Davran Dzlemi Sosyal Stat Ve Rol Davranlar Davran

  • Slides: 46
Download presentation
Davranış Düzlemi, Sosyal Statü Ve Rol Davranışları

Davranış Düzlemi, Sosyal Statü Ve Rol Davranışları

Davranış Düzleminin Tanımı: • Toplumsal kabuller, gelenekler, grup normları gibi değişkenler dikkate alınarak gerekli/gereksiz

Davranış Düzleminin Tanımı: • Toplumsal kabuller, gelenekler, grup normları gibi değişkenler dikkate alınarak gerekli/gereksiz ve uygun/uygunsuz davranışların düzenlenip tasnif edildiği her bir sosyal ortam kabaca davranış düzlemi olarak nitelenebilir.

Davranış düzlemi, • Belirli bir sosyal yapı içerisinde ortaya çıkan ve sosyal anlaşmanın sonucu

Davranış düzlemi, • Belirli bir sosyal yapı içerisinde ortaya çıkan ve sosyal anlaşmanın sonucu olarak sınırları belirlenen davranışlar topluluğuna davranış düzlemi denir. • Davranış düzlemi, bir sosyal grup içerisinde istenen davranışlar örgüsünden oluşan etkileşim alanıdır.

Kollektif davranış olgusu kişilerin genel anlamdaki davranışlarını düzenleyen ve daha özel davranışlara hazırlanmasını sağlayan

Kollektif davranış olgusu kişilerin genel anlamdaki davranışlarını düzenleyen ve daha özel davranışlara hazırlanmasını sağlayan bir davranış düzlemi olarak Kurumsal Davranış Düzlemi kavramı ortaya çıkar.

Davranış Düzlemi Birey gün içerisinde çok sayıda sosyal ortamda bulunabilir. Bu ortamların her biri

Davranış Düzlemi Birey gün içerisinde çok sayıda sosyal ortamda bulunabilir. Bu ortamların her biri açısından uygun olan ve olmayan davranışlar bellidir. Bazen bu davranışların çakışması da söz konusu olabilir. Sinemada, okulda ve evde herkesin hoş karşıladığı ve karşılamadığı davranışlar bellidir. Bu ortamlarda gürültü yapılması pek arzu edilmez, ancak sinemada sessizlik daha önemlidir.

Davranış Düzleminin işlevi, • Belirli kişilerin, belirli faaliyetleri, belirli yer ve zamanlarda, bu faaliyetleri

Davranış Düzleminin işlevi, • Belirli kişilerin, belirli faaliyetleri, belirli yer ve zamanlarda, bu faaliyetleri yerine getirme şartlarının hazırlanarak icra etmelerini sağlamaktır. • Böylece, belirli bir grup, belirli bir faaliyeti tam olarak yapma imkanını, bu faaliyeti yapmayı engelleyici durumların ortadan kaldırıldığı bir yer ve zaman bağlamı yaratılmasıyla elde etmektedirler.

Davranış Düzlemini Oluşturan Öğeler 1. Genel Kurallar Genel kurallar bir toplumun tamamını ilgilendiren, tüm

Davranış Düzlemini Oluşturan Öğeler 1. Genel Kurallar Genel kurallar bir toplumun tamamını ilgilendiren, tüm davranış düzlemlerinde geçerli olan kurallardır. Bu kuralların evrensellik özelliği vardır ve toplumun bütün üyelerinden beklenen davranışlardır. 2. Özel Kurallar Davranış düzleminin ikinci sınırlayıcısı özel kurallardan oluşur. Özel kurallar bireyin içinde bulunduğu davranış düzlemiyle ilgili kurallar toplu luğudur. Özel kurallar evrensel olmayıp, aynı sosyal yapı içerisinde gruplara göre farklılıklar gösteren kurallardır.

Genel Kurallar (Sosyal Normlar) • Bir toplum halinde yaşayan insanları, belirli durum ve şartlar

Genel Kurallar (Sosyal Normlar) • Bir toplum halinde yaşayan insanları, belirli durum ve şartlar karşısında, belirli tarzda davranmaya zorlayan kurallara sosyal normlar denilmektedir. • Bir sosyal norm, bir toplumda yaşayan insanların, neyi, ne zaman ve nasıl yapmaları gerektiğini bildiren bir kuraldır. • Norma uygun davranışlar, standart bir beklenen davranışlar dizisi olarak karşımıza çıkar, bu davranışlar dizisinin orta noktasında norm tarafından ideal olarak kabul edilen davranış yer alır.

