Davolash fakultetining fakultet va gospital terapiya tibbiy profilaktika

Davolash fakultetining fakultet va gospital terapiya, tibbiy profilaktika fakultetining ichki kasalliklar kafedrasi ATEROSKLEROZ YIK. STENOKARDIYA .

ATEROSKLEROZ KATTA VA O’RTA KALIBRLI (ELASTIK VA MUSKULLI - ELASTIK) ARTERIYАLAR NING SURUNKALI KASALLIGI BO’LIB, ON TOMIRLAR INTIMASIDA PLAZMANING ATEROGEN-LIPOPROTEINLARNING TO’PLANISh. I VA O’TIRISh. I BILAN, KEYINCh. ALIK BIRIKTIRUVCh. I TO’QIMANING REAKTIV O’SISh. I VA FIBROZ PILAKCh. ALARNING HOSIL BO’LISh. I BILAN XARAKTERLANADI

ATEROSKLEROZNING XAVFLI OMILLARI 40 -50 YОSHDAGI VA UNDAN KATTA ODAMLAR ERKAKLAR (QO’PROQ CHEKADILAR VA STRESSLARDA BO’LADILAR) 3. ARTERIAL GIPERTENZIYA 4. TAMAKI CHEKISH 5. GLYUKOZAGA TOLERANTLIKNING BUZILISHI, QANDLI DIABET 6. TANA VAZNI ORTIQCHA BO’LISHI 7. KAMXARAKATLIK 8. «STRESSLI» TIP 9. GIPERTRIGLITSERIDEMIYA, GIPERXOLISTERINEMIYA, DISLIPIDEMIYA 10. ATEROSKLEROZGA IRSIY MOYILLIK 11. PODAGRA 1. 2.

ATEROSKLEROZ ETIOLOGIYASI 1. 2. 3. 4. YOG’LI OZIQ-OVQAT MAXSULOTLARI MODDA ALMASHINUVI KASALLIKLARI (SEMIZLIK) QANDLI DIABET, GIPOTIREOZ O’T-TOSH KASALLIGI

ATEROSKLEROZ PATOGENEZI ENDOTELIY O’TKAZUVCHANLIGINING BUZILISHI, SILLIQ-MUSHAK HUJAYRALARI VA MAKROFAGLARNING TOMIR INTIMASIGA MIGRATSIYASI INTIMA HUJAYRALARINING LIPIDLI INFIL'TRATSIYASI ( «KO’PIKSIMON HUJAYRALARNING» PARCHALANISHI FIBROZ-ATEROMATOZ TUGUNCHALAR HOSIL BO’LISHI

Aterosklerotik pilakcha paydo bo’lishining dastlabki bosqichi

Fibroz pilakcha hosil bo’lish bosqichi

ATEROSKLEROZ KLINIK KO’RINISHI I KO’KRAK AORTASINING ATEROSKLEROZI AORTALGIYA YUTISHNING QIYINLASHISHI PERKUSSIYADA QON TOMIR TUTAMINING O’NGGA 1 -3 SM GACHA KENGAYISHI RETROSTERNAL PUL'SATSIYA AORTA USTIDA SISTOLIK SHOVQIN II TON QISQARISHI, METALLIK AKSENT BILAN DIASTOLIK AD ME'YORIDA, SISTOLIK AD OSHISHI

II QORIN AORTASINING ATEROSKLEROZI 1. 2. 3. 4. QORNIDA OG’RIQ, QABZIYAT LERISH SINDROMI – AORTANING SURUNKALI BERKILIB QOLISHI PAL'PATSIYADA QORIN AORTASINING BIR XIL BO’LMAGAN ZICHLIGI O’RTA CHIZIQ BO’YLAB KINDIKDAN YUQORIDA SISTOLIK SHOVQIN

III MEZENTERIAL ARTERIYALARNING ATEROSKLEROZI QORINDA KESKIN ACHISHTIRUVCHI OG’RIQ (KO’PINCHA EPIGASTRIYA SOXASIDA, 2. XAZM QILISH DAVRIDA 1 -3 SOAT DAVOMIDA) 3. OG’RIQLAR NITROGLITSERIN BILAN BOSILADI 4. OG’RIQLAR QORIN DAM BO’LISHI, QABZIYAT VA KEKIRISH BILAN KECHADI 5. KUNIGA 2 -3 MARTA QO’LLANSA XIDLI ICH KETISHI 1.

