De eigen persoon hfdstk 10 Centrale vragen 1

De eigen persoon (hfdstk 10) • Centrale vragen: 1. Wat is ‘groei en ontwikkeling’ 2. Zicht op mezelf: wie ben ik en wat heb ik te ontwikkelen? 3. Hoe ontwikkel ik mezelf: leren en leerstijlen? • • De ‘kernkwadranten’ als ontwikkelingsmodel Een (te ontwikkelen) beroepshouding

Groei en ontwikkeling • Op het grensgebied tussen binnen-en buitenwereld – Is in wezen het gevolg van interactie met je omgeving: ‘wie’ en ‘wat’ kom ik tegen en wat doet dat (met) mij? – Balans tussen open staan én grenzen stellen • Op het snijpunt tussen verleden en toekomst

Tussen continuïteit en discontinuïteit • Een kwestie van balans, verbinding, integratie en acceptatie • Via these en antithese naar synthese – Antithese is nog geen echte ontwikkeling – Niet blijven hangen: • in uitersten • in zich afzetten tegen

Zicht op jezelf Gekend door zichzelf Niet gekend door zichzelf Mijn zelfbeeld-inontwikkeling Gekend door anderen Beeld van jou VRIJE RUIMTE ontwikkeling BLINDE VLEK Feedback Niet gekend door anderen VERBORGEN GEBIED Zelfonthulling ONBEKENDE ZELF ‘de schaduw’

De leercyclus van Kolb concrete ervaringen experimenteren observeren reflecteren theoretiseren

Leerstijlen en de leercyclus concrete ervaringen experimenteren activist denker observeren reflecteren pragmaticus theoretiseren

Activisten • er in vliegen • graag (en goed) improviseren • nieuwe uitdagingen aangaan • open, spontaan en snel enthousiast • graag experimenteren en leren door doen • neiging tot impulsiviteit • snel `verveeld` • risico: geen beklijvende ‘verankering’ van concrete ervaringen

Denkers • nemen graag afstand • bedachtzaam en verdraagzaam • voorkeur voor onderzoeken • goed in analyseren, afwegen en beschouwen • moeite met tijdsdruk • soms een gebrek aan spontaniteit en improvisatievermogen • te behoedzaam / blijven hangen in observeren

Theoretici • rationeel en logisch • moeite met emoties, denken tegenstrijdigheden en ambivalente situaties • synthetisch vermogen (samenhang zien) • ‘geven’ zichzelf niet totaal • goed in principes, concepten en modellen • weinig tolerantie voor subjectieve oordelen

Pragmatici • gericht op aanpakken en uitproberen • focus op: wat levert het op en wat kan ik ermee? • snelle vertaling van ideeën en concepten • te ongeduldig • aversie tegen: dingen afwegen, genuanceerd denken, iets van verschillende kanten bekijken

Kernkwadrant Kernkwaliteit te veel van het goede negatief tegenovergestelde Allergie Valkuil positief tegenovergestelde te veel van het goede Uitdaging

Kernkwadrant Daadkracht te veel van het goede negatief tegenovergestelde Passiviteit Doordrammen positief tegenovergestelde te veel van het goede Geduld

Kernkwadrant Idealistisch te veel van het goede negatief tegenovergestelde Cynisch Goedgelovig positief tegenovergestelde te veel van het goede Nuchter

Kernkwadrant Empathie te veel van het goede negatief tegenovergestelde Koelheid Sentimenteel positief tegenovergestelde te veel van het goede Beschouwend

Kernkwadrant Zorgvuldig te veel van het goede negatief tegenovergestelde Nalatig Pietluttig positief tegenovergestelde te veel van het goede Flexibel

Kernkwaliteiten – Positieve eigenschappen die tot je wezenskern behoren – Geven een bepaalde ‘kleur’ aan iemand – Dat is nou echt typisch. . . Mieke – Aangeboren en ofwel verder ontwikkelt ofwel verwaarloost! (in potentie aanwezig) – Opdracht: • Je kwaliteiten leren kennen • Een (werk-)omgeving opzoeken/creëren waar je die kan inzetten

Vervorming en valkuil – kernkwaliteiten raken soms vervormd – effect van opvoeding / socialisatie (afwijzing /aanpassing als overlevingsmechanisme) – angst leidt tot ‘maskergedrag’ • ontkennen en verdringen (bijv. ik heb niemand nodig) • overstemmen (bijv. stoer doen) • projecteren op anderen: polarisatie (wij zijn altijd lief en zijn altijd agressief)

Uitdaging – Positief tegenovergestelde van een valkuil – Kan samengaan met de kernkwaliteit: denken in termen van en-en i. pl. v. of-of – Balanceren

Allergie – Is een ‘te veel’ van de uitdaging – Lokt je in je valkuil (uit balans) – Zegt evenveel over jou als over die ander

Zelfontwikkeling • • • Het afleren van een ‘te veel’ vraagt meer energie dat het aanleren van een kwaliteit Fixatie op een valkuil leidt eerder tot een negatief zelfbeeld Stappenplan: 1. Je bewust worden van je vervorming en je behoefte aan verandering 2. Aanvaarding dat het zo is / ophouden met energie te stoppen in het verzet 3. Een kernkwaliteit zoeken die in potentie aanwezig is / bijpassende vaardigheden oefenen

Een beroepshouding • 2 sleutelbegrippen – Consistentie: innerlijke samenhang tussen denken, voelen en doen (zeggen en handelen) – Authenticiteit: in overéénstemming met jezelf – Het gaat over ‘heel’ zijn en ‘echt’ zijn • Het vermogen om te balanceren en om te gaan met dilemma’s

Professionele dilemma’s 1. 2. 3. 4. 5. Tussen ideaal en werkelijkheid Tussen afstandelijkheid en nabijheid Tussen zekerheid en onzekerheid Tussen te veel en te weinig assertiviteit Tussen proces en product