DERS ET 2022 RETM TEKNOLOJLER VE MATERYAL TASARIMI

DERS: EĞT 2022 ÖĞRETİM TEKNOLOJİLERİ VE MATERYAL TASARIMI TEORİK : 3 KREDİSİ: 3 ÖĞRETİM ELEMANI: Prof. Dr. Nadir ÇELİKÖZ ODA NO: 118 SAAT: 13. 30 - 16. 15 DERS KITABI: Edt: Özcan Demirel-Eralp Altun (2007), Öğretim Teknolojileri ve Materyal Tasarımı, , Pegem Yayıncılık, Ankara E-POSTA : ncelikoz@gmail. com

BU DERSİN AMACI, çeşitli öğretim teknolojilerinin özellikleri, öğretim süreci içindeki yeri ve kullanımı hakkında bilgi edinmek; çeşitli öğretim materyallerinin geliştirilmesi ve öğretime etkisinin değerlendirilmesi için imkan ve fırsatlar sunmaktır.

• Eğitim-öğretim alanında gözlenen değişimler ile öğrenme sürecinde öğretim teknolojilerinin rolünü kavrayabilme • Eğitim-öğretim teknolojileriyle ilgili temel kavramları tanımlayabilme-açıklayabilme • Öğretim materyali seçiminde rol oynayan faktörlerin farkına varabilme • Öğretim teknolojisi ve materyal kullanımını gerektiren kuramsal temelleri açıklayabilme • Öğretim amaçlı kullanılan medya ve materyallerin avantaj ve dezavantajlarını değerlendirebilme • Öğretim materyallerini tasarlayabilme ve etkin kullanabilme • Öğretim materyallerinin seçilmesine ve kullanılmasına ilişkin temel ilkeleri açıklayabilme • Öğretim teknolojilerine ve farklı materyallerin kullanımına ilişkin olumlu tutum geliştirebilme • Doğadan ve çevreden yararlanarak materyal üretebilme • Atık ve artık malzemeleri aktif bir şekilde materyal geliştirmede kullanabilme • Teknolojik gelişmeleri eğitime uygulayabilme • Öğretim amacıyla yapılan iletişimi ve ögelerini açıklayabilme

Herkes; 1. Ders ile ilgili kaynakları temin edecek 2. Öğretim elemanı tarafından belirlenen materyaller arasından bir materyal seçecek, bir plan dahilinde seçtiği materyali kendisi için belirlenen hafta içerisinde hazırlayacak ve sunacaktır 3. Kendisi dışındaki her hafta sunulan materyalleri ise izleyecek ve değerlendirecektir. İlk 4 hafta öğretim elemanı tarafından ders ve materyal geliştirmeyle ilgili teorik bilgiler verilecek, Beşinci haftadan itibaren de hazırlanan materyallerin sunumları başlayacaktır.

Bu derste; sunuş ve araştırma-inceleme stratejileri, anlatım, tartışma ve bireysel öğretim yöntemleri, proje, soru-cevap, beyin fırtınası teknikleri vb. kullanılacaktır.

1. Hafta Tanışma, Ders hakkında genel bilgi 2. Hafta Eğitim, Öğretim, Teknoloji ve İletişimle İlgili Temel Kavramlar, Tarihçe 3. Hafta Eğitim Teknolojisinin Temel Öğeleri, Öğretim Sürecinde Kullanılan Araç-Gereçler, Önemi, Öğretim Materyallerinin Hazırlanması ve Seçimi, İlkeler 4. Hafta, İletişim, Uzaktan Eğitim, Eğitimde Bilgisayar ve İnternet Kullanımı 5. Hafta MATERYAL SUNUMU- (Kavram haritası, Grafik, Power Point, Ses Kaseti) 6. Hafta MATERYAL SUNUMU- (Pano, Döner Levha, Puzle, Bulmaca) 7. Hafta MATERYAL SUNUMU- (Kavram Karikatürü, Resim Seti, Yazılı Materyal, Tahta) 8. Hafta VİZE SINAVI 9. Hafta MATERYAL SUNUMU- (Slayt, Video Kaset, Kukla, Akıllı Tahta) 10. Hafta MATERYAL SUNUMU- Model 11. Hafta MATERYAL SUNUMU- Model 12. Hafta MATERYAL SUNUMU- Model 13. Hafta MATERYAL SUNUMU- Model 14. Hafta MATERYAL SUNUMU- (Hikaye Kitabı, Web Sayfası, Okul Gazetesi, Ders Yazılımı) 15. Hafta DERSİN GENEL DEĞERLENDİRİLMESİ

