Deze sheets zijn in blauw voorzien van korte

Deze sheets zijn in blauw voorzien van korte beleidsmatige duidingen en in die zin aangevuld ten opzichte van de presentatie op 13 september. Resultaten aanvullend onderzoek modernisering omgevingsveiligheid 13 September 2016 Deze presentatie is gegeven door Arjan Boxman van het RIVM op basis van de tussentijdse resultaten van de adviesbureaus die het aanvullend onderzoek uitvoeren (Arcadis, Antea Group, AVIV en RHDHV). Voor beleidsvragen kunt u terecht bij: arie-jan. arbouw@minienm. nl Voor technische vragen kunt u terecht bij: arjan. boxman@rivm. nl

Omgevingsveiligheid Omgevingsmaatregelen Selectiemethode maatregelen Database Overzicht zinvolle met maatregelen Voorschriftengebied Doelvoorschriften • • • Lokale Dialoog Stakeholders Lokale Dialoog Ontwerp-opgave Politiek proces • • Integrale afweging Milieu Gezondheid Integrale afweging Economie Veiligheid (zoals GR) • • • Omgevingsplan Informatie Omgevingsplan Doelen Voorschriften • • • Omgevingsvisie Nationaal Omgevingsvisie Provinciaal Gemeente Leidraad voor lokale afweging nut en nut noodzaak en noodzaak van aanvullende voorschriftengebied voorschriften • • Risicobronnen Inrichting(en) Bron / veroorzaker Vervoer over (spoor & water)weg en door buis • • • Aandachtsgebieden Brand Effect in de omgeving Explosie Gifwolk Toepassingsmethode Rekenmethode (handleiding + rekenprogramma) Wet en regelgeving (BAL, BKL, BBL, invoeringswet)

Aanvullend onderzoek Doel Toepassing schillenmethodiek • Is de aanpak navolgbaar • Hoe op de kaart te zetten Casuistiek • Bepalen aandachtsgebieden • Verschil met groepsrisicocontour • Effectieve omgevingsmaatregelen? Verdieping mbt • Veiligheidsrisicogebieden • Inrichtingen • Buisleidingen • Transport Vertrekpunt (methodiek) Aandachtsgebied Communicatiemiddel Verbod (nieuwe) ZKG tenzij verwaarloosbaar risico Voorschriftengebied Verkleinen/ uitzetten Bescherming tegen brand & explosie Verplichte maatregelen Omgevingsmaatregelen Bouwkundig (BBL) Omgeving (BKL) Gelijkwaardigheid (BBL & BKL)

Aandachtsgebieden Aandachtsgebied Communicatiemiddel Verbod (nieuwe) ZKG tenzij verwaarloosbaar risico Voorschriftengebied Verkleinen/ uitzetten Bescherming tegen brand & explosie Verplichte omgevingsmaatregelen Omgevingsmaatregelen Uniform berekend o. b. v. scenariokeuze Contouren hittestraling, overdruk en concentratie waarbij inpandig letaal effect kan optreden. Geen aandachtsgebied wanneer: Bouwkundig (BBL) Omgeving (BKL) • scenario‘s niet voor komen • effecten zo snel worden bestreden dat Het aandachtsgebied is ook een indicatie voor mensen de economische schade en binnen beschermd zijnde • inpandig geen levensbedreigend gevaar maatschappelijke verstoring (ook bij buitenactiviteiten). Gelijkwaardigheid (BBL & BKL) ‘Veilig’ gebied betekent dat standaardgebouwen + -aanpak (ramen en deuren dicht/schuilen) mensen binnen afdoende beschermen. Binnen aandachtgebieden volstaat deze standaardaanpak niet en zijn dus omgevingsmaatregelen nodig. 4

