DEERLER ETM DEERLER ETM DEER NEDR OKULDA DEERLER

DEĞERLER EĞİTİMİ

DEĞERLER EĞİTİMİ �DEĞER NEDİR? �OKULDA DEĞERLER EĞİTİMİNİN AMACI �OKULDA DEĞERLER EĞİTİMİ NASIL UYGULANMALI VE NE GİBİ ÇALIŞMALAR YAPILMALIDIR?

DEĞER NEDİR? Toplumsal anlamda değerler, toplum tarafından en iyi, en doğru ve en faydalı olduğu kabul edilen genelleştirilmiş davranış prensipleridir. Bir başka tanım; Bir nesneye, varlığa veya faaliyete, bireysel ve toplumsal açıdan tanınan önem ya da üstünlük demektir.

Değerler, insanların çoğunluğu tarafından üzerinde uzlaştıkları ve paylaşılan gerçek davranış standartlarıdır. Değerler; sosyal hayatı düzenler, bireyler arası bağlılığı artırır. Birlikte yaşayan insanların hangi değerleri merkez alacakları konusunda konuşmaları, fikir birliğine varmaları gerekir. Kişiler arasında veya kuşaklar arasında farklı değerlerden kaynaklanan çatışmalar ortaya çıkabilir. Ancak bu çatışmaları da “barışmak, uzlaşmak” gibi başka ortak evrensel değerler yardımıyla çözmek mümkündür.

Hayatımızda bizleri yönlendiren pek çok değer türü vardır: Sağlık gibi biyolojik; güzel-çirkin gibi estetik; iyi-kötü gibi ahlaki değerler; sevap-günah gibi dinî değerler; doğru-yanlış gibi mantıksal değerler. Değerler, şekil olarak; olumlu-olumsuz, mutlak-göreli, öznel-nesnel.

Değerler; Değerler olgulardır. öğretilebilir ve öğrenilebilen Değerlerin öğrenilmesi, rol öğrenmesi şeklinde bir sosyal öğrenmedir.

DEĞER KAZANIMINDA AİLE Okul çağına kadar aile; çocuklar için hangi değerlerin kazanılacağı konusunda temel kurumdur. Çocuklar ve gençler söylenenden daha çok büyüklerinin yaptıklarından etkilenirler. Değerler sonradan kazanılmaktadır. Bu nedenle ailenin, okul ve toplumun; değer kazanımında önemli görevleri bulunmaktadır.

� Erken çocukluk döneminde değerlerin kazandırılması çok önemlidir. � Bunu kazandıracak birim ise, ailedir. Ancak, çocuğun annebabasının yanında geçirdiği sürenin gittikçe azalması, boşanma olaylarının günümüz toplumunda yüksek oluşu, yoksulluk gibi belli başlı toplumsal nedenler ailenin değerler eğitiminde yetersiz kalmasına yol açmıştır.

Bu yetersizlikle beraber � Gençler arasında şiddet ve suç oranlarının artışı � Sigara uyuşturucu madde bağımlılığındaki artış � Toplumsal değerlerimizdeki erozyonun giderek arttığı gözlemlenmiştir.

OKULLARDA DEĞERLER EĞİTİMİ VE AMACI � Değerler eğitiminin Türkiye’deki uygulaması öncelikle, UNESCO tarafından desteklenen ve “Yaşayan Değerler Eğitim Programı (YDEP)” adı altında 1995 yılında Birleşmiş Milletlerin 50. yıl dönümü kutlamaları için hazırlanan uluslararası bir projeye dayanmaktadır (İstanbul Milli Eğitim Müdürlüğü: 2012). Uluslar arası boyutta eğitimcilerin ortaklaştığı “Yaşayan Değerler Eğitimi” adı verilen bu eğitim projesinde demokrasi, adalet, özgürlük gibi evrensel değerlerin öğrencilere kazandırılmasında telkin yolu değil, ‘etkinlik temelli’ yaklaşımlar yaygın olarak kullanılmıştır. Ayrıca değerler eğitimine yönelik farklı yaş grubundaki öğrenci ve öğretmenler için materyaller geliştirilmiştir. “Daha iyi bir dünya için değerlerimizi paylaşalım” yaklaşımından yola çıkan proje; iş birliği, özgürlük, mutluluk, dürüstlük, sevgi, alçakgönüllülük, barış, saygı, sorumluluk, sadelik, hoşgörü, birlik olarak 12 evrensel değere odaklanmıştır. Bu bağlamda Türkiye’de Milli Eğitim Bakanlığı Talim Terbiye Kurulu Başkanlığı 2010 yılında valiliklere ve tüm ilk ve orta dereceli okullara; 2010 -2011 Eğitim Öğretim Yılının ilk haftasında okulöncesi, ilköğretim ve ortaöğretim okullarında ders içi ve ders dışında, değerler eğitimine yönelik faaliyetlerin gerçekleştirilmesi ile ilgili bir genelge yollamıştır. .

