DEVR VE BRLEME Oktay ARIDURU Maliye Uzman Merkezi

DEVİR VE BİRLEŞME Oktay ARIDURU Maliye Uzmanı

Merkezi Yönetim Muhasebe Yönetmeliğinin 522 nci maddesinde, kaldırılan, bölünen ve bölünme suretiyle yeniden oluşturulan muhasebe birimleri arasındaki devir işlemleri açıklanmıştır.

Muhasebe biriminin kaldırıldığına ilişkin emir alındığı tarihten kaldırılma tarihine kadar işlemlere devam edilir ve o zamana kadar yapılan ön ödemelerin tahakkuk belgeleri alınmak veya nakden tahsil edilmek suretiyle mahsubu sağlanır. Başka kuruluşlar adına muhasebe birimi hesaplarında toplanmış olan paralar ilgili kuruluşlara gönderilir.

Borç ToplamıAlacak Toplamı Borç Kalan Alacak Kalan … … … 160 -İş Avans ve Kredileri Hesabı 161 -Personel Avansları Hesabı 333 -Emanetler Hesabı 362 -Fonlar veya Diğer Kamu İdareleri Adına Y. T. Hs. … … 1. 500 0 1500 0 2. 000 0 0 500 0 3. 100 … … …

160 -İş Avans ve Krediler Hesabı’nda görünen 1500 TL tutarındaki avansın mahsup edilmesi için harcama yetkilisi mutemedine harcamaya ait tahakkuk belgelerinin teslim edilmesi gerektiği bildirilmiştir. Bunun üzerine ilgili mutemet ön ödeme olarak aldığı nakdi henüz mal alımı yapmadığı için muhasebe birimi veznesine iade etmiştir. Yapılacak kayıt aşağıdaki gibidir:

100 -Kasa Hesabı 160 - İş Avans ve Kredileri Hesabı 1. 500

161 - Personel Avansları Hesabı’nda görünen 2. 000 TL tutarındaki yurtiçi geçici görev yolluğu avansının mahsup edilebilmesi için ilgili memurdan tahakkuk belgelerinin teslimi istenmiştir. Bunun üzerine ilgili memur 1. 700 TL tutarındaki Yurtiçi Geçici Görev Yolluğu Bildirimi’ni A Malmüdürlüğü muhasebe birimine teslim etmiş olup kalan avans tutarını da nakden vezneye yatırmıştır. Muhasebe biriminin yapacağı kayıt aşağıda gösterilmiştir:

630 -Giderler Hesabı 161 -Personel Avansları Hesabı 1. 700 830 -Bütçe Giderleri Hesabı 835 -Gider Yansıtma Hesabı 1. 700 100 -Kasa Hesabı 161 -Personel Avansları Hesabı 1. 700 300

333 emanetler hesabında görünen 500 TL icra kesintisine ait olup ilgili icra müdürlüğünün banka hesabına aktarılmak üzere nakit talebinde bulunulmuştur. Muhasebe biriminin yapacağı kayıt aşağıda belirtilen şekilde olacaktır.

333 -Emanetler Hesabı 325 -Nakit Hareketleri Hesabı 500

Talep edilen nakit muhasebe biriminin banka hesabına hazinece aktarılmıştır. Nakit gelişine ait muhasebe biriminin yapacağı kayıt aşağıdaki şekilde yapılacaktır. 102 -Bankalar Hesabı 510 -Nakit Hareketleri Hesabı 500

Muhasebe biriminin banka hesabına gelen nakit ilgili icra müdürlüğünün banka hesabına aktarılmıştır. 325 -Nakit Hareketleri Hesabı 103 -Verilen Çekler ve Ödeme Emirleri 500

İcra müdürlüğü hesabına aktarılan nakdin banka hesabından düşüm kaydı yapılmıştır. 103 -Verilen Çekler ve Ödeme Emirleri 102 -Bankalar Hesabı 500

362 fonlar veya diğer kamu idareleri adına yapılan tahsilatlar hesabındaki 3. 100 TL nin yükseköğretim kredi harçları tahsilatına ait olduğu tespit edilmiş olup, ilgili kamu idaresine aktarılmak üzere nakit talebinde bulunulmuştur. 362 -Fonlar veya Diğer Kamu İdareleri Adına Yapılan Tahsilat Hesabı 325 -Nakit Hareketleri Hesabı 3. 100

Kaldırılma tarihi olarak belirlenen günün sonu itibarıyla ilgili defterler incelenerek, alınan ödeneklere karşılık yapılan harcamalardan arta kalan ödenekler tenkis edilir.