5. 6. 7. YURAK SOHASIDA REFLEKTOR OG’RIQLAR, YURAK TEZ URISHI, YURAK O’YNASHI HANSIRASH OB'EKTIV: METEORIZM, PERISTAL'TIKA SUSAYISHI, EPIGASTRIYADA SISTOLIK SHOVQIN ASTA - SEKINLIK BILAN SUVSIZ LANISH, TERI TURGORINING PASAYISHI, OZIB KETISH

IV BUYRAK ARTERIYa. LARI ATEROSKLEROZI 1. 2. 3. 4. VAZORENAL SIMPTOMATIK ARTERIAL GIPERTENZIYA PESHOBDA OQSIL, ERITROTSITLAR, SILINDRLAR ARTERIAL GIPERTENZIYANING AVJ OLISHI BUYRAK ARTERIYALARI USTIDA SISTOLIK SHOVQIN

V OYOQ ARTERIYALARINING OBLITERATSIYALOVCHI ATEROSKLEROZI SUB'EKTIV: BOLDIR MUSHAKLARIDA BO’SHASHISH, TEZ CHARCHASH, VAQTI BILAN OQSOQLANISH, UVISHISH 2. OYOQLAR OQARISHI, TROFIKASINING BUZILISHI 3. OYOQ PANJASI SOHASIDA YIRIK ARTERIYALARDA PUL'SATSIYANING YO’QLIGI YOKI SUSAYISHI 1.

Lerish sindromi

ATEROSKLEROZ ASORATLARI 1. 2. 3. 4. BARCHA O’LIM HOLATLARINING 1/2 QISMINI VA 35 -60 YOSHLI KISHILAR O’RTASIDAGI O’LIM HOLATINING 1/3 QISMI STENOKARDIYA MIOKARD INFARKTI SIMPTOMATIK VAZORENAL AG

YURAK YETISHMOVCHILIGI INSUL'T YURAK RITMI BUZILISHI SURUNKALI BUYRAK YETISHMOVCHILIGI AORTANING QAVATLANUVCHI ANEVRIZMASI ARTERIAL TROMBOZ VA EMBOLIYA QO’QQISDAN O’LIM

TEKSHIRUV REJASI UMUMIY QON TAXLILI BIOKIMYOVIY ANALIZLAR: TRIGLITSERID, XOLESTERIN, BETA-LIPOPROTEINLAR, TRANSAMINAZA, AL'DOLAZA, UMUMIY OQSIL VA OQSIL FRAKSIYALARI 3. EKG, Exo. KG 4. OYOQLAR REOVAZOGRAFIYASI 5. AORTA VA YURAK RENTGENOSKOPIYASI 1. 2.

ATEROSKLEROZ DAVOLASH STRATEGIYASI 1. 2. PARXEZ 10 -STOL GIPOLIPIDEMIK VOSITALAR (STATINLAR – FLUVOSTATIN, NOVO-STATIN 20 -80 MGG`KUNIGA)

3. 4. 5. ANIONALMASHINUVLAR SMOLALARI (O’T KISLOTALARI SEKVESTRANTLARI) – XOLESTRAMINLAR YOKI KOLESTIPOL 5 -12 GR KUNIGA 2 -3 MAXAL NIKOTIN KISLOTA KUNIGA 50 MG, DOZASI ASTASEKIN KUNIGA 3 GR GACHA KO’TARILADI FIBRATLAR – GEMIFIBROZIL

YURAK ISHEMIK KASALLIGI

YURAK ISHEMIK KASALLIGI (YUIK) BU TOJ ARTERIYALAR TIZIMIDAGI PATOLOGIK JARAYONLAR NATIJASIDA MIOKARDGA QON KELISHINING KAMAYISHI YOKI TO’XTASHI SABABLI YURAK MUSHAGINING O’TKIR VA SURUNKALI ZARARLANISHI.