Genel Kurallar (Sosyal Normlar) • Toplumsal yaşamın düzenli olarak devam etmesini sağlayan kurallar olarak,

Genel Kurallar (Sosyal Normlar) • Toplumsal yaşamın düzenli olarak devam etmesini sağlayan kurallar olarak, toplumun tamamıyla ilgilidirler. • Tüm davranış düzlemlerinde geçerli olan kurallardır. • Standart hareket ve davranış boyutu taşıyan – yaptırımlı (kanun, kararname, tüzük ve yönetmelik) – yaptırımsız (örfler, adetler, gelenekler, görgü ve ahlak) kuralları gibi iki grup içerisinde toplanabilirler.

Genel Kurallar (Sosyal Normlar) • Bireyleri belirli ortam ve koşullarda belirli biçimde davranışa zorlayan

Genel Kurallar (Sosyal Normlar) • Bireyleri belirli ortam ve koşullarda belirli biçimde davranışa zorlayan sosyal güçlerdir. • • Dolayısıyla bireyler, sosyal normlara uygun hareket etmediklerinde çeşitli cezalarla (hapis, para cezası, kınama, gruptan soyutlanma gibi) karşıya kalırlar. • Genel kurallar küçük farklılıklarla da olsa genelde, tüm davranış düzlemlerinin sınırlayıcısı durumundadırlar.

Genel Kurallar (Sosyal Normlar) • Yazılı (resmî veya kamusal kurallar) – Yazılı normlara, çoğunlukla

Genel Kurallar (Sosyal Normlar) • Yazılı (resmî veya kamusal kurallar) – Yazılı normlara, çoğunlukla hukuki kurallar denmektedir. Hukuk, devlet tarafından "tanınmış" ve "kabul edilmiş" sosyal normlardır Bunlar, anayasalar, kanunlar, kararnameler, tüzükler ve yönetmeliklerdir. • Yazılı Olmayan (Gayri resmî veya sivil kurallar) Yazılı olmayan normların veya kuralların başında dini ve ahlâki kurallar ile örf ve âdetler gelmektedir. Ayrıca, görenek ve görgü kuralları da, dar kapsamlı olmakla beraber, genel kurallar içerisinde sayılması gereken normatif davranış belirleyici etkenlerdir.

Özel Kurallar • Davranış düzlemini belirleyen ikinci faktör grubunu oluşturan özel kurallar, sadece ferdin

Özel Kurallar • Davranış düzlemini belirleyen ikinci faktör grubunu oluşturan özel kurallar, sadece ferdin içinde bulunduğu davranış düzlemiyle ilgili kurallar topluluğudur. Bu kurallar, ilgili davranış düzleminin dışındakiler için geçerli değildir. • Özel kurallar, genellikle davranış düzlemine bağlı olarak, o davranış düzleminin resmi ya da gayri resmi örgütleyicisi tarafından konan yazılı kurallardan veya davranış düzlemi içerisinde kendiliğinden doğup gelişmiş ve gelenek haline gelmiş olan yazılı olmayan kurallardan ibarettir.

Özel Kurallar Bireyin içinde bulunduğu düzlemle ilgili kurallar topluluğudur. Çoğu zaman davranış düzlemine bağlı

Özel Kurallar Bireyin içinde bulunduğu düzlemle ilgili kurallar topluluğudur. Çoğu zaman davranış düzlemine bağlı olarak konulmuş bulunan yazılı kuralları ve gelenekselleşmiş olan yazılı olmayan kuralları kapsarlar. Özel kurallar, davranış düzlemlerine göre farklılıklar gösterebildiklerinden, düzlemlerin farklılaşmasında büyük paya sahiptirler.

