Diabeteszorg kwetsbare ouderen Ontwikkelingen bloedglucose meten en insuline

Diabeteszorg kwetsbare ouderen Ontwikkelingen bloedglucose meten en insuline toedienen cvos@evean. nl

Kick-protocollendag Programma workshop ● Kennismaking ● Naam/functie ● Evt. brandende vragen ● Diabeteszorg in vogelvlucht ● Discussie ● Bloedglucose meten ● Insuline toediening 30 October 2020 | 2

Kick-protocollendag Diabetes vroeger en nu ● Diabetes bestaat al eeuwen ● Insuline bestaat 100 jaar ● Patiënten met DM 1 gingen na kort ziekbed dood ● Bloedglucose meten ● 50 -60 jaar geleden alleen in laboratoria 30 oktober 2020 3

Diabetes mellitus type 1 ● Bijna absoluut insulinetekort ● Plots begin (vaak) op jonge leeftijd ● Overmatig plassen en veel dorst ● Vermagering ● Neiging keto-acidose (verzuring) 30 oktober 2020 4

Diabetes mellitus type 2 ● Onvoldoende insulinesecretie door bètacel-dysfunctie ● Insulineresistentie in lever-, spier- en vetweefsel ● Mogelijke klachten: Dorst, polyurie, vermagering, neuropathie 5

Actuele cijfers: ● In Nederland + 800. 000 mensen aan diabetes, waarvan 90% type 2 (RIVM 2013). ● Ieder jaar komen daar ruim 71. 000 mensen bij. ● Daarnaast hebben ongeveer 250. 000 mensen diabetes zonder het te weten. 6

Cijfers diabetes-complicaties ● hogere kans op sterfte als gevolg van een coronaire hartziekte in vergelijking met de algemene bevolking. ● het aantal diabetespatiënten als percentage van het totaal aantal nieuwe patiënten met niervervangende therapie bedroeg 18% in 2005 ● Het aantal (kleine en grote) diabetesgerelateerde amputaties in de onderste extremiteit bij diabetespatiënten in Nederland bedroeg in 2001 1055 (bij 728 mensen). BRON: NHG Standaard 2013 7

8

Diabetes bij kwetsbare ouderen Kwetsbare ouderen zijn ouderen met meerdere aandoeningen tegelijk op geestelijk, lichamelijk en sociaal gebied. Deze aandoeningen kunnen elkaar versterken en de kwaliteit van leven negatief beïnvloeden. (Verenso, 2011) 30 oktober 2020 9

Kick-protocollendag Eens/oneens ● Er zijn teveel verschillende bloedglucosemeters beschikbaar ● Inzet van veilige naalden onveilig voor patiënt ● Protocollen, elders gemaakt, zijn niet altijd bruikbaar zijn in mijn werksituatie ● Richtlijnen worden geschreven zodat zorgverzekeraars zorgkosten kunnen bepalen 30 October 2020 | 10

Kick-protocollendag Het toedienen van insuline met de insulinepen (EADV 2004) ● voorbereiden van de insuline-injectie ● kenmerken van de pennaalden ● voorkeur lichaamsdeel en weefsel ● techniek van injecteren 30 October 2020 | 11

Kick-protocollendag 30 October 2020 | 12

Kick-protocollendag Criteria insuline toediening (EADV) ● Desinfecteren van huid/materialen niet noodzakelijk (W. I. P. richtlijnen; niet tenzij…. ) ● Voor elke injectie 2 IE wegspuiten ● Bij een dosis > 50 IE insuline dosis opsplitsen ● Individueel advies over injectietechniek in combinatie met injectieplaats en naaldlengte. Voorkeur: loodrecht zonder huidplooi met korte (5 -6 mm) pennaald 30 October 2020 | 13

Kick-protocollendag ● ALGEMENE AANDACHTSPUNTEN (1) ● Bewaren van insuline / vervaldatum ● Gebruik voorgeschreven soort insuline en voorgeschreven dosering ● Naaldlengte ● Gebruik naaldcontainer, autoshield duo naaldjes. 30 oktober 2020 14

Kick-protocollendag Algemene aandachtspunten (2) Aftekenen op medicatielijst Voor gebruik 20 x kantelen (behalve heldere ) Voor iedere injectie ontluchten met 2 EH Insuline langzaam inspuiten Na inspuiten de naald nog ca. 10 seconden subcutaan laten zitten ● Pennaald direct na de insuline-injectie verwijderen met naaldverwijderaar ● ● ● 30 oktober 2020 15

Kick-protocollendag Het toedienen van insuline (1) HOE ● Subcutaan ● Loodrecht injecteren WAARMEE ● naaldlengte 5/6 mm ● pensysteem/wegwerp pen 30 oktober 2020 16

