DENETM USUL VE ESASLARI VE OSBLER C Yeminli

DENETİM USUL VE ESASLARI VE OSB’LER C&Ç Yeminli Mali Müşavirlik

I. BÖLÜM DENETİMİN TANIMI, DENETİMİN UNSURLARI, DENETİM TÜRLERİ VE DENETİM STANDARTLARI C&Ç Yeminli Mali Müşavirlik

DENETİMİN TANIMI Denetim; iktisadi faaliyet ve olaylara ilişkin iddiaların, önceden saptanmış ölçütlere uygunluk derecesini araştırmak ve sonuçlarını ilgi duyanlara bildirmek amacıyla tarafsızca kanıt toplayan ve bu kanıtları değerleyen sistematik bir süreçtir. C&Ç Yeminli Mali Müşavirlik

DENETİMİN UNSURLARI 1) Denetim bir süreçtir: Başlangıç ve sonuç arasındaki faaliyetler belirli bir plan dahilinde yapılır. 2) İktisadi faaliyet ve olaylara ilişkin iddialar: Mali tablolar, işletmenin iktisadi faaliyetleri ile ilgili mali iddialarıdır. Denetçi için denetlediği firma tarafından kendisine sunulan mali tablolar, raporlar ile tüm belgeler işletme yönetiminin o dönemle ilgili iddialardan ibarettir. Denetçi de bu mali tabloların doğruluğunu araştırır. 3) Önceden saptanmış ölçütler: Kanun, tüzük, yönetmelik gibi yasama ve yürütme organı tarafından konulmuş ilke ve kurallar, işletme yöneticileri tarafından konulmuş kurallar ve işletme bütçeleri ve genel kabul görmüş muhasebe ilke ve standartlardır. Denetçi iddialarla bu kriterlerin uygunluğunu araştırır. C&Ç Yeminli Mali Müşavirlik

4) Uygunluk derecesini tespit etmek: Yönetim tarafından ileri sürülen iddia ve bildirimlerin önceden saptanmış ölçütlere uygunluğunu belirleyen bir ölçüdür. 5) Tarafsızca kanıt toplama ve kanıtları değerleme: Denetçinin denetim işlemini yaparken ve denetim sonuçlarını değerlendirip raporunu yazarken hiçbir önyargıya dayanmadan objektif bir şekilde davranabilmesidir. 6) İlgi duyanlara (bilgi kullanıcılarına) bildirme: İşletme yöneticileri, ortaklar, potansiyel ortaklar (yatırımcılar), kreditörler, sendikalar, devlet gibi finansal tablo kullanıcılarına denetim raporu ile sonuçları bildirmektir. 7) Denetim sonuçlarının raporlanması ve bildirilmesi: Yöneticilerin iddiaları olan rapor, mali tablo ve belgeleri onaylama – onaylamama işlemidir. Son safhadır. C&Ç Yeminli Mali Müşavirlik

DENETİM TÜRLERİ Denetim Konusu ve Amacına Göre 1) Mali tablolar denetimi (Finansal denetim) 2) Uygunluk denetimi (Usul denetimi) 3) Faaliyet denetimi (Performans denetimi) C&Ç Yeminli Mali Müşavirlik

1) Mali Tablolar Denetimi Bir işletmenin mali tablolarının önceden belirlenmiş kriterlere uygun olarak düzenlenip düzenlenmediği, bu tablolarda yer alan bilgilerin doğru olup olmadığı, muhasebe ilgili bilgileri içeren belgelerin defterlere doğru yansıtılıp yansıtılmadığını, defterdeki bilgilerin mali tablolara doğru intikal ettirilip ettirilmediği gibi hususlardaki denetimdir. Kısaca, mali tabloların, genel kabul görmüş muhasebe ilkelerine uygunluğunun ve bir bütün olarak gerçeği yansıtıp yansıtmadığının denetimidir. C&Ç Yeminli Mali Müşavirlik

Mali Tablo Denetiminin Amacı a) Asıl amacı : a) Mali tabloların genel kabul görmüş muhasebe ilkelerine uygunluğunun denetimi. b) Önemli hataların olup olmadığını tespit ederek incelenen mali tablolara güvenirlik kazandırmak. b) Tali amacı : a) Hata ve hilelerin ortaya çıkartılması. b) Hata ve hilelerin önlenmesi. c) Yönetime önerilerde bulunmak. d) Sürekliliği ve mali durumu teminat altına almak. C&Ç Yeminli Mali Müşavirlik

