De zonen van de Nebbiolo Vlaamse Wijngilde Commanderij
De zonen van de Nebbiolo Vlaamse Wijngilde Commanderij Brussel 24. 04. 2015
Piemonte en Lombardije
NEBBIOLO druif Verspreid over Piemonte (6%) • Lombardije (7, 5%) , • Valle d’Aosta ( 27%) •
Ghemme Boca , Fara Sizzano Lessona 30 -40 % Valtellina (Superiore) • Sassella • Grunello • Inferno • Valgella Gattinara Carema Donnaz 90 -100 % 85 -100 % Costa della Sesia Roero 90 -100 % Barolo Barbaresco Nebbiolo d’Alba Langhe Nebbiolo Franciacorta 10 -25 % 100 % De zonen van de Nebbiolo
Nebbiolo - druif
Nebbia of mist ? Mistachtige waas op de druiven ? Nobile ?
Nebbiolo • één van de beste blauwe-druif-variëteiten met Cabernet Sauvignon, Merlot, Pinot Noir Syrah. samen en • familie van de Viognier via de Freisa • In Italië : de koning van de druivenrassen , mede door de connectie met de bekendste wijn van deze druif, de Barolo, de “Wine of Kings and King of wines” genoemd • een grillig schepsel, abnormaal gevoelig , erg kieskeurig op gebied van terroir en orientatie • hoge aciditeit , zware tannines , hoge suikerconcentratie (zoet)
complexe wijn door een moeilijke druif • alleen op de warmste hellingen met min of meer zuidelijke expositie. En niet op de hogere delen van de heuvels, maar tot ca 450 m boven zeeniveau. • Als geen krachtige stam, geen kalksteen ondergrond of geen zuidtot zuidwestelijke oriëntatie bijna op de top van de heuvel, zal Nebbiolo niets presteren. • Ze kiemt vroeger dan gelijk welke andere druivenras in de buurt en is zeer vatbaar voor schade door vriestemperaturen. Ze rijpt dan ook weer later dan andere rassen en is op die manier ook kwetsbaar voor slecht herfstweer. • Vrijwel alle wijnen van de nebbiolo hebben baat bij vatrijping en flesrijping, soms van maar een paar jaar, maar de crus 10 -20 jaar of zelfs nog (veel) meer.
Wat mogen wij verwachten ? • Lichte tot donkere intense bruinrode kleur , verbruint snel • Geparfumeerd : viooltjes, rozen , geraniums , rood fruit , gedroogde pruimen , munt, teer , drop , bittere chocolade , cederhout , bosgrond , paddenstoelen , kreupelhout • Van licht , delicaat over fluweel naar gespierd , tanninerijk , hoge aciditeit , veel suikers kunnen soms een portachtige zoetheid geven
Barbesino Barolo Brunenta Chiavennasca Femmina Lampia Marchesana Martesana Melaschetto Melascone Michet Monferrina Morsano di Caraglio Nebbieul Nebbiolin Nebieu Nibiol Nubiola Pantiner Picotender Picontenero Pioultener Poctener Prugnet Pruine Prunenta Pugnet Rosetta Spagna Spana Spanna Tandis Uva spana Locale benamingen voor Nebbiolo
De impact van de wijnmaker Enkele trends • De introductie van de ‘barrique’, een 225 L grote barrel uit Franse eik : – – • waarin de malo-lactische fermentatie kan plaatsvinden waarin de wijn een 12 -15 maand verblijft voor verdere veroudering. Dit type houten barriques draagt bij tot – De kleurfixatie – De toevoeging van extra aromatische houttoetsen aan de wijn om z’n aromatisch spectrum te verbreden – Het verkorten van de tijd dat de wijn vertoeft in houten vaten waardoor hij frisser en een zachtere aangename smaak kan verwerven. • Echter het ligt niet in de bedoeling om de geurpalet van Nebbiolo te doen verdwijnen door het overvloedig houtgebruik. Een juist gebruik en correcte dosage is van essentieel belang! • Na een kort verblijf in een grotere houten vaten (1500 L) om te voldoen aan de wetgevende DOCG -regels van twee jaren rijping, wordt de wijn overgeheveld naar inox tanks of reeds gebotteld om verdere rijping te ondergaan. 12
De impact van de wijnmaker Vinificatietechnieken : Mostverwerking • Eenmaal de druiven geoogst zijn volgt de vinificatie. Hier is de introductie van de most-concentrator die het water aan het sap onttrekt met de bedoeling een diepere kleur te bekomen en de concentratie te versterken de belangrijkste innovatie. • Op gebied van de fermentatie vind met opnieuw de twee uitersten terug en stelt men vast dat men toch uitgebreid experimenteert. – De extremisten aan beide uiteinden experimenteren met verhoogde temperaturen tot 30°C aan het begin van het fermentatieproces om de extractie te verhogen – Sommige modernisten beginnen bij 32 à 33°C om dan de temperatuur na de eerste paar dagen te doen dalen tot 28°C. • Finaal kan men hier stellen dat deze keldergeheimen niet gauw worden prijs gegeven en vaak zeer sterk afhangen van de kwaliteit van de oogst en de dikte van de schillen. 13
