Din gruplar ve lahiyat Faklteleri lahiyatllar Prof Dr

Dinî gruplar ve İlahiyat Fakülteleri/ İlahiyatlılar Prof. Dr. Osman Aydınlı 1

2

Dinî gruplar Nitelikler Lider merkezli Yöntemsel farklılıklar Siyasetle içli dışlı Ekonomik hedefler Muhtemel gelecek

İslamcı grupların nitelikleri § Lider merkezli olmaları § İtaat kültürünün hâkimiyeti § Danışma mekanizmasının olmayışı § Sorgulamanın reddi § Entelektüel boyuttan yoksunluk § Dünyayı tanımama § Müsbet ilimlerden yoksun § Dinî ilimlerde seçicilik § Siyasetle içli dışlı olmaları § Seçimlerde parti desteklenmesi § İktidarın paylaşımı § Kadrolaşmaya ağırlık verme § Kendilerini “kurtuluşa eren fırka” olarak görmeleri ve diğer dinî grupları ötekileştirmeleri 4

İslamcı grupların nitelikleri § Fikir birliği, metot farklılığı § Şeriat ve Asr-ı Saadet vurgusu § Farklı yöntemlerle hedefe ulaşma: iman, eylem § Ekonomik boyutta yoğunlaşma § Şirketleşme § Sponsor desteği sağlama § Aidatlarla katkı sağlama § Köyden kente gelen kesimde yayılma § Periferiden merkeze § Değiştirme amacından uzaklaşma: renkli dünyaların cazibesi § Problem çözecek programlarının olmayışı § “Kervanı yolda düzelim” anlayışı § Medyanın kullanımı ve yeni kimliklerinin oluşması § Her grubun kendi kanallarının olması § Reyting kaygısı § Yeni din fenomenlerinin ortaya çıkması 5

“Maarif Vekaleti, yüksek dînîyât mütehassısları yetiştirmek üzere Dârülfünûn da bir İlahiyat Fakültesis ve imamet ve hitabet gibi dînî hizmetlerin ifası vazifesiyle mükellef memurların yetişmesi için de ayrı mektepler küşad edecektir. ” (Tevhid-ı Tedrisat Kanunu’nun 4. maddesi. )

• İlahiyat Fakültesinin açılış sürecinde Meclis’te bir konuşma • ''İsmail Hakkı Baltacıoğlu (Kırşehir), Bir ilahiyat Fakültesi kurulmasından maksat, bütün manasıyla ilim haysiyeti ve ilim karakteri taşıyan bir fakülte meydana getirmek, öylesine bir fakülte ki, diğer fakültelerden hiçbir surette ayrılığı olmayacaktır. Bizim istediğimiz İslam ilahiyat Fakültesi'dir. Ama medrese değil, ilmi karakter taşıyan İslam ilahiyat Fakültesi, İslam dinini, İslam mezheplerini ilmi surette tetkik edecek bir ilmi fakülte. • Tabir mazur görülsün; mahallî ihtiyaçları unutup da, bilmem nasıl mücerret bir spekülasyon zihniyetiyle sosyoloji, metafizik içine batıp İslam dini bilgilerini prensipler dışında bırakırsa maksat hasıl olmaz. ilahiyat Fakültesi açmayı büyük bir olay olarak kabul ediyorum. Kendi hesabıma bunun feyzlerini ve nimetlerini daha sonra göreceğiz. Şimdi benim nazarı dikkati celbetmek istediğim nokta şudur: Kısaca tebarüz ettireyim, ilahiyat Fakültesi, İslamiyet'i bütün olarak tetkik etmekle beraber metotlarında, meselelerinde müspet ilimlere dayanmalıdır; Bu budur. Efkârı umumiyece bu vuzuh faydalıdır. ‘’ (Halis AYHAN, Din Eğitimi Araştırmaları Dergisi, 261. ) 8

Çağdaş Araştırmalara vukufiyet İlahiyat Fakülteleri Yöntem vurgusu Bilim paradigması

Dindar aydın profili/ İlahiyatçılar § İlahiyat Fakülteleri homojen yapılar mı? § Ankara İlahiyat Fakültesi § Enstitüden dönüşen fakülteler § Sonradan açılan fakülteler § Siyasi eğilimleri ya da siyaset üstü tavırları § Mezhebi bağlılık/ Mezhepler üstü tutum § Entelektüel boyut § Dünya meseleleriyle ilgilenme § Yöntem anlayışı ve bilim paradigması § Temel kaynaklara vurgu § Çağdaş araştırmalara vukufiyet 10

11

Dindar aydın profili/ İlahiyatçılar § İlahiyat Fakülteleri nedir ya da ne değildir? § Kendi tanımlamaları § İlahiyatçı kimliği § Akıl ve bilim adamı kimliği § Özgün ve özgür yaklaşım § Muhaliflerin tanımlamaları § İslam Modernistleri § Din reformcuları § Mu’tezile sempatizanları § Takıyyeci Mu’tezililer § Fazlurrahmancılar 12

İlahiyat öğrenci profili İlahiyatçı kimliği benimseyenler İmam-Hatipli kimlikten çıkmayanlar Kimlik ya da kimliksizliği umursamayanlar

Dindar aydın profili/ İlahiyatçılar § İlahiyat öğrencilerinin aidiyet sorunsalı § İlahiyatçı kimliğini benimseyenler § İmam-Hatip kimliğinden çıkmak istemeyenler § İmandan çıkmadan mezun olma arzusu § Değişimden ürkme § Kimlik ya da kimliksizliği umursamayanlar § Fakülte bitse de gitsek/ meslek sahibi olsak. . § Profil fotoğrafım kaç like? 14

Dindar aydın profili/ İlahiyatçılar § İlahiyat-halk iletişimi ya da iletişimsizliği § İletişim yöntemi § Cedel ve yıkıcı tartışma § İkna süreci § Şoklama mı yoksa yumuşak bir uslup mu? § Halkı anlama konusunda problemler § Teorik varsayımlar (cam fanustan reel dünyaya çıkamama) § Pratik boyuttan yoksunluk § Adalet duygusu: bilimde ve iletişimde § Halkla iletişimde güven sorunu § Alışkanlıklardan vazgeçme zorluğu (kesin inançlılar) § Bilgi ve güven ilişkisi/ doğru bilgi şüphesi 15