Dersin Konusu Yetenek belirleme aamalar ve rneklemeler BS

Dersin Konusu Yetenek belirleme aşamaları ve örneklemeler/ BSÖ 343 Hafta-9

Yetenek Seçiminin Aşamaları • Etkili bir yetenek seçimi ÜÇ AŞAMADA gerçekleştirilir; • 1. Ön Seçim • 2. Ara Seçim • 3. Son Seçim

Ön Seçim; • Mümkün olduğunca çok çocuk bu süreçten bir çok kez geçirilmelidir. • Çocuğun genel sportif verimini belirleyecek özelliklerin ölçümüne yönelmek gerekir. • Yetenek seçiminde unutulmaması gereken ilke, ölçümlerin bir kere değil, bir çok kez yapılmasından sonra sonuçlandırılması ve karara bağlanmasıdır.

GENEL YETENEK SEÇİMİ ÖN SEÇİM Genel Karakteristik: Çocuğun genel özelliklerinin sorgulanması, gözlemlenmesi ya da değerlendirilmesi : • I. Genel Sağlık durumu • II. Okul Başarısı • III. Sosyal koşulları ve ilgileri • IV. Vücut yapısının spor türüne uygunluğu • V. Genel spor verimliliği (okulda spor dersindeki başarı düzeyi)

GENEL YETENEK SEÇİMİ İLK SEÇİM • Bireysel özellikler dikkate alınmalı • • • Yakalama, Sıçrama, Koşma, Atlama, Sekme-Diz çekme becerileri

Bu incelemenin biyometrik bölümü üç ana kavram üzerinde yoğunlaşmalıdır: 1. Sporla ilgili sınırlayıcı yetersizliklerin saptanması, 2. Boy ve kilo arasındaki oran, gibi basit ölçülerle adayın fiziksel gelişim düzeyinin belirlenmesi, 3. Genetik olarak baskın durumları ortaya çıkarılması (Örn; boy). Böylece çocuklar daha ileriki yaşlarda uzmanlaşabilecekleri spor gruplarına yöneltilebilirler.

Ara Seçim • Seçimin en önemli evresini oluşturur. Bu evre daha önce düzenli antrenmanı gerçekleştirmiş olan gençlerde kullanılır.

İkinci seçimde kullanılan teknikler biyometrik ve işlevsel ölçüt dinamiklerini değerlendirmelidir; çünkü vücut çoktan verilen sporun özelliklerine ve gerektirdiklerine yönelik bir uyum düzeyine ulaşmıştır. Sonuç olarak, sağlık yoklaması çok ayrıntılı olmalı ve verim artışında karşılabilecek olan engelleri (Örn; romatizma, sarılık, süreğen böbrek hastalığı/yetmezliği, v. b. ) ortaya çıkarmayı hedeflemelidir. Bir çocuğun ergenlik dönemindeki en önemli dönemi antrenörün heyecan verici biyometrik değişimleri (Örn; kas dizgesinin aşırı olarak gelişimi v. b. ) ortaya çıkarttığı evredir. Bu nedenle, genel fiziksel gelişimin incelenmesinin yanında kişi özel antrenmanın sporcunun büyümesi ve gelişimi üzerindeki etkilerini de göz önünde bulundurmalıdır. Spor Psikologları devreye girmeye başladığı dönemdir.

Son Seçim • Temel olarak ulusal takım adaylarını ilgilendirir. Bu evre titizlikle hazırlanmış olmalı, güvenilir olmalı ve sporun gerektirdikleriyle ve özellikleriyle yakından ilgili olmalıdır. • Kişinin inceleyeceği ana etmenler arasında şunlar vardır; • sporcunun sağlığı, • sporcunun antrenmana ve yarışmalara karşı gösterdiği psikolojik uyum, • stresle başa çıkabilme yeteneği • ve en önemlisi daha ileri verim gelişmeleri için sahip olduğu potansiyel incelenmelidir

• • Dönemsel, tıbbi, psikolojik ve antrenmana yönelik testlerden alınan veriler kaydedilmeli ve birinci evreden başlayarak spor yaşantısı süresince değişimlerinin örneklendirilmesi için karşılaştırılmalıdırlar.

