DAVOLASH FAKULTETINING FAKULTET VA GOSPITAL TERAPIYA TIBBIY PROFILAKTIKA

DAVOLASH FAKULTETINING FAKULTET VA GOSPITAL TERAPIYA, TIBBIY PROFILAKTIKA FAKULTETINING ICHKI KASALLIKLAR KAFEDRASI SURUNKALI GEPATIT

SURUNKALI GEPATIT - BU TURLI SABABLAR TUFAYLI KELIB CHIQADIGAN, TURLI DARAJADAGI JIGAR-HUJAYRA NEKROZI VA YALLIG’LANISH BILAN XARAKTERLANUVCHI VA KAMIDA 6 OY DAVOMIDA YAXSHILANMASDAN KECHUVCHI JIGAR XASTALIGIDIR.

