DE PSYCHOLOGIE VAN VERANDERING Innerlijke Transitie TRANSITIE HOOFD

DE PSYCHOLOGIE VAN VERANDERING Innerlijke Transitie

TRANSITIE: HOOFD – HART - HANDEN Hoofd: inzicht in piek-olie, klimaat, ongelijkheid… Handen: Hart: voedsel, breien, dingen doen… emoties, reflectie, innerlijke transitie, spiritualiteit, …

WAT WAS JOUW REACTIE ? • Gevoel van verbijstering en onwerkelijkheid • Irrationeel grijpen naar onhaalbare oplossingen • Angst: verlamming, afsluiting • Nihilisme en/of overlevingsdrang • Ontkenning: complottheorieën • Uitbundig optimisme • ‘Ik heb het altijd al gezegd’ syndroom • Aanzet tot actie • …

MAATSCHAPPELIJKE REACTIES (M. RANDALL) Manisch winkelgedrag Risicovermijding Groei psychotherapeutische industrie

AFSCHEID VAN EEN TIJDPERK… Fasen van het rouwproces • Ontkenning • Protest of boosheid • Onderhandelen en vechten • Depressie • Aanvaarding • Actie

Reacties op verlies Techno-Fantasie ONTKENNING Groen-techno stabilite (‘duurzame ontwikkeli Energie & grondstoffen verbruik bevolking vervuiling MARCHANDEREN Aarderentmeestersc hap ACCEPTATIE Pre-industriële cultuur in balans Mad Max BOOSHEID Historische Tijd Agrarische Revolutie 10. 000 jaar geleden Toekomstige Tijd Industriële Baby Boom Achterkleinkindere Revolutie n

HER-VERBINDEN weer verbonden bekrachtigd midden in het leven ontworteldheid, machteloosheid ontkenning verschuiving angst, verdriet, boosheid, vertwijfeling

EEN VERSLAVENDE LEVENSSTIJL? • vastgeroeste gedragspatronen (roesvervulling) • schadelijk • moeilijk te veranderen • niet (enkel) rationeel aan te pakken

HET AFKICKPROCES (FRAMES)… De ‘F’ staat voor Feedback, oftewel een eerlijk beeld geven van het probleem van de patiënt (zijn olieverslaving) de ‘R’ voor Responsibility (eigen verantwoordelijkheid nemen) de ‘A’ voor Advice (advies) over hoe daar mee om te gaan. de ‘M’ voor menu van options, meerdere mogelijkheden om van je olieverslaving af te komen de ‘E’ voor Empathy, oftewel in plaats van mensen te vertellen wat ze moeten doen, met mensen mee denken over wat ze kunnen doen en de ‘S’ voor Self Efficacy (eigenwaarde), mensen het 9 gevoel geven dat ze de stap kunnen maken

Toepassing in dialoog 1. Bekrachtig de ander in zijn/haar gevoel van verdriet, boosheid, angst, onmacht, leegte… en de eventuele inzet die daaruit of uit zijn/haar verhaal blijkt: « Ik zie/hoor dat je… » « …getuigt van jouw bezorgdheid / gevoel voor rechtvaardigheid/enz » 2. Vraag de ander wat hij/zij graag zou zien veranderen aan die situatie of dat probleem 3. Vraag de ander wat hij of zij aan die verandering zou kunnen bijdragen en/of wat hij/zij nodig heeft om die bijdrage te (kunnen) leveren 4. Pas in laatste instantie en/of indien nodig of zinvol: doe de ander een voorstel over wat hij/zij (nog) zou kunnen bijdragen aan die verandering: « Als je nu eens … » « Zou het helpen om … »

MIJN INNERLIJKE WERELD

DUBBELE HOUDING VAN DE MENS onveilg: vechten, vluchten of bevriezen veilig: ontspannen, oké om de wereld te verkennen, alles is goed

ERVARINGEN UIT DE KINDERTIJD Negatieve ervaringen • • genegeerd aangevallen hongerig bekritiseerd / waardeloos • machteloos Positieve ervaringen • veilig, gekoesterd • er is genoeg • ik word gezien en gewaardeerd, geaccepteerd zoals ik ben • ik doe er toe

reactie en aanpassing negatieve ervaring aangepast gedrag • • • genegeerd aangevallen hongerig bekritiseerd / waardeloos • machteloos • • leer gedragingen die gedeeltelijk succes opleveren onderdruk herinnering aan goed-slecht moeite met gevoelens, plezier, creativiteit, anwezigheid in het nu positieve ervaring • veilig, gekoesterd • er is genoeg • ik word gezien en gewaardeerd, geaccepteerd zoals ik ben • ik doe er toe

van ervaring naar wereldbeeld slechte realiteit aangepaste houding • • • de wereld wil me niet zoals ik ben er is niet genoeg anderen hebben de macht leven is gevaarlijk • • ik moet me aanpassen om te worden geaccepteerd het is beter niet te voelen (pijn, boosheid, vreugde) ik verberg mijn creativiteit, plezier, openheid goede realiteit • • de wereld is veilig & anderen kun je vertrouwen ik ben gewenst en geliefd om wie ik ben al mijn gevoelens zijn welkom en hebben waarde het leven is overvloedig en ondersteunt me