Yetenek Seçimi Aşamaları ve İçerikleri (Örnek)

ÖN SEÇİM ARA SEÇİM SON SEÇİM Genel Karakteristik; Çocuğun genel özelliklerinin sorgulanması, gözlemlenmesi. Örneğin; 1. Genel Sağlık Durumu 2. Okul Başarısı 3. Sosyal koşulları ve ilgileri 4. Vücut yapısının spor türüne uygunluğu 5. Genel spor verimliliği (okulda spor derslerindeki başarı düzeyi) - Bir defalık sportif kontrol -Spor türüne özgü vücut tipine uygunluğunun kesin kontrolü -Spor türüne yönelik motorik özellik yeteneği (çok yönlü motorik özelliklerin test edilmesi) -Kısa sürede bir çok kez alıştırma yapmak (deneme antrenmanı) -Kısa süreli bir alıştırmada verim düzeyi ve davranış biçimi -Genel ve özel sportif verimliliği -Bütünüyle kişiliğin değerlendirilmesi Artistik Jimnastik; -Kısa boylu, oldukça az ağırlıklı ince bir tip, ancak omuz kalçadan geniş -Genel hareket koordinasyonunun ve kuvvet düzeyinin değerlendirilmesi -Toplam estetik ifade değerlendirilmesi -Hareket koordinasyonu (engellerle yapılan koşudaki başarısı) -Bacak, kol, gövdenin sahip olduğu kuvvet (basit kuvvet alıştırmaları) -Toplam motorik özellikler düzeyi (sportif oyunlarda yapılan yarışmalar) -Kısa süreli program sonucunun değerlendirilmesi; -Motor öğrenme davranışı (hareket koordinasyonu) -Kuvvet ve hareket sürati -Hareket genişliği Sportif Oyunlar; -Uzun boylu ve iri yapılı çocuklar (Voleybol, Hentbol, Basketbol için. Buna karşılık Futbolda herhangi bir sınırlama düşünülmez. -Genel olarak kuvvet, sürat ve oyun yeteneği -Yeterli bir boy aranmalı -Koşu hızı (30 -60 m. ’deki) -Çabuk kuvvet (fırlatma topuyla ölçüm) -Sıçrama kuvveti (üç adım atlama) -Hareket koordinasyonu (oyun yeteneği) -Bir çok oyunda oyun yeteneğinin değerlendirilmesi -Problemlere bulduğu çözümler gözlenmeli

İkinci Basamak Seçimi İçin Test Bataryası Motor Test Alıştırmaları İlgili Yetenek (özellik) konusu 1. 30 metre sprint koşusu 2. 30 m. hız almalı (deparlanse; 10 metre sprint koşu) 3. Dururken 5 adım sıçrama 4. Çift ayakla uzun atlama 5. Adım alarak top fırlatma 6. Öne gülle atma 7. 30 metre engelli koşu 8. Antropometrik özellikler ve (sağlık durumunun belirlenmesi) 1. Çıkış kuvveti ve ivmelenme yeteneği üzerine bilgi verir. 2. Maksimal sürat 3. Horizantal sıçrama ve koordinasyon 4. Horizantal sıçrama kuvveti 5. Atış kuvveti 6. Kütle ivmelendirmekoordinasyon 7. Bütün vücut için koordinasyon 8. Boy-kilo-sağlık durumu v. b.

Sıklıkla uygulanan Bir Başka Test Bataryası • 1. 50 metre koşu • 2. 12 dakika dayanıklılık koşusu (cooper testi) • 3. Sarkaç koşusu • 4. Durduğu yerden uzun atlama • 5. Sağlık topu fırlatma • 6. Motorik reaksiyon sürati

TEST ALIŞTIRMASI SAPTANA N MOTOR YETİ ALANI NİTELİKLERİN ORTALAMA ORTAYA ÇIKIŞ DEĞERLERİ ERKEK YETENEK KONTROLÜ BAYAN YETENEK KONTROLÜ DURARAK 30 m KOŞUSU HIZ, SPRİNT YETİSİ 5, 12 (162) 5, 49 (164) 5, 23 (153) 5, 53 (148) DEPARLANSE 30 M KOŞUSU(sn) HIZ, SPRİNT YETİSİ 4, 52 (156) 4, 98 (140) 4, 66 (152) 5, 03 (117) BEŞ ADIM ATLAMA(m) YATAY SIÇRAMA KUVVETİ TEPİŞLİ 9, 75 (192) 8. 85 (190) 9, 48 (160) 8, 72 (152) DURARAK UZUN ATLAMA(m) YATAY SIÇRAMA KUVVETİ 1. 84 (192) 1, 63 (186) 1, 78 (170) 1, 60 (152) DURARAK TOP ATIŞI(400 GR)m KOL KUVVETİ HIZLANMA YETİSİ 17, 62 (154) 15, 53 (162) 13, 35 (137) 11, 56 (150) 800 m KOŞUSU DAYANIKLILI K GÜLLE ATMA 3 KG m KOL KUVVETİ GENELDE SALONDA STANDARTAŞTIRILMAMIŞ KOŞULLARDA GERÇEKLEŞTİRİLİR. 6, 23 (191) 5, 71 (190) 5, 88 (166) 5, 27 (153)

