DE OPTIMALISATIE EN DE BESCHERMING VAN DE PENSIOENINKOMSTEN

DE OPTIMALISATIE EN DE BESCHERMING VAN DE (PENSIOEN)INKOMSTEN VAN ZELFSTANDIGEN EN BEDRIJFSLEIDERS Gerrit Van Daele UGent gerrit. vandaele@ugent. be

INHOUD § Overzicht en technische vergelijking van de diverse pensioenvehikels: welk pensioenvehikel heeft de voorkeur en waarom ? § Fiscale mogelijkheden en optimalisatie § Er is nog meer dan alleen aanvullend pensioen ! § Wat kan ik doen met mypension. be ? § Wat brengt de toekomst inzake aanvullende pensioenen ? 2

DEEL 1 : DE DIVERSE PENSIOENVEHIKELS Algemeen : het 4 pijler stelsel Technische vergelijking : welke aanvullende pensioenen zijn er Fiscale vergelijking Optimalisatie vanuit beleggingstheorie: welk vehikel heeft de voorkeur ? 3

ALGEMEEN : HET 4 PIJLER SYSTEEM pensioenlimiet CPT (IPT) VAPW CPT Contrac tuelen IPT (CPT) POZ Ambtenaar VAPZ RIZIV = nog op te bouwen = 2 de pijler werknemer zelfstandige = 1 ste pijler bis = 1 ste pijler

Wettelijk pensioen zelfstandige Wettelijk pensioen werknemer Wettelijk pensioen contractuelen Pensioentoezegging zelfstandigen zonder vennootschap (POZ) Pensioentoezegging zelfstandigen door vennootschap VAPW Pensioentoezegging werknemer Pensioentoezegging contractuelen Wettelijk pensioen ambtenaar 80% limiet ALGEMEEN : HET 4 PIJLER SYSTEEM Uw pensioen 4 de pijler langetermijnsparen pensioensparen VAPZ

Wettelijk pensioen zelfstandige Wettelijk pensioen werknemer Wettelijk pensioen contractuelen Pensioentoezegging zelfstandigen zonder vennootschap (POZ) Pensioentoezegging zelfstandigen door vennootschap VAPW Pensioentoezegging werknemer Pensioentoezegging contractuelen Wettelijk pensioen ambtenaar 80% limiet ALGEMEEN : HET 4 PIJLER SYSTEEM 5 de pijler : het Europese pensioenplan of PEPP Uw pensioen 4 de pijler langetermijnsparen pensioensparen VAPZ

TECHNISCHE VERGELIJKING : WELKE AANVULLENDE PENSIOENEN ZIJN ER 2 de pijler IPT VAPZ CPT POZ RIZIV VAPW ? 7

TECHNISCHE VERGELIJKING : WELKE AANVULLENDE PENSIOENEN ZIJN ER 3 de pijler Pensioensparen bis langetermijnsparen 8

DE VOOR DE VOLLEDIGHEID : DE 4 PIJLER Tak 23 ! 4 de pijler vastgoed Eigen aandelen sparen Beleggen erfenis 9

DE EN DIE 5 PIJLER ? PEPP : Pan Europees Persoonlijk Pensioenproduct • Toezicht : EIOPA Effect op • Geen grenzen : meeneembaar rendement ? • Om de 5 jaar wisselbaar qua verzekeraar • Fiscaliteit ? • Kapitaal of rente ? 10

TECHNISCHE VERGELIJKING : Alle vehikels zijn verzekeringstechnisch gelijk: Contracterende partij § Verzekeraar § Verzekeringnemer § Verzekerde § Begunstigde leven/overlijden Verzekeringsvorm : universal life § Hoewel : langetermijnsparen / pensioensparen § Schuldsaldoverzekering Eindvervaldag Premiebetaling 11

TECHNISCHE VERGELIJKING : Alle vehikels zijn verzekeringstechnisch gelijk: Rendement Kredietinstrument § Als pand § Als waarborg § Als schuldsaldoverzekering Toch een verschilpunt § Afkoop § Tak 23 en tak 21 en tak 44 § Sociaal versus gewoon VAPZ AVRI mogelijk 12