�“Toplumsal hayatı oluşturan, insanları birbirine bağlayan, gelişmeyi, mutluluğu ve huzuru sağlayan, risk ve tehditlerden koruyan ahlaki, insani, sosyal, manevi değerlerimizin tüm bireylere kazandırılmasında en önemli etken eğitimdir. Bu kazanımlarımızın öğrencilerimize aktarılması da değerler eğitimini oluşturmaktadır. ” (MEB, Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı: 2010).

� “Değerler erozyonuna bir çözüm arayışının ürünü” olarak tarif edilen proje çerçevesinde gerçekleştirilmek istenen hedefler şu şekilde saptanmıştır: � a. Öğrencilere temel insanî değer ve erdemlerin kazandırılması, değerlere karşı duyarlılık oluşturulması ve onları davranışa dönüştürülmesi, � b. Toplum tarafından kabul gören değerlerin uygun okul ortamı oluşturularak geliştirilmesi ve pekiştirilmesi. � c. Öğrencilerin sorumluluk duygularının geliştirilmesi. � d. Akademik bilgi ve gerçek hayatta rehberlik edecek ahlaki değerlerle donatılmış yetiştirilmesi. � e. Kültürel kodların güçlendirilmesi, � f. Okul ve çevresindeki sosyal yaşamın ahlaki ve etik değerlere uygun olarak şekillenmesi, � g. “Ahlak Temelli Disiplin” kavramının yerleştirilmesi. � h. Öğrencilerde ahlaki bir topluluk bilincinin oluşturulması.

NEDEN DEĞERLER EĞİTİMİ ? � Kendisiyle barışık, mutlu, başarılı yaşamın sırrı sınav başarısından çok, etik değerlerin, duyguların, sağlıklı iletişimin anlaşılması ve uygulanmasıyla olasıdır. * Etik değerleri bilen ve bu değerlere sahip olan kişiler yaşamda başarı kazanmış kişilerdir. Ayrıca, etik değerleri bilmek ve onlara sahip olmak doğrudan sınav başarısını da olumlu etkiler.

Etik değerleri önemsemeyen ve bu değerlere uymayan çocukların yetişkin olduklarında iş, aile ve sosyal yaşamlarının iyi gitmediği araştırmalar sonucu ortaya çıkmıştır. Kısacası etik değerlerin eğitimi yaşam boyu gereken bir eğitimdir.

Değerler eğitimi Øbireyin kendini tanımasını, kendi ile uyum içinde olmasını, düşünüş ve hareketlerinde tutarlı olmasını sağlayan özelliklerin kazandırılması için öğrenme ortamlarının yaratılmasıdır.

DEĞER EĞİTİMİNİN ÖNEMİ q. Değerler Eğitimiyle amacımız, farkındalık yaratmaktır. qİlişkiler çatışmaya dönüşmeden, eğitim ile çocuklara etik değerlerin öğretilmesidir.

“YAŞAYAN DEĞERELER VE KARAKTER EĞİTİMİ” bireyin kendisine ve topluma yararlı olacak temel değerleri kazandırma eğitimidir.

Araştırmalar düşünceli, saygılı, güvenilir, adil, sorumlu, kısacası iyi insanların yaşamda daha başarılı olduğunu göstermiştir. Bu nedenle, etik değerlerin eğitimi, okullarda en az matematik ve Türkçe eğitimi kadar önemli ve gereklidir.

Değerler eğitiminin temel amacı ü öğrencilere temel insani özellikleri kazandırma ü öğrencilerin iç motivasyonlarını geliştirmelerine, neyin doğru olduğuna yönelik yorum yapmalarına ve bunu davranışa dökmelerine olanak sağlanmasıdır.

