DEVEL REHBERLK VE ARATIRMA MERKEZ MDRL ZEL ETM

DEVELİ REHBERLİK VE ARAŞTIRMA MERKEZİ MÜDÜRLÜĞÜ ÖZEL EĞİTİM VE REHBERLİK HİZMETLERİ SEMİNERİ 2016

ÖZEL EĞİTİM VE REHBERLİK SEMİNERİ KONU EĞİTİMCİLER OKUL REHBERLİK HİZMETLERİ Hasan KILINÇ DEVELİ RAM MÜDÜR YRD. BİLSEM ÖĞRENCİ SEÇİMLERİ Yavuz TÜRKMEN DEVELİ RAM MÜDÜRÜ DESTEK EĞİTİM ODASI Hüseyin KALDIRIM ÖZEL EĞT. BÖLÜM BŞK.

OKUL REHBERLİK HİZMETLERİ TEORİ VE PRATİĞİ DEVELİ REHBERLİK VE ARAŞTIRMA MERKEZİ 2016

REHBERLİK HİZMETLERİNİN MEVZUAT ALT YAPISI • REHBERLİK HİZMETLERİ YÖNETMELİĞİ • ÖZEL EĞİTİM HİZMETLERİ YÖNETMELİĞİ • Özel Eğitim ve Rehberlik Hizmetleri Genel Müdürlüğünün 15. 09. 2014 Tarihli 2014/20 No’lu «Bağımlılıkla Mücadele» Genelgesi, (Bağımlıklıkla Mücadele Eylem Planı) • Özel Eğitim ve Rehberlik Hizmetleri Genel Müdürlüğünün 25. 01. 2002 Tarihli 2002/11 No’lu «Psikososyal Müdahale Hizmetleri» Genelgesi, (Psikososyal Müdahale Ekibi Kurulması) • Özel Eğitim ve Rehberlik Hizmetleri Genel Müdürlüğünün 24. 03. 2006 Tarihli 2006/26 No’lu «Okullarda Şiddetin Önlenmesi» Genelgesi, (Şiddet Eylem Planı) • Özel Eğitim ve Rehberlik Hizmetleri Genel Müdürlüğünün 14. 10. 2005 Tarihli 2005/95 No’lu «Rehberlik ve Psikolojik Danışma Hizmetlerinin Geliştirilmesi » Genelgesi , (İşbirliği) • Milli Eğitim Bakanlığı ile Türkiye Yeşilay Cemiyeti ile 03. 01. 2014 tarihinde imzalanan “Bağımlılıkla Mücadele Eğitimi Projesi Uygulama Protokolü” (TBM Eğitimleri)

KOMİSYON VE TOPLANTILAR REHBERLIK HIZMETLERI YÖNETMELIĞI MADDE 45 -46 • Okul Rehberlik ve Psikolojik Danışma Hizmetleri Yürütme Komisyonu kurulur ve toplantılar yapılır. • Eğitim öğretim yılı başında yapılan öğretmenler kurulu toplantısında üyeleri belirlenen komisyona okul müdürü ya da görevlendireceği bir müdür yardımcısı başkanlık eder. • Komisyon ders yılının birinci ve ikinci döneminin başladığı ilk ay ile ders yılının tamamlandığı son ay içerisinde olmak üzere yılda en az üç defa toplanır. • Ayrıca ders yılı içinde gerektiğinde okul müdürünün uygun gördüğü tarihlerde de toplanabilir.

REHBERLİK HİZMETLERİ KOMİSYON ÜYELERİ Sınıf Rehber Öğretmeni (11. Sınıf) Sınıf Rehber Öğretmeni (12. Sınıf) (6. Sınıf) (7. Sınıf) (8. Sınıf) Disiplin Kurulu Temsilcisi Okul Aile Birliği Temsilcisi Okul Öğrenci Temsilcisi (1. Sınıf) (2. Sınıf) (3. Sınıf) (4. Sınıf) İLKÖĞRETİM Sınıf Rehber Öğretmeni (10. Sınıf) (5. Sınıf) ORTAOKUL Sınıf Rehber Öğretmeni (9. Sınıf) ORTAÖĞRETİM Okul Müdürü (Komisyon Başkanı) Okul Müdür Yardımcısı (Üye) Rehber Öğretmen ve Psikolojik Danışman (Üye)