2) Uygunluk Denetimi Bir işletmenin mali işlemlerinin ve faaliyetlerinin, işletme yönetimi, yasama organı ya da diğer yetkili kişi ve kuruluşlarca belirlenmiş yöntemlere, kurallar ve mevzuata uygun olup olmadığını belirlemek amacıyla incelenmesidir. Özellikle vergi revizyonunda işletmelerin uymak zorunda olduğu belge düzenine ya da diğer usule ilişkin düzenlemelerin yer aldığı VUK hükümleri ile vergi matrahının tespitine yönelik bağlayıcı düzenlemelere uyulup uyulmadığına ilişkin denetimdir. Bunun yanında, iç işlem olarak, işletme yönetimi tarafından uyulması zorunlu kılınan usul kurallarına uyulup uyulmadığına ilişkin denetim şekli de budur. C&Ç Yeminli Mali Müşavirlik

3) Faaliyet Denetimi Bir işletmenin faaliyetinin verimliliğini ve etkinliğini değerlemek ve denetlemek amacıyla bu faaliyetlere ilişkin usul ve yöntemlerin uygulanmasının gözden geçirilmesini kapsar. Faaliyet denetiminin amacı; Bir işletmenin; işletme politika ve faaliyetlerinin etkinliğinin, işletmenin örgütsel yapısının, iş akışlarının, iç kontrol sistemlerinin ve genelde yönetimin başarısını saptamaktır. C&Ç Yeminli Mali Müşavirlik

DENETİM TÜRLERİ Denetçinin Statüsüne Göre 1) İç denetim 2) Kamu denetimi a) Özel sektöre yönelik denetim - Vergi denetimi - Diğer denetim b) Kamuya yönelik denetim 3) Bağımsız Denetim C&Ç Yeminli Mali Müşavirlik

1) İç Denetim Bir kurumun faaliyetlerini geliştirmek ve onlara değer katmak amacını güden bağımsız ve objektif bir güvence ve danışmanlık faaliyeti olup, kurumun risk yönetimi, kontrol ve yönetim süreçlerinin etkinliğini değerlendirmek ve geliştirmek amacına yönelik sistemli ve disiplinli bir yaklaşım getirerek kurumun amaçlarına ulaşmada yardımcı olur. Kapsamına; hem finansal, hem de finansal nitelikte olmayan işlemler girmektedir. Kapsamına; mali tabloların denetimi, uygunluk denetimi ve faaliyet denetiminin tamamı veya biri ya da ikisi girebilir. C&Ç Yeminli Mali Müşavirlik

İç denetimin amacı; işletme varlıklarının her türlü zarara karşı korunup korunmadığını, faaliyetlerin saptanmış politikalarla uyum içinde yürütülüp yürütülmediğini ve iç kontrol sistemlerinin etkinliğini ve verimliliğini araştırmaktır. İç denetim sayesinde; işletme çalışanları tarafından yapılabilecek olan hata veya yolsuzluklar önlenmekte ve yapılmış olanlar da tespit edilmektedir. Dolayısıyla iç denetim bir yönetim kontrol aracıdır ve etkinlik ve verimlilik araştırması yapar. İç denetim uygunluk denetiminden daha geniş kapsamlıdır. Uygunluk denetiminden en büyük farkı parasal olmayan faktörlerle de ilgilenmesi ve denetlemesidir. C&Ç Yeminli Mali Müşavirlik

OSB’lerin iç denetimle ilgili olarak örnek olması açısından satın alma işlemlerine ilişkin satın alma prosedürü aşağıdaki şekilde sıralanmıştır. Fiilen işleyen etkin bir satın alma ve tedarik sisteminin olması önerilmektedir. OSB muhasebesi harcamalar üzerinde kontrol fonksiyonunu ifa etmelidir. Muhasebe birimine intikal evrakların gerekçeli ve tamamının kontrol ve onaylı olması zorunlu olması gerekir. C&Ç Yeminli Mali Müşavirlik

