DIABETES MELLITUS 1 DIABETES MELLITUS 2 Diabetes mellitus

DIABETES MELLITUS 1

DIABETES MELLITUS 2 Diabetes mellitus është një qrregullim kronik i metabolizmit të karbohidrateve , yndyrave dhe proteinave Paraqitet klinikisht si dëmtim ose paksim i prodhimit të insulinës Emërtimi i sëmundjes nga fjalët Greke: Diabetes – urinim ekscesiv mellitus – ëmbël

Llojet ( Tipet ) e Diabetit 3 Tipi 1 – insulin i varur Mosprodhimi i qelizave në ishujt e Langerhansit (β qelizat) Reaksionet auto- imune Fillimi i hershëm / progres i shpejtë

Llojet ( tipet ) e Diabetit 4 Tipi 2 - Diabeti jo i varur nga insulina Zvogëlimi i prodhimit të insulinës Paraqitja e vonshme (mbi 40 vjec)/ progresi i ngadalshëm

Llojet ( tipet ) e Diabetit 5 Diabeti gestacional Ngjason me tipin 2 Ndodhë te 2 -5%të shtatzanave Mostrajtimi mund të dëmtoj shëndetin e nënës dhe fetusit

DIABETES MELLITUS DM

Tipi 1 Diabetes Mellitus 7 DM tipi 1

Tipi 1 Diabetes Mellitus 8 Ketoacidoza shpeshë Kontrollimi i vështirë Kontrolli me dietë i pamundur Kontrolli me medikamente orale Komplikimet afatgjata i pamundur frekuente

Tipi 1 Diabetes Mellitus 9 Mosha e paraqitjes < 30 vjeç Simptomat - etje e vazhduar, urinim i shpeshtë Dukja - humbja e peshës trupore

Tipi 2 i Diabetes Mellitus 10 Mosha e paraqitjes pas të 40 - tave Zhvillimi gradual Simptomat 1/3 nuk kanë simptoma Dukja zakonisht obez

Diabetes mellitus 11 Diabetes mellitus tipi 1 simptomat: etja e shtuar (polydipsia) uria (sidomos pas ushqimit) terja e gojës nauze (ndonjëherë vomitus) dhembje abdominale

Diabetes mellitus 12 Diabetes mellitus tipi 1 simptomat: urinimi frekuent (polyuria) humbja e paspjegueshme e peshës trupore lodhja/plogështia të pamurit e mjegulluar infeksionet frekuente në lëkurë, traktin urinarë, vaginë

Diabetes mellitus 13 Shenjat emergjente të Diabetes mellitus tipi 1 përfshijnë: konfuzionin frymëmarrjen e shpejtuar erën e acetonit nga goja dhembjen abdominale humbjen e vetëdijes (rrallë)

Diabetes mellitus 14 Diabetes mellitus tipi 2 simptomat: etja e shtuar uria (sidomos pas ushqimit) terja e gojës lodhja/plogështia

Diabetes mellitus 15 Diabetes mellitus tipi 2 simptomat: Shenjat e tjera infeksionet që shërohen ngadalë çrregullimet e të pamurit ndienja e therjes ose djegies në duar dhe këmbë

Diabetes mellitus 16

Diabetes mellitus

Diabetes mellitus 18 Komplikimet Efekte degjenerative në enët e gjakut (hollimi i membranave të kapilareve dhe arterioleve) që shkaktojnë: Retinopati diabetike (retinopathia diabetica). Funksionim të dobët renal (nephropathia diabetica). Ulqera e shputës diabetike (neuropatia diabetica)

Komplikimet 19

Diabetes mellitus Komplikimet Neuropatia diabetica 20

DIABETES MELLITUS Retinopatia diabetica 21

DIABETES MELLITUS Retinopatia diabetica 22

DIABETES MELLITUS Retinopatia diabetica 23

DIABETES MELLITUS Nephropathia diabetica 24

DIABETES MELLITUS Neuropatia Diabetike 25 Çrregullime funksionale të sistemit nervor periferik: DM i atakon të gjitha pjesët e sistemit nervor me përjashtim të trurit. Përkeqësime bilaterale në këmbë. Gjatë natës dhembje, spazëm muskular, senzacione djegëse. Rritja e riskut për lëndime aksidentale të shputës së këmbes.

DIABETES MELLITUS Neuropathia diabetica 26

DIABETES MELLITUS Neuropathia diabetica Komplikim i DM 2

DIABETES MELLITUS 28 Kriteri diagnostik pas ngarkesës me 75 gram glukozë : Glukoza e plazmës venoze Normale Toleranca e zvogëluar Diabetes Esëll < 5. 5 mmol/L 5. 5 – 7. 8 mmol/L > 7. 8 mmol/L Pas dy ore < 7. 8 mmol/L > 7. 8 – 11. 1 mmol/L > 11. 1 mmol/L

DIABETES MELLITUS 29 Kontrolli i glikemisë ( mmol/L) Ideal Para ushqimit < 6 mmol/L Pas ushqimit < 8 mmol/L I pranueshëm I papranueshëm 6 -8 mmol/L > 8 mmol/L 8 -11 mmol/L(2 orë) > 11 mmol/L **Glukoza e gjakut kapilar është për 7 % më e lartë krahasuar me gjakun venozë!