Stand van zaken Resultaat op 12 september Voorstel (methodiek) Toepassing schillenmethodiek • Methodiek is navolgbaar & uitlegbaar • Resultaten zijn zichtbaar te maken op kaart Uitdagingen • ZKG-info, volledig, juist en actueel? • Aandachtgebieden valide & robuust? • Omgevingsmaatregelen, gelijkwaardig aan? Aandachtsgebied Communicatiemiddel Voorschriftengebied Brand, explosie & gif Alleen (nieuw) ZKG bij omgevingsmaatregelen Specificeren/ uit- & aan zetten Lokaal maatwerk Wederkerigheid (bron <-> omgeving) Kan ZKG-info ook op andere manier aangeleverd worden? (link in vergunning, subsidie, vereniging van…) Oplossingsrichting Kern voorschriftengebied is niet gebouw beschermen, maar • ZKG -> voorschriftengebied Omgevingsmaatregelen mensen in gebouw beschermen (overleefbaarheid) • Aandachtsgebied-> Verbeterde aanpak • Maatregelen -> focus op overleefbaarheid Overleefbaarheid

Aandachtgebieden perceel 4 en 5 betreft Landelijke politieke keuze (op basis van breed maatschappelijk draagvlak): wanneer is er een aandachtsgebied resp. Voorbeeld: het PAG basisnet is eigenlijk een Samenvattendvoorschriftengebied? beeld Gehanteerde oplossing voorschriftengebied; maar is het wel gewenst als Ien. M voor basisnet Perceel 1 (kaart) Scenariokeuze centraal en buisleidingen alle voorschriftengebieden aanwijst? • Van waar tot waar meten? • Relevant inpandig effect Perceel 2 (veiligheidsrisicogebieden) Oplossingenkant: • Hoe robuust/toekomstvast is aandachtsgebied? • Tijd (aanloop en blootstelling) • Afstand • Intensiteit van stoffen -> dosis Intensiteit= concentratie bij internationale aanpak interventiewaarde/erpg’s: Fine-tuning stappenplan Rekening houden met (een is aansprekender • korte) Keep it blootstellingsduur simple Perceel 4 (buisleidingen) dan hetmaatregelen criterium • Waarderen we (kansbeperkende) nog 10% letaal binnenshuis. Wetenschappelijk valideren Afkap: “. geen relevant scenario = geenteaandachtsgebied” Daarin Perceel 5 (Basisnet) • -8 Aansluiting bij internationale methodiek (gifwolk) speelt kans ook een rol; 10 in ieder geval huidige (beleidsmatig • Wanneer is er géén aandachtsgebied? gekozen) afkapgrens voor. Afkap begrip relevant Perceel 6 (omgevingsmaatregelen) Innovatienodig? aan de bron: blijven stimuleren viaaandachtgebied vergunningen spoor en • Geen scenario = geen • Tegen welk scenario is bescherming PR contour (binnen bestaande contour meer mogelijk maken), maar Perceel 7 (de rode draad) Wederkerigheid én waardering al genomen maatregelen niet meer bij groepsrisico vanuit omgeving afdwingen via ‘we • Denken we aan wederkerigheid bron enzoals omgeving? • Belangrijk aspect motivatie voorschriftengebied bouwen eerst en stellen daarna aanvullende eisen aan de risicobron’. Perceel 3 (inrichtingen) Aansluiting • Welk scenario is maatgevend?

Aandachtgebieden Toegevoegde sheet nav het overleg Bescherming buitenshuis Gehanteerde oplossing Buitenactiviteiten? Aanvullend hoofdstuk (perceel 8) • • Focus op beleidsvernieuwing ligt op bescherming binnen. Maar daar waar het binnen voldoende ‘veilig’ is kunnen buiten doden vallen. • Bescherming buitenshuis binnen én buiten het aandachtsgebied Evenementenvergunning oid Evenementenvergunning voor (bepaalde) activiteiten of veel deelnemers, bijv. er Zien we het wel? worden objecten geplaatst die groter zijn • Evenementen met grote aantallen mensen dan 10 m² in welke wet(ten) gaat ditper object: dan vergunning zonder bescherming van Vraag: gebouwen nodig voorterrein het plaatsen van objecten / dreigen buiten beeld te raken. worden geregeld? Bestemming Brandbeveiligingsverordening (tent) voor grote evenementen zou in • Waar is geregeld dat grote evenementen • bescherming verdienen, bijvoorbeeld als ZKG moeten omgevingsplan ZKG. worden betiteld.

