De Meningitiden Dr Nol Logghe Stedelijk Ziekenhuis Roeselare

De Meningitiden Dr. Noël Logghe Stedelijk Ziekenhuis Roeselare 26 april 2001

De meningitiden • In evaluatie - anatomische structuren – Subarachnoidale ruimte Cerebrospinaalvocht – Directe invasie <=> Bacteriëmie – Ook virusinvasie via bloed – Factoren van de gastheer

Anatomie

Anatomie

Virale meningitis • Ontsteking van de meningen • <=> encefalitis • Lymfocyten in lumbaal vocht • Groot aantal virussen • • • Coxsachie Echo Mazelen Herpes Bof

Virale meningitis • • Klinisch beeld LP of niet Ongerustheid omgeving Geen antibiotica

Bacteriële meningitis • Grote sterfte • Ernstige verwikkelingen • Blijvende letsels – – Doofheid Motorische problemen Mentale handicap Epilepsie • Prognose bepaald door tijdstip van behandeling

Klinische symptomen • Koorts – hoofdpijn • Nausea – braken • Meningeale prikkelingsverschijnselen • Nekstijfheid • Kernig • Brudzinsky • Bij coma

Oorzakelijke kiemen

Klinisch beeld afhankelijk van de leeftijd • Bij pasgeborenen • Symptomen – – – Slecht drinken Hypotoon Apnee Tekens van septicemie Geen tekens meningeale irritatie • Oorzakelijke kiem: vaginale flora – – – E coli Proteus Klebsiella Listeria Streptokok B

Klinisch beeld afhankelijk van de leeftijd 2. Zuigelingen – Opgezette fontanel – Meest voorkomende kiem • Meningokok • Pneumokok • (H. influenza) 3. Kinderen

Behandeling Starten behandeling – – – Cytose > 1000/mm³ Glycorachie < 40 % glycemie Eiwitgehalte > 150 mg% Gramkleuring + Antigeendetectie +

Meningokokken meningitis • Gram negatief – Gekapseld – Diplococcen • Ingedeeld in serogroepen: 13 – A, B, C – Y, W 135

Incidentie • 1/100. 000 => 3/100. 000 • Wijzigingen – Adolescenten en jong volwassenen – Sterkste stijging in Vlaanderen – Toename serotype C sinds 1997

Incidentie per arrondissement in 1999 Hoge incidentie: –Turnhout –Brugge –Diksmuide –Roeselare: 11, 4 ‰

Evolutie incidentie per leeftijdsgroep

Predisponerende factoren • Vooraf gezonde kinderen

Symptomen • • Kolonisatie rhinopharynx Aantasting hersenvliezen » Bacteriaemie » Directe overgang • Aanvankelijk atypisch Symptomen virale infectie • Acuut verlopende septicemie – – Intravasculaire coagulatie S. van Waterhouse Friedreichsen – – Bijnierbloeding Deel van de gastro intestinale bloeding

Enkele petechieën

Enkele petechieën

Ziektebeeld • Petechiën • Purpura

Huiduitslag Purpura fulminans

Purpura fulminans

Purpura fulminans

Diagnose • Soms typisch – Maar belangrijke uitzonderingen • Soms slechts paar petechieën en niet ziek • Waakzaamheid bij 1 petechie • DD virale trombopenie – Hoesten – braken – Aspirine

Verwikkelingen • Mortaliteit nog 10 % • 55 % blijvende sekwellen – – – Sensoriële doofheid Blindheid Verlamming centrale zenuwen Epilepsie Necrose en amputatie ledematen

Opvang • Penicilline I. M. • Grootste urgentie • Lyse bacterieën => versnelde endotoxine vrijzetting – Zelf vervoeren – MUG • Nadeel: kultuur negatief – Diagnose echter klinisch • Ook antigenbepaling • Rechtstreeks onderzoek • Cultuur huidletsel • ½ uur eerder antibiotica eventueel levensreddend

Chemoprofylaxie • 10 % gezonde kiemdrager Tijdens de epidemische perioden • Niet seizoensgebonden Wel leeftijdsafhankelijk: vooral volwassenen • Secundaire transmissie zeldzaam Bij I. V. therapie ook chemoprofylaxe • Contact personen: chemoprofylaxe Eradicatie van de keel Nog meningitis en sepsis mogelijk

Aan welke personen? • Gezondheidsinspectie – Alle kinderen tot en met 5 jaar - in hetzelfde gezin - in dezelfde kleuterklas - bij dezelfde dagmoeder - in dezelfde crèche – Aan alle huisgenoten onder hetzelfde dak – In kostscholen en internaten binnen dezelfde gesloten leefgroep, in de onmiddellijke omgeving van een ziektegeval

Chemoprofylaxie • Chemoprofylaxie hoeft niet - Contact in de klas in lager onderwijs of het middelbaar of het hoger onderwijs Tenzij 2 gevallen in dezelfde klas - Voor de buren en de speelkameraadjes - Voor leerkrachten, artsen, verplegenden, laboranten

Welke profylaxe Keuzepreparaat Merknaam Dosis Kinderen Azithromycine Rifampicine Zitromax Rifadyn 10 mg/kg, 1 x 10 mg/kg, 2 x/dag 2 dagen Volwassenen Ciprofloxacine Ciproxine Tarivid 500 mg per os, 1 x 400 mg per os, 1 x

Vragen