Değerler eğitimi kalbe, zekâya ve iradeye hitap etmeli ve amacı iyiliği sevdirmek, tanıtmak, istetmek olmalıdır. Değerler eğitimi önce çocuğun duyarlılığına hitap etmelidir. Çünkü çocukta duygu, akıldan önce gelir. Çocuk heyecanlı olduğu zaman aklını aydınlatmak da kolaylaşır. Değerler eğitimi, irade üzerinde de etki yapmalıdır.

Değerler eğitiminin amacı, çocuğun doğuştan getirdiği en iyi tarafı ortaya çıkarmak; kişiliğinin her yönüyle gelişmesini sağlamak; insani mükemmelliğe ulaşmasına yardımcı olmak; bireyi ve toplumu kötü ahlaktan korumak ve kurtarmak, bunun yanında iyi ahlakla donatmak ve devamını sağlamaktır.

Değer eğitiminin ön koşulu , çocuğa özgür iradesini kullanacak ortam hazırlamaktır.

Değer eğitiminde öğrencilerimize,

Okullarda Değerler Eğitimi Kapsamında Yapılabilecek Etkinlikler � 1. Ayın değeriyle ilgili şiir, kompozisyon, resim yarışması vb. yapma. � 2. Ayın değeriyle ilgili münazara yapma. � 3. Değerle ilgili film ve tiyatro gösterimi. � 4. Dergi çıkarılması, bildirge yayımlanması. � 5. Örnek şahsiyetlerle sohbet saatleri düzenlenmesi (görüşme tekniği). � 6. Kulüp toplum hizmetlerinde ayın değerini referans almak.

Okullarda Değerler Eğitimi Kapsamında Yapılabilecek Etkinlikler � 7. Değer sınıfları oluşturma her sınıfa bir değerin temsili verilip o değeri gösteren bir yaka sembolü takılması. � 8. Yaşanılan şehre ya da dünyaya mektup yazma. Şehir veya dünya kişileştirilerek onu etkileyen olumlu ve olumsuz eylemler sıralanır. Böylece sorumluluklar ve davranışların sonucu hususunda �farkındalık sağlanır. � 9. Ayın değerine ait resim ve fotoğraflardan oluşan bir sergi hazırlanması.

Okullarda Değerler Eğitimi Kapsamında Yapılabilecek Etkinlikler � 10. Görsellerden hareketle değerleri bulma. Sınıfa belli değerleri temsil eden resim ve fotoğraflar getirilir. Sınıfa sunulur. Öğrencilere ilgili resimler-de hangi değerin hâkim olduğu sorulur, yorumlanır. � 11. Öğrencilere teşekkür mesajları yazmayı öğretme. Öğrenciler için değerli çalışmalar yapanlara teşekkür mektupları yazma. � 12. Mezun olup yüksek okula gitmiş, iş hayatına atılmış eski öğrencilerin davet edilmesi.

Okullarda Değerler Eğitimi Kapsamında Yapılabilecek Etkinlikler � 13. Bir politika, faaliyet veya kararın sebeplerini açıklama. Öğrencilerin sadece "nasıl"ı değil, "niçin"i de anlamaları için onlara yardımcı olma. � 14. Tarihteki olayları gündeme getirip bu olaylarda nasıl davranılması gerektiğini tartışma. � 15. Değer eğitimine yönelik hazırlanmış kaynaklardaki etkinliklerin kullanılması. � 16. Ayın değeriyle ilişkili seviyeye uygun sınıf içinde ve sokakta oyun etkinlikleri. � 17. Gezi gözlem etkinlikleri. � 18. Proje hazırlama.

Okullarda Değerler Eğitimi Kapsamında Yapılabilecek Etkinlikler � 19. Poster/afiş hazırlama. � 20. Kavram haritaları. � 21. Konser ve şiir dinletisi etkinliği. � 22. Slogan yarışmaları. � 23. Büyük öğrencilerin, küçük öğrencilere dersler ve okul içi etkinliklerde rehberlik yapmalarını sağlayacak programların rehber öğretmenler �eşliğinde oluşturulması. � 24. Ayın değeriyle ilgili öğrenci gruplarının sunum hazırlaması. � 25. Kurumu tanımlayan veciz bir sözün bulunması.