Toegevoegde sheet nav het overleg. In het overleg zijn meerdere geanonimiseerde locaties bekeken via google maps Kaart met resultaten HUIDIG Resultaten op kaart Voorbeeld van anoniem bedrijf • • Sterke afname oppervlak aandachtgebieden tov invloedsgebied Aandachtgebieden brand en explosie grotendeels binnen de PR 10 -6 contour Invloedsgebied GR NIEUW Gifwolk aandachtsgebied Aandachtsgebieden brand en explosie

Toegevoegde sheet nav het overleg. In het overleg zijn meerdere geanonimiseerde locaties bekeken via google maps Kaart met resultaten HUIDIG Buisleiding Resultaten op kaart Voorbeeld van toepassing op aardgasleiding • Invloedsgebied GR Sterke afname oppervlak aandachtgebieden tov invloedsgebied NIEUW Buisleiding Brand aandachtsgebied

Toegevoegde sheet nav het overleg. In het overleg zijn meerdere geanonimiseerde locaties bekeken via google maps Kaart met resultaten Resultaten op kaart HUIDIG Invloedsgebied GR Voorbeeld van toepassing op basisnet weg • PR 10 -6 contour Sterke afname oppervlak aandachtgebieden tov invloedsgebied NIEUW Gifwolk aandachtsgebied? Explosie aandachtsgebied? Dit is een verkenning om beleidsneutrale omzetting te toetsen en informatie te kunnen geven aan de Brand aandachtsgebied? Stuurgroep Basisnet PR 10 -6 contour

Toegevoegde sheet nav het overleg. In het overleg zijn meerdere geanonimiseerde locaties bekeken via google maps Kaart met resultaten HUIDIG Resultaten op kaart Voorbeeld van toepassing op basisnet spoor • Sterke afname oppervlak aandachtgebieden tov invloedsgebied Invloedsgebied GR NIEUW Brand aandachtsgebied? Dit is een verkenning om beleidsneutrale omzetting te toetsen en informatie te kunnen geven aan de Stuurgroep Basisnet Explosie aandachtsgebied? Gifwolk aandachtsgebied?

Verdieping perceel Perceel 1 Kaart Gehanteerde oplossing Schillen op de kaart • • Zie kaart (google earth) Memo met randvoorwaarden • • KMZ of KML bestanden. Opnemen in handreiking Percentage ZKG in aandachtsgebied (<1% <10%) Zeer kwetsbare gebouwen (ZKG) • Volledig, juist én actueel? • Volledigheid, juistheid, actualiteit data blijft lokale verantwoordelijkheid. • Veel €€€ voor weinig zekerheid De huidige tekst consultatieversie gaat uit van eerbiedigende werking voor • ZKG koppelen aan omgevingsmaatregelen • Lokale verschil datakwaliteit bestaande ZKG; dan voor bestaand ZKG wel expliciet evacuatieplan nodig voor • Omgevingsmaatregelen uitzetten mbt ZKG relevante scenario’s (kan via beleidsnota ipvonmogelijkmaken. regelgeving); overwegen nieuwe Wat te doen bij ZKG in aandachtsgebied? beleidskoers voor nieuw ZKG? : ipv ‘nee tenzij’ een ‘ja mits’ benadering: wel • Keuze/ selectie passende • BKL biedt nu geen/ weinig ruimte toestaan in aandachtgebied maar dan geen mogelijkheid om voorschriften uit omgevingsmaatregelen is lokale afweging te zetten; gevolg vanwege hogere kosten is ontwikkeling aantrekkelijker buiten het gebied).