1 Yalın, H. İ. (2006). Öğretim Teknolojileri ve Materyal Geliştirme (16. Baskı). Ankara: Nobel Yayın Dağıtım Ltd. Şti. 2. Yanpar, T. (2005). Öğretim Teknolojileri ve Materyal Geliştirme. Ankara: Anı Yayıncılık. 3. Demirel, Ö. , Seferoğlu, S. S. & Yağcı, E. (2001). Öğretim Teknolojileri ve Materyal Geliştirme. Pegem Yayıncılık, Ankara. 4. Ergin, A. (2002). Öğretim Teknolojileri ve İletişim. Pegem Yayıncılık, Ankara. 5. Şahin, T. Y. & Yıldırım, S. Öğretim Teknolojileri ve Materyal Geliştirme. Anı Yayıncılık, Ankara. 6. Heinich, R. , Molenda, M. , Russell, J. D. & Smaldino, S. E. (2002). Instructional Media and Technologies for Learning (7 th edition). Pearson Education Inc. , USA. 7. Newby, T. J. , Stepich, D. A. , Lehman, J. D. & Russell, J. D. (1996). Instructional Technology for Teaching and Learning. Prentice-Hall Inc. , USA. 8. Yüksel, Sedat(2006). Öğretim Teknolojisi Ve Materyal Geliştirme, Pegema Yayıncılık. 9 Kutlu, O; Aladağ, H. (2006). Öğretim Teknolojisi Ve Materyal Geliştirme, Lisans Yayıncılık, 10. Baytekin, Çetin (2006)Öğrenme Öğretme Teknikleri ve Materyal Geliştirme, Anı Yayıncılık,

Yıldız, R. ( 2004). Öğretim Teknolojileri ve Materyal Geliştirme. Konya: Nobel Yayın Dağıtım. Halis, İ. ( 2002). Öğretim Teknolojileri ve Materyal Geliştirme. Ankara: Nobel Yayıncılık. Koşar, E. ve diğerleri. ( 2004). Öğretim Teknolojileri ve Materyal Geliştirme. Ankara: Pegem –A Yayınları. Kaya, Zeki (2006). Öğretim Teknolojisi Ve Materyal Geliştirme, Pegema Yayıncılık, Seferoğlu, S. Sadi (2006). Öğretim Teknolojisi Ve Materyal Tasarımı, Pegema Yayıncılık. İşman, Aytekin(2006) Öğretim Teknolojisi Ve Materyal Geliştirme, Pegema Yayıncılık. Yanpar T. (2006) Öğretim Teknolojisi Ve Materyal Geliştirme, Anı Yayıncılık,

Teknoloji; bilimin üretim, hizmet, ulaşım vb. alanlardaki sorunlara uygulanması olarak tanımlanabilir. Teknoloji kavramı “makineler, işlemler, yöntemler, süreçler, sistemler, yönetim, kontrol mekanizmaları” gibi çeşitli öğeleri kapsar. Teknoloji bu öğelerin belli bir düzende bir araya getirilmesiyle oluşan ve bilim ve uygulama arasında köprü görevi gören bir disiplindir. Teknoloji: İnsanların isteklerine cevap veren ve yardımcı olan alet ve araçların yapılması ya da üretilmesi için gerekli bilgi ve yetenektir. Teknoloji ayrıca, bir sanayi dalıyla ilgili üretim yöntemlerini, kullanılan araç, gereç ve aletleri kapsayan bilgidir.