OKUL MÜDÜRÜNÜN REHBERLIK VE PSIKOLOJIK DANIŞMA HIZMETLERINE İLİŞKİN GÖREVLERI REHBERLIK HIZMETLERI YÖNETMELIĞI MADDE 47 Okulda rehberlik ve psikolojik danışma hizmetlerinin sağlıklı şekilde yürütülebilmesi için, hizmetin gerektirdiği fiziksel şartları ve uygun çalışma ortamını hazırlar, kullanılacak araç ve gereci sağlar. Rehberlik ve psikolojik danışma hizmetleri yürütme komisyonunu kurar, bu komisyona başkanlık eder. Okulun rehberlik ve psikolojik danışma hizmetlerinin yürütülmesi İle ilgili yıllık program ve yürütme plânının hazırlanmasını sağlar ve uygulanmasını izler. Okulun psikolojik danışman ihtiyacını, öğrenci sayısını ve bu sayıdaki artışı dikkate alarak belirler. Okulda birden fazla psikolojik danışman varsa birini koordinatör olarak görevlendirir. Rehberlik ve psikolojik danışma servisinde birden fazla psikolojik danışman olması hâlinde; psikolojik danışmanlar arasında iş bölümü yapar. Rehberlik ve psikolojik danışma servisiyle iş birliği yaparak okuldaki Öğretmenleri her sınıfa bir sınıf rehber öğretmeni olmak üzere görevlendirir. Zorunlu olmadıkça sınıf rehber öğretmenlerini sınıftaki öğrencilerin mezuniyetine kadar değiştirmez. Okuldaki rehberlik ve psikolojik danışma hizmetlerinin ve bu konudaki programın verimli ve düzenli bir biçimde yürütülmesi için psikolojik danışman, sınıf rehber öğretmenleri, öğrenciler ve veliler arasında eş güdümü sağlamak İçin gerekli özeni gösterir. Öğrencileri yönlendirme çalışmalarında rehberlik ve psikolojik danışma hizmetleri servisi elemanları, öğrenciler, veliler, sınıf rehber öğretmenleri, branş Öğretmenleri ve diğer yöneticiler arasında iş birliği ve organizasyon ile değerlendirme sonuçlarının bir bütünlük içinde kayıtlarının tutulmasını sağlar. Rehberlik ve psikolojik danışma servisince hazırlanan çerçeve program ile yürütme plânının birer örneğini ders yılının başladığı ilk ay içerisinde, yılsonu çalışma raporunun bir örneğini ise ders yılının tamamlandığı ay içerisinde mebbis üzerinden gönderir.

REHBERLIK VE PSIKOLOJIK DANIŞMA HIZMETLERI YÜRÜTME KOMISYONU GÖREVLERI a) Rehberlik ve psikolojik danışma servisince hazırlanan yıllık program ve yürütme plânını inceler, bu konudaki görüşlerini bildirir. Uygulanması için gerekli önlemleri karara bağlar. b) Rehberlik ve psikolojik danışma hizmetlerinin yürütülmesi sırasında hizmetlere ilişkin çalışmaları ve ortaya çıkan sorunları İnceler, değerlendirir ve bunların çözümüne ilişkin önlemleri belirler. c) Eğitim ortamında; öğrenciler, aileler, yöneticiler, öğretmenler ve psikolojik danışmanlar arasında sağlıklı ve uyumlu ilişkiler kurulabilmesi için gerekli önlemleri görüşür ve yapılacak çalışmaları belirler. d) Yönlendirmeye ilişkin eğitsel ve meslekî rehberlik çalışmalarında ve öğrencileri yönlendirmede, okuldaki eğitim-öğretim etkinlikleri ile eğitsel etkinliklerden karşılıklı olarak yararlanılabilmesi için gerekli önlemleri ve çalışmaları belirler. e) Yapılacak çalışmalarda birey, aile, ilgili kurum-kuruluşlara yönelik iletişim ve iş birliğine ilişkin önlemleri belirler. Psikolojik danışmanı bulunmayan eğitim-öğretim kurumlarında gerektiğinde rehberlik ve araştırma merkezinden bir uzmanın bu komisyona katılması sağlanır.

