DE VERBANDEN TUSSEN DENKFOUTEN DOMEINEN VAN HET ZELFBEELD
DE VERBANDEN TUSSEN DENKFOUTEN, DOMEINEN VAN HET ZELFBEELD EN COPINGSTIJLEN BIJ MEISJES MET LOVERBOY-/AFHANKELIJKHEIDSPROBLEMATIEK Myrte Gerrits – Master Orthopedagogiek – Begeleider: Dr. T. Frijns Betrokken instellingen: De Rading (Mw. A. Hansma) & Ambulatorium Universiteit Utrecht (Mw. M. de Hoogd & Mw. E. van Laarhoven) ACHTERGROND Dit onderzoek is uitgevoerd bij residentiële meidenbehandelgroep Fides van jeugdhulpverleningsorganisatie de Rading. Fides richt zich op meisjes met seksueel risicogedrag en loverboy/afhankelijkheidsproblematiek. Voor deze specifieke doelgroep heeft de sectie Forensische Jeugdzorg van het Ambulatorium een methodiek ontwikkeld (van Laarhoven & de Hoogd, 2010). Deze methodiek is gebaseerd op verschillende theoretische invalshoeken. De leertheoretische invalshoek richt zich op de behandeling van de loverboy -/afhankelijkheidsproblematiek (Skinner, 1983; Beck, 1999). Binnen deze invalshoek wordt er gewerkt aan doelen op het gebied van praktische, sociale en oplossingsvaardigheden, het wijzigen van denkfouten, het reduceren van het ongezonde zelfbeeld en het wijzigen van de inadequate copingstijl in een adequate. Er is nog niet eerder onderzoek gedaan naar deze verbanden bij deze specifieke doelgroep METHODE ► ► ► ► De steekproef bestond uit 13 meisjes die allen bij Fides werden behandeld. De respondenten waren tussen de 14 en 17 jaar oud met een gemiddelde leeftijd van 15. 54 jaar (SD = 1. 05). De volgende vragenlijsten zijn gebruikt: Eigenbelang dienende denkfouten: Hoe Ik Denk (HID) (Barriga, Gibbs, Potter & Liau, 2001) Zelfkritische denkfouten: Children's Negative Cognitive Error Questionnaire Revised (CNCEQR) (Leitenberg, Yost, Carroll-Wilson, 1986) Copingstijl: Utrechtse Copinglijst (UCL) (Schreurs, Willige, Brosschot, Tellegen & Graus, 1993) Domeinen van het zelfbeeld: Competentie Belevingsschaal voor Adolescenten (CBSA) (Treffers, Goedhart, van den Bergh, Veerman, Ackhaert & de Rycke, 2002). Denkfouten – zelfbeeld (zie Tabel 2): de denkfout uitgaan van het ergste hangt samen met schoolvaardigheden, sociale acceptatie, gedragshouding en gevoel van eigenwaarde. Tevredenheid over de gedragshouding kan voorspeld worden door de denkfouten uitgaan van het ergste (β = -. 82, p =. 002) en gedachtelezen (β =. 47, p =. 039). Gevoel van eigenwaarde kan voorspeld worden door uitgaan van het ergste (β = -. 63 p =. 022) en anderen de schuld geven (β =. 80, p =. 05). Wanneer de copingstijlen toegevoegd worden, blijkt dat schoolvaardigheden bijdraagt in het voorspellen van de denkfout uitgaan van het ergste (β = -. 49, p =. 02), in combinatie met palliatief (β =. 57, p =. 009). Zelfbeeld – coping (zie Tabel 4): Er bestaat een negatief verband tussen de tevredenheid over de gedragshouding en een palliatieve copingstijl. Hiernaast bestaan er negatieve verbanden tussen de passieve copingstijl en de volgende domeinen van het zelfbeeld: schoolvaardigheden, sociale acceptatie, sportieve vaardigheden, gedragshouding en hechte vriendschappen RESULTATEN DOEL Het huidige onderzoek toetst de verbanden tussen denkfouten, het zelfbeeld en copingstijlen die in het leertheoretische model worden verondersteld. Hierbij wordt er onderscheid gemaakt tussen hoofd- en subschalen. De hoofschalen zijn de volgende: eigen belang dienende denkfouten, zelfkritische denkfouten, zelfbeeld, passieve coping, actieve coping en de copingstijl sociale steun zoeken. Per hoofdschaal worden de volgende subschalen onderscheiden: Eigenbelang dienende denkfouten: zelfzuchtig, anderen de schuld geven, goedpraten en uitgaan van het ergste. Zelfkritische denkfouten: onderschatten van copingvaardigheden, personaliseren, selectieve abstractie, overgeneraliseren en gedachtelezen. Zelfbeeld: schoolvaardigheden, sociale acceptatie, sportieve vaardigheden, fysieke verschijning, gedragshouding, hechte vriendschappen en gevoel van eigenwaarde. Copingstijlen: actief aanpakken, palliatief, vermijden, sociale steun zoeken, passief, expressie van emoties en geruststellende