JURIDISCHE VERGELIJKING : 2 DE PIJLER : IPT - POZ - VAPZ POZ IPT CPT verzekeraar Begunstigde bij leven = verzekerde Begunstigde bij overlijden = derde verzekeringnemer = onderneming Begunstigde bij leven = verzekerde = verzekeringnemer Begunstigde bij overlijden = derde

JURIDISCHE VERGELIJKING : 2 DE PIJLER : RIZIV verzekeraar Verzekeringnemer = Begunstigde bij leven Begunstigde bij overlijden = derde RIZIV

TECHNISCHE VERGELIJKING : VOOR WIE Type pensioenvehikel RIZIV Aansluiting mogelijk voor Artsen Tandartsen Apothekers Kinesisten Logopedisten Verpleegkundigen (geen zorgkundigen) Telkens : geconventioneerd VAPZ IPT CPT POZ Zelfstandigen en bedrijfsleiders Bedrijfsleiders Werknemers (uitzonderlijk) Werknemers Bedrijfsleiders Zelfstandigen zonder vennootschap 15

DE JURIDISCHE VERGELIJKING : 3 PIJLER PENSIOENSPAREN EN LANGETERMIJNSPAREN verzekeraar Begunstigde bij leven = verzekerde = verzekeringnemer Begunstigde bij overlijden = derde

DE JURIDISCHE VERGELIJKING : 4 PIJLER BELEGGINGSVERZEKERING verzekeraar Verzekeringnemer Verzekerde Begunstigde bij leven Begunstigde bij overlijden

DE FISCALE VERGELIJKING 2 PIJLER : PREMIE RIZIV VAPZ IPT CPT POZ Verzekeringstaks op premie neen 4, 4 % Sociale bijdrage op premie neen 8, 86 % op neen pensioenpremie Aftrekbaar in vennootschap neen Ja en neen Ja Ja Aftrekbaar in personenbelasting neen ja Neen Ja, persoonlijke Ja bijdrage Aftrek sociale bijdrage Neen ja Neen ? neen

DE FISCALE VERGELIJKING 2 PIJLER : PREMIE RIZIV VAPZ IPT CPT POZ Fiscale limiet Neen, wel door 8, 17 % of 9, 40 % 80 % regel RIZIV beperkt van het referentieloon n-3 80 % regel Fiscaal voordeel Neen Ja, marginaal Maximaal 33, 99 % (30 % persoonlijke bijdrage 30 % Wijninckxbijdrage Neen Ja, 3 % vanaf 2018 op de premie hoger dan 31. 836 EUR (cijfer 2017) neen

DE FISCALE VERGELIJKING 2 PIJLER : UITKERING RIZIV VAPZ IPT CPT Type belasting Fictieve rente : 61 – 62 jaar : 4 % 63 – 64 jaar : 4, 5 % Vanaf 65 jaar : 5 % Belasting op kapitaalsuitkering belastingsvoet Marginaal, verhoogd met gemeentetaks Generatiepact is van toepassing 20 % indien uitkering op 60 jaar 18 % indien uitkering op 61 jaar 16, 5 % indien uitkering vanaf 62 jaar Generatiepact is van toepassing Sociale bijdrage 3, 55 % op de uitkering, verhoogd met winstdeelname solidariteitsbijdrage Uitkering < 2. 478 EUR : 0% Uitkering tussen 2. 478 en 24. 789 EUR : 1 % Uitkering tussen 24. 789 en 74. 368 EUR : 2 % (1 % bij overlijden) Uitkering > 74. 368 EUR : 2 % Erfbelasting Van toepassing Uitzondering : CPT uitkering aan echtgenoot of minderjarige kinderen opmerking POZ Fictieve rente op een beperkt deel dat in lening werd opgenomen