Psikolojik Danışmanın Görevleri MADDE 50 - PSIKOLOJIK DANIŞMAN AŞAĞIDAKI GÖREVLERI YAPAR: A) İL ÇERÇEVE PROGRAMINI TEMEL ALARAK OKULUNUN PROGRAMINI HAZIRLAR. B) REHBERLIK PROGRAMININ ILGILI KISMININ UYGULANMASINDA SINIF ÖĞRETMENLERINE REHBERLIK EDER. C) OKULUNUN TÜR VE ÖZELLIKLERINE GÖRE GEREKLI EĞITSEL VE MESLEKÎ REHBERLIK ETKINLIKLERINI PL NLAR, UYGULANMASINA REHBERLIK EDER. D) BIREYSEL REHBERLIK HIZMETLERINI ALANIN ILKE VE STANDARTLARINA UYGUN BIÇIMDE YÜRÜTÜR. E) EĞITSEL, MESLEKÎ VE BIREYSEL REHBERLIK ÇALIŞMALARI IÇIN ÖĞRENCILERE YÖNELIK OLARAK BIREYI TANIMA ETKINLIKLERINI YÜRÜTÜR. F) BIREYSEL REHBERLIK HIZMETLERI KAPSAMINDA FORMASYONU UYGUNSA PSIKOLOJIK DANIŞMA YAPAR.

PSIKOLOJIK DANIŞMANIN GÖREVLERI G) SINIFLARDA YÜRÜTÜLEN EĞİTSEL VE MESLEKÎ REHBERLİK ETKİNLİKLERİNDEN, UYGULANMASI REHBERLİK VE PSİKOLOJİK DANIŞMA ALANINDA ÖZEL BİLGİ VE BECERİ GEREKTİRENLERİ UYGULAR. H) OKUL İÇİNDE REHBERLİK VE PSİKOLOJİK DANIŞMA HİZMETLERİYLE İLGİLİ KONULARDA ARAŞTIRMALAR YAPAR, BUNLARIN SONUÇLARINDAN YARARLANILMASINI SAĞLAR. I) ÖĞRENCİNİN MEZUN OLACAĞI DÖNEMDE, ÖNERİLERİNİ İÇEREN BİR DEĞERLENDİRME RAPORUNU SINIF REHBER ÖĞRETMENİ, VELİ, ÖĞRENCİ VE OKUL YÖNETİMİNİN İŞ BİRLİĞİYLE HAZIRLAR.

PSİKOLOJİK DANIŞMANIN GÖREVLERİ J) OKULDA ÖZEL EĞITIM GEREKTIREN ÖĞRENCI VARSA VEYA KAYNAŞTIRMA EĞITIMI SÜRDÜRÜLÜYORSA, BU KAPSAMDAKI ÖĞRENCILERE VE AILELERINE GEREKLI REHBERLIK VE PSIKOLOJIK DANIŞMA HIZMETLERINI REHBERLIK VE ARAŞTIRMA MERKEZININ IŞ BIRLIĞIYLE VERIR. K) REHBERLIK VE PSIKOLOJIK DANIŞMA HIZMETLERINE ILIŞKIN ÖĞRENCI GELIŞIM DOSYALARINI VE DIĞER GEREKLI KAYITLARI TUTAR, ILGILI YAZIŞMALARI HAZIRLAR VE ISTENEN RAPORLARI DÜZENLER. L) OKULA BIR ALT ÖĞRENIM KADEMESINDEN VEYA NAKIL YOLUYLA GELEN ÖĞRENCILERIN GELIŞIM DOSYALARINI INCELER, SINIF REHBER ÖĞRETMENIYLE IŞ BIRLIĞI IÇINDE DEĞERLENDIRIR. M) GEREKTIĞINDE REHBERLIK VE PSIKOLOJIK DANIŞMA HIZMETLERINDE KULLANILACAK ÖLÇME ARAÇLARI, DOKÜMAN VE KAYNAKLARI HAZIRLAMA VE GELIŞTIRME ÇALIŞMALARINA KATILIR.

PSIKOLOJIK DANIŞMANIN GÖREVLERI N) ÖĞRENCİLERİN İLGİ, YETENEK VE AKADEMİK BAŞARILARI DOĞRULTUSUNDA EĞİTSEL KOLLARA YÖNELTİLMESİ KONUSUNDA BRANŞ VE SINIF REHBER ÖĞRETMENİNE BİLGİ VERİR VE İŞ BİRLİĞİ YAPAR. O) AİLELERE, ÖĞRENCİLERE, SINIF REHBER ÖĞRETMENLERİNE VE GEREKTİĞİNDE DİĞER OKUL PERSONELİNE YÖNELİK HİZMET ALANINA UYGUN TOPLANTI, KONFERANS VE PANEL GİBİ ETKİNLİKLER DÜZENLER. P) OKULDA REHBERLİK VE PSİKOLOJİK DANIŞMA HİZMETLERİNE İLİŞKİN KOMİSYONLARA VE TOPLANTILARA KATILIR, GEREKLİ BİLGİLERİ VERİR, GÖRÜŞLERİNİ BELİRTİR. R) DERS YILI SONUNDA BU ALANDA YAPILAN ÇALIŞMALARI DEĞERLENDİRİR, SONUÇLARINI VE GEREKLİ BİLGİLERİ İÇEREN BİR RAPOR HAZIRLAR. (MEBSİS OKUL MODÜLÜNDEN RAM VERİ GİRİŞİNDE REHBERLİK HİZMETLERİ YILSONU RAPORUNU DOLDURUR )