Verdieping perceel Perceel 2 Veiligheidsrisicogebieden Gehanteerde oplossing Aantal veiligheidsrisicogebieden Praktijkervaring opdoen • • Circa 15 gebieden Zie rapportage Waardevol instrument • • • Duurzaam scheiden van bron en omgeving Inzicht gevaren voor de omgeving Flexibiliteit bedrijfsvoering en ontwikkeling Schillenmodel is toepasbaar • • Maatwerk noodzakelijk (oa binnengrens) Goede uitleg is cruciaal • • Workshops Output perceel 3 Vervolgopgave • Verfijnen toepassing schillenmodel • Perceptie betekenis veiligheidsrisicogebied/ aandachtsgebied/ voorschriftengebied • RIVM handreiking rekenen tbv veiligheidsrisicogebieden

Verdieping perceel Perceel 3 Inrichtingen Gehanteerde oplossing Bepalen van de aandachtgebieden Methode om tot antwoord te komen • • 20 BRZO-bedrijven doorlopen Afzonderlijk ‘testen’ van het stappenplan Ordergrootte aandachtsgebieden • • Het gaat erom dat personen binnen beschermd zijn. Dit vergt een andere kijk op de scenario’s! Toxisch -> LBW op basis blootstellingstijd Flinke (50 - 85 %) afname tov 1% letaal De onderzoekers komen met een gezamenlijk voorstel aan het RIVM voor fine. Scenarioselectie cruciaal Vervolg… tuning van het stappenplan ten behoeve van de toekomstige herziening van • Keep it simple: sessie perceel 3 en 4 Niet moeilijk, wel echt anders de ‘Handleiding risicoberekeningen’ Tzt aansluiten bij herziening • Automatismen uit hetgaat verleden De rekenmethode over(GR) de complexe • inrichtingen; voor de niet complexe rekenmethode PGS 15 genereren afwijken is het stappenplan uit het conceptrapport risicovollegrote activiteiten • Beschermingsniveau vanuit perceel 6 • Wat zijn de relevante scenario’s ‘Aandachtgebieden rondomtbv risicobronnen’ doorlopen en is in het BKL een bescherming binnen • • tabel met een aantal standaardafstanden opgenomen. Aandachtsgebieden (resultaten tot nu toe) Minimaal 0 m Brand Meestal < 100 Uitschieter 750 m Minimaal 0 m Explosie Meestal 100 - 200 Uitschieter 1500 m Minimaal 0 m Gifwolk Meestal ca 500 m Uitschieter 1300 m

Verdieping perceel Perceel 4 Buisleidingen Gehanteerde oplossing Welke buisleidingen + aandachtgebieden Praktijkervaring opdoen • Zie rapportage • • Workshops Output percelen 3 en 6 Schillen goed toepasbaar Afname omvang tov 1% letaal (perceel 3) Vervolgopgave Handelingsperspectief voor omgeving • Verfijnen toepassing schillenmodel Voorschiftengebied kans op maatwerk, • Perceptie betekenis Er is geen ZKG-verbod, het ‘nee, tenzij’ principe voor ZKG schept verwarring bijvoorbeeld EFB methodiek Gasunie veiligheidsrisicogebied/ aandachtsgebied/ die eventueel met een ‘ja, mits’ variant kan voorschriftengebied worden verholpen. Rekening houdenen met (een korte) blootstellingsduur, net zoals bij inrichtingen. Verschil aandachtsgebied • RIVM handreiking rekenen • • • Want bij relevante scenario’s met zeer korte duur, dus waarbij mensen binnen voorschriftengebied • • voldoendeschept beschermd zijn, is een aandachtsgebied minder zinvol ZKG-verbod verwarring Goede uitleg is cruciaal

Verdieping perceel Perceel 5 Basisnet Gehanteerde oplossing Afkapgrens tbv bepalen aandachtsgebied Methode • • Afkappen aandachtgebied kan op basis van vervoersfrequentie Kansen mee te wegen in aan of uit zetten voorschriftengebied. Gevolgen tbv tracebesluit zijn procedureel • • Afstemmen met (meerdere) stakeholders Beleidsverschillen bij meerdere BG langs trace Reserveringen reëel? • Reserveren ruimte op basis reële groeiverwachting (afweging) • • • Verwaarloosbare effecten en kansen bepaald m. b. v. achtergrond documentatie voor RBMII en HART. Voor explosie effecten SAFETI-NL Gevolgen tracébesluit onderzocht m. b. v. toepassing casusstudie Via 15 Vervolg • Lokale doorwerking (afkapgrens) • Ervaringen uit percelen 3, 4, en 5 met relevante scenario’s • RIVM handreikingen