gedachten. ONDERZOEKSVRAGEN • • Welke denkfouten, domeinen van het zelfbeeld en copingstijlen hangen met elkaar samen? Bestaan de verbanden zoals deze in het leertheoretisch model worden veronderstelt? -Bestaan er verbanden tussen de hoofdschalen van denkfouten, zelfbeeld en coping? -Bestaan er verbanden tussen de subschalen van denkfouten, zelfbeeld en coping? Welke verbanden zijn het sterkst? -Welke hoofdschalen voorspellen elke afhankelijke hoofdschaal het beste? -Welke subschalen voorspellen elke afhankelijke subschaal het beste? Tussen de eigenbelang dienende denkfouten en zelfkritische denkfouten zijn geen verbanden gevonden. Wel is gebleken dat alle eigenbelangdienende denkfouten met elkaar samenhangen. Tevens bleken veel van de zelfkritische denkfouten met elkaar samen te hangen. Er bestaan meerdere significante verbanden tussen de verschillende domeinen van het zelfbeeld, allen in de te verwachten richting. Wat betreft de copingstijlen is gebleken dat er positieve verbanden bestaan tussen vermijden en actief aanpakken en vermijden en palliatief. Hiernaast bleek geruststellende gedachten positief samen te hangen met actief aanpakken, palliatief en vermijden. Hoofdschalen (zie Tabel 1): Een passieve copingstijl voorspelt het maken van eigenbelang dienende denkfouten en vice versa. Hiernaast voorspelt een lager zelfbeeld een passieve copingstijl. CONCLUSIE In dit onderzoek zijn verschillende verbanden die in het leertheoretische model verondersteld worden, gevonden. Zo blijkt een lager zelfbeeld een passieve copingstijl te voorspellen. Het maken van eigenbelang dienende denkfouten voorspelt tevens een passieve copingstijl (en vice versa). Dit onderzoek vormt een verkenning op een onbetreden onderzoeksterrein. Hierbij moet opgemerkt worden dat de resultaten met zeer veel voorzichtigheid geinterpreteerd dienen te worden, gezien de grootte van de steekproef en andere beperkingen van het onderzoek. Toekomstig onderzoek zal zich kunnen richten op het verhelderen van de verbanden die in het leertheoretisch model worden verondersteld, zodat de behandeling van meisjes met loverboyafhankelijkheidsproblematiek geoptimaliseerd kan worden. Denkfouten – coping (zie Tabel 3): Anderen de schuld geven hangt positief samen met een palliatieve copingstijl. Ook bestaat er een positief verband tussen palliatief en uitgaan van het ergste. Hiernaast bleken er verbanden te bestaan tussen de copingstijl passief en verschillende denkfouten. Een passieve copingstijl hangt samen met het maken van de denkfouten zelfzuchtig, goedpraten en uitgaan van het ergste. Er is tevens een positief verband gevonden tussen de zelfkritische denkfout selectieve abstractie en sociale steun zoeken. De denkfout uitgaan van het ergste kan voorspeld worden door de copingstijlen palliatief (β =. 53, p =. 02) en passief (β =. 47, p =. 034). REFERENTIES. ► ► ► ► Beck, J. S. (1999). Basisboek cognitieve therapie. Baarn: Intro. Skinner, B. F. (1938). The behavior of organisms. New York: Appleton. Laarhoven, E. van, & Hoogd, M. de (2010). Methodiekhandboek Fides. Utrecht: Ambulatorium Universiteit Utrecht, sectie Forensische Jeugdzorg. Barriga, A. Q. , Gibbs, J. C. , Liau, A. K. , & Morrison, E. M. (2001). Moral cognition: Explaining the gender difference in antisocial behaviour. Merrill-Palmer. Quaterly, 47, 532 -562. Leitenberg, H. , Yost, L. W. & Carroll-Wilson, M. (1986). Negative cognitive errors in children: Questionaire development, normative data and comparisons between children with and without self-reported symptoms of depression, low self-esteem and evaluation anxiety. Journal of Consulting and Clinical Psychologt, 54, 528 -535. Schreurs, P. J. G. , Willige, G. van de, Brosschot, J. F. , Tellegen, B. , & Graus, G. M. H. (1993). Handleiding Utrechtse Coping Lijst UCL (herziene versie). Lisse: Swets & Zeitlinger. Treffers, D. A. , Goedhart, A. W. , Bergh, B. R. H. van den, Veerman, J. W. , Ackaert, L. , & Rycke, L. de (2002). Competentie Belevings. Schaal voor Adolescenten: Handleiding. Lisse: Swets Test Publishers.
- Slides: 1