ÖRNEK A malmüdürlüğü muhasebe biriminin kaldırılma tarihi olan 30/06/2010 tarihi itibariyle bütçe ve ödenek hesaplarına ait olarak aşağıdaki mizanı almıştır. Borç Toplamı Alacak Toplamı Borç Kalan Alacak Kalan … … … 830 -Bütçe Giderleri Hesabı 138. 716 0 835 -Gider Yansıtma Hesabı 0 138. 716 254. 000 138. 716 115. 284 0 0 254. 000 138. 716 0 903 -Kullanılacak Ödenekler Hesabı 904 -Ödenekler Hesabı 905 -Ödenekli Giderler Hesabı

903 -Kullanılacak Ödenekler Hesabında bulunan ödeneklerden harcamacı birimlerin ödeneğe dayanarak gerçekleştirdikleri bütçe giderleri tutarları 905 … hesabına aktarılmıştır. Ödenek hesaplarının kayıtlarının doğruluğunun kontrol edilmesinden sonra 903 … hesabının bakiyesi tenkis edilecek ödenek miktarını göstermektedir. Buna göre tenkis edilmesi gereken tutar 254. 000, 00 -138. 716, 00=115. 284, 00 TL dir. yapılması gereken tenkis kaydı aşağıdaki gibidir.

904 -Ödenekler Hesabı 903 - Kullanılacak Ödenekler Hesabı 115. 284

Muhasebe birimi son olarak ödenek hesaplarının tamamen kapatılması için 904 -Ödenekler Hesabına ilişkin olarak yapılan tenkis kaydından sonra aynı hesabın arta kalan alacak bakiyesi için 905 -Ödenekli Giderler Hesabı ile karşılıklı muhasebe kaydı yaparak ödenek hesaplarını kapatmaktadır. Muhasebe birimi konuya ilişkin olarak aşağıdaki şekilde kayıt yapacaktır:

904 -Ödenekler Hesabı 905 -Ödenekli Giderler Hesabı 138. 716 Yukarıda açıklanan işlemler tamamlandıktan ve yevmiyeler kapatıldıktan sonra, geçici mizan çıkarılarak devir veren hesaplar için yeniden yevmiye açılır ve aşağıdaki işlemler yapılır:

Kasa mevcudu olarak görünen para, teslimat müzekkeresi ile bankaya yatırılır ve teslimat müzekkeresinin bankaca onaylı nüshası muhasebe birimine gelince tutarı hesaplara kaydedildikten sonra banka mevcudu olarak görünen tutar için, devir alan muhasebe birimine aktarılmak üzere gönderme emri düzenlenir ve tutarı aynı bütçeli kamu idarelerinde muhasebe birimleri arası işlemler hesabına, farklı bütçeli kamu idarelerinde net değer hesabına borç, verilen çekler ve gönderme emirleri hesabına alacak; gönderme emrinin onaylı 2 nci nüshası muhasebe birimine geldiğinde ise verilen çekler ve gönderme emirleri hesabına borç, banka hesabına alacak kaydedilir.

2007 yıl sonu itibariyle Genel bütçeli kamu idarelerinde Nakde Dayalı Ödeme Sistemi benimsenmiştir. Nakde Dayalı Ödeme Sistemine göre gün sonunda bankada kalan nakit mevcudu hazineye gönderildiği için bankada kalan bir nakit olmayacaktır.

ÖRNEK A mal müdürlüğü muhasebe biriminin kaldırılma tarihi olan 30/06/2010 tarihi itibariyle kasa ve banka hesaplarına ait olarak aşağıdaki mizanı almıştır: Borç Toplamı Alacak Toplamı Borç Kalan 100 -Kasa Hesabı 102 -Banka Hesabı … … Alacak Kalan 50. 215 49. 920 295 0 424. 987 415. 670 9. 317 0 … … …

Kasa hesabının bakiyesi olarak görülen tutar bankaya yatırılmıştır. 108 -Diğer Hazır Değerler Hesabı 295 100 -Kasa Hesabı 295 Kasa mevcudunun bankaya yattığı banka hesap özet cetvelinden anlaşılmıştır. 102 -Bankalar Hesabı 108 -Diğer Hazır Değerler Hesabı 295

Genel bütçeli kuruluşlarca gün sonunda Nakde Dayalı Ödeme Sistemine göre; 510 -Nakit Hareketleri Hesabı 102 -Bankalar Hesabı 9. 612 kaydının yapılması gerekmektedir.