DIABETES MELLITUS 30 Trajtimi i Diabetes Mellitus : Tipi 1 (DIV/IDDM) – Insulina Zavendësimi i plotë i insulinës arrihet me përdorimin e 2, 3 apo 4 injeksioneve brenda ditës ( 30 minuta para ushqimit). Preparatet e reja me veprim të shpejtë mund të mirren gjatë ushqimit! Dozat startuese 0. 3 UI/kg p. t. /ditë. Për njeriun me peshë 70 kg =21 UI dy herë në ditë nga 10 UI (10. 5 UI).

DIABETES MELLITUS 31

DIABETES MELLITUS INJEKTIMI SUBCUTAN (SC) I INSULINËS 32

DIABETES MELLITUS INJEKTIMI SUBCUTAN (SC) I INSULINËS 33

DIABETES MELLITUS INJEKTIMI SUBCUTAN (SC) I INSULINËS 34

DIABETES 35 MELLITUS INJEKTIMI SUBCUTAN (SC) I INSULINËS

DIABETES MELLITUS 36 Trajtimi i DM Tipi 2 (DJVI) - së pari terapia me dietë dhe programi me ushtrime. Pas 6 muajve nëse nuk arrihet sukses, duhet shtuar hipoglikemik oral. ** Rreth 30 % të pacientëve me DJVI eventualisht kërkojnë insulinë pas viteve të sukseshme me terapi orale.

DIABETES MELLITUS 37

DIABETES MELLITUS 38

DIABETES MELLITUS 39

DIABETES MELLITUS 40 Hypoglicamia – paraqitet kur glukoza në gjak ulet në vlerën nën 3 mmol/L (më shpeshë te individët me DIV, por edhe te njerëzit me DJVI që trajtohen me hipoglikemik oral ) Simptomat klasike: - djersitje - tremor - palpitacione - uria - parestezioni perioral Zakonisht trajtohet me karbohidrate të rafinuara psh. Glukozë.

DIABETES MELLITUS 41 Hipoglicaemia – simptomat: - konfuzioni marramendja kokëdhembja djersitja anksioziteti ***Hypoglicaemia reactiva në raste të konsumimit të sasive të mëdha të karbohidrateve të rafinuara ose ushtrimeve shumë intenzive!

DIABETES MELLITUS 42 Principet e menaxhimit dietal të Diabetes mellitus mbajtja e dietës së rregulltë arrijtja e peshës ideale trupore redukimi i kcal/KJ shtimi i proporcionit të frutave, perimeve

DIABETES MELLITUS 43 Trajtimi i hipoglikemisë Në rastet e hipoglikemisë së lehtë duhet marrë diçka të ëmbël me rrugë orale pastaj një shujtë. dy ose tri tableta të glukozës 4 -6 pjesë të çokollatës (ja pa sheqer!) ½ gote lëng frutash 1 lugë mjalt nën gjuhë 1 lugë sheqer

DIABETES MELLITUS 44 Principet e menaxhimit dietal të Diabetes mellitus - dieta kualitatitive - nuk është i nevojshëm ushqimi special për pacientët me Diabetes mellitus - mbajtja e glukozës në vlerat normale në gjak - ndarja e ushqimeve në tri shujta dhe tri messhujta (te pacientë me DM tipi 1)

DIABETES MELLITUS 45 Principet e menaxhimit dietal të Diabetes mellitus - redukimi i yndyrërave të ushqimit në minimum - anashkalimi i sheqerit dhe karbohidrateve të rafinuara (sheqeri, xhemi, mjalti, çokollatat, ëmbëlsirat) - konsumimi i karbohidrateve komplekse të pasura me amidon dhe fibra polisakaridike jo amidonike

DIABETES MELLITUS 46 Principet e menaxhimit dietal të Diabetes mellitus - kufizimi/ndalimi i alkoolit - ecja së paku 2 km/ditë ( 30 minuta)

DIABETES MELLITUS 47

DIABETES MELLITUS 48 Vlersimi infermieror Pacienti mund të referoj për etje, urinim të shpeshtë, ndjenjë të urisë Mund të referoj për nauze, të vjellura, rënje në peshë Ankohet për : këputje, dobsi , frymarrje me erë acetoni , trubullim të pamjes , dhimbje koke , gjatë aktivitetit fizik përkeqsim i gjendjës së përgjithshme Pacienti pyetet nëse është konsumues i duhanit , alkoolit apo drogës

DIABETES MELLITUS 49 Plani i asistencës infermierore Rivendosja e një aktiviteti fizik normal Të kontriboj në vendosjen e një diete ushqyese Sigurimi i një konforti për lehtësimin e dhimbjes Ruajtja e ekujlibrit hidrik Të parandaloj dhe trajtoj me kohë komplikimet Të reduktoj ankthin Të ruaj integritetin e lëkurës Të ofroj informacione për terapinë