DE FISCALE VERGELIJKING 3 PIJLER : PREMIE Pensioensparen bis langetermijnsparen neen 2 % Sociale bijdrage op premie neen Aftrekbaar in vennootschap Aftrekbaar in personenbelasting neen Neen neen ja ja ja Fiscale limiet 960 EUR 1. 230 EUR Fiscaal voordeel op de premie 30 % 25 % 15 % van inkomen tot 1. 900 EUR (Vlaanderen) + 6 % op de rest. Maximum 2. 310 EUR 30 % Verzekeringstaks op premie

DE FISCALE VERGELIJKING 3 PIJLER : UITKERING pensioensparen (idem bis) Belasting op uitkering (verhoogd met GT) 10 % bij overlijden Anticipatieve heffing op 60 jaar 8 % (6, 5 % op reserve voor 1/1/1993 is in 2012 al ingehouden) langetermijnsparen 10 % op reserve op 60 ste verjaardag (6, 5 % op reserve voor 1/1/1993 is in 2012 al ingehouden)

OPTIMALISATIE : WELK VEHIKEL HEEFT DE VOORKEUR ? Een vergelijking Ranking op basis van fiscaliteit Ranking op basis van rendement

POZ : RANKING OBV FISCALITEIT Geen taks, taxatie aan 8 % RIZIV LTS voor POZ want lagere premietaks VAPZ IPT 1 2 PSP LTS 3 4 PSP 1200€ 5 6 POZ 7

POZ : RANKING: BELEGGINGSRENDEMENT Premisses : Premie = 960 EUR jaarlijks vooraf gestort Instapkosten = 3. 5 % rendement = 2 % Taxatie in POZ, VAP en IPT gebeurt met het voordeel van het Generatiepact, te weten taxatie aan 80 % omdat de belastingplichtige tot 65 jaar arbeidsactief bleef. Belastbaar jaarinkomen : 25. 000 EUR Fiscaal kenmerk VAPZ IPT Pensioensparen à 30 % Langetermijnsparen POZ Leeftijd 30 40 50 30 40 50 Rendement zonder Rendement met winstdeelname in % 5, 03 6, 08 6, 69 7, 84 10, 91 11, 95 3, 65 4, 77 4, 75 5, 91 7, 46 8, 68 2, 21 3, 45 2, 84 4, 07 4, 35 5, 58 2, 02 3, 28 2, 57 3, 83 3, 94 5, 18 1, 86 3, 13 2, 35 3, 62 3, 58 4, 82

POZ : RANKING: BELEGGINGSRENDEMENT EN WAT MET PENSIOENSPAREN BIS ? Premisses : Premie = 960 EUR of 1. 230 EUR jaarlijks vooraf gestort Instapkosten = 3. 5 % rendement = 2 % Fiscaal kenmerk Leeftijd Rendement Pensioensparen à 30 % 960 EUR Pensioensparen à 25 % op totaal 1. 230 EUR Pensioensparen à 25 % op excedent 1. 230 EUR 30 40 50 3, 59 4, 27 5, 83 3, 51 3, 79 5, 02 3, 51 4, 16 5, 65 POZ 30 40 50 3, 13 3, 62 4, 82

POZ : RANKING OBV RENDEMENT RIZIV 960 € 3. 187 € 1. 230 € VAPZ IPT 1 PSP bis 2 > 6. 457 € 2. 310 € 3 4 5 LTS POZ 6 7

INHOUD § Overzicht en technische vergelijking van de diverse pensioenvehikels: welk pensioenvehikel heeft de voorkeur en waarom ? § Fiscale mogelijkheden en optimalisatie § Er is nog meer dan alleen aanvullend pensioen ! § Wat kan ik doen met mypension. be ? § Wat brengt de toekomst inzake aanvullende pensioenen ? 28

UW PENSIOENVEHIKEL ALS BESCHERMING • • Overlijdensverzekering : het is nodig Leeftijdvereiste Samenwoningsvereiste Uitzondering : o overgangsregeling: een uitkering gedurende maximum 24 maanden. o kind binnen de 300 dagen volgend op het overlijden. o minstens één kind ten laste. Dat kan een kind uit een andere relatie zijn. o ongeval overkomen na de datum van het huwelijk o het overlijden is veroorzaakt door een beroepsziekte ���� 29