SINIF REHBER ÖĞRETMENİNİN GÖREVLERİ MADDE 51 - SINIF REHBER ÖĞRETMENİ AŞAĞIDAKİ GÖREVLERİ YAPAR: A) OKULUN REHBERLİK VE PSİKOLOJİK DANIŞMA PROGRAMI ÇERÇEVESİNDE SINIFIN YILLIK ÇALIŞMALARINI PL NLAR VE BU PL NLAMANIN BİR ÖRNEĞİNİ RPDHS E VERİR. B) REHBERLİK İÇİN AYRILAN SÜREDE SINIFA GİRER. SINIF REHBERLİK ÇALIŞMALARI KAPSAMINDA EĞİTSEL VE MESLEKÎ REHBERLİK ETKİNLİKLERİNİ, RPDHS NİN ORGANİZASYONU VE REHBERLİĞİNDE YÜRÜTÜR. C) SINIFINDAKİ ÖĞRENCİLERİN ÖĞRENCİ GELİŞİM DOSYALARININ TUTULMASINDA, REHBERLİK VE PSİKOLOJİK DANIŞMA HİZMETLERİ SERVİSİYLE İŞ BİRLİĞİ YAPAR. D) SINIFA YENİ GELEN ÖĞRENCİLERİN GELİŞİM DOSYALARINI RPDHS İLE İŞ BİRLİĞİ İÇİNDE İNCELER, DEĞERLENDİRİR. E) ÇALIŞMALARDA ÖĞRENCİ HAKKINDA TOPLADIĞI BİLGİLERDEN ÖZEL VE KİŞİSEL OLANLARIN GİZLİLİĞİNİ KORUR. F) SINIFIYLA İLGİLİ ÇALIŞMALARINI, İHTİYAÇ VE ÖNERİLERİNİ BELİRTEN BİR RAPORU DERS YILI SONUNDA İLK HAFTA İÇİNDE RPDHS NE İLETİR. G) ÖĞRENCİLERİN İLGİ, YETENEK VE AKADEMİK BAŞARILARI DOĞRULTUSUNDA EĞİTSEL KOLLARA YÖNELTİLMELERİ KONUSUNDA PSİKOLOJİK DANIŞMANLA İŞ BİRLİĞİ YAPAR. H) OKUL MÜDÜRÜNÜN VERECEĞİ, HİZMETLE İLGİLİ DİĞER GÖREVLERİ YAPAR.

MÜDÜR YARDIMCILARININ REHBERLIK VE PSIKOLOJIK DANIŞMA HIZMETLERINE İLIŞKIN GÖREVLERI 1 -Sorumlu olduğu sınıflardaki öğrencilere ilişkin sorunları ve bu öğrencilerle ilgili gerekli bilgi ve belgeleri rehberlik ve psikolojik danışma servisine iletir. 2 -Rehberlik ve psikolojik danışma komisyonu toplantılarına katılır. 3 -Okul müdürünün vereceği rehberlik hizmetleriyle ilgili diğer görevleri yapar.

ÇERÇEVE VE SINIF REHBERLİK PLANLARI • Eğitim Öğretim Yılı Başında Okul Rehberlik Hizmetleri Yürütme Komisyonu tarafından Develi RAM Resmi Web sitesinde yayınlanan örnek plan okul şartlarına uygun olarak güncellenir ve e-mail olarak kurumumuza gönderilir. • Hazırlanan çerçeve plan doğrultusunda sınıf rehber öğretmenleri kendi sınıf düzeylerine uygun olarak sınıf rehberlik planlarını hazırlar ve okul müdürü ve varsa rehber öğretmene imzalatarak bir örneğini kendi rehberlik dosyalarında bir örneğini rehberlik servisi/okul idaresine teslim ederler. • Sınıf rehber öğretmenleri yıl boyunca kullanacakları rehberlik dosyası oluştururlar.