Statü Kavramı ve Tanımı • Statü, kişinin dahil olduğu davranış düzlemiyle ilişkisinden doğan bir

Statü Kavramı ve Tanımı • Statü, kişinin dahil olduğu davranış düzlemiyle ilişkisinden doğan bir kavramdır. • Bireyin bir sosyal sistemde, diğer bireylerle karşılaştırmalı olarak sahip olduğu sosyal derecesine statü denir. • Sosyal statü, davranış düzlemleri içerisinde fertlerin bulundukları sosyal ilişkiler alanıdır. • Meselâ, "profesör" ve "öğrenci" kelimeleri, eğitim ve öğretim süreçlerine dair çeşitli davranış düzlemlerinin oluşturduğu belirli statüleri ifade eden kavramlardır

Statü Kavramı Kişinin ya da grubun toplumda sahip oldukları ya da kazandıkları yer veya

Statü Kavramı Kişinin ya da grubun toplumda sahip oldukları ya da kazandıkları yer veya pozisyon, Kişinin davranış düzlemi içerisinde bulunacağı yeri gösteren pozisyon veya sosyal durum, Bir hak ve görevler toplamı olarak ifade edilebileceği gibi iş bölümü ihtiyacından kaynaklanan bir mevki olarak tanımlanır.

Sosyal Statü ØBireyin sosyal yapıda işgal ettiği yer, ØDavranış düzlemi içerisinde bireylerin bulundukları sosyal

Sosyal Statü ØBireyin sosyal yapıda işgal ettiği yer, ØDavranış düzlemi içerisinde bireylerin bulundukları sosyal ilişkiler alanı, ØGrup içerisinde bireyin üstleneceği roller topluluğu veya rol yükümlülüğü, ØBireyin sosyal grup içerisindeki yerlerinin önem dizinidir.

Statü Faktörleri ve Statü Sembolleri Fertlerin sosyal statülerinin toplumsal hiyerarşide kapladığı alanları veya sosyal

Statü Faktörleri ve Statü Sembolleri Fertlerin sosyal statülerinin toplumsal hiyerarşide kapladığı alanları veya sosyal konumları etkileyen birçok faktör vardır. Sosyal statünün önem derecesini belirleyen bu faktörlerin bir kısmı, doğrudan bireyin kendi kişisel özellikleriyle ilgili iken önemli bir kısmı da içinde yaşadığı sosyo-ekonomik çevre şartlarıyla ilgilidir.

Sosyal Statü Faktörleri • Bireysel yetenek, • Eğitim düzeyi, • Görevin güçlüğü, • Sahip

Sosyal Statü Faktörleri • Bireysel yetenek, • Eğitim düzeyi, • Görevin güçlüğü, • Sahip olunan iş ve önemi, • Yaş, • Cinsiyet, • Medeni durum, • Gelir seviyesi ve tüketim kalıpları, • Oturulan yer ve semt. • Ailenin soyluluğu, • Doğum sırası, • Evlilik durumu ve dinsel kimlik

Statü Sembolleri • Fertlerin sosyal statüsünü belirleyen faktörlerden biri de, kişinin çalışma hayatında yararlandığı

Statü Sembolleri • Fertlerin sosyal statüsünü belirleyen faktörlerden biri de, kişinin çalışma hayatında yararlandığı statü sembolleridir. • Statü sembolleri, davranış düzlemleri içerisinde genellikle statüler arasındaki öncelik ve önem sırasını belirlemeye yarayan en görünür ve somut sembollerdir.

Statü Sembolleri ØFarklı görünümlü fiziki çalışma yerleri veya makam odaları (geniş, dekorasyonu lüks, sekretaryası

Statü Sembolleri ØFarklı görünümlü fiziki çalışma yerleri veya makam odaları (geniş, dekorasyonu lüks, sekretaryası olan, teknik olanaklarla donatılmış yerler), ØMakam arabaları (kaliteli ve lüks, özel şoförü olan araçlar), ØGiyilen iş elbisesinin renk ve kalitesi (mavi, beyaz veya gri yakaların; işçi, yönetici veya büro personelini göstermesi gibi), ØTahsis edilen lojmanlar (şehir merkezindeki lüks, müstakil veya geniş olan dairelerin daha çok üst yöneticilere bırakılması gibi).