• Teknoloji kullanım Eğitimi (Araba, bilgisayar kullanımı) • Teknoloji üretimi Eğitimi (Yeni bir teknoloji tasarlama) • Eğitim Teknolojisi (Eğitimde teknolojiyi işe koşma)

• Eğitim Teknolojisi; kuram ile uygulama arasındaki bir köprüdür. • Eğitim Teknolojisi; “İnsanın öğrenmesi” olgusunun tüm yönlerini içeren problemleri sistematik olarak analiz etmek, bunlara çözümler geliştirmek üzere ilgili tüm unsurları (insan gücünü, bilgileri, yöntemleri, teknikleri, araçgereçleri, düzenlemeleri vb. ) işe koşarak uygun tasarımlar geliştiren, uygulayan, değerlendiren ve yöneten karmaşık bir süreçtir. • Öğrenme-öğretme süreçleri ile ilgili özgün bir disiplini vurgular.

• Eğitim Teknolojisi; eğitim ve öğrenme ortamlarının en etkin şekilde düzenlenmesi için gösterilen sistematik ve planlı etkinlikler bütünü olarak da tanımlanabilir

• Eğitim Teknolojisi; Eğitimdeki sorunlara bir problem çözme yaklaşımıdır.

• Öğretim Teknolojisi; Etkili bir öğretimi sağlamak amacıyla, öğrenme ve iletişimle ilgili araştırmalara dayalı insan gücü ve insan gücü dışı kaynakları, birlikte kullanarak, öğretme ve öğrenme süreci bütününün belirli özel hedefler açısından sistematik olarak tasarlanması, uygulanması ve değerlendirilmesidir. • Öğretim Teknolojisi, Eğitim Teknolojisinin özel halidir ve bir öğretim alanına ya da disipline uygulanmasıdır. Yani matematik, dil, sosyal bilgiler, bilgisayar, kimya gibi

• Araç (Öğretim Aracı); öğrenmenin kılavuzlaması amacıyla gücünden yararlanılan her türlü; teçhizat, donanım, teknoloji, ve malzemeye denir. İletişim sürecinde kaynağın yani öğretmenin, alıcıya yani öğrenciye sahip olduğu mesajı yani bilgi, beceri, alışkanlık ve tutumları aktarmada yararlandığı, vasıta, kanal ve ortamları ifade etmektedir. Örneğin; Yazı tahtası, bilgisayar, teyp, televizyon, video, projeksiyon vb.

• Gereç; Aracın belirli bir işlevi yerine getirebilmesi için kullanılan yardımcı malzemelerdir. Örneğin; kalem, silgi, CD, video kaset, ses kaseti, bilgisayar yazılımı, kumanda, kartuş vb.

• Öğretim Materyali; Öğrenme hedefleri doğrultusunda çeşitli araç, gereç ve malzemeler kullanılarak tasarlanan her türlü yazılı, sesli ve görüntülü öğrenme kaynaklarıdır. Örneğin, asetat, slayt, kukla, web yazılımı, hikaye hitabı, grafik, şema, model, tablo, pano, harita, vb.

I. Gelişim Dönemi • Yazı Öncesi • Yazı • Matbaa II. Gelişim Dönemi • Görsel İşitsel Araçlar • Tv • Bilgisayar • Programlı Öğretim III. İkilem Dönemi • Bireysel Öğretim • Kitle Öğretimi IV. Otomasyon Dönemi • Bireysel ve Kitle Öğretiminin Bütünleştirilmesi • İleri Düzeyde Otomasyon V. Sibernasyon Dönemi Geleneksel Öğretmenlik ve Okul siteminin Tamamen Değişmesi

• Öğrenci • Hedef • İnsan gücü • Öğrenme-Öğretme Durumları • Kuramsal Esaslar • Yöntem-Teknik • Ortam • Değerlendirme

• Öğrenci, eğitim sürecinde işleme tabi tutulan ham maddedir. • Sosyo-ekonomik düzeyi, fiziki-zihinsel-sosyal gelişimi, beklentileri, ilgileri, kabiliyetleri, yetenekleri yönünden değişime uğramaktadır. • Eğitim hedeflerindeki nitelik değişimi, öğrencinin süreçteki yeri ve işlevini değiştirmektedir. • Öğrencilerin hazır bulunuşluk düzeylerinin, geçmiş yaşantılarının, ilgi ve yeteneklerinin saptanmasına ilişkin yöntemlerinin geliştirilmesi ve yaygınlaştırılması da değişmektedir. • İnsanların bilgi, teknoloji ve toplumla olan ilişkilerinin değişmesi niteliklerinin değişmesine neden olmaktadır.

