De schuldencrisis hoe lang nog 20122021 Itinera Institute

De schuldencrisis: hoe lang nog?

20/12/2021 Itinera Institute Independent “Think-tank” Based on facts and figures – international comparisons Long term “ To show, to defend and to build roads for policy reform towards sustained economic growth and social protection, for Belgium and its regions. ”

20/12/2021 Besef: we zitten in een nieuw regime Total US debt as % of GDP

20/12/2021 Europese schulden p. 4

20/12/2021 Zwak 2012, maar niet zo diep als 2009 5

20/12/2021 We zijn niet in 2009!

De crisis sinds 2007 tot vandaag

20/12/2021 Verschillende fases Fase 1: VS crisis hypotheekmarkt Fase 2: Globale kredietcrisis Fase 3: Globale economische en financiële crisis Fase 4: Soevereine schuldencrisis 8

20/12/2021 Banken die hefboomfondsen werden: Loans to deposits ratio (2007) p. 9 9

20/12/2021 Kapitaalratio’s p. 10 10

Soevereine schuldencrisis

20/12/2021 Interactie tussen soevereine en balansen van banken Credit risk overgedragen van banken naar overheden 2008/9 Overheidsfinanciën verzwakken verder door recessie Investeerders focussen op houdbaarheid schuld Druk in soevereine schuldmarkt Banken kwetsbaar via soevereine exposures 12

20/12/2021 Schuld bij ongewijzigd beleid p. 13

20/12/2021 Budgettaire correctie om schuld op 60% te brengen tegen 2030 Note: Primary balance (assumed to improve gradually during 2011 -20 and then maintained constant until 2030) improvement needed to stabilise debt at the end-2011 level. Japan’s target public debt ratio is 80% of GDP. Source: Citigroup Global Markets, Global Economics View, 26 April 2010.

20/12/2021 Ook concurrentieproblematiek *Real exchange rates are based on unit labour costs. Source: Bruegel Policy Brief, March 2010.

20/12/2021 EMU= niet een stabiele optimale muntzone “We told you so” Loonflexibiliteit Arbeidsmigratie Budgettair federalisme Asymmetrische schokken

20/12/2021 One size fits all? 17 p. 17

20/12/2021 Duur Typisch 7 jaren Reductie van 23 pp Vandaag: US en UK hebben al traject afgelegd, anderen nog te gaan

20/12/2021 In Europa : deleveraging 10 years te gaan Nu: DNK, ESP, GBR, IRL, ISL, NOR, USA

20/12/2021 Economisch gewicht verplaatst zich G 7 countries E 7 countries

20/12/2021 Core or periphery: that’s the question!

20/12/2021 Conclusie Groeivertraging Deleveraging is absoluut nog niet ten einde: niet extrapoleren van verleden zonder correctie Omgeving van financiële repressie Wereldeconomie nog steeds structureel expanderend: verdrievoudigen globale middenklasse tegen 2030 – Bevolkingsgroei(9 mrd in 2050) – Inkomensgroei in opkomende landen

20/12/2021 Oplossingen: versterk economisch draagvlak

20/12/2021 Balans van centrale bank: wat gebeurde er eind 1999?

20/12/2021 Federal Reserve Assets: Helicopter Ben!

20/12/2021 Economische geschiedenis onderbouwt de discipline historisch

20/12/2021 Versterken van de banksector Herstel vertrouwen Hogere kapitaalratio’s Herstelplannen ECB maatregelen versoepelen onderpandvereisten LTRO OMT 27

20/12/2021 Bankenunie om spiraal tussen banken en landen te doorbreken • Uniforme regels voor alle Europese banken met één enkele Europese bankentoezichthouder • Depositoverzekering op Europees niveau • Probleembanken op Europees niveau aanpakken= resolutie

20/12/2021 Running deficits in BAD times PROVIDED we run surpluses in good times Total Output Seven fat years 0 Seven lean years

20/12/2021 We doen net het tegenovergestelde: Total Output Seven fat years 0 Seven lean years

20/12/2021 Governance Reform Versterkt stabiliteits –en groeipact – Ø Ø Ø Versterk afdwingen regels Grotere keuze aan sancties Triggered op vroeger moment Meer automatisme Voorkom macroeconomische onevenwichten EU 2020: Structurale hervormingen om potentiële groei te verhogen 31

20/12/2021 Sociaal Model 2. 0 Anders en beter belasten Slimmere en efficiëntere overheid Dynamische en leeftijdsvriendelijke arbeidsmarkt Effectievere gezondheidszorg Twee pijlers voor pensioenen, gezondheidszorg en zorg Langer werken – immuniseren tegen demografie, maar met loopbaanvariatie Strategie voor immigratie en integratie Strategisch kiezen en geleidelijk implementeren Quo vadis, België?