REHBERLİK HİZMETLERİ DOSYA DESİMAL SİSTEMİ 1. Plan- Program Dosyası • • Yıllık Çalışma Programı • • Sınıf Rehberlik Planları ve Etkinlik Dosyası 2. Yıl Sonu Raporları Dosyası • • Okul Rehberlik Faaliyet Raporu Dosyası • • Sınıf Yıl Sonu Faaliyet Raporu Dosyası 3. Eylem Planları (Krize Müdahale, Şiddetin Önlenmesi • Bağımlılıkla Mücadele Eylem Planı vb. ) Dosyası

REHBERLİK ÇERÇEVE PLANLARI • Planlar Rehberlik ve Araştırma Merkezine Mail Üzerinden Gönderilecektir. • Raporlar MEBBi. S RAM Modülü Üzerinden Haziran Ayı İçerisinde Sisteme Girilecektir. • Son Tarih: 17. 10. 2016 • Çıktı Alınarak Rapor Kurumda Saklanacaktır. Rehberlik ve Araştırma Merkezine Gönderilmeyecektir.

EYLEM PLANLARI VE RAPORLARI

RAPOR GİRİŞİ

SINIF REHBERLİK DOSYASI İÇERİĞİ • • • 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. Yıllık Rehberlik Çalışma Planı Öğrenci Davr. Değ. Yönetmeliği Sınıf Listesi Sınıf Haftalık Ders Programı Örneği Öğrenci Tanıma Fişleri (E-Okul) Oturma Planı Örneği Sınıf Tem. seçimlerin Kayıt Tutanakları Aylık Devamsızlık Çizelgeleri Öğrenci Başarı Analizleri (Ders Notları) • • • 10. 11. 12. 13. 14. 15. 16. 17. 18. Deneme Sonuçları Veli Görüşme - Toplantı Tutanakları Öğrenci Görüşme Notları Şube Öğretmenler Kurulu Evrakları Bilgilendirme Evrakları Bireyi Tanıma Teknikleri Eğitici Kulüplere Öğrenci Dağılım Listesi BEP Dosyaları Ve Bireysel Eğitim Planları Yılsonu Değerlendirme Rapor Örneği

OKUL REHBERLİK HİZMETLERİNDE İŞBİRLİĞİ ÖĞRENCİ Aile OKUL ÖĞRENCİ Sınıf Rehber Öğretmeni ÖĞRENCİ Okul Rehber Öğretmeni / Müdür Yardımcısı OKUL MÜDÜRÜ ÖĞRENCİ

RİSK GRUBU ÖĞRENCİ TESPİTİ • İHMAL İSTİSMAR VAKALARI • DAĞILMIŞ AİLE ÇOCUKLARI • TRAVMATİK ÖYKÜ VAKALARI • DAVRANIŞ/PSİKOLOJİK SORUN VAKALARI • AİLE İÇİ ALKOL – MADDE –ŞİDDET TESPİTİ VAKALARI

PSİKOSOSYAL MÜDAHALE HİZMETLERİ • 2002/11 No’lu Genelge Doğrultusunda Okul Psikososyal Müdahale Hizmetleri Ekibi Oluşturulması Gerekmektedir.

OKULDA PSİKOSOSYAL KORUMA, ÖNLEME VE MÜDAHALE HİZMETLERİ Psikososyal Müdahale Hizmetleri Okul Ekibi; Psikososyal Müdahale Hizmetleri Okul Ekibi Okul Müdürünün liderliğinde aşağıdaki kişilerden oluşur; Kritik duruma müdahale etmek, Güvenliği sağlamak, Karmaşayı durdurmak, 1. Okul Yöneticisi Öğrencilere, ailelere, çalışanlara danışmanlık/kılavuzluk yapmak, 2. Psikolojik Danışman/Danışmanlar 3. Öğretmen Temsilcisi Psikososyal müdahale planları geliştirmek, var 4. Veli Temsilcisi olanları gözden geçirip düzenlemek, Her an çıkabilecek bir krize karşı hazır durumda 5. Öğrenci Temsilcisi bulunmak. . . amaçlarını yerine getirmek için oluşturulur. 24