UW PENSIOENVEHIKEL ALS BESCHERMING Overlijdensverzekering : het is nodig : Leeftijd weduwe/weduwnaar: (huwelijks)partner overleden in: 46 en 6 maanden 2018 47 2019 47 en 6 maanden 2020 48 2021 48 en 6 maanden 2022 49 2023 49 en 6 maanden 2024 50 2025 51 2026 52 2027 53 2028 54 2029 55 2030 30

UW PENSIOENVEHIKEL ALS BESCHERMING Aard van de uitgeoefende bezigheid Maximum overlevingspensioen vanaf 65 jaar vo o r 65 jaar zonder kind ten laste met kind ten laste Werknemer (incl. Mandaat, ambt, post) – bruto 18. 677, 00 23. 346, 00 23. 170, 00 28. 184, 00 Zelfstandige - netto 14. 942, 00 18. 677, 00 18. 536, 00 22. 547, 00 31

UW PENSIOENVEHIKEL ALS BESCHERMING Overlijdensverzekering : § fiscaal voordeel : identiek § maar : § geen beperking in IPT, CPT en POZ § Wel (premie)beperking in VAPZ, RIZIV, pensioensparen en langetermijnsparen § fiscaal nadeel : § Gelijklopend maar § Ook erfbelasting § Bruteren 32

UW PENSIOENVEHIKEL ALS BESCHERMING : OPTIMALISATIE Voorkeur : § Rendement is in risicodekking irrelevant § fiscaal voordeel weegt zwaarst door Dus : 1. 2. 3. 4. 5. 6. RIZIV VAPZ IPT of CPT (omwille van looneffect) Pensioensparen Langetermijnsparen POZ 33

ER IS NOG MEER AVRI premie AVRI rente AVOR 34

INHOUD § Overzicht en technische vergelijking van de diverse pensioenvehikels: welk pensioenvehikel heeft de voorkeur en waarom ? § Fiscale mogelijkheden en optimalisatie § Er is nog meer dan alleen aanvullend pensioen ! § Wat kan ik doen met mypension. be ? § Wat brengt de toekomst inzake aanvullende pensioenen ? 35

MYPENSION. BE ü Databank 2 de pijler ü Informatie 1 ste pijler ü Handig voor o 80 % regel o Financiële planning o Informatie bij echtscheiding o Vergeet-je-polis-niet o Controle loopbaan o Optimalisatie : hoeveel aanvullend pensioen heeft u nodig ? o Berekening in lijfrente 36

MYPENSION. BE Afkoop studiejaren levert GEEN carrièrejaren op (behalve ambtenaren) 37

MYPENSION. BE 38

MYPENSION. BE : INSTRUMENT TOT STE OPTIMALISATIE 1 PIJLER 39

MYPENSION. BE : INFO VOOR OPTIMALISATIE DE 2 PIJLER 40

MYPENSION. BE 41

INHOUD § Overzicht en technische vergelijking van de diverse pensioenvehikels: welk pensioenvehikel heeft de voorkeur en waarom ? § Fiscale mogelijkheden en optimalisatie § Er is nog meer dan alleen aanvullend pensioen ! § Wat kan ik doen met mypension. be ? § Wat brengt de toekomst inzake aanvullende pensioenen ? 42

DE TOEKOMST VAN AANVULLENDE PENSIOENEN ? Dichtbij : • Regeling art 127 en 128 in 3 de pijler • Herziening 80 % regel • Herziening Wijninckx-bijdrage Nabije toekomst • Herziening 80 % regel • Herziening Wijninckx-bijdrage • VAPW • CPTC Verdere toekomst • Nog meer vehikels ? • Nog complexere wetgeving ? • Rugzakpensioen • Pensioenhervormingen en impact op 2 de en 3 de pijler ? 43

OPTIMALE OPBOUW VAN EEN AANVULLEND PENSIOEN: VRAGEN Gerrit Van Daele Professor Universiteit Gent Faculteit economie en bedrijfskunde Vakgroep algemene economie T +32 9 264 35 12 M +32 473 53 54 68 gerrit. vandaele@ugent. be St Pietersplein 5, 9000 Gent België