ETIOLOGIYASI Yurak toj arteriyalarini stenozlaydigan aterosklerotik zararlanishi Toj arteriyalar spazmi O’tkinchi trombotsitlar qorishmasi

YUIK TASNIFI (BJSST, 1979) 1. QO’QQISDAN KORONAR O’LIM. 2. STENOKARDIYA: 2. 1. ZO’RIQISH STENOKARDIYASI: I – IV FS 2. 1. 1. ILK PAYDO BO’LGAN. 2. 1. 2. MUQIM. 2. 1. 3. ZO’RAYIB BORUVCHI. 2. 2. SPONTAN STENOKARDIYA. 2. 2. 1. STENOKARDIYANING ALOHIDA SHAKLI (PRINSMETAL STENOKARDIYA). 3. MIOKARD INFARKTI. 3. 1. MAYDA O’CHOQLI (INTRAMURAL). 3. 2. YIRIK O’CHOQLI (TRANSMURAL). 4. INFARKTDAN KEYINGI KARDIOSKLEROZ. 5. YURAK YETISHMOVCHILIGI. 6. YURAK RITMINING BUZILISHI.

YUIK TASNIFI (Uzbekiston kardiologlari IV s'ezdida qabul qilingan o’zgarishlar bilan, 2000 ) 1. Qo’qqisdan koronar o’lim (yurakning birlamchi to’xtab qolishi) 2. Stenokardiya 2. 1. Barqaror zo’riqish stenokardiyasi I funksional sinf III funksional sinf IV funksional sinf

2. 2. Nomuqim stenokardiya · Birinchi marta paydo bo’lgan stenokardiya. · Avj olib boruvchi zo’riqish stenokardiyasi · Angiospastik stenokardiya · Infarktdan keyingi erta stenokardiya · Operatsiyadan keyingi erta stenokardiya

3. Miokardning og’riqsiz ishemiyasi 4. Miokard infarkti · Q – QMI tishchali · Q – NQMI tishchasiz 5. Infarktdan keyingi kardioskleroz 6. Yurak ritmi buzilishi (shakli ko’rsatiladi) 7. Yurak yetishmovchiligi (shakli va bosqichi ko’rsatiladi)

STENOKARDIYA Stenokardiya miokardning qon bilan ta'minlanishining o’tkir yetishmasligi natijasida ko’krakda og’riq xurujining vujudga kelishi bilan ifodalanadi

Etiologiyasi. Toj arteriyalar aterosklerozi. Toj arteriyalar spazmi Aorta og’zi stenozi. Gipertrofik kardiomiopatiya. Birlamchi o’pka arteriyasi gipertenziyasi. Aorta qopqog’i yetishmovchiligi

Xavf turdiruvchi omillar а. Yoshlik davrida rivojlanadigan stenokardiyaning oilaviy anamnezi, irsiy omillar. b. Giperxolesterinemiya. c. Arterial gipertenziya. d. Tamaki chekishlik. e. Qand kasalligi. f. Keksa yosh.

Klinik ko’rinishi. Stenokardiyaning asosiy klinik belgisi og’riq to’sh suyagining orqasida, chap qo’lga, ko’krak sohasiga, yelkaga, kuraklar o’rtasiga, pastki jag’ga, bo’yinga tarqaladi, og’ir mehnat qilganda, asabiy zo’riqishda, sovuq havoda yurganda, ovqatlangan-dan so’ng paydo bo’ladi.

Stenokardiya xuruji vaqtida presistolik ot dupuri ritmi va I ton susayishi

Stenokardiya xuruji vaqtida (a) va 30 daqiqa keyin (b) olingan EKG,

Qiyosiy tashxisi. Miokard infarkti Sifilitik mezaortit Yurak nuqsonlari Miokardit Diafragmaning qizilo’ngach teshigi churrasi Perikardit Gipotalamik sindrom

DAVOSI a. Kun tartibiga rioya qilish b. Dorilar bilan davolash Nitratlar va nitratga o’xshash moddalar B-adrenoretseptorlar blokatorlari Kalsiy antagonistlari Antikoagulyant, antiagregantlar Antioksidant davo

Profilaktikasi. a. Birlamchi profilaktika: (1) Ateroskleroz, gipertoniya kasalligi, semirishni oldini olish; (2) Tabak chekishni va spirtli ichimliklar ichishni chek-lash; (3) Osh tuzi va xolesteringa boy bo’lgan mahsulotlar (yog’, tuxum, yog’li go’sht) iste'molini chegaralash. (4) Maxsus badantarbiya mashqlarini muntazam ravishda bajarish

Ikkilamchi profilaktika: 1) Aterosklerozga qarshi gipolipidemik dorilarni qo’llash. 2) Og’riq sindromini, yurak urishi maromining buzilishini va yurak yetishmovchiligini izchillik bilan davolash.