OKULDA PSİKOSOSYAL KORUMA, ÖNLEME VE MÜDAHALE HİZMETLERİ 25 Okul Psikososyal Müdahale Ekibinin Kriz Durumlarına Yönelik (Olay Anı ve Sonrası) Yapabileceği Bazı Çalışmalar 1. Okulda yaşanan travmatik olayın niteliğine göre alınan bilgilerin başkalarına iletilmesini önler; okul personelini, haberin okul içinde ve dışında yayılmaması için talimat beklemeleri konusunda uyarılır. 2. Gelen bilgilerin doğru olup olmadığı kontrol edilir. 3. Gerekiyorsa Psikososyal Müdahale Hizmetleri Okul Ekibinin toplanması sağlanır. 4. Yapılacaklar ve ihtiyaç duyulan gereksinimler belirlenir; olayla ilgili görev dağılımı yapılır. 5. Acil durumlarda öğrencilerin olay yerinden uzaklaştırılması veya sınıflarda tutulması sağlanır. 6. Travmatik bir yaşantı durumunda okul kapılarının güvenliği ve okula giren çıkanın kontrolü sağlanır. 7. Gerektiğinde acil müdahale için ilgili kişi ve kurumlarla (polis, itfaiye, ambulans, hastane, veli vb. ) bağlantı kurulması sağlanır.

OKULDA PSİKOSOSYAL KORUMA, ÖNLEME VE MÜDAHALE HİZMETLERİ 26 8. Eğer bir öğrenci yaralanmışsa, öğrencinin hastaneye ambulansla naklini sağlayacak bir görevli veya varsa sağlık personeli görevlendirilir ve hastaneden okula bilgi vermesi sağlanır. 9. Olay yerinde toplanan bilgiler okul müdürüne ulaştırılır; gerekli hallerde İlçe Milli Eğitim Müdürlüğü haberdar edilir. 10. Öğrencinin ailesi ile bağlantı kurulduğunda, ailenin durumun nasıl ele alınmasını istediği tespit edilir; yapılacaklar hakkında ailenin onayı alınır. 11. Travmatik bir yaşantıdan etkilenmiş öğrencilerin veya kişilerin eşyaları koruma altına alınır. Olay sonrası yakınlarına teslim edilmesi sağlanır. 12. Yanlış anlaşılmaları önlemek açısından öğretmen, öğrenci ve diğer personele ilk resmi açıklamanın yapılması sağlanır. Ancak ayrıntıya girilmez. Yeni bilgiler ulaştıkça açıklamalar yapılacağı söylenir. Sadece doğrular ve gerçekler bilgi olarak verilir; yorumdan kaçınılır. 13. Yapılan duyurudan en çok etkilenecek veli, öğrenci ve çalışanların tespiti gerçekleştirilir. Gerekli müdahale yapılır ve sağlık kuruluşlarına yönlendirilir. 14. Travmatik/zorlu yaşam olayına maruz kalmış/etkilenmiş öğrencilerin okul devam /devamsızlıkları ile ilgili gerekli kayıtların tutulması sağlanır.

OKULDA PSİKOSOSYAL KORUMA, ÖNLEME VE MÜDAHALE HİZMETLERİ 27 15. Travmatik/zorlu yaşam olayına maruz kalmış/etkilenmiş bireylere psikolojik destek verilmesi sağlanır. 16. Gerektiğinde sınıflarda olayı, yaşananlar hakkında konuşmayı ve duyguları ifade etmeyi kolaylaştıracak çalışmalar yapılır. 17. Yapılan bu çalışmaları gerektiğinde öğretmenlerin kendi sınıflarında yürütmesi sağlanır. 18. Okul ortamında riskli öğrenciler belirlenerek, sınıf öğretmenleri ile işbirliği içerisinde bu öğrencilere gereken psikolojik destek sunulur. Gerektiğinde; görev alanı kapsamında bulunulan Psikososyal Müdahale Birimleri ile bağlantıya geçilmesi sağlanır ve gerekli destek alınır. 19. Olaydan etkilenmiş olanlara yardımcı olabilecek kurum, kuruluş ve kaynakların listesi yapılır, dağıtılır ve öğretmenler odasına asılır. Öğrenci, öğretmen ve velilere yönelik pano düzenlemesi yapılır.