1. Tespit 2. Talep 3. Talep onayı 4. Fiyat araştırması 5. Sipariş 6. Sipariş onayı 7. İrsaliye 8. Fatura 9. Ödeme Yukarıdaki prosedürün dikkate alınarak mal ve hizmet temininin gerçekleştirilmesi durumunda; OSB’ler ihtiyaca uygun en iyi mal ve hizmeti en iyi fiyat ve ödeme koşullarından değişik firmalardan sağlayabilir. C&Ç Yeminli Mali Müşavirlik

2) Kamu Denetimi Yürütme organına bağlı çeşitli birimler tarafından yasal yetkileri çerçevesinde yapılan bir denetimdir. Denetim yapılan işletmenin durumuna (aidiyetine) göre ikiye ayrılır. -Özel sektöre yönelik denetim (Maliye Bakanlığı, SPK, BDDK, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı vs denetimleri) -Kamu işletmelerine yönelik denetim (Maliye Bakanlığı, Devlet Denetleme Kurulu, Sayıştay vs. denetimleri) C&Ç Yeminli Mali Müşavirlik

3) Bağımsız Denetim Bağımsız denetim, işletmelerin yıllık finansal tablo ve diğer finansal bilgilerinin, bu tablo ve bilgiler için belirlenen kriterlere (örneğin, halka açık şirket finansal tabloları için Kurulca belirlenmiş veya kabul edilmiş finansal raporlama standartlarına) uygunluğu ve doğruluğu hususunda, makul güvence sağlayacak yeterli ve uygun bağımsız denetim kanıtlarının elde edilmesi amacıyla, genel kabul görmüş bağımsız denetim standartlarında öngörülen gerekli tüm bağımsız denetim tekniklerinin uygulanarak, defter, kayıt ve belgeler üzerinden denetlenmesi ve değerlendirilerek rapora bağlanmasını ifade eder. C&Ç Yeminli Mali Müşavirlik

DENETİM STANDARTLARI Denetim standartları, denetçiye mesleki sorumluluğunu yerine getirmesinde yardımcı olan, ona denetim faaliyetinde ışık tutan genel ilkelerdir. A- GENEL STANDARTLAR Genel Kabul Görmüş Denetim Standartlarının birinci bölümü genel standartlara ayrılmıştır. Bu standartlar denetçilerin karakterleri, davranışları ve mesleki eğitimleri ile ilgili esasları içerir. 1 - Mesleki yeterlilik: 2 - Bağımsızlık ve tarafsızlık: 3 - Mesleki özen: C&Ç Yeminli Mali Müşavirlik

B- ÇALIŞMA ALANI STANDARTLARI Çalışma alanı standartları genel standartlara oranla daha özeldir. Çalışma alanı standartları denetçiye güvenilir bir denetim görüşüne ulaşmak için kanıt toplamada ve kanıtları değerlemede kılavuz olur. 1 - Planlama ve gözetim: 2 - İç kontrol sistemi: Denetim yöntemlerinin bağlı olduğu testlerden alınacak sonuçların saptanması amacıyla ve güvenilir bir temel olarak mevcut iç yönetim ve iç kontrolün gereği gibi incelenmesi ve değerlendirmesi yapılmalıdır. Bu standart denetimin kapsamı ve sınırlarının, denetlenen kuruluşun iç kontrol sisteminin değerlendirilmesinden sonra kararlaştırılmasıdır. Bir kuruluşun etkin bir iç kontrol sisteminin bulunması, yayınlanan raporların ve bilgilerin doğruluk ve güvenirlik derecesini artırır. Etkin bir iç kontrol sisteminin bulunması raporların ve bilgilerin hatalı olma riskini azaltır. 3 - Kanıt toplama: C&Ç Yeminli Mali Müşavirlik

C- RAPORLAMA STANDARTLARI Kullanıcılar açısından mesleki bir incelemenin yapılmış olduğu konusundaki tek kanıt denetim raporudur. Bu açıdan denetim raporunun mesleki bir görüşle hazırlanması ve kullanıcılara sunulması gereklidir. Raporlama standartları denetim raporunun yapısı ve hazırlanması ile ilgili ilkeleri içerir. Toplum içi haberleşmenin ve bu konuda ortak bir kullanma zorluğu, raporlama standartlarının genel standartlara ve çalışma alanı standartlarına oranla çok daha kesin ve özel olmaları gerekir. 1 - Genel kabul görmüş muhasebe ilkelerine uygunluk: 2 - Süreklilik: 3 - Açıklayıcı bilgiler: 4 - Görüş bildirme: C&Ç Yeminli Mali Müşavirlik