Ancak mahalli idarelerce; 500 -Net Değer Hesabı 9. 612 103 -Verilen Çekler ve Ödeme Emirleri 9. 612 103 -Verilen Çekler ve Ödeme Emirleri 9. 612 102 -Bankalar Hesabı 9. 612 kaydının yapılması gerektiği düşünülmektedir.

Muhasebe biriminde mevcut olup devir alan muhasebe birimine teslimi gereken değerlerden, kamu idaresine ait menkul kıymet ve varlıklar, aynı bütçeli kamu idarelerinde muhasebe birimleri arası işlemler hesabına, farklı bütçeli kamu idarelerinde net değer hesabına borç, ilgili menkul kıymet ve varlık hesabına alacak; kişilere ait menkul kıymetler ve teminat mektupları ise ilgili nazım hesaplara borç ve alacak kaydedilerek, hesaplardan çıkarılır ve devir alan muhasebe birimine alındı belgesi karşılığında teslim edilir.

gibidir: Bu maddeye göre yapılması gereken kayıtlar aşağıdaki 500 -Net Değer Hesabı 1. 000 117 -Menkul Varlıklar Hesabı 1. 000 913 -Kişilere Ait Menkul Kıymet Emanetleri 3. 000 912 -Kişilere Ait Menkul Kıymetler 3. 000 911 -Teminat Mektupları Emanetleri 5. 000 910 -Teminat Mektupları Hesabı 5. 000

Yukarıda açıklandığı şekilde kasa mevcudu bankaya yatırılıp, banka mevcudu devir alan muhasebe birimine aktarıldıktan sonra, kasa ve banka hesabı dışında kalan ve borç veya alacak artığı devreden hesapların devir tarihine göre artıklarını ayrıntılı olarak gösteren ikişer nüsha devir mizanı düzenlenir. Devir mizanı, devir alan muhasebe biriminin devreden hesaplarla ilgili kayıtlarına esas olacağından, ilgili defterlerde yer alan bilgileri kapsaması gerekir. Devir mizanının birer nüshaları devir alan muhasebe birimine teslim edilir. İkinci nüshaları devir alan muhasebe yetkilisi tarafından imzalandıktan sonra saklanır.

Borç Toplamı Alacak ToplamıBorç Kalan Alacak Kalan … … 120 -Gelirlerden Alacaklar Hesabı 121 -Gelirlerden Takipli Alacaklar Hesabı 150 -İlk Madde ve Malzeme Hesabı … … … 5. 250 4. 500 750 0 4. 500 2. 000 2. 500 0 11. 250 9. 750 1. 500 0 250 -Arazi ve Arsalar Hesabı 254. 000 0 252 -Binalar Hesabı 190. 000 0 255 -Demirbaşlar Hesabı 125. 560 0 330 -Alınan Depozito ve Teminatlar Hesabı 5. 000 15. 000 0 10. 000 333 -Emanetler Hesabı 6. 000 25. 000 0 19. 000 … … …

Bu işlemler tamamlandıktan sonra, muhasebe biriminin kaldırılma tarihinde, borç artığı devreden hesapların artıkları net değer hesabına borç, borç artıkları ilgili hesaplara alacak; alacak artığı devreden hesapların artıkları ilgili hesaplara borç, alacak artıkları toplamı ise net değer hesabına alacak kaydedilmek suretiyle hesaben devredilir ve muhasebe işlem fişinin ilgili nüshaları devir alan muhasebe birimine gönderilir.

500 -Net Değer Hesabı 574. 310 120 -Gelirlerden Alacaklar 750 121 -Gelirlerden Takipli Alacaklar Hesabı 2. 500 150 -İlk Madde Malzemeler Hesabı 1. 500 250 -Arazi ve Arsalar 254. 000 252 -Binalar Hesabı 190. 000 255 -Demirbaşlar Hesabı 125. 560

330 -Alınan Depozito ve Teminatlar Hesabı 10. 000 333 -Emanetler Hesabı 19. 000 500 -Net Değer Hesabı 29. 000

Yapılması Gerekenler Verilerin tamamlatılması Şifrelerin iptal edilmesi 600 -630 hesaplarının açık girilmesinin sağlanması Yeni açılan birimlere şifre verilmesi

Teşekkürler… oariduru@muhasebat. gov. tr 0 312 415 29 19