Statü Türleri ve Sosyal İlişkiler • Fertlerin, toplum düzeni içerisinde işgal ettikleri sosyal statünün

Statü Türleri ve Sosyal İlişkiler • Fertlerin, toplum düzeni içerisinde işgal ettikleri sosyal statünün iki şekilde edildiği görülmektedir. • Verilmiş statüler, kişilerin kazanılmasında kendilerinin herhangi bir katkısı olmayan, kendilerine dış faktörler tarafından tayin ve takdir edilen statülerden meydana gelmektedir (bedensel ve zihinsel yetenek, cinsiyet, yaş ve soy gibi doğal statüleri sayabiliriz)

Statü Türleri ve Sosyal İlişkiler • Kazanılmış statüler ise tam aksine, kişisel çabalar veya

Statü Türleri ve Sosyal İlişkiler • Kazanılmış statüler ise tam aksine, kişisel çabalar veya bazı şans ve fırsatlarla elde edilen statülerdir. Meselâ, açık bir toplumda, gerekli yeteneğe ve fırsata sahip olan bir kişinin eğitim yoluyla belirli bir mesleğe sahip olması, girişimci, sanatçı, madenci ya da halterci olması, kendi çabalarıyla elde ettiği birer kazanılmış statü sayılır

 • Bireyler, sistemde, diğerlerine göre sıralarını belirleyen statü sistemleri ya da statü hiyerarşileri

• Bireyler, sistemde, diğerlerine göre sıralarını belirleyen statü sistemleri ya da statü hiyerarşileri içinde bir arada bulunurlar Doktorluk Kazanılmış Bir Statüdür. Ev Statü Göstergesidir

 • Örgütlerde Statü İlişkileri • Örgütlü çalışma, kişilerin değişik işlev ve iş düzeylerinde

• Örgütlerde Statü İlişkileri • Örgütlü çalışma, kişilerin değişik işlev ve iş düzeylerinde bulunmasını gerektirir. Bu durum ise doğal olarak işletmede değişik statülerin doğmasına yol açar. • Yüksek statülü kişiler örgütteki önemli faaliyetlere daha çok katılırlar ve daha önemli rolleri üstlenirler.

Statüler Topluluğu Olarak İşletmeler ◦İşletmelerdeki statüler açık olarak tanımlanmıştır. ◦İşletmelerde davranış düzlemleri içerisindeki statüler

Statüler Topluluğu Olarak İşletmeler ◦İşletmelerdeki statüler açık olarak tanımlanmıştır. ◦İşletmelerde davranış düzlemleri içerisindeki statüler arası ilişkilerin şekli belirlenmiştir. ◦İşletmelerdeki statü sembolleri belirlidir. ◦İşletmelerin davranış düzlemlerindeki statü faktörleri ile diğer davranış düzlemlerindeki statü faktörleri arasında ilişkileri etkileme farklıdır. ◦İşletmelerde statüler arası etkileşimin sürekliliği görünmeyen yeni statüler yaratabilir. Bu tür görünmeyen statülerin, işletmelerde çoğu zaman istenmeyip yok edilmeleri veya etkilerinin azaltılması gerekebilir.

Rol ve Rol Davranışının Tanımı • Her hangi bir sosyal sistem veya davranış düzleminde

Rol ve Rol Davranışının Tanımı • Her hangi bir sosyal sistem veya davranış düzleminde belli bir statüyü işgal eden bireyden beklenen, o statünün gerektirdiği davranışlara rol davranışı ve bu davranışların demetine rol denir.

Rol Kavramı ve Kapsamı Kişinin bulunduğu statü sınırları içerisinde neyi yapabileceği veya yapamayacağı şeklindeki

Rol Kavramı ve Kapsamı Kişinin bulunduğu statü sınırları içerisinde neyi yapabileceği veya yapamayacağı şeklindeki belirlenmiş davranışlarının toplamı, Kişinin nitelikleri ve etkinlikleri tarafından belirlenen toplumsal mevki olarak tanımlanmaktadır. Örgüt içerisinde her grup üyesinin işgal ettiği bir konum veya yere statü; işgal ettiği bu statü nedeniyle grup üyelerinin kendisinden beklediği o makama özgü eylem, davranış ve tutuma ise rol denir.

