Denin Yazm Trke Dersi devi 28 12 2011

‘’De’’nin Yazımı Türkçe Dersi Ödevi 28. 12. 2011 Beyza KARTALCI tarfından hzaırlanmıştır. 1

‘’De’’nin Yazımı • Türkçede durum eki “-de” ile bağlaç olan “de”nin yazımı çoğu kez birbirine karıştırılır. Durum eki “-de”, adı üzerinde bir ektir ve kendinden önce gelen sözcüğe bitişik yazılır. Bağlaç olan “de” ise bir sözcüktür, kendinden önce gelen sözcükten ayrı yazılır. “de”nin bitişik mi, yoksa ayrı mı yazılması çoğu kişide sıkıntı yaratır. Diline gereken özeni göstermeyen, duyarlı olmayan bir kişi için “de”nin bitişik ya da ayrı yazılması arasında hiçbir fark yoktur. Güzel Türkçemizi sevmek, dilimize karşı sorumlu olduğumuzu bilmek “de”nin yazımını öğrenmemiz için yeterli olacaktır. 28. 12. 2011 Beyza KARTALCI tarfından hzaırlanmıştır. 2

‘’De’’nin Yazımı ’’De’’nin Yazımı Hal Eki Olan ’’de’’ 28. 12. 2011 Bağlaç Olan ’’de’’ Beyza KARTALCI tarfından hzaırlanmıştır. 3

Hal Eki Olan ‘’de’’nin Yazımı • Durum eki olan “-de” her şeyden önce bir ektir. Dolayısıyla kendinden önce gelen sözcüğe eklenir, yani bitişik yazılır. Durum eki “-de”nin ayrı yazılması gibi bir şey söz konusu olamaz. Durum eki “-de”nin kendinden önce gelen sözcüğün son hecesindeki ünlü ve ünsüzlerin özelliklerine göre “da, -de; -ta, -te” biçimleri vardır. Bunlardan hangisi uygunsa, o yazılır. 28. 12. 2011 Beyza KARTALCI tarfından hzaırlanmıştır. 4

Hal Eki Olan ‘’de’’nin Yazımı • • • ’’Çocuklar bahçede oynuyor. ’’ ’’Tatilde üç kitap okudum. ’’ ’’ cümlelerinde olduğu gibi, cümlede yerve zaman bildirecek şekilde kullanılan ’’-de’’, hal ekidir. • Bu ek cümleden çıkarılırsa cümlenin anlamı bozulur. 28. 12. 2011 Beyza KARTALCI tarfından hzaırlanmıştır. 5

Bağlaç Olan ’’de’’nin Yazımı • Bağlaç olan “de” her şeyden önce bir sözcüktür, bu sebeple kendinden önceki sözcükten ayrı yazılır. Türkçede sözcük türleri dediğimizde aklımıza şunlar gelir: ad, fiil, sıfat, zamir, zarf, edat, bağlaç ve ünlem. O halde bağlaç olan “de”, bu sekiz sözcük türünden biridir. Bağlaç olan “de” kendinden önce gelen sözcükten ayrı yazılmasına rağmen, kendinden önceki sözcüğe kalınlık-incelik yönünden uyum sağlar, yani “da, de” biçimlerine girer. Bağlaç olan “de” kendinden önceki sözcüğe ünsüz benzeşmesi yönünden uyum sağlamaz. Çünkü bağlaç olan “de”nin sadece yumuşak ünsüzlü biçimi vardır: “da, de”. Kendinden önce gelen sözcük ister yumuşak ünsüzle, ister sert ünsüzle bitsin bağlacımız her zaman “da, de” biçimindedir. Sert ünsüzle biten sözcüklerden sonra “de” bağlacını “ta, te” biçiminde sert ünsüzle yazmak bir yazım yanlışıdır. 28. 12. 2011 Beyza KARTALCI tarfından hzaırlanmıştır. 6

Bağlaç Olan ’’de’’nin Yazımı • ’’Derslerine çok çalıştı da sınavı kazandı. ’’ • cümlesinde olduğu gibi, cümleleri bağlama görevinde kullanılan veya • ’’Derse Ahmet de geldi. ’’ • cümlesinde olduğu gibi, cümleye ’’başkalrı gibi’’ • Anlam ayrıntısını katan ’’de’’ bağlaçtır. Bu cümlelerde kullanılan ’’de’’ artıkbir ek değil, sözcüktür. Sözcük olduğu için de ayrı yazılır. Bu sözcük, cümleden çıkarılınca cümlenin anlamı daralsa bile bozulmaz. 28. 12. 2011 Beyza KARTALCI tarfından hzaırlanmıştır. 7

Bağlaç Olan ’’de’’nin Yazımı • ’’Derse Ahmet de geldi. ’’ • Cümlesinden ’’de’’ bağlacını çıkardığı • mızda ’’Ahmet’in geldiği ’’ anlamı yine de çıkıyor. 28. 12. 2011 Beyza KARTALCI tarfından hzaırlanmıştır. 8

28. 12. 2011 Beyza KARTALCI tarfından hzaırlanmıştır. 9

SORULAR • • • Hangi cümledeki “da/de”nin yazımı doğrudur? A) Öyle de söylenmez ki! B) Bayrağımızda, yurdumuzda kutsaldır. C) Yağmur yağınca arabada yıkanmış oldu. D) Denizde kum, onda para. 28. 12. 2011 10