20/12/2021 Competiviteit: loonkost

20/12/2021 Afvlakking (1 Xper jaar) kan jobs redden zonder impact koopkracht

20/12/2021 Belgische exportsamenstelling

20/12/2021 Complexe producten in export: hoger niveau nodig 50 45 40 35 30 25 20 15 10 5 0 GR Bron: UN, BCA NL SP ITA FR D

20/12/2021 Emerging Markets

20/12/2021 Reduceer kwetsbaarheid door houderschap schuld

20/12/2021 Twaalf werken Politieke beloften? ABS Arbeid herwaarderen Demotie Demografische wissel Cumul en combinatie toelaten Fiscale neutraliteit Quota gelijkgestelde periodes Notionele rekeningen Aanvullend pensioen Rente ipv kapitaal Leeftijdsbewuste arbeidsmarkt Individualisering pensioenrechten De vergrijzing p. 39

20/12/2021 Oud sociaal contract= gebroken; dus een nieuw nodig De vergrijzing p. 40

20/12/2021 ER IS GEZONDE EN PERVERSE SOLIDARITEIT De vergrijzing p. 41

20/12/2021 Author

20/12/2021 Verschuif belastingsdruk weg van arbeid

20/12/2021 Belastingskampioen met enkele gaten in bepaalde belastingen Bron: OESO p. 44

20/12/2021 Jobcreatie= ultieme hefboom JOBCREATIE (1998 -2009) • landbouw en industrie • diensten zuiver privé Gesubsidieerd (direct/indirect) • algemeen totaal - 87. 000 +210. 000 + 297. 000 + 267. 000 + 477. 000 p. 45 45

20/12/2021 Walk the talk: we spenderen minder aan energie-onderzoek dan 30 jaar geleden

20/12/2021 Tekort informatici en ingenieurs Right-hand panel: the difference between girls and boys in Korea is not statistically significant Source: OECD (2012), PISA 2009 database.

20/12/2021 Optrekken participatie vrouwen is enorme opportuniteit Right-hand panel: the difference between girls and boys in Korea is not statistically significant Source: OECD (2012), PISA 2009 database.

20/12/2021 Bedrijfscultuur en glazen plafond voor vrouwen Algemene normen en cultuur in een land Aandeel vrouwen in Raad van Bestuur Patriarchale bedrijfscultuur Kansen voor werkervaringen Tekort beleid work/life balance Rolmodellen –Diversiteit Raad van bestuur Source: OECD Employment database; ILO, and KILM data

20/12/2021 Realiseer opportuniteit grotere participatie van de vrouw Sociale en culturle normen Gendertoets in wetten, begrotingen, beleidsmaatregelen Bestrijden discriminatie-attitude vereist wetten én financiële incentives Kinderopvang sleutel Vaderschapsverlof = één van de weinige hefbomen vanwege de overheid om rolverdeling in huishouden te beïnvloeden: kan gedrag veranderen omdat het komt op moment dat grootste openheid om gewoontes te doorbreken= moment van vader te worden Bedrijfscultuur: werkgevers moeten stoppen vrouwen die moederschapsverlof nemen te beschouwen als minder beloftevol Speciale aandachtspunten: – – STEM (Science, Technology, Engineering, and Mathematics) Barrières voor vrouwelijke ondernemers

20/12/2021 Veel hedendaagsproblemen= collectieve actie-problemen

20/12/2021 Technologieën aangedreven door wet van Moore 1. Infinite computing 2. Sensor & Networks 3. Robotics 4. 3 D printing 5. Synthetic biology 6. Digital Medicine 7. Nanomaterials 8. Artificial Intelligence

20/12/2021 Fieldhypothese: meeste innovatie gedurende crisis

Vragen?