 • Her bireyin günlük hayatta çeşitli davranış düzlemlerinde yer aldığını biliyoruz. Birey söz

• Her bireyin günlük hayatta çeşitli davranış düzlemlerinde yer aldığını biliyoruz. Birey söz konusu davranış düzlemlerinin her birinde belirli statülere sahip olarak farklı rolleri oynamak zorundadır. • Biçimsel örgütlerde işlevsel davranışların çoğu yazılı ve kodlanmış olarak belirlenmiştir • Organizasyon içinde herhangi bir statüyü işgal eden birinin rolünün açık ve anlaşılır olmaması rol belirsizliğini doğurur.

her bireyin pek çok rolü vardır

her bireyin pek çok rolü vardır

Önemi, • Rol davranışlarının temel fonksiyonu, kişilerin diğer toplum ya da grup üyeleriyle ilgili

Önemi, • Rol davranışlarının temel fonksiyonu, kişilerin diğer toplum ya da grup üyeleriyle ilgili davranışlarında, onlar tarafından beklenen ve kabul gören davranış kalıplarının neler olduğunu ve bunların nasıl gerçekleştirileceğinin fiili olarak öğrenmeleridir.

Önemi, • Rol davranışları, davranış düzlemi içinde bulunan belli bir sosyal statüye ait davranış,

Önemi, • Rol davranışları, davranış düzlemi içinde bulunan belli bir sosyal statüye ait davranış, tutum ve tavırların tamamının ilgili kişiler tarafından gerçekleştirilmesi halidir. • Statü ve rol davranışları arasındaki temel farklılık, statünün teorik ve soyut davranışlar topluluğu olmasına karşılık, rol davranışlarının pratik ve somut bir uygulama olmasıdır.

Rol Davranışının Öğrenilmesi • Sosyal rollerin öğrenilmesi, birkaç gözlem ve tecrübeyle doğrudan doğruya gerçekleşmekle

Rol Davranışının Öğrenilmesi • Sosyal rollerin öğrenilmesi, birkaç gözlem ve tecrübeyle doğrudan doğruya gerçekleşmekle birlikte, çoğu durumda fertler, çevrelerini sarmış olan farklı kişi veya grupların birbirine aykırı olan çok sayıdaki beklentileri karşısında şaşırıp kalırlar. • Toplumsal sistem içerisinde çok değişik sosyal grupların (yahutta davranış düzlemlerinin) mensubu olan her fert, değişik kanallar aracılığıyla, kendinden beklenen ve istenen (yahutta beklenmeyen ve istenmeyen) davranışlar hakkında mesajlar alır.

Örgütsel anlamda rolün öğrenilmesi süreci Belirli bir statü içinde gerçekleşecek davranış için grup bekleyişi,

Örgütsel anlamda rolün öğrenilmesi süreci Belirli bir statü içinde gerçekleşecek davranış için grup bekleyişi, Bekleyişler hakkındaki iletişim, Rol hakkında örgüt bireyinin kavradığı davranış, Gerçekleşen davranış, Geri besleme sistemi.

Rol Gönderme ve Alma • Rol davranışlarının yerine getirilebilmesi açısından rolün birey tarafından bilinmesi

Rol Gönderme ve Alma • Rol davranışlarının yerine getirilebilmesi açısından rolün birey tarafından bilinmesi ve benimsenmesi önemlidir. Rolün birey tarafından bilinmesi ve tanınması için rol ve rol gereklerinin ona gönderilmesi ve onunda alması gerekir. • Örgütlerde çalışanlar açısından rol gönderme ve almada biçimsel metotlar kullanılır.

Rol Çeşitleri • Çeşitli sosyal gruplar ve davranış düzlemleri içerisinde gerçekleşecek olan rolleri, gerçekleşme

Rol Çeşitleri • Çeşitli sosyal gruplar ve davranış düzlemleri içerisinde gerçekleşecek olan rolleri, gerçekleşme biçimleri ve yaygınlıklarına göre, üç gruba ayırmak mümkündür. • a) Temel roller: Biyolojik esaslara dayanan rollerdir. Bu roller, beden yapısı, yaş ve cinsiyete bağlıdırlar. Meselâ, kişilerin erkek veya kadın, çocuk ya da yetişkin olmasıyla ilgili roller bu gruba girer. • b)Genel roller: Toplum için özel bir önem taşıyıp, sınırları davranış düzlemlerine göre değişen, sonuçları çok zaman toplumu veya grubu etkileyen rollerdir. Meselâ, meslekî roller, doktorun doktorluk hizmeti, öğretmenin eğitim faaliyetleri,