VORMING PERSOONLIJKHEID potentieel bewustzijn / veilige zone pijn-plek overlevingsstrategie / aangepaste persoonlijkheid capaciteit voor het ervaren van potentieel en pijn-plek zijn met elkaar verbonden

RESULTERENDE PERSOONLIJKHEID Potentieel kom daar niet!! bewustzijn / veilige zone aangepaste persoonlijkheid voel dat niet!! pijn-plek verdedigingsmechanismen houden potentieel en pijn-plek buiten bewustzijn

VERSLAVINGSGEDRAG krachtig bevredigd verbonden ambitieus, workaholic consumeren / eten / reizen relatieverslaafd, TV leegte isolatie richting beoogd doel weg van pijn machteloos, waardeloos

VERSLAVINGSGEDRAG krachtig bevredigd verbonden nieuwe baan snack, nieuwe kleren, exotische vakantie volgende huwelijk, chatpartner / soaps ambitieus, workaholic consumeren / eten / reizen niet machteloos voelen machteloos niet leeg voelen leegte relatieverslaafd, TV niet alleen voelen isolatie Verslavingspatronen worden in stand gehouden door twee drijfveren: weg van pijn en zoeken naar bevrijding. Deze drijfveren bevinden zich buiten het bewuste. De oorzaak en oplossing worden buiten gezocht, maar het probleem zit van binnen.

WAT ONDERSTEUNT HELING? • • • Helingsimpuls Acceptatie Overvloed Veiligheid Erbij horen Wijs gebruik van macht ‘goede realiteit’ ontstaat als: • Pijn-plek en potentieel zijn geïntegreerd • Ik ben veilig, gewenst, gewaardeerd, en ik hoor erbij

WAT VERSTERKT DE VERDEDIGINGS-MECHANISMEN? • • Kritiek of aanval Er is niet genoeg machtsmisbruik Niet geaccepteerd of gewaardeerd Riskeer dat niet!! ‘slechte realiteit’ ontstaat als: • Ik mag er niet zijn • Ik ben niet veilig • Ik kan niet krijgen wat ik nodig heb • Ik kan niets veranderen aan de situatie Voel dat niet!!

WAT GEBEURT ER BIJ TRANSITIE-INITIATIEVEN? praten over schoonheid, waarheid, liefde, vertrouwen en verbinding potentieel veilige zone geitenwollensokken onzin, irrationeel doen, planten, maken, bouwen, plannen, denken…. Kom op zeg, dit helpt ons niet verder! pijn-plek angst voor toekomst, pijnlijke gevoelens, wanhoop

…EN IN DE REST VAN DE WERELD? Kunnen we ons een mooiere wereld voorstellen? potentieel veilige zone Business as usual pijn-plek Collectieve pijn-plekken

BINNEN EN BUITEN: GOEDE REALITEIT overvloed, verbondenheid, bekrachtiging, acceptatie de wereld is in harmonieus, overvloedig, een paradijs wereldbeeld kindertijd buitenwereld relaties authentiek gedrag, acceptatie van het zelf en de ander beslissingen zijn inclusief en met oog op lange termijn duurzaam

BINNEN EN BUITEN: SLECHTE REALITEIT isolatie, honger, niet geaccepteerd, gebrek aan bescherming en waardering kindertijd schaarste concurrentie disconnection from life – nature as resource and dustbin wereldbeeld buitenwereld relaties niet authentiek, aangepast gedrag; gebrek aan zelfwaardering; de ander is concurrent of bedreiging kortetermijn winst, de ander is vijand, hulpbronnen exploiteren kapitalisme, leger

INNERLIJKE TRANSITIE – WAT & HOE? Gemeenschaps rituelen Inheemse/ volks-wijsheid Plekken om (jezelf) te zijn Groeps dynamiek veilige zone: doen & plannen maken Steungroepen Psychologie, modellen voor verandering Emotioneel verdiepingswerk (JM)

MOGELIJKE AANPAK Slechte realiteit geloof Wat helpt of heelt? Goede realiteit creëren Voorbeelen van activiteiten Er is niet genoeg Er is meer dan genoeg Maaltijden delen, ruil bijeenkomsten, gratis activiteiten; vind manieren om dingen weg te geven! Overmand worden Momenten creëren Joanna Macy werk, steungroepen. om vertwijfeling en Let op tekenen van burnout! mogelijkheden te ervaren Onveiligheid Veilige plek Steungroepen – bouwen aan creëren om plezier vertrouwen. Kunst, muziekte hebben, creatief evenementen, verhalen vertellen te zijn

MOGELIJKE AANPAK Slechte realiteit geloof Wat helpt of heelt? Goede realiteit creëren Voorbeelen van activiteiten Isolatie Je verbinden met anderen of met de natuur Groepsactiviteiten, nabesprekingen bij films, pluktochten, fietstochten, rituelen Waardeloos voelen Ieders bijdrage waarderen Vier successen openbaar en tijdens vergaderingen. Publiceer verhalen, kunst, foto’s, resultaten Concurrentie Samenwerking Uitwisselingen, gedeelde projecten of werk, nieuwe relaties bouwen met andere groepen Machteloosheid Bekrachtigen van eigen capaciteiten Oog hebben voor gelijkwaardige inbreng van ieder, nieuwe ideeën uit principe ondersteunen, begeleiden