OKULDA PSİKOSOSYAL KORUMA, ÖNLEME VE MÜDAHALE HİZMETLERİ 28 *** Psikososyal Müdahale Hizmetleri Okul Ekibinden ileri düzey psikolojik destek ve görevler beklenmez. Bu ekibin ve üyelerinin böyle bir amacı ve görevi yoktur. Psikososyal Müdahale Hizmetleri Okul Ekibi üyelerinin tüm becerileri ve bilgilerinin kullanım alanı okullardaki travmatik durumlarla sınırlıdır. Bu ekiplerin amacı, okulların travma yaratan durumlarla kesintiye uğrayan işlevlerini en kısa sürede düzeltmektir. Bu amaçla da okulda travmatik durumla karşılaşıldığında (özkıyım, istismar, ölüm, kayıp, kaza, salgın hastalık vb. ) hazırlanmış olan okul krize müdahale eylem planı hemen uygulamaya geçirilir ve işlem basamakları takip edilir. *** Psikososyal Müdahale Hizmetleri Okul Ekibi oluşturulduktan sonra üyelerin hazırlanan bir program doğrultusunda özel bir eğitimden geçmesi yaşanabilecek ani olaylara etkili müdahaleler için önemlidir. Önleyici eğitimler için ve psikososyal yardım gerektiren olaylar sonrasında Develi Rehberlik ve Araştırma Merkezi Psikolojik Danışma ve Rehberlik Hizmetleri Bölümünden destek talebinde bulunulabilir. Bu eğitimde önleyici çalışmalarda öncelik Psikososyal Müdahale Hizmetleri Okul Ekibi üyelerine verilir. Bu eğitimden sonra üyeler kendi okulundaki personeli eğitmekten sorumlu olurlar. Eğitim psikososyal müdahale için son derece önemli bir konudur. Psikososyal yardım gerektiren olay sonrası yapılan çalışmalarda ise bütün okul personeline uzman ekipler tarafından eğitim verilir. Bu süreçte, destek talebinin en hızlı iletişim kanalıyla istenmesi önemlidir.

CİNSEL İSTİSMAR VAKALARINDA MÜDAHALE HİZMETLERİ 29 1 Cinsel istismar durumlarında çocuğun beyanının doğruluğu sorgulanmadan, beyanı esas kabul edilerek süreç yürütülür. Görüşme yapan kişi çocuğun anlatımı sırasında olaya ilişkin meraklı bir tutum içinde detayları öğrenmeye çalışmaz, hayret, üzüntü, öfke gibi duygusal tepkiler göstermez. 2 Çocuğun beyanını tutanak altına alır. 3 Türk Ceza Kanununun 279. maddesi gereğince bildirimler adli ve kolluk birimlerine ivedi bir şekilde yüze ya da telefon yoluyla yapılır. 4 Bildirim sürecinde ailenin onayı aranmaz. 5 Bildirim sonrası süreçler hakkında çocuk bilgilendirilir. 6 Tutanak, bildirim yapılan kuruma elden ulaştırılır. 7 Çocuğun ve haberdar olan diğer kişilerin başkalarına anlatımı engellenerek konunun gizliliğine özen gösterilir. 8 Okul yönetimi tarafından il/ilçe MEM’lere “GİZLİDİR” ibaresi kullanılarak bilgi yazısı elden ulaştırılır.

Özkıyım Riskinde, Özkıyım Girişiminde ve Özkıyım Vakası Sonrasında Müdahale Hizmetleri 30 Çocuğun veya yetişkinin performansını, okula devamını veya davranışlarını etkileyen herhangi ani ve dramatik değişiklik (her zamanki aktivitelere ilgi göstermeme, notlarında toplam bir düşüş, enerjide azalma, sınıfta kötü davranışlar, açıklanamayan veya tekrar eden okula gelmeme/asma, polis müdahalesi ve öğrenci şiddetine neden olaylar…) ciddiye alınmalıdır. Eğer bu faktörlerden herhangi birisi öğretmen veya okul rehberlik öğretmeni tarafından belirlenirse, Okul Psikososyal Müdahale Ekibi durumdan haberdar edilmeli ve öğrencinin ciddi bir değerlendirmesini yapmak üzere gerekli düzenlemeler yapılmalıdır.

