, eta puntu honetan kontsideratzen da gorputzaren masa osoa bertan metatuta dagoela. Puntu honi GRABITATE ZENTRUA deitzen zaio. *Heldu boligrafoa argazkian bezala (apoiatuta dago ez helduta) erabat geldirik dago. Gero izkin batetik bultzatu pixka bat , suabe, boligrafoa eroriko zaizu. *Horrek esan nahi du, boligrafoaren gutxi gora behera erdiko puntu batean boligrafoaren masa metatuta dagoela horregatik geratzen da apoiatuta erori gabe. Boligrafoa desplazatzean pixka bat puntu hori ere desplazatuko da eta boligrafoa erortzen da puntu horren masa desplazatu delako. **Puntu honi GRABITATE ZENTRUA deitzen zaio. Honekin frogatzen da posible dela kontsideratzea gorputzak puntuak izango balira bezala, kontuan hartuta gorputzaren masa metatuta dagoela grabitate zentroan. Dinamikan, hau oso baliogarria da puntu bat bakarrik desplazatzen delako eta ez du biratzen eta horrela gorputzen traslazioan zentratzen gara, ez biraketetan.

PISUA: LURRAK GORPUTZEI ERAGITEN DIEN INDARRA DA, bere gainazalean egoteagatik. NAHIZ ETA EZ IKUSI, PISUAK BETI ERAGITEN DUEN INDAR BAT DA. DISTANTZIARAKO INDAR BAT DA. “g” GRABITATEAREN AZELERAZIOA Lurrean : g=9, 8 m/s 2 -koa da. P = mxg Pisua 1. -MODULOAREN BALIOA KALKULATZEKO: 2. -NORANTZA ETA NORABIDEA : beti bertikalean NORANZKOA: beti beherantz. p= mxg r PISUA P

Grabitate azelerazioa Gorputz baten masa edozein lekutan beti berdina da (magnitude eskalarra). Pisua; berriz, lekuaren arabera desberdina da (magnitude bektoriala) • g ilargian 1, 62 m/s 2 • g lurrean 9, 8 m/s 2 Kalkulatzen badugu 80 kg-ko masaren pisua: • Pisua ilargian= 129, 6 N • Pisua lurrean= 782, 4 N

INDAR KONKURRENTEAK KALKULOAK EGINGO DITUGU KONTUAN HARTUTA GORPUTZAREN GAINEAN ERAGITEN DUTEN INDARRAK KONKURRENTEAK DIRELA INDAR KONKURRENTEAK APLIKAZIO PUNTU BERDINA DUTEN INDARRAK DIRA. DINAMIKAN aplikazio puntu berdin hori gorputzaren GRABITATE ZENTROA da, horregatik gorputzak puntuak izango balira bezala adieraziko ditugu (dimentsiorik gabe) traslazioak, bakarrik, kontuan hartzeko. N Fr APLIKAZI 0 PUNTUA F P

INDAR KONKURRENTEEN ERRESULTANTEAREN KALKULOA IAZTIK EZAGUTZEN DITUZUEN ERRESULTANTEEN KALKULOAK NORABIDE BERDINEKOAK NORABIDE PERPENDIKULARRAK Gorputz baten gainean indar batzuek eragiten dutenean , gorputzak sentituko duen indar bakarra, eragiten ari diren indarren erresultantea izango da. INDARREK OSATZEN DUTENEAN ANGELU BAT X ARDATZAREKIKO Kasu berria da, bidalitako txostena hartu eta pausoz pauso adibideak azalduta aurkituko dituzue.