Verdieping perceel Perceel 6 Omgevingsmaatregelen Gehanteerde oplossing Doelvoorschriften en maatregelen Vlinderdas methode • • • BBL voorschriften zijn niet passend Betere doelvoorschriften denkbaar Operationaliseren van een integraal gelijkwaardigheidssysteem is cruciaal • • • Scenario bekend (verloop, duur, ernst). Welk ingrijpen zinvol (vluchten/schuilen) Gebouw, overdrachtsgebied, informatie Voorwaarden tbv succes… Perceel 3, 4, 5 bieden de scenario’s (oa tijd) • BKL/ BBL -> maatregelen ten dienste Betere doelvoorschriften zijn denkbaar, maar het gelijkwaardigheidssysteem bescherming mens Doel helder (overlevingskans mens) biedt al een oplossing -> gelijkwaardigheid op basis van bescherming mensen; • RIVM handleiding met daarin 3 sporen: Scenario en gewenste bescherming centraal • • toekomstvast borgen moet verantwoordelijke 1. veiligheidsmaatregel Handelingsperspectief per type effect/ scenario vastleggen, weghalen betekent compensatie of schadeverhaal. 2. Concreter maken van begrip ‘vluchtmogelijkheid’ Praktisch, efficiënt en zinvol… Komen tot daadwerkelijke maatregelen • • Juridisch toekomstvast? 3. Aansluiting bij bestaande certificering materialen

Verdieping perceel Toegevoegde sheet nav het overleg Perceel 6 Omgevingsmaatregelen Opslag Dit is nieuw! Bronmaatregelen Omgevingsmaatregelen Barrières: Techniek, veiligheidsmanagement en -cultuur Barrières: Informatie, afscherming (overdrachtsgebied) en bescherming (schuilen in gebouw/ vluchten) BRZO Doden Gewonden Handling Brand Scenario staat centraal en dus het is niet meer mogelijk om zoals bij groepsrisico vanuit omgeving bronmaatregelen af te dwingen via ‘we bouwen eerst de omgeving vol en stellen daarna aanvullende eisen aan de risicobron’. Schade Proces

Verdieping perceel Perceel 7 De rode draad… Gehanteerde oplossing Schillenmodel is toepasbaar Vervolg Start met (concept) handreikingen RIVM Inconsistenties openlijk benoemen en per • geval oplossingen aandragen • Zichtbare betrokkenheid en beoogde rol van hulpverlening in de context van de Methode biedt houvast de scenario omgevingsveiligheid een(de begrijpelijk verhaal methodiek filosofie van het beleid) • Door Wel echt anders (zieaanpak perceelwordt 3) • • Uit percelen 1 t/m 6 blijkt dat de aanpak werkt Goede uitleg is cruciaal!!! dat het verband tussen RIVM handreikingen nodigrisicobron, gevaren en omgevingsmaatregelen voor bestuurders en de omgeving eenvoudiger en beter toepasbaar maakt. Unificatie en validatie nodig • • Nog verschillen tussen percelen Is het wetenschappelijk hard

Hoe verder? Korte termijn acties Voor 22 september • Vragen ivm consultatie – Vragen vanuit omgeving? (Middel)lange termijn acties 2016 en verder • Definitief (bijlagen)rapport Big 5 – Datum: 1 oktober – Vervolgonderzoeken… Afspraken: Een pre-conceptrapportage van het aanvullend onderzoek wordt in de vorm – Hoofdrapport op basis van de van managementsrapportages (deze) sheets met korte percelen toelichting (blauwe + beknopt schriftelijk • RIVMteksten handreiking(en) verslag) eind deze week (17 september) rondgestuurd. – Frame handreiking staat • (Concept) eindrapport Big 5 • Communicatie met stakeholders – Begeleiding diverse casus nodig De conceptversie van het hoofdrapport wordt –rond 4 oktober verspreid voor Cursusmateriaal / opleidingen – Wat (in welke vorm) delen we een schriftelijke commentaarronde (reactie voor oktober), op dinsdag 11 – 9 Database maatregelen wanneer met de stakeholders oktober wordt het definitief rapport verspreid–ter…bespreking op 13 oktober bij Ien. M (Plesmanweg).