De impact van de wijnmaker Vinificatietechnieken : Maceratiemethode en -duur MACERATIEMETHODE : • Traditionalisten maakten gebruik van met glas bekleed beton of vaten in roestvrij staal. Ze kunnen enkel gebruik maken van een meer agressieve overheveling die twee of drie maal per dag plaatsvindt en vaak een licht oxidatief effect teweeg brengt. • Modernisten maken gebruik van een rotofermentor om de most/wijn en de schillen heel voorzichtig te vermengen. Men is van oordeel dat dit de belangrijkste factor is van de verbeterde Barolo. MACERATIEDUUR : • De duur van het maceratieproces is ook van fundamenteel belang en zorgt opnieuw voor een verschillende aanpak tussen de wijnbouwers : – In vroegere tijden kon het maceratieproces weken of zelfs maanden duren bij de traditionalisten. – Volgens de modernisten onttrekt dit zowel de slechte als de goede tannines, waardoor de wijn jaren op vat zal moeten rijpen om de tannines uit te vlakken. – Anderzijds zijn er producenten die het maceratieproces tot een paar dagen beperken, om de positieve flavanoïdes en aromaten volop tot hun recht te doen komen. 14
De impact van de wijnmaker Rijping op vaten RIJPING OP VATEN: HOUT • Voor de rijping gebruiken de traditionalisten de grote foeder in Slavonisch eik. Ervaring wees uit dat dit de juiste container was voor een wijn als Barolo. Het karakter van deze wijn hangt immers volledig af van de parfums. Ondanks de gekende kracht van de wijnen is Barolo vrij delicaat, subtiel floraal, complex en subtiel doordrongen van eikdampen. De houders hebben een inhoud van 50 hl. • De modernisten zweren dan weer bij nieuwe Franse barriques of tenminste bij een combinatie van nieuwe en gebruikte. De nieuwe eik helpt de kleur fixeren en schenkt de wijn een vleugje elegantie, maar te veel nieuwe eik geeft dan weer een houtsmaak aan de druif en dit is te vermijden! RIJPING OP VATEN: DUUR • De gangbare periode is een rijping van twee jaar op houten vaten. Beide strekkingen volgen dit en men stelt vaak combinaties vast van een deel op Franse eik gecombineerd met Sloveense barriques. De traditionalisten zweren wel enkel bij Sloveense eik voor de ganse periode. • ……. . maar zoals Sergio Barale zegt …. ”Barolo has never tasted of French vanilla”(1)15
1
Henri Vanden Meerssche
Doc Langhe Nebbiolo 2012 De appellatie Langhe bestrijkt een enorm groot grondgebied waar alle gemeenten van de Barolo en de Barbaresco toe behoren. In deze appellatie kunnen de wijnmakers zich vrij van alle beperkende regels van Barolo en Barbaresco uitleven in het maken van wijnen die niet moeten voldoen aan een bepaalde vinifieringsmethode of rijping en ook is de keuze van druivenrassen zo goed als onbeperkt. Voor men deze appellatie als inferieur bestempelt, moet men weten dat er ook onder deze appellatie topwijnen worden gemaakt, zoals bijvoorbeeld door Gaja die zijn topwijnen dus niet onder de naam Barolo bvb uitbrengt.
Langhe Nebbiolo DOC 2012 Giacomo Fenocchio Monforte d’Alba -Wijnhuis gesticht in 1864, met reeds de vijfde generatie aan het roer. -Zweren bij de traditionele manier van vinifieren en biologisch werken in de wijngaarden. -Produceren 4 Barolo’s: Bussia, Cannubi, Villereto en Riserva -Daarnaast de DOC Langhe Nebbiolo , Dolcetto d’Alba, Barbera d’Alba, de Freisa en de witte Arneis.
Langhe Nebbiolo DOC 2012 Giacomo Fenocchio Monforte d’Alba - 100% Nebbiolo - Wijngaard is oostelijk georiënteerd - Ondergrond van mergel, tufsteen en elveziano - wijnstokken gemiddeld 15 jaar oud, zone Bussia - Traditionele methode, zonder toevoeging van gisten, langzame maceratie gedurende minimum 10 dagen in inox vaten - Daarna 6 maanden verder in inox vaten en 6 maanden in grote vaten van sloveense eik van 50 hl. Geen barriques. - Intense robijnrode kleur met lichte toetsen van granaat. - Intens aroma van pruimen en kersen - In de mond vrij droog, volle smaak, mooie versmolten tannines met indrukken van zoethout en bottelroos.
- Slides: 24