KONTROL TESTLERİ KARŞILAŞTIRMA . Başlangıç testi Birinci antrenman yılı sonunda Durarak 30 m koşu 5 -4 pekiyi 5 -5 iyi 5 -6 orta 5 -8 zayıf 5 -1 pekiyi 5 -2 iyi 5 -3 orta 5 -5 zayıf Barfiks yada halkalarda kendini çekme 4 -pekiyi 3 -iyi 2 -orta 1 -zayıf 6 -pekiyi 5 -iyi 4 -orta 2 -zayıf Durarak uzun atlama (salonda 2 deneme en iyi olan sayılır) 160 -pekiyi 155 -iyi 150 -orta 140 -zayıf 180 -pekiyi 175 -iyi 170 -orta 160 -zayıf

7 -14 YAŞLARI ARASI KIZ ÇOCUKLARDA MOTORİK TEST PERFORMANS NORMLARI TEST BAŞLANGIÇ DÜZEYİ YAŞ 7 8 50 m koşu (s) Yüksek Orta Düşük 9, 4 10, 5 11, 6 8, 5 9, 6 10, 6 12 dk. koşu (m. ) Yüksek Orta Düşük 2158 2297 2508 2407 2600 2666 2615 2671 1848 1988 2199 2177 2290 2357 2305 2362 1538 1678 1890 1867 1980 2047 1995 2052 Sarkaç Koşusu (s) Yüksek Orta Düşük 13, 0 14, 1 15, 3 9 8, 2 9, 3 10 11 7, 9 7, 2 9, 0 8, 3 10, 1 9, 4 12 13 14 6, 9 6, 7 8, 0 7, 8 7, 7 9, 0 8, 9 8, 8 11, 6 1 1, 4 10, 9 10, 7 10, 5 10, 3 13, 0 12, 7 12, 5 12, 1 11, 9 11, 6 11, 5 14, 1 13, 9 13, 7 13, 2 13, 0 12, 8 12, 6

7 -14 yaş arası ERKEK çocuklarda motorik test performans normları

TEST BAŞLANGIÇ DÜZEYİ 7 8 9 10 YAŞ 11 7. 7 8. 6 9. 6 7. 1 8. 0 9. 0 6. 8 7. 7 8. 7 6. 5 7. 4 8. 4 6. 3 7. 2 8. 2 2865 2513 2161 2969 2617 2265 3044 2692 2340 3135 2783 2431 3257 2857 2552 50 METRE KOŞU (S) Yüksek Orta Düşük 9. 3 10. 3 11. 3 8. 2 9. 2 10. 2 7. 9 8. 8 9. 8 12 D. k. KOŞU (m) Yüksek Orta Düşük 2450 2648 2295 1943 2818 2466 2114 SARKAÇ KOŞU (S) Yüksek Orta Düşük 12. 4 13. 5 14. 5 DURARAK UZUN ATLAMA (CM. ) Yüksek Orta Düşük 169 Yüksek Orta Düşük SAĞLIK TOPU ATMA (m) 2098 1746 13 14 11. 5 12. 5 13. 5 11. 1 12. 1 13. 2 10. 6 11. 6 12. 7 10. 5 11. 5 12. 6 10. 1 11. 1 12. 2 9. 9 11. 0 126 185 163 141 195 173 151 204 182 160 208 186 164 214 192 170 223 201 179 233 211 189 4. 3 3. 4 2. 5 4. 8 3. 9 3. 0 5. 3 4. 4 3. 5 147 11. 8 12. 8 13. 8 12 5. 8 4. 9 4. 0 6. 2 5. 3 4. 4 6. 8 5. 9 5. 0 7. 6 6. 7 5. 8 8. 5 7. 6 6. 6

Temel Eğitimde Yetenek Seçimi Temel eğitimde yapılacak seçimler için aşağıdaki sıralama dikkate alınmalıdır.

Yetenek Eğitim ve Seçim Aşamaları