• Eğitimde hedefler, genelde nasıl bir insan sorusunun cevabını oluşturan, insan özelliklerini belirleyen ifadelerdir. • Özelde eğitim teknolojisi açısından hedefler; gözlemlenebilir, denenebilir öğrenci özellikleri ya da davranışlarıdır. • Çağımızda sosyal, politik, ekonomik, ve bilimsel gelişmelere paralel olarak çağdaş insanda aranan özellikler ve dolayısıyla eğitim hedefleri değişmektedir (üreten, ekip çalışması, iletişim becerileri vb. ) • Hedeflerin tasnifi, analizi, aşamalandırılması, gözlenebilir ve ölçülebilir biçimde ifadesi, eğitim ihtiyaçlarının belirlenmesi ve değerlendirme için ölçüt olarak işe koşulmasında bilimsel gelişmeler söz konusudur.

• İnsan gücü; başta öğretmen olmak üzere, öğrencilerin eğitimini sağlamaya yardımcı olabilecek kimseleri ifade etmektedir. • Okul müdürü, müdür yardımcıları, öğretmenler, memurlar, müfettişler, veliler, hizmetliler, kısacası okulda ve okul çevresinde eğitim-öğretim süreçlerine yardımcı olabilecek herkes insan gücü kavramı içerisinde yer almaktadır. • Çağımızda okul-çevre ilişkilerinin değişmesi, yeni teknolojilerden yararlanma, ve süreçlerdeki yeni yöntemsel yaklaşımların uygulanması gibi olgular geleneksel öğretmenlik kavram ve uygulamasını değiştirmekte- yeni yapılar ortaya çıkarmakta ve yeni iş bölümünden kaynaklanan görevlerin çeşitlenmesi ve uzmanlaşma söz konusu olmaktadır.

• Eğitim ortamı, eğitim etkinliklerinin meydana geldiği, öğrencinin bilgiyle etkileşimde bulunduğu çevredir. • Belli bir öğrenim düzeyinde, belli bir öğrenci grubuna eğitim verebilmek için gerekli bina, sınıf, laboratuvar ve atelyelerle, bunlarda bulunması gereken donatım, araç ve gereçleri kapsayan teknik ve teknolojik olanakların tümüdür. • Geleneksel öğrenme ortamlarında değişmeler olmakta, yepyeni bir ortam anlayışı gelişmektedir. Mimaride çeşitli fonksiyonel yapılar yer almakta, derslik yerine özel öğretim istasyonları, öğrenme merkezleri, sosyal etkinlik merkezleri, gerçek yaşam ortamları, bireysel ve kitle öğretimine uygun sanal öğrenme ortamları oluşmaktadır.

• Yöntem, geleneksel anlamda bilgi aktarmada izlenen yolu ifade etmektedir. Gerçekte yöntem; süreç, teknik, işlem, ödev, değerlendirme, disiplin, öğrenme-öğretme atmosferi, öğretmenin güdüleme ve rehberlik işlevi gibi ögeleri içermekte ve bu ögelerle bütünleşik bir yapı oluşturarak bir gelişim göstermektedir. • Yeni yöntemler gelişmekte, yöntemlerin işe koşulma biçimleri değişmekte, organik bütünleşme sonucu yöntem kavramı “öğretim teknolojisi” kavramına dönüşmektedir.

• Davranış bilimlerinin öğrenme, öğretme, iletişim ve sitemle ilgili verilerini ifade etmekle birlikte Fen bilimleri ve davranış bilimlerinin her ikisini de temel almakta ve bireyin çevresiyle etkileşimi sonucu kazandığı davranışlarla ilgili tüm disiplinleri içermektedir. • Eğitimde felsefe-bilim ve teknoloji bütünleşmesi yönünde gelişme göstermekte, yöntem, teknik, araç-gereç, süreç ve öğrenme durumlarıyla bütünleşme yönünde gelişim ve dönüşüm göstermektedir.

