Detyrimet kuptimi dhe klasifikimi i tyre 24 12

Detyrimet, kuptimi dhe klasifikimi i tyre 24. 12. 2021 KONTABILITET MSc. Muhamed Sejdiu 1

Pas kësaj ligjërate ju do jeni në gjendje të dini: • Detyrimet afatshkurtra • Llogarite e pagueshme, deftesat e pagueshme • Kesti vjetor i borxhit afatgjate • Dividentet per tu paguar • Detyrimet per tatimin e shtyre mbi te ardhuarat • Qeratë • Përfitimet pas daljes në pension • Detyrimet afatgjata 24. 12. 2021 Detyrimet afatshkurtëra, afatgjata dhe kapitali aksionar • Borxhi afatgjatë • Detyrimet financiare dhe tjera • Konitgjencat provizionet dhe angazhimet • Financimet jashte bilancit • Kapitali aksionar - Aksionet e preferuara, te zakonshme dhe thesari Rregullimet paraprake te periudhes Vlera kontabel per aksion 2

• • Detyrimet përfaqësojnë – obligimet ligjore aktuale, kontraktuale, që ka njesia ndaj të tretëve, – të lindura ngjarje të kaluara, – për pagesa të ardhëshme me mjete monetare, me aktive të tjera ose me kryerje shërbimesh. • • Ato janë pretendime ndaj aktiveve dhe të burimeve të tashme dhe të ardhëshme të kompanisë. 24. 12. 2021 Detyrimet. . dhe kapitali aksionar 3

• Burimet e fondeve - detyrimet grupohen sipas shkallës së homogjenitetit të tyre dhe vendosen në pasivë të bilancit sipas kohëzgjatjes së qëndrimit-afatit të shlyerjes së tyre nga ana e njësisë ekonomike • Pra në njërin grup janë burimet e veta • Ne grupin tjeter janë detyrimet ASh/Agj • Llojet e ndryshme të detyrimeve të njesisë ekonomike grupohen në rradhë të parë në – detyrime monetare dhe – detyrime jo monetare. 24. 12. 2021 Detyrimet …. 4

• • detyrime afatshkurtëra, • detyrime afatgjata, • qeramarrje, • kredi të shtyra. • Sipas parimit të kompetencës, në kontabilitet detyrimet do të regjistrohen kur ato ndodhin apo krijohen. 24. 12. 2021 Detyrimet përfshijnë: 5

• Detyrimet monetare janë të gjitha detyrimet të cilat duhet të shlyhen në një datë të ardhëshme dhe me një shumë të caktuar monetare. Detyrimet monetare grupohen në: • I - detyrime afatgjata që rrjedhin, 1) nga emetimi i obligacioneve afatgjata për blerjen e aktiveve të trupëzuara, 2) për organet tatimore dhe institucionet e sigurimeve (të pensioneve), dhe 3) Të gjitha llojet e tjera të detyrimeve që kanë të bëjnë jo me një, por me disa periudha ushtrimore të veprimtarisë së njesisë ekonomike. • II - detyrime afatshkurtëra - Në kohën e shlyerjes së detyrimeve afatgjata dhe të interesave të tyre, ato duhet të kalojnë në grupin tjetër të detyrimeve, d. m. th. , në grupin e detyrimeve afatshkurtra. 24. 12. 2021 Detyrimet monetare 6

• • Detyrimet jo monetare- detyrime ekonomike të ardhshme që shlyhen me ofrimin në të ardhmen të mallrave dhe shërbimeve reale që do të prodhojë njesia ekonomike. • Edhe këto detyrime ndahen në: 1. detyrime jo monetare afatgjata dhe 2. afatshkurtra. • Detyrimet jo monetare lindin më tepër nga paradhëniet dhe garancitë që na kanë derdhur klientët e ndryshëm për mallrat dhe shërbimet që do të marrin në të ardhmen 24. 12. 2021 Detyrimet jo monetare 7

• Në këtë grup përfshihen të gjitha detyrimet që krijon një biznes: – nga veprimtaria e saj e furnizimit dhe e punësimit të punëtorëve, – nga mardhëniet tatimore ose – me aksionerët si dhe – të gjitha llojet e tjera të detyrimeve që duhet të shlyhen brenda vitit nga aktivet afatshkurtra të paraqitura në aktivin e bilancit. 24. 12. 2021 Detyrimet afatshkurtra 8

• Klasifikimi i detyrimeve sipas shkallës së kërkueshmërisë së tyre bëhet në përputhje me shkallën e likuiditetit të aktiveve, për shkak të respektimit të një ekuilibri minimal financiar • • DASH duhet të përballohen me AASH. • Detyrimet afatshkurtëra regjistrohen me vlerën e tyre të maturimit për shkak të periudhës së shkurtër deri në likuidimin e tyre. • Aftësia e aktiveve afatshkurtëra për të mbuluar detyrimet afatshkurtëra nuk justifikon kompensimet me njëri tjetrin për qëllime raportimi 24. 12. 2021 Detyrimet afatshkurtëravazhdim 9

• Detyrimet afatshkurtëra mund te klasifikohen edhe ne operative dhe financiare: • • Lloji i parë lind nga aktivitetet operative. Aty përfshihen: • tatimet e pagueshme, • të ardhurat e marra në avancë, • llogaritë e pagueshme dhe • shpenzime të tjera rritëse operative. • • Lloji i dytë i detyrimeve afatshkurtra lind nga aktivitetet e financimit, dhe përfshin: • huatë afatshkurtra, dhe • pjesën afatshkurtër të borxhit afatgjatë. Shtrohet pyetja: Pse ky lloj klasifikimi? Klasofikimi i till behet nga analistët për të rritur cilësinë e analizave që kryejnë. 24. 12. 2021 Detyrimet afatshkurtëravazhdim 10