Özkıyım Riskinde, Özkıyım Girişiminde ve Özkıyım Vakası Sonrasında Müdahale Hizmetleri 31 Diğer bir ana risk faktörü depresyondur. Depresyon tanısı bir hekim veya çocuk/yetişkin psikiyatristi tarafından konulmalı; ancak öğretmenler ve okul personeli, depresif hastalığın bir parçasını teşkil eden farklı semptomlardan haberdar olmalı; özkıyım düşüncelerini harekete geçiren ve özkıyım riskini artıran çevresel durumlar ve olumsuz yaşam olayları da bilinmelidir. Özkıyım durumundaki bir öğrenci ile kurulacak irtibatta sağlanacak denge, mesafeli ve yakın olma, empati ve saygı arasında bulunma durumudur. Stres altında veya özkıyım durumunda bulunan çocuğun veya yetişkinin kendileri ile konuşma konusundaki tereddüdü nedeniyle yetişkinlerin motivasyonu bozulmamalıdır. Bunun yerine, bu iletişim kurmaktan çekinme davranışının tüm yetişkinlere karşı duyulan bir güvensizlik olduğu bilinmelidir.

Özkıyım Riskinde, Özkıyım Girişiminde ve Özkıyım Vakası Sonrasında Müdahale Hizmetleri 32 Özkıyım durumunda bulunan çocuk ve yetişkinlerin, sunulan yardımı kabul veya reddetme, yaşama veya ölme durumundaki duygusal çatışma durumları oldukça açıktır. Bu karmaşık his durumu, özkıyım durumunda olan genç insanın davranışlarında gözle görülür geri tepmeler olmasına neden olabilir ki bunlar, yardım istemekten yardımı reddetmeye kadar farklılık gösteren bir aralıkta seyreder ve diğerleri tarafından yanlış anlaşılabilir. Okullar; okulda özkıyım girişimi veya özkıyım durumunda, özkıyım davranışının yayılmasını önleme amacıyla, özellikle öğretmenler olmak üzere öğrenciler ve ailelerin ne şekilde bilgilendirileceği konusunda acil durum planlarını belirlemelidirler. Bulaşma etkisi, özkıyım durumunda bulunan çocuğun veya ergenin, özkıyıma girişmiş veya özkıyımda bulunmuş kişiler tarafından benimsenmiş olan yıkıcı çözümleri kendileriyle özdeşleştirme eğiliminden kaynaklanmaktadır. Hem aynı sınıfta hem de diğer sınıflardaki özkıyım durumunda bulunan tüm öğrencilerin belirlenmesi önemlidir. Bir özkıyım serisi sadece birbirlerini tanıyan çocuklar ve ergenleri içermeyebilir; hatta özkıyım kurbanlarına çok uzak olan ve onları çok az tanıyan gençler bile özkıyım davranışı ile özdeşlik kurup kendileri de özkıyım eğilimine girebilirler.

Ölümle Sonuçlanan Özkıyım Vakalarında Öneriler 33 Özkıyımda bulunan bireyin cenaze töreni, aile ziyareti gibi ritüellere sadece istekli öğrencilerin katılımı desteklenmelidir. İstemeyen öğrencilere baskı yapılması engellenmelidir. Bu ritüellere öğrencilerle beraber okul idaresinin ve öğretmenlerin de temsilen katılması büyük önem taşımaktadır. Özkıyım vakalarında yüceltici uğurlamalar yapılması (anı defteri köşesi, sırasına çiçekler konması/mumlar yakılması, yaka kartı hazırlanması vb. ) önerilmez. Öğrencilerin yoğun talebi olursa, sadece intihar eden öğrencinin sınıfında bu çalışmaların yapılması kabul edilebilir. Sınıf dışına yayılması engellenmelidir. Anı defterinin ise doldurulduktan sonra aileye teslim edilmesi önerilir. Grup çalışmalarında özkıyım olgusu ile ilgili bilimsel bilgi vermek öfke duygularını azaltmaya yardımcı olmaktadır.

Ölümle Sonuçlanan Özkıyım Vakalarında Öneriler 34 Özkıyımın görünen nedeni üzerinde magazinel konuşmalardan kaçınılmalı ve böyle konuşmalar engellenmelidir (Gerçek nedenlerin ne olduğunu bilemeyiz gibi). Krize Müdahale Ekibinin özkıyımda bulunan bireyin ailesine başsağlığı ziyaretinde bulunması önerilir. Ziyaret 3 -4 kişi ile yapılmalı ve kısa olmalıdır. Bu ekibin psikolojik destek için okulda çalışmalar yürüten bir ekip olduğu özellikle vurgulanmalıdır. Özkıyım girişiminin bulaşıcı özellikleri olması sebebiyle, okulda bulunan risk grubundaki öğrenciler tespit edilip takip edilmeli ve ihtiyaç dahilinde, rehberlik öğretmeni/psikolog/psikiyatrist gibi psikoloji uzmanlığı olan kişiler tarafından görüşmeye alınmalıdır.