De stralingsarts zin of onzin dr Frank Jungbauer
De stralingsarts: zin of onzin! dr. Frank Jungbauer (A&G – UMCG)
Wet en regelgeving Besluit stralingsbescherming 2001 • Hoofdstuk 7: bescherming stralingswerkers Art 77 dosis limieten Art 79 indeling van werkers in categorieën Art 96 keuringen
Artikel 96 Keuringen • Stralingsarts voert medisch toezicht uit • A- werker: aanstellingskeuring op medische geschiktheid • Jaarlijkse keuring op medische geschiktheid van A-werker • “Onderzoek” van ex-A werkers zolang als noodzakelijk
Wat is een stralingsarts? • Arts • Opgeleid tot medisch specialist in Arbeid & Gezondheid • Niveau 3 stralingsdeskundige
VRAAG Waarom keuren we jaarlijks? ANTWOORD: omdat het wettelijk verplicht is!
Stralingsgeneeskunde wat en hoe…. . • Aanstellingskeuring: • moet wel, maar doen we niet • Monitoren van gezondheidschade bij werkenden: • hoeft niet, doen we wel • Monitoren lange termijneffecten: • mag wel, doen we niet
Enkele publicaties over 100 jaar…. .
Dosis per interventie voor de operateur
Risico van blootstelling aan 30 ụSv staat gelijk aan 2 dagen blootgesteld staan de luchtkwaliteit van New York 500 km rijden in een auto 40 eetlepels pindakaas (vanwege aflotoxine) 10 keer BBQ roken van 1 sigaret
Vragen Is er dan geen risico voor de A-werker? Is monitoren van gezondheidschade niet zinvol? • Dosistempo laag voor directe schade bij reguliere werkzaamheden • Echter: – Ioniserende straling is zintuiglijk niet waarneembaar – Incidenten, kunnen hoge dosis opleveren
Interesse van de stralingsarts • Effecten van eenmalige hogere dosis bij (onverwachte) incidenten • Effecten van langdurige blootstelling aan lage dosis
Stralingsincident/ ongeval Onverwachte blootstelling van personen aan straling ten gevolge van een stralingsincident Directe analyse van het ongeval: • Aantallen personen die zijn betroffen • Type straling • Inwendige besmettingsmogelijkheid, zo ja via welke route (inademing, ingestie, huid) • Geometrie: welke delen van het lichaam zijn blootgesteld: hoelang, hoe vaak en in welke periode • Schatting van omvang van blootstelling: worse case scenario schatten.
Stralingsongeval Acute medische actie nodig of niet? • Maximale(worse case) scenarium < jaardosislimiet (20 m. Sv) Melden, geen acute interventie • Maximale(worse case) scenarium tussen 1 en 5 x jaardosislimiet (20 en 100 m. Sv) Melden, geen acute interventie, tenzij: misselijkheid, braken, vermoeidheid, koorts en diarree, huid: erytheem, blaren necrose. • Maximale(worse case) scenarium < 5 x jaardosislimiet (100 m. Sv) en bij elke potentiële inwendige besmetting: – Telefonisch aanmelden stralingsongeval bij CSO – Direct insturen naar CSO – Excretia verzamelen – Stralingsarts informeren Vanaf potentiële blootstelling > 100 m. Sv biologische dosimetrie mogelijk
Langdurige blootstelling aan lage dosis • Statistieken op kanker risico nog erg onbetrouwbaar • Vergelijking met atoombom overlevenden ERR – ERR: toegenomen (excess) relatieve risico – t. o. v de mensen die atoombom overleefden (<4 Gy dosis) – 8 verschillende studies van occupational exposure
Excess Relative Risk ERR
Atoombom overlevenden • Groep van 86955 mensen ( uit 283000 overlevenden) • Gemiddelde totale dosis 160 m. Sv • Tussen 1950 -2000 verwacht 9647 kanker doden • Gevonden 10127 kanker doden Ø 1 op 15 kanker doden extra tgv atoombom!!
SBE en de rol van de stralingsarts
Stralingsgeneeskunde: stand van zaken • Indelen van medewerkers in risico categorie vaak nog niet op basis van een RI&E • Methode van RI&E voor stralingsrisico’s nog onduidelijk • Werkwijze keuringen nog niet passend in Arbowet – Geen aanstellingskeuringen – Keuren op effectschade – Geen blik op lange termijn effecten
Risico-inschatting?
VRAAG Waarom dragen we een badge? ANTWOORD: omdat het wettelijk verplicht is! en: om het risico te schatten!
Wat kunnen we doen met de badgegegevens? • Werken we netjes? – Externe vergelijking • Werk ik netjes? – Vergelijk je werkwijze met die van een collega • Risico inschatting – Let op: geen zicht op incident risico!
Samenvattend • RI&E methode voor classificatie in risicogroepen is nodig • Badge dragen is meer dan een verplichting • Risico categorie is meer dan badgewaarde • Aanstellingskeuring: op geschiktheid voor functie • Monitoren op effectschade: alleen bij specifieke groepen mogelijk zinvol • A-werkers met substantiële lifetime exposure: kanker incidentie melden
Take home message • RI&E methode voor classificatie in risicogroepen is nodig • Badge dragen is meer dan een verplichting • Risico categorie is meer dan badgewaarde • Aanstellingskeuring: op geschiktheid voor functie • Monitoren op effectschade: alleen bij specifieke groepen mogelijk zinvol • A-werkers met substantiële lifetime exposure: kanker incidentie melden
Dank voor de aandacht Vragen?
- Slides: 29