Kick-protocollendag Het toedienen van insuline (2) INJECTIEPLAATSEN ● Buik, niet rond de navel en teveel aan de zijkant, kan tot aan de ribbenboog ● Bovenbenen Op indicatie: ● Buitenste bovenste bil-kwadrant ● Injecteren in de bovenarmen wordt afgeraden 30 oktober 2020 17

Kick-protocollendag Het toedienen van insuline (3) ● Bij voorkeur kortwerkende insuline in de buik (snelle resorptie) ● Bij voorkeur langwerkende insuline in de boven benen (trage resorptie) ● Wisselen van injectieplaats noodzaak i. v. m. het voorkomen van verdikkingen (=lipodystrofie), 612 maanden NIET injecteren op aangedane plaatsen ● Desinfecteren met alcohol 70% niet nodig 30 oktober 2020 18

Kick-protocollendag Dubbele controle dosering in thuissituatie ● door collega; ● samen met cliënt/mantelzorger (waarbij de cliënt of mantelzorger geleerd is waarop zij moeten letten); ● Indien niet mogelijk: door middel van foto / app. / facetime / beeldbellen; ● Indien niet mogelijk: in overleg met de cliënt/ diens vertegenwoordiger, de arts en de apotheker een afspraak over wat de meest veilige oplossing is. ● NOTEER DE AFSPRAAK IN ZORGDOSSIER 30 oktober 2020 19

Kick-protocollendag Veilige insulinepennaalden • ‘Nieuwe’ EU richtlijn om prikaccidenten in de gezondheidssector te voorkomen • Doel van de richtlijn: Bescherming van de werknemers die het risico lopen op verwondingen en de preventie van letsel en infectie door alle scherpe medische instrumenten. 30 October 2020 | 20

Kick-protocollendag BD Autoshield DUO naaldjes Doel: • Voorkomen van prikaccidenten • Werkgever is wettelijk verplicht (vanaf januari 2012) om veilige producten ter beschikking te stellen. • http: //www. bdinteractivemedia. com/Auto. Shield_ IFU/? product=duo&lang=nl&reload=true 30 oktober 2020 21

Kick-protocollendag BD Autoshield DUO naaldjes Voor injectie Tijdens injectie

Kick-protocollendag Injectie techniek Aanbevolen techniek: Geen huidplooi Hoek van 90* Indien huidplooi: ● Brede huidplooi, > 2, 5 cm ● Loodrechte hoek van 90*

Kick-protocollendag Na gebruik in de naaldcontainer! Aan de patiëntzijde wordt na de injectie met een rode indicatielijn aangegeven dat het veiligheidsmechanisme geactiveerd werd. Aan de penzijde wordt de beveiliging bevestigd wanneer de oranje naaldbeschermer de naald afdekt bij het verwijderen van de pen

Kick-protocollendag Nieuwe Medicatie Exenatide, Byetta (injectie) Liraglutide, Victoza (injectie) Bydureon, (injectie 1 x per week) Sitagliptine, Januvia (tablet) Vildagliptine, Galvus (tablet) Minder kans op bijwerkingen zoals gewichtstoename en hypo's. Werkt alleen na intake van koolhydraten. ● Dapagliflozine, Forxiga (tablet) ● Degludec, Tresiba (injectie): 100 EH per ml en 200 EH per ml ● Toujeo (glargine injectie): 300 EH/ ml ● ● ● 30 oktober 2020 25

Kick-protocollendag Inhaleerbare insuline in de VS=Afrezza https: //www. youtube. com/watch? v=Iz 6 X 3 I RYs 9 Y 30 oktober 2020 26

Kick-protocollendag Wie bepaalt wat je mag gebruiken Medicatie: ● voorschrijver Hulpmiddelen ● Afhankelijk van indicatie, frequentie van controles, bijzondere omstandigheden Download het schema met de regels van zorgverzekeraars voor de keuze in meters en leveranciers. http: //www. dvn. nl/files/site/20141224%20 Regels%20 zorgverzekeraars%20 voor%20 keuz e%20 in%20 meters%20 en%20 leveranciers%202015 -3. pdf 30 October 2020 | 27

Kick-protocollendag Vergoedingen bloedglucose meters ● De verzekeringen vergoeden per 1 januari 2015 niet alle BG meters meer. ● Keus uit een beperkt aantal meters en dat kan betekenen overstappen naar een andere meter. 30 oktober 2020 28

Kick-protocollendag Position paper EADV (maart 2014) Richtlijn zelfcontrole Kwaliteit is een belangrijk criterium Gevarieerd aanbod is noodzakelijk Educatie is onmisbaar Normgebruik diabetestestmateriaal bevordert doelmatigheid ● Afspraken rondom gebruik extra diabetesmaterialen bevordert doelmatigheid ● Privacy van persoonsgegevens ● ● ● 30 oktober 2020 29