Rol Çeşitleri • c) Bağımsız roller: Fertlerin, yalnızca kendi istek ve iradelerine bağlı olarak

Rol Çeşitleri • c) Bağımsız roller: Fertlerin, yalnızca kendi istek ve iradelerine bağlı olarak gerçekleştirdikleri rollerdir. Bunların kazanılması ve yerine getirilmesi zorunlu değildir. Meselâ, tiyatroya gitme, tamamen isteğe bağlı bir olaydır. Aynı şekilde, hiçbir kısıtlama ya da zorlama olmaksızın kişinin, kendi istediği kıyafeti giymesi ve seçmesi, bağımsız bir rol ve harekettir.

Kişi-Rol Bütünleşmesi • Algılama aşamasında: fertlerin kendi rollerini öğrenme aşamasında, kişi rol algılamasına bağlı

Kişi-Rol Bütünleşmesi • Algılama aşamasında: fertlerin kendi rollerini öğrenme aşamasında, kişi rol algılamasına bağlı olarak, çeşitli kişisel özellikleri ile algısal ürünler arasında bir uyumluluk olup olmadığının etkisi altındadır. • Davranış aşamasında, kişi rolünü ifa ederken de kişisel farklılık ve özelliklerinin etkisi altındadır. • belirli sosyal rolleri öğrenme ve ifa etme aşamalarında, teorik rol beklentileri ile pratik rol davranışları arasında büyük bir uyumun gerçekleşmesine kişi-rol bütünleşmesi adı verilmektedir.

Kişi-rol bütünleşmesinin söz konusu olduğu durumlarda, • kişilerin kendi rollerini gerçekleştirdikleri sırada, bir yandan

Kişi-rol bütünleşmesinin söz konusu olduğu durumlarda, • kişilerin kendi rollerini gerçekleştirdikleri sırada, bir yandan bazı rol davranışları bir kısım kişilik özelliklerine etkide bulunurken; bazı kişilik özellikleri de bir kısım rol davranışlarını yerine getirme biçimine etkide bulunur. • Böylece, uzun süreli bir karşılıklı kişi-rol etkileşimi, bu rol davranışlarıyla ilgili ilişkiler ortadan kalksa bile, çok farklı ortamlarda ve ilişkilerde varlığını sürdürür. • Meselâ, bir ilkokul öğretmeninin, emekli olduktan sonra, fırsat buldukça ilkokul çevrelerinde bulunmaya çaba göstermesi ve tanıdığı çocuklara öğüt vermeyi sürdürmesi gibi davranışlar

Kişi- Rol Uyumu • Özellikle işletmelerde çalışanların üstlendikleri rollerle uyumlu olmaları işletmenin performansı, çalışma

Kişi- Rol Uyumu • Özellikle işletmelerde çalışanların üstlendikleri rollerle uyumlu olmaları işletmenin performansı, çalışma barışı, verimlilik, işin kalitesi vb. çok sayıda faktör açısından önem arz etmektedir. • Bireyin sosyal hayatta ve iş hayatında üstlendiği roller ve ona bağlı olan rol davranışları kişiliğin belirli yönleri ile mutlaka ilişkilidir. • Rolün yerine getirilmesi için bir takım bedensel veya zihinsel yetenekler gerekli ise bu rolü üstlenen bireyde bu özellikler aranmalıdır.

Kişi-Rol Çatışması • Kişi-rol bütünleşmesini, sosyal realitede bu durumu her zaman yakalamak mümkün olmamaktadır.

Kişi-Rol Çatışması • Kişi-rol bütünleşmesini, sosyal realitede bu durumu her zaman yakalamak mümkün olmamaktadır. • Bu yüzden, sosyal hayatta kişi-rol bütünleşmesinden çok, kişi-rol çatışması daha yaygın bir hadisedir. • Rol çatışmaları, değişik şartlarda ve durumlarda ortaya çıkmaktadır.

