Derywacja wsteczna jako jeden ze sposobw tworzenia wyrazw
Derywacja wsteczna jako jeden ze sposobów tworzenia wyrazów pochodnych Lekcja dla I klasy gimnazjum 1
Drogi Uczniu Na tej lekcji przyswoisz sobie nowe wiadomości, nabędziesz także nowe umiejętności, które zwiększą Twoją sprawność językową. Pomogą również w nauce języków obcych. . W czasie lekcji przed komputerem zachowaj poniższe zasady: Ø Ćwiczenia rozwiązuj w pamięci lub w brudnopisie. Ø Po każdej serii ćwiczeń przechodź do rozwiązywania zadań w karcie pracy. Ø Wszystkie zadania zostaną ocenione przez nauczyciela. 2 Ø Każde polecenie czytaj uważnie i ze zrozumieniem.
Derywacja to tworzenie wyrazów za pomocą formantów od jednej podstawy słowotwórczej derywacja prosta 3 od dwóch (rzadziej od trzech) podstaw słowotwórczych kompozycja
Poznałeś już dwa typy derywacji: q przez dodanie przyrostka; q przez dodanie przedrostka. Ale to nie wszystko. Dziś poznasz inne sposoby tworzenia derywatów, czyli wyrazów pochodnych. 4
Tworzenie wyrazów pochodnych (derywatów złożonych) przykład dramatopisarz = dramat - o - pisarz jasnoniebieski = jasn - o - niebieski Szczegółowo tym tematem zajmiemy się na innej lekcji. 5
Derywacja wsteczna WIADOMOŚCI Jest to tworzenie wyrazów pochodnych (derywatów) przez ucięcie części wyrazu. Derywacja z formantem zerowym 6 Slajd nr 11 Derywacja ujemna
A. Derywacja z formantem zerowym Zastanów się, który z wyrazów jest podstawowym, a który pochodnym. czołgać, czołg dźwig, dźwigać Odpowiedź: Slajd nr 11 Wyrazami podstawowymi są czasowniki: czołgać, dźwigać. Ludzie wykonywali te czynności od dawien dawna. 7 Urządzenia (czołg, dźwig) to wynalazki XX wieku.
Derywacja z formantem zerowym to tworzenie wyrazów pochodnych przed odrzucenie zakończenia bezokolicznika. Dotyczy ona rzeczowników, które zostały utworzone od czasowników. Slajd nr 11 8 zlewać zlew przelewać przelew odlewać odlew zalewać zalew
Ćwiczenia do zadania nr 1 Slajd nr 11 PRZYKŁAD 1. schronić = schron odpisać odpis odjeżdżać odjazd odmówić odmowa przyjeżdżać przyjazd odczytać odczyt wyjeżdżać wyjazd odrzucać odrzut najeżdżać najazd odpowiadać odpowiedź podjeżdżać podjazd 9
Ćwiczenia do zadania nr 1 PRZYKŁAD 2. Slajd nr 11 myśl – myśleć przepływać odpływać przypływać rozsada rozsadzić napływać rozstęp rozstąpić spływać rozstrój rozstroić 10 rozrost rozrastać rozruch rozruszać
Jeżeli ćwiczenia nie sprawiły Ci trudności, przejdź do wykonania zadania nr 1 w karcie pracy. Jeżeli pojawiły się trudności, wróć do poprzednich slajdów. Wiadomości: slajdy nr 6, 7, 8. Ćwiczenia: 11 Slajdy nr 9 i 10.
WIADOMOŚCI ciąg dalszy B. Derywacja ujemna to tworzenie wyrazów pochodnych ( derywatów ) przez odrzucenie przyrostków wyrazów podstawowych. Dotyczy ona rzeczowników, które zostały utworzone od przymiotników i rzeczowników. beżowy - beż 12 dwójka - dwója Slajd nr 15
Ćwiczenia do zadania nr 2 PRZYKŁAD 1. beka – beczka 13 Slajd nr 15 trója trójka łoże łóżko szpila szpilka brązowy
Ćwiczenia do zadania nr 2 PRZYKŁAD 2. bordowy – bordo fioletowy tatarski 14 Slajd nr 15 fiolet tatar (potrawa) klasówka klasówa mrówka mrówa
Jeżeli ćwiczenia nie sprawiły Ci trudności, przejdź do wykonania zadania nr 2 w karcie pracy. Jeżeli pojawiły się trudności, wróć do poprzednich slajdów. Wiadomości: slajd nr 12. Ćwiczenia: 15 Slajdy nr 13 i 14.
To już koniec ! Przejrzyj kartę pracy, podpisz ją i oddaj nauczycielowi języka polskiego. Do zobaczenia na innej lekcji! 16
- Slides: 16