• Öğretmeni ve öğrenciyi içine alan öğrenme ortamıdır. Öğrencinin bilgiyle etkileşime geçtiği durumu, düzeni belirtmektedir. • Belirlenen davranışların öğrenciye kazandırılma işlem ve yöntemlerinin bir araya getirilmiş biçimidir. • Çevre ayarlaması, eğitim yaşantılarının belirlenmesi, özel öğretim programlarının uygulanması ve yaşantıların kazandırılmasıdır. • Öğrenme durumlarında hedef, içerik, , ortam, yöntem-teknik, araç-gereç, uyarıcılar, öğrenci katılımı, motivasyon, dönüt-düzeltme ve pekiştireçlerin belirli ve işlevsel bütünlük oluşturacak şekilde planlanması gerekmektedir. • Hedefe görelilik, öğrenciye görelilik, süreklilik, esneklik, yatay ve dikey ilişkililik, çok yönlü iletişim gibi ölçütler göz önünde bulundurulmalıdır.

• Öğretme-öğrenme süreçlerinde yer alan öğrenmelerin hedeflere ne ölçüde uygunluğunu ve hedeflerin hangi etkenlik, verimlilik düzeyinde gerçekleştiğini belirlemeye yönelik ögedir. • Geleneksel olarak öğrencilerin sadece subjektif yöntemlerle, birbirleriyle kıyaslama ile sınırlı olan bu öge, günümüzde nitelik değiştirmiş ve objektif ölçütlerle belirleme yönünde gelişim göstermiştir. • Hedef belirleme, ihtiyaç belirleme, hazırbulunuşluk düzeyini belirleme, öğretimin etkililiği, tanılama ve yerleştirme amaçlarıyla kullanılmakta, amaç belirleme, davranış belirleme, sınama araçlarını hazırlama ve uygulama ve sonuçlarını işleme yönünde gelişim göstermekte, öğretme-öğrenme sisteminin diğer ögeleriyle bütünleşmektedir.

Az İyi Çok. Yeterli 1 - Ölçülere uygunluk 1 2 3 4 5 2 - Yazı ve Şekiller 1 2 3 4 5 3 - Dipnotlar ve kaynaklar 1 2 3 4 5 4 - Zaman 1 2 3 4 5 5 – Orjinallik 1 2 3 4 5 6 - Kapsam 1 2 3 4 5 SUNU 1 2 3 4 5 Orta Yetersiz Öğrencinin Adı Soyadı: ………………. . Ödev Konusu: ……………. . . İNCELEME RAPORU 1 2 3 4 5 7 – Sunu planı 8 – Grubun motive edilmesi 1 2 3 4 5 9 – Konuya ilişkin kavram ve alt kavramların açıklanması 1 2 3 4 5 10 - Dil ve ifade 1 2 3 4 5 11 – Sözsüz iletişim 1 2 3 4 5 12 – Araç-gereç yapımı, temini, kullanımı, kaynak kişiler 1 2 3 4 5 13 – Tartışmaları yönetme 1 2 3 4 5 14 – Verilen bilginin nicelik ve nitelik yönünden yeterliliği 1 2 3 4 5

• (1) Konu açık ve kesin olarak belirlenmiş midir? Zaman, kaynaklar ve diğer olanaklar açısından konu yeterli biçimde incelenebilmiş midir? Konunun başlığı içeriğe uygun mudur? • (2) Raporun konusu ders amaçlarına uygun mudur? İnceleme dersin herhangi bir yönüne açıklık getirebilecek nitelikte midir? İnceleme kendi görüş ve düşüncelerinizi ne derece yansıtmaktadır? • (3) Seçmiş olduğunuz konu sizin için bir anlam taşımakta mıdır? İnceleme yaptığınız alanla ilgili olarak, kendi görüş ve düşüncelerinizi yansıtmada sizin için yararlı olmakta mıdır? Bu incelemeyi sadece bir ders zorunluluğunu yerine getirmek ya da öğretmeni tatmin etmek için mi yapıyorsunuz? Yoksa gerçekten ilgi duyduğunuz için mi? Bu hususu raporunuza yansıtabildiniz mi? • (4) Raporunuz konunun gerektirdiği kadar referans ve kaynaklara yer veriyor mu? İnceleme gerçekten konu ile ilgili kendi görüşünüzü yansıtmakta mı? Yoksa konuyla ilgili çeşitli dokümanların yalnızca bir araya getirilmesi mi?

• (5) İnceleme gerçekten size ait bir inceleme mi? Yoksa başka kimselerin incelemeleri hakkında bir rapor niteliğindemi? İncelemeyi ihtiyaç duyduğunuz orijinal bir soruyu, cevaplandırmak, bir tereddütünüzü gidermek ya da konu hakkında ne düşünebileceğinizi keşfetmek için mi yaptınız? Eğer konuya gerçekten nüfuz edebildiyseniz bunu raporunuzda belirtebildiniz mi? • (6) Raporunuz kendi düşünce sisteminizin gerçek akışını yansıtıyor mu? Başlangıçtaki düşünce tarzınızla inceleme sonunda geliştirdiğiniz görüş arasındaki fark, raporunuzda belirtiliyor mu? Bu düşünce tarzınız gerçek mi yoksa rol yapma niteliğinde mi? • (7) Bir editörün yaptığı gibi yazdığınız raporun ilk kopyasını elden geçirip düzelttiniz mi? İyi bir yazı stili geliştirmek için bütün gücünüzü kullandınız mı? Yazınız açık mı? Yazı dilini araştırmaya çalıştınız mı? Raporunuz okuyucuyu etkileyebilecek çekicilikte mi? Tekrarlardan kaçınabildiniz mi? Kendiniz bu raporu gerçekten zevkle ve ilgiyle okuyabildiniz mi?

• (8) Mevcut olanaklarınızın el verdiği ölçüde gerçekten konuya nüfuz etmeye ve hakim olmaya çalıştınız mı? Yazı ve yazarlarla ilgili hukuki ve ahlaki kurallara uydunuz mu? En fazla etkilendiğiniz ve taktir ettiğiniz yazarlara gerekli krediyi verdiniz mi? • (9) Raporunuz yaptığınız inceleme hakkında geniş bir bakış açısı kazandırıyor mu? Kendi görüş açınızdan, incelemenin doğurgularını yansıtma bakımından raporun bir kapsamı var mı? Rapor okuyucuya incelemenizin ne olduğunu kavrayabilmesine ne derece katkı getiriyor? • (10) İnceleme sonucu olarak ortaya çıkan doğurgular, öneriler ve bulguları açıkça ifade edebildiniz mi? İnceleme sonuçları hakkındaki görüşleriniz belirttiniz mi?

ÖĞRETMENİN ADI : MATERYALİN ADI : OKULUN ADI : DERSİN ADI : SINIF : ÖĞRENCİ SAYISI : DERSİN SÜRESİ : MATERYALİN KULLANIM ZAMANI VE SÜRESİ : ÜNİTENİN ADI : KONUNUN ADI : DERSİN GENEL AMACI(HEDEF) : KAZANIMLAR (DAVRANIŞLAR) : 1. 2. 3. 4. 5. 6. . MATERYALİN İLİŞKİLİ OLDUĞU DAVRANIŞ N 0 : KULLANILAN MALZEMELER : MATERYALİN HAZIRLANIŞI : MATERYALİN EĞİTSEL ÖZELLİKLERİ : (1) Materyalin genel eğitsel özellikleri : (a) avantajları : b) dezavantajları : (2) Hazırlanan materyalin eğitsel özellikleri (a) Hangi tür derslere uygun, (b) Hangi öğretim stratejisine uygun (araştırma, sunuş, buluş) (c) Hangi tür hedef ve davranışlara uygun (bilişsel, duyuşsal, devimsel) (d) Hangi yöntem ve tekniklerle kullanılabilir (e) Kullanırken nelere dikkat edilmesi gerekir MATERYALİN UYGULAMA ÖRNEĞİ (GEREKİRSE): Örnek teşkil edecek şekilde mikro uygulama