D- DENETİM SÜRECİ VE PLANLAMASI Denetim süreci birbirini zincirleme izleyen çeşitli safhalardan oluşur. Bu süreç müşteri seçimi ve işin kabulü ile başlar, denetim çalışmalarının yürütülmesi ile devam eder ve denetim görüşünün raporlanarak açıklanması ile sona erer. Denetim süreci; - Denetim yapılacak kuruluşun belirlenmesi, - Denetim faaliyetlerinin planlanması, - Denetim programlarının yürütülmesi, - Denetimin bulgularının ve sonuçlarının raporlanması, C&Ç Yeminli Mali Müşavirlik

E- DENETİM TEKNİKLERİ Denetim programının yürütülmesi safhasında denetçiler belirli denetim teknikleri uygulayarak denetim kanıtları toplar. 1 - Denetim yöntemleri: a) Şekli denetim: Şekli denetim bir kuruluşta tutulmakta olan muhasebenin şekil açısından uygunluğunu araştırmaya yönelik bir denetim yoludur. Şekli denetimde, kuruluşta kıymet hareketi doğuran olayların belgelere dayalı olarak muhasebe kayıtlarına yansıtılıp yansıtılmadığını ve muhasebenin genel kabul görmüş ilkeleri ile yürürlükteki yasal mevzuatın öngördüğü şekil şartlarına uygun tutulup tutulmadığı araştırılır. C&Ç Yeminli Mali Müşavirlik

b) Maddi denetim: Maddi denetim, kuruluşa ait kıymetlerde değişiklik doğuran işlemlerin, gerçeğe ve amaca uygunluğu ile defter ve hesaplara, belgeler ve değerleme ölçüleri ışığı altında doğru olarak kayıtlanıp kayıtlanmadıklarını inceler. c) Aralıksız ve örnekleme yoluyla denetim: Aralıksız denetim, belirli bir zaman kesiti içindeki tüm işlemlerle ilgili kayıt ve belgelerin tek gözden geçirilmesidir. Aralıksız denetim yöntemini uygulayan denetçi faaliyet dönemi içindeki tüm kayıt ve belgeleri eksiksiz olarak inceler. Örnekleme yoluyla denetimde muhasebe belge ve kayıtlarının tümü değil, fakat belirli ölçütlere göre seçilen bir kısmı denetlenir. C&Ç Yeminli Mali Müşavirlik

d) İleriye doğru ve geriye doğru denetim: İleriye doğru denetim, incelemenin belgelerden defter kayıtlarına ve finansal tablolara doğru bir sıra izlenerek yapılan denetimdir. Geriye doğru denetim ise, inceleme yönünün finansal tablolardan başlayarak defter kayıtlarına ve bu kayıtlardan belgelere inilen bir denetim yoludur. e) Doğrudan ve dolaylı denetim: Doğrudan denetim, her bir işlemin ayrı ve doğrudan incelendiği yöntemdir. Bu yöntemde denetçi, kuruluşta kıymet hareketi doğuran her olayı ayrı olarak ele alır ve kayıtlara doğru geçirilip geçirilmediğini, değerlemenin doğru yapılıp yapılmadığını ve kapanış hesaplarına uygun bir biçimde yansıtılıp yansıtılmadığını karşılaştırma yoluyla tek inceler. Dolaylı denetim, aynı nitelikteki veya birbirleriyle yakın ilişki içindeki hesaplar arasında toplam karşılaştırmalar yapılarak bunlar arasında uygunluk araştırması yapan bir denetim yöntemidir. C&Ç Yeminli Mali Müşavirlik