Rol Çatışması Rol çatışması, “aynı anda birden fazla rolü gerçekleştirmek durumunda olan kişinin, rol

Rol Çatışması Rol çatışması, “aynı anda birden fazla rolü gerçekleştirmek durumunda olan kişinin, rol gereklerinden birisine diğerlerine oranla daha fazla uyması” şeklinde tanımlanabilir. Rol çatışması, başkalarının bekleyişlerinin değişik olmasından kaynaklanabilir. Başka bir tanıma göre ise, rol çatışması, bireyin bir davranış düzlemindeki rolünü benimsememesinden veya davranış düzlemleri değiştiği hâlde rol davranışını aynı sürede değiştirememesinden de kaynaklanabilir.

Bir role ve/veya rol yükümlüsüne ilişkin beklentilerin uyumsuzluğu şeklinde beliren rol çatışması genelde aşağıdaki

Bir role ve/veya rol yükümlüsüne ilişkin beklentilerin uyumsuzluğu şeklinde beliren rol çatışması genelde aşağıdaki şekillerde ortaya çıkmaktadır; Rol göndericinin kendi içinde çatışması, Göndericiler arası çelişkiden kaynaklanan rol çatışması, Roller arası çatışma, Kişi-Rol çatışması, Aşırı rol yüklenme.

Rol Çatışmaları • Ferdin, aynı anda birbirine tezat iki rolü gerçekleştirmek durumunda kalması, önemli

Rol Çatışmaları • Ferdin, aynı anda birbirine tezat iki rolü gerçekleştirmek durumunda kalması, önemli bir çatışma sebebidir. • Böyle durumlarda fert, rol gereklerinden birine, diğerlerine oranla daha fazla uyma çelişkisine düşmektedir: • Meselâ, bir hâkimin, bir suçtan dolayı karşısına çıkan oğlunu yargılama zorunda kalması

Rol Çatışmaları • Ferdin, sahip olduğu yetenek ve özellikleriyle mevcut rol gereklerinin uyumsuzluğu da

Rol Çatışmaları • Ferdin, sahip olduğu yetenek ve özellikleriyle mevcut rol gereklerinin uyumsuzluğu da bir rol çatışması sebebi olabilir. • Bu tür rol çatışması iki şekilde karşımıza çıkmaktadır. – Birincisinde, ferdin yetenek ve kişisel özellikleri, rol gereklerinin üzerinde olacak tarzda bir uyumsuzluk söz konusudur. Meselâ, bir üniversite mezununun, alt yönetim kademelerinde memurluk yapması, – ikincisinde ise, ferdin yetenek ve özellikleri rol gereklerinin altında kalmaktadır. Meselâ, ilköğrenim mezunu birinin bir imalât şirketinde müdürlük yapması gibi.

Rol çatışması • işletmelerde çalışanların üstlendikleri rollerle uyumlu olmamaları ve rol çatışmaları işletmenin performansı,

Rol çatışması • işletmelerde çalışanların üstlendikleri rollerle uyumlu olmamaları ve rol çatışmaları işletmenin performansı, çalışma barışı, verimlilik, işin kalitesi vb. çok sayıda faktörü olumsuz yönde etkileyecektir.

Kaynaklar Eroğlu, Feyzullah. , (2000). Davranış Bilimleri, İstanbul: Beta Basım Yayım Dağıtım AŞ, 5.

Kaynaklar Eroğlu, Feyzullah. , (2000). Davranış Bilimleri, İstanbul: Beta Basım Yayım Dağıtım AŞ, 5. bs. Kağıtçıbaşı, Çiğdem. , (1998). İnsan ve İnsanlar, İstanbul: Evrim Basım Yayım Dağıtım, 7. bs. Şimşek, M. Şerif. , Akgemci , Tahir. , Çelik, Adnan. , (2001). Davranış Bilimlerine Giriş ve Örgütlerde Davranış, Ankara: Nobel Yayın Dağıtım, 2. bs. Güney, Salih. , (2000). Davranış Bilimleri, Ankara : Nobel Yayın Dağıtım, 2. bs, Özkalp , Enver (ed). , (1997). Davranış Bilimlerine Giriş, T. C. Anadolu Üniversitesi Yayınları No. 173, Açıköğretim Fakültesi Yayınları No. 75, Eskişehir. 46