Kick-protocollendag Position paper Achmea (mei 2014) ● Een goede controle is goud waard ● Status quo is verre van innovatief ● Innovatie actief stimuleren ● Distributie anders organiseren ● Werkelijk toegevoegde waarde belonen ● Belang van de patiënt staat voorop 30 oktober 2020 30

Kick-protocollendag Kwaliteitscontrole bloedglucose ● TÜV Rheinland-keurmerk (voorheen TNO) ● Vrijwillig ● Criteria vergelijkbaar met ISO 15197. 2013 ● Technisch ontwerp ● Veiligheid en betrouwbaarheid van meting ● Analytische prestaties ● Informatie van leverancier, testfase meter ● CE label 30 oktober 2020 31

Kick-protocollendag Diabetes Vereniging Nederland 30 oktober 2020 32

Kick-protocollendag Dossier bloedglucosemeters DVN 2015 30 oktober 2020 33

Kick-protocollendag Criteria bloedglucosecontrole EADV/NAD 2012 Werkgroep met Vertegenwoordiging patiënten, internisten, diëtisten, klinisch chemici, diabetesverpleegkundigen 30 October 2020 | 34

Kick-protocollendag Uitvoering zelfcontrole van bloedglucose bij diabetes “…In navolging van de NVKC-KNMP-NVZA Richtlijn adviseert de EADV/NADwerkgroep individuele instructie te geven bij de start van de zelfcontrole en deze jaarlijks te herhalen. Metingen dienen te worden verricht met een jaarlijks gecontroleerde meter. Bloedafname geschiedt zonder stuwing waarbij de eerste druppel uit gewassen handen gebruikt wordt; indien handen wassen niet mogelijk is kan incidenteel de tweede druppel gebruikt worden…. ” 30 oktober 2020 35

Kick-protocollendag Bloedglucosecontrole (1) Waarom? ● Geeft info over hoe het gaat met Diabetes ● Geeft info over effectiviteit behandeling ● Onmisbaar hulpmiddel om normoglycaemie te bereiken ● Zoveel mogelijk voorkomen van chronische complicaties 30 oktober 2020 36

Kick-protocollendag Bloedglucosecontrole (2) Wanneer? ● Tijdstip en frequentie in overleg met arts / diabetesverpleegkundige ● Geschikte tijdstippen ● ● Nuchter Voor elke maaltijd 2 uur na elke maaltijd ‘s avonds voor het slapen gaan 30 oktober 2020 37

Kick-protocollendag Bloedglucose (3) Wanneer extra controleren ● ● ● ● Ziekte of niet lekker voelen Stress Hyposymptomen met / zonder klachten Hypersymptomen met / zonder klachten Verandering eetpatroon Verandering (bepaalde) medicatie Verandering omstandigheden zoals sport, vakantie, feestjes 30 oktober 2020 38

Kick-protocollendag Bloedglucosecontrole (4) Hoe? ● ● ● ● (vinger)prikpen instellen op juiste diepte Vooraf handen wassen en goed afdrogen Niet desinfecteren met alcohol Zijkant 3 middelste vingers gebruiken Niet stuwen Naaldcontainer gebruiken Uitslag noteren in diabetesdagboekje 30 oktober 2020 39

Kick-protocollendag Bloedglucosecontrole (5) Uitslag betrouwbaar? ! ● Mmol/l (of mg/dl) ● Verschil capillair/veneus ● Lymfevocht na stuwen ● Alcohol 30% hogere uitslag! 30 oktober 2020 40

Kick-protocollendag Bloedglucosecontrole (6) Uitslag betrouwbaar? ● ● ● Dehydratie Transpiratie Teveel / te weinig bloed op strip Verlopen strips Verkeerd gecodeerde en/of bewaarde strips Vervuilde meter 30 oktober 2020 41

Kick-protocollendag Verandering in glucosemonitoring ● https: //www. youtu ● Free. Style Libre; be. com/watch? v=4 glucosecontrole j 464 PIBz. U 8 zonder routine matig vingerprikken 30 oktober 2020 42

Kick-protocollendag De toekomst ● https: //www. youtube. com/watch? v=T 4 Rrt svp. N 68 ● 1. 28 kunstmatige alvleesklier ● Robin Koops en Arianne van Bon 30 oktober 2020 43

Kick-protocollendag Ten slotte ● Samenvatting ● Evaluatie ● Bedankt! Naar wens is er nog de mogelijkheid voor individuele vragen en/of hulpmiddelen bekijken 30 oktober 2020 44