2 - Denetim işlemleri: a) Karşılaştırma: Karşılaştırma, genel olarak defter kayıtları arasındaki doğruluğu araştırmaya yönelik inceleme işlemlerdir. Karşılaştırma işleminde amaç, muhasebe tekniği ve çift taraflı kayıt tutma ilkesi açısından tutarlar arasında eşitliğin aranmasıdır. Buna göre yevmiye defteri, yardımcı defterler ve büyük defterler hesapları arasında tutar karşılaştırmaları yapılır. b) Tutar aktarmalarının kontrolü: Tutar aktarmalarının kontrolü karşılaştırma işlemini tamamlayan bir işlemdir. Amacı, rakamların yanlış yazılması gibi yanlış aktarmaların veya doğru tutarların ilgili hesaplarına değil de, başka bir hesaba kaydedilmesi sonucu meydana gelmiş muhasebe hatlarını ortaya çıkarmaktır. C&Ç Yeminli Mali Müşavirlik

c) Aritmetik kontrol: Karşılaştırma ve tutar aktarmalarının kontrolünden sonra denetim, muhasebe kayıt ortamında ve belgelerdeki dört işlemlerdeki doğruluğun araştırılması ve bu işlemlerin yinelenmesi yoluyla gerçekleştirilen bir hesap kontrolüdür. d) Belge inceleme: Denetim sürecinde belge inceleme denetim işlemleri içinde en önemli olanıdır. Belge incelemesi, belge ile defter kayıtları arasında uygunluk sağlanması ile belgelerin şekli ve maddi uygunluklarının araştırılmasıdır. 3 - Destekleyici kanıtlar: Bir kuruluşun kayıt ortamında varolan muhasebe bilgilerinin doğrulanmasına destek olmak üzere toplanan kanıtlara destekleyici kanıtlar denir. C&Ç Yeminli Mali Müşavirlik

a) Yeterli sayıda kanıt toplama: Denetçinin yeterli sayıda kanıt toplama kararına etki yapan başlıca etmenler; önemlilik, risk, nitelik, maliyet, ana kütlenin büyüklüğü ve özelliğidir. b)Kanıtların güvenirliği: Çalışma alanı standardının bir bölümü de hem kuruluşun muhasebe kayıt ortamındaki bilgilerin ve hem de destekleyici bilgilerin güvenirlik düzeyinin yüksek olmasını öngörmektedir. Örneğin kasa sayımın denetçi tarafından yapılması kaynağı nedeniyle kanıtın güvenirliğini en üst düzeye çıkarmaktadır. C&Ç Yeminli Mali Müşavirlik

Destekleyici kanıtlar türlerine göre; - Fiziki kanıtlar, - Doğrulamalar (teyit yapma), - Belgelenmiş kanıtlar, - Görsel kanıtlar, - Sözlü kanıtlar (sözlü ifade), - Matematiksel kanıtlar, - Analitik kanıtlar, - Yazılı bildirimler (yazılı ifade), - Kuruluş yönetiminin doğruluk bildirimi, - Uzman kişilerin bilgisine başvurma, şeklinde sınıflandırılabilir. C&Ç Yeminli Mali Müşavirlik

II. BÖLÜM OSB’LERİN TABİ OLDUKLARI MALİ VE YASAL YÜKÜMLÜLÜKLER HAKKINDA KISA BİLGİ C&Ç Yeminli Mali Müşavirlik

OSB’LERİN ORGANLARI Müteşebbis Heyet Yönetim Kurulu Denetim Kurulu Bölge Müdürlüğü OSB’LERİN YASAL VE MALİ YÜKÜMLÜLÜKLERİ Gelirleri Giderleri İşlemlerin Vergisel Boyutu İştirakleri OSB’LERİN MUHASEBESEL YÜKÜMLÜLÜKLERİ Hesap Dönemi Muhasebe Hesap Planı Hazırlayacağı Mali Tablolar Bütçe Uygulamaları OSB’LERİN DENETİM YÜKÜMLÜLÜKLERİ Tabi Oldukları Denetimler C&Ç Yeminli Mali Müşavirlik

OSB’lerin Organları ve Görev, Yetki ve Sorumluluk Alanları; OSB’lerin tabi oldukları 4562 sayılı Kanun’un 6, 7, 8, 9, 10, 11 maddeleri ile belirlenmiştir. Müteşebbis Heyet; OSB`nin kuruluş amacım gerçekleştirmek için gerekli karartan ve tedbirleri almak, yer seçimi raporunda belirtilen hususları yerine getirmek, kanun, yönetmelik, kuruluş protokolü ve benzeri düzenlemelerle verilen görevleri yapmak, yönetim ve denetim kurulu çalışmalarını ve hesaplarını ibra etmek, OSB`ye ait para ve diğer kaynakları kuruluş amacına uygun kullanmakla yükümlü ve görevlidir. Yönetim Kurulu; Kanun, yönetmelik, kuruluş protokolü ve benzeri düzenlemeler ile müteşebbis heyetin kararları çerçevesinde OSB`nin sevk ve idaresini yürütmekle görevlidir. Denetim Kurulu; Denetim kurulu bütçenin sarf ve uygulamasını denetlemek, yılda bir defa genel denetleme raporu ve en az üç ayda bir de ara rapor düzenleyerek müteşebbis heyete sunmakla görevlidir. Bölge Müdürü; yönetim kurulunun kararları ve talimatları doğrultusunda OSB`nin sevk ve idaresini yürütmek ve verilen diğer görevleri yapmakla yükümlüdür. C&Ç Yeminli Mali Müşavirlik

OSB’lerin Gelirlerinin Nelerden Oluşacağı; OSB’lerin tabi oldukları 4562 sayılı Kanun’un 12. maddesinde aşağıdaki şekilde belirlenmiştir. -Müteşebbis heyete katılan kurum ve kuruluşların verdikleri iştirak payları -Arsa tahsisi yapılan veya satışı yapılan ve OSB`de faaliyet gösterecek olan ve gösteren katılımcıların ödedikleri aidatlar ile arsa ve alt yapı katılım payları ve hizmet karşılıkları -OSB alt yapı ve sosyal tesislerinin ihalesi için hazırlanan dosyaların satış bedelleri ile bölge içinde kurulacak olan işletmelerin projelerinin tasdik ve vize bedelleri -Yönetim aidatları C&Ç Yeminli Mali Müşavirlik

OSB’lerin Gelirlerinin Nelerden Oluşacağı; OSB’lerin tabi oldukları 4562 sayılı Kanun’un 12. maddesinde aşağıdaki şekilde belirlenmiştir. -Su, elektrik, doğalgaz, sosyal tesis, arıtma ve benzeri işletme gelirleri ile iştirak gelirleri -Arsa satışından sağlanan gelirler -Bağışlar -Bölge ortak mülklerinin kira ve hizmet gelirleri -Banka faizleri -Gecikme cezaları -ilan ve reklam gelirleri -Diğer gelirler C&Ç Yeminli Mali Müşavirlik

OSB’lerin Giderlerinin Nelerden Oluşacağı ile ilgili olarak 4562 sayılı Kanunda herhangi bir düzenleme yapılmamıştır. OSB’lerin giderlerinin 4562 Sayılı Kanun’un Amaç başlıklı 1. maddesinde de belirtildiği üzere organize sanayi bölgesinin kuruluş, yapım ve işletilmesi ile ilgili giderlerden oluşması gerekmektedir. OSB’lerin faaliyetlerini, 5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu’nun da Muafiyetlerin düzenlendiği 4/1 -n maddesi çerçevesinde sürdürmeleri gerekmekte olup, giderlerini de bu düzenleme çerçevesinde gerçekleştirmeleri gerekmektedir. OSB’ler, faaliyetlerini 5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu’nun 4/1 -n maddesi çerçevesinde sürdürdükleri sürece ve herhangi bir yasal değişiklik meydana gelmediği sürece Kurumlar Vergisinden muaf tutulmuşlardır. C&Ç Yeminli Mali Müşavirlik

OSB’lerin Vergisel Yükümlülükleri; -OSB’ler, faaliyetlerini 5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu’nun 4/1 -n maddesi çerçevesinde sürdürdükleri sürece ve herhangi bir yasal değişiklik meydana gelmediği sürece Kurumlar Vergisinden muaf tutulmuşlardır. -OSB’ler, 3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanunu’nun 17/4 -k maddesindeki arsa ve işyeri teslimleri haricindeki işlemleri dolayısıyla Katma Değer Vergisi mükellefidirler. OSB’ler 91 seri no. lu KDV Genel Tebliği ile birlikte tebliğde belirtilen işlemlerden dolayı KDV tevkifatı yapacak kurum ve kuruluşlar arasında yer almıştır. -OSB’ler, Gelir Vergisi Kanununa dayalı işlemlerden dolayı da Muhtasar Beyanname verme açısından mükelleftirler. OSB’ler, kurumlar vergisinden muaf oldukları için BA-BS verme mükellefiyetleri bulunmamaktadır. -OSB’ler, 4562 sayılı Kanun’un 21. maddesi ile birlikte bu kanunun uygulanması ile ilgili işlemlerde her türlü vergi, resim ve harçtan muaf tutulmuşlardır. C&Ç Yeminli Mali Müşavirlik

OSB’lerin Vergisel Yükümlülükleri; -1319 sayılı Emlak Vergisi Kanunu’nun 5/f maddesi ile madde de yer alan hükümler çerçevesinde 5 yıl süre ile emlak vergisinden muaf tutulmuşlardır. -1319 sayılı Emlak Vergisi Kanunu’nun 15/d maddesi ile madde de yer alan hükümler çerçevesinde arazilerin Sanayici lehine tapudaki tescilin yapılacağı tarihe kadar emlak vergisinden muaf tutulmuşlardır. -OSB’ler sermaye şirketine iştirak edebilirler. -OSB’ler hesap dönemleri itibariyle kullanacakları yasal defterlerini bir önceki yılın Aralık ayı sonun kadar veya hesap döneminin ilk ayı sonuna kadar tasdik ettirmelidirler. OSB’ler yasal defter ve belgelerini 10 yıl süre ile muhafaza etmek zorundadırlar. C&Ç Yeminli Mali Müşavirlik

OSB’lerin Muhasebesel Yükümlülükleri; -OSB’lerin hesap dönemi ile ilgili olarak yasal bir düzenleme bulunmamaktadır. Ancak 4562 sayılı Kanun’un Denetim ile ilgili 24. maddesinde, «OSB’lerin her türlü hesap ve işlemleri OSB yönetimince yıllık olarak, müteakip yılın ocak ayında ve gerekli görülen hallerde her zaman yeminli malî müşavire inceletilir. » denilmektedir. Dolayısıyla bu madde hükmünden OSB’lerin hesap döneminin normal hesap dönemi olduğu anlaşılmaktadır. -OSB’lerin kullanacakları Hesap Planı, OSB Uygulama Yönetmeliği’nin 175. maddesinde Tek Düzen Hesap Planı olarak belirlenmiştir. -OSB’ler, bütçe, kesin hesap, bilanço ve gelir tablosunu hazırlayarak genel kurullarına sunarlar. -OSB Kanunu’nu ve uygulama yönetmeliği OSB’lere bütçe hazırlanması ve bütçelerin uygulanması görevi vermiştir. C&Ç Yeminli Mali Müşavirlik

OSB’lerin Tabi Oldukları Denetimler; -İç Denetim Kurulu tarafından gerçekleştirilir. -Bağımsız Dış Denetim (Yeminli Mali Müşavir Denetimi) OSB Kanunu’nun 24. maddesi ve OSB Uygulama Yönetmeliği’nin 180. maddesinde düzenlenmiştir. Yeni Türk Ticaret Kanunu’nun yürürlüğe girmesi ile birlikte iç denetim ve bağımsız denetim önemi iyice artacaktır. -Bakanlık Denetimi OSB Kanunu’nun 23. maddesi ve OSB Uygulama Yönetmeliği’nin 53. maddesinde düzenlenmiştir. C&Ç Yeminli Mali Müşavirlik

III. BÖLÜM OSB’LERİN DENETİMLERİNDE İZLENEN USUL VE ESASLAR C&Ç Yeminli Mali Müşavirlik

-OSB’lerin tabi olduğu yasal mevzuat hakkında bilgi toplanması, mali ve yasal yükümlülüklerinin tespit edilmesi, -OSB Kanunu ve Uygulama Yönetmeliği kapsamında denetimi yapılacak OSB hakkında bilgi toplanması, (özellikle faaliyetleri ve uygulamaları hakkında) -Denetim yapılacak OSB’nin bir önceki döneme ilişkin iç denetim raporları ile bağımsız denetim raporunun (yeminli mali müşavir raporu) incelenmesi, -Denetimde hangi denetim tekniklerinin kullanılacağının, hangi periyotlarda denetim yapılacağının, dönem sonunda hangi maddi doğrulama testlerinin yapılacağının belirlenmesi, C&Ç Yeminli Mali Müşavirlik

-Denetim yapılacak OSB nezdinde denetimin programının yapılması, -Denetim yapılacak OSB’de etkin bir iç kontrol sisteminin olup olmadığının tespit edilmesi, Yıl içinde iç kontrol sisteminin yapısı, amaçlara uygunluğu ve uygulanan muhasebe sistemi ile politikaları belirlenir. Böylelikle iç kontrol sisteminin etkin çalışıp çalışmadığı, dolayısıyla hata ve hileleri ortaya çıkarabilme derecesi araştırılır. - OSB’nin satış faturalarının, mal ve hizmet alışlarının, personel sistemi, ücretlendirme, satın alma prosesi, tedarikçi firmaları ve yöneticilere sağlanan menfaatler, faaliyet analizleri, muhasebe kayıtları ve muhasebe kayıtlarına esas belgeler üzerinden kontrol edilmesi ve en önemlisi mali yapıyı ilgilendiren süreçlerin nasıl çalıştığının belirlenmesi ve iç kontrol sisteminin işleyişinin gözlenmesi C&Ç Yeminli Mali Müşavirlik

-Cari denetimlerde OSB’nin her türlü hesap ve işlemlerin, defter kayıtlarının Vergi Usul Kanunu’nun kayıt nizamı hükümlerine, Muhasebe Sistemi Uygulama Genel Tebliğleri, Genel Muhasebe kurallarına ve tek düzen hesap planına uygun olup olmadığının incelenmesi, hata veya noksanların giderilmesinin sağlanması, -Dönem sonu denetiminde ise hesaplar ile ilgili olarak fiziki kanıtlar, doğrulamalar (teyit yapma), belgelenmiş kanıtlar, matematiksel kanıtlar, analitik kanıtlar, yazılı bildirimler alınır ve OSB Yönetim Kurulundan doğruluk bildiriminin alınması (bilanço ve kesin hesapların yönetim kurulunca hazırlanması nedeniyle) C&Ç Yeminli Mali Müşavirlik

- Sonuç olarak ise yapılan denetim işlemleri sonucunda OSB’nin kanuni belge ve defterlerinin yasal mevzuata, yasal düzenlemelere, tebliğlere ve yönetmeliklere uygun olduğu ve gerçek durumu yansıttığı, bu haliyle hesaplara intikal ettirilmeyen gelir veya harcamasının bulunmadığı şeklinde bir görüş ile denetim rapora bağlanır. C&Ç Yeminli Mali Müşavirlik

IV. BÖLÜM SONUÇ C&Ç Yeminli Mali Müşavirlik

OSB’lerin denetimine ilişkin olarak OSB Kanunu’nda ve OSB Uygulama Yönetmeliğinde OSB’lerin her türlü hesap ve işleminin Yeminli Mali Müşavirler tarafından yıllık olarak denetleneceği düzenlenmiştir. Ancak OSB denetimlerinin hangi usul ve esaslar dahilinde yapılacağı düzenlenmemiştir. Örneğin Maliye Bakanlığı vergi incelemelerinde izlenecek usul ve esasları bir yönetmelik ile SPK, Bağımsız denetimin hangi usul ve esaslar çerçevesinde yapılacağı bir tebliğ ile düzenlemiştir. Sonuç olarak; Yeminli Mali Müşavirler tarafından OSB’lerin uygunluk denetimi, mali tablo denetimi hem 3568 sayılı kanun düzenlemeleri hem de SPK’nın bağımsız denetim ile ilgili yapmış olduğu düzenlemeler çerçevesinde (bağımsız denetimin ilke, standart, usul ve esasları) gerçekleştirilmektedir. C&Ç Yeminli Mali Müşavirlik

Şu anki durumda OSB’ler kar etme amacı gütmeyen, katılımcılarına hizmet sunan bir pozisyonda oldukları için performans denetimi yapılmamaktadır. Burada hazırlanan bütçelerin de ne derecede gerçekleştirildiğinin araştırılması gerektiği düşünülmektedir. C&Ç Yeminli Mali Müşavirlik