DER ARBONUNDA AYIRICI TANI Do Dr Aysun KAR

DERİ ŞARBONUNDA AYIRICI TANI Doç. Dr. Aysun ŞİKAR AKTÜRK Kocaeli Üniversitesi Tıp Fakültesi Deri ve Zührevi Hastalıklar AD

GİRİŞ Şarbon (Antrax); enfekte hayvanlarla ya da kontamine hayvan ürünleri ile temas sonucu insanlara bulaşan, etkenin Bacillus anthracis olduğu zoonotik bir enfeksiyon hastalığıdır.

Tüm dünyada görülmesinin yanında bazı ülkelerde endemiktir.

• Deri, GİS ve akciğer şarbonu olmak üzere üç farklı klinik formu vardır.

Deri şarbonu • İnkübasyon süresi: 1 - 19 gün ( ort. 1 -7 gün) • Şarbon sporlarının kesik, kaşıma ve küçük travmalarla ile deriye inokulasyonu ile oluşur.

Klinik • Lezyonlar inokülasyon yerinde yanma ve kaşıntı ile kırmızı ufak bir makül olarak başlar, kabarır ve papül görünümünü alır. • Bir-iki gün içinde lezyon genişler, üzerinde vezikül oluşur. • Vezikülün ortası çökük, içi sıvı ile doludur. • Lezyonun etrafı ödemli ve eritemli bir alan ile çevrili olup ağrısızdır. (Malign püstül)

Lezyonlar en sık yüz, el ve kola yerleşir. Papül Vezikül International Journal of Dermatology 2008.

• Birkaç gün içinde vezikül içindeki sıvı bulanır, koyu bir renk alır. • Mavi-siyah renge dönüşür.

• Vezikül patlar, ortada keskin kenarlı, ortası çökük siyah eskarla örtülü bir ülser oluşur. • Bazen bu nekrozu çevreleyen ödemli doku üzerinde küçük veziküller gelişir. • Bölgesel LAP görülür.

Aynı hastada birden fazla lezyon olabilir.

. Periorbital bölgede yerleşen lezyonlarda ödem fazladır ve yayılma eğilimi gösterir. • Ödem yüze, boyuna ve göğüs ön duvarına yayılır. • Trakeaya baskı yaparak solunum sıkıntısına yol açar. • Boyunda ağrılı lenfadenit gelişir.

Tanıda 6. gün 2. hafta Doksisiklin tedavisiyle hızlı klinik iyileşme

Tanı • Öykü: kurban kesme öyküsü, et veya diğer hayvansal ürünlerle temas hikayesinin varlığı, meslek anamnezi • Klinik: lezyonun görünümü, ağrısız olması • Kültür, gram boyama, ELİSA

AYIRICI TANI • Orf • Bakteriyel deri enfeksiyonları Karbonkül-furonkül Paronişi Ektima gangrenozum • Tularemi • Böcek ısırığı (Örümcek ısırıkları) • Kedi tırmığı hastalığı

Orf • Parapox isimli virüsün neden olduğu, koyun ve keçi gibi küçükbaş hayvanlarda, genellikle derinin kılsız bölgelerinde (dudak, ağız, burun, meme ve ayaklarında) lezyonlara yol açan bir hastalıktır. • Dünyanın her yerinde sık görülmektedir. Özellikle çobanlar, çiftçiler, veterinerlerde grlr.

• Virüsü taşıyan küçükbaş hayvanların, onların et ya da yün gibi ürünlerinin ya da hayvana temas etmiş bıçak gibi malzemelerin bütünlüğü bozulmuş deriye (sıyrık, kesik, ısırılma, vb) teması yoluyla insana bulaşır. • Bazı hayvanların yaraları olmasa da taşıyıcı olabileceği, virüsün ahırlarda, çitlerde, bıçakların yüzeyinde aylarca canlı kalabileceği bildirilmiştir.

• Hastalık ülkemizin de içinde bulunduğu Müslüman ülkelerinde şarbonda olduğu gibi kurban bayramları sonrasında salgınlar yapar. • İnsandan insana bulaşmaz

Klinik • İnkübasyon süresi 3 -7 gündür. • Virüs insana bulaştıktan yaklaşık 3 gün, en geç 2 hafta sonra lezyon ortaya çıkar. • Genellikle parmakta ya da elde ortaya çıkan tek bir lezyon şeklindedir. • Bazen birden fazla olabilir ya da nadiren yüz, burun, dudak gibi bölgelerde görülebilir.

Hastalık her dönemi yaklaşık 6 gün süren 6 evreye sahiptir. • • • Evre 1: Eritemli kırmızı papül Evre 2: Hedef evresi: ortası eritemli nodül, çevresinde beyaz ve en dışta kırmızı halo Evre 3: Akut evre: sulantılı nodül Evre 4: Rejenertif evre: ince kurut Evre 5: Papillamatöz evre: küçük papillomlar Evre 6: Regresif evre: kalın kurut oluşur, lezyon geriler. İçinde bulundukları evreye göre lezyonda eritem, ödem, hedef görünümü izlenebilir, kaşıntılı, ağrılı, kabuklu olabilir.

Evre 2

Evre 6

Tanı • • Kırsal alanlarda kolayca tanınır. Öykü, meslek anamnezi Klinik Serolojik testler, viral kültür, PCR

Tedavi • Tedavi gerektirmeden, 3 -6 haftada kendiliğinden, iz bırakmadan iyileşir. • Hastanın şikâyetlerini azaltacak ve yara bakımını sağlayacak tedaviler ve önlemler genellikle yeterlidir. • Hastalığı geçirmekle koruyucu bağışıklık oluşmaz, yani insanlar tekrar virüsü kapıp hasta olabilir.

KORUNMA • Hayvanların aşılanması, hastalık kaynağı olabilecek hayvanların tanınması ve sürüden ayrılması hastalığın yayılmasını önleyecektir. • Virüs olabilecek hayvan, ürün ya da malzemelerle temas etme olasılığı olanlar geçirgen (gözenekli) olmayan kauçuk ya da lateks eldiven (örneğin, cerrahi eldiven) giymeli ve temas sonrası ellerini su ve sabun ile iyice yıkamalıdır

Bakteriyel deri enfeksiyonları

Karbonkül • Derinin birden fazla komşu kıl folikülünü tutan Staf. aureusun etken olduğu nekrotik bakteriyel enfeksiyonudur • Üzerinde püstüller olan eritematöz ağrılı nodül veya plak olarak başlar. Ağrılı kraterimsi ülsere dönüşür. • Daha sık ense, sırt, uyluk ve gluteal bölgede görülür • Ateş ve lökositoz eşlik edebilir • Tanı: Klinik+kültür

Akut Paronişi • Staf. Aureus • Ellerin sürekli suyla teması, travmaya maruziyet • Proksimal lateral kıvrımda ağrı, ısı artışı, ödem, abse formasyonu

Ektima • Etken: Strep. Pyogenez, satafilokoklar • Cocuklarda sık grlr • Kötü hijyen koşulları önemli bir faktör • Eritemli zeminde bül veya püstül…. yapışık kurut • Alt ekstremitede sık grlr

Ektima gangrenosum • Etken: Pseudomonas auriginosa • İS hastalarda psödomonal sepsisin bulgusu • Ağrılı eritemli makül, hemorajik vezikül, püstül • İlerleyen günlerde kenarı hassas eritemli nekrotik ülser oluşur. • En çok erişkinlerde bacaklarda, çocuklarda ise perine bölgesinde grlr. • Tanı: klinik+kültür

Tularemi • Etken: Francisella tularensis (Gram negatif basil) • İnkübasyon 3 -5 gün (1 -21 gün) • Kemiriciler başta olmak üzere çeşitli hayvanlar hasta / taşıyıcı olabilir • Enfekte hayvanlar, ürünleri, kirlettikleri sular ile bulaşır.

Klinik • İnkübasyon süresi: 1 -10 gün • Bulaş yerine göre bulgular değişir. Klinik tipler: • Ülseroglandüler • Orofarengeal • Glandüler • Tifoid • Oküloglandüler • Pnömonik

Ülseroglandüler • Deride giriş yerinde ülser • Bölgesel lenf adenopati eşlik eder.

Tanı • • Kültür; F. tularensis 3 -4 günde ve güçlükle ürer. Serolojik tanı çok önemli: ELİSA PCR

Böcek ısırığı (Örümcek ısırığı) • Tüm örümceklerde zehir vardır. Çoğu örümcek insan derisini delemedikleri için ısırıkları önemsizdir. • Tropikal bölgelerde • Deride ani başlayan şiddetli ağrının eşlik ettiği eritem, ödem, veziküller • İlerleyen günlerde nekroz ve eskar dokusu bulguları • Sistemik semptomlarda izlenebilir.

Kedi Tırmığı Hastalığı Etken: Bartonella henselae Küçük kıvrık, Gram(-) basil Çocuklarda sık İnokülasyon yerinde 3 -10 gün sonra Papül, vezikül, kurut → 3 hafta sonra bölgesel LAP • Tedavisiz kendiliğinden gerileyebilen bir hastalık • •

Diğer

Olgu Şanlıurfa merkezinde yaşayan, on altı yaşında erkek çocuk sağ üst göz kapağında son bir yıl içinde yavaşça büyüyen kızarıklık ve şişlik Türkderm 2014; 48: 43 -6

Şanlıurfa merkezinde yaşayan, on altı yaşında erkek çocuk sağ üst göz kapağında son bir yıl içinde yavaşça büyüyen kızarıklık ve şişlik Perioküler kutanöz layşmanyazis Türkderm 2014; 48: 43 -6

Sonuç olarak • Şarbon genelikle erişkin hastalarda görülen • El, kol, yüzde lokalize, ağrısız lezyonların izlendiği bir hastalıktır. • Kurban bayramından sonra epidemiler yapabilir. • Anamnez ve fizik muayene ile diğer hastalıklardan kolayca ayrılabilir. • Çevresi ödemli nekrotik ağrısız ülserlerde akılda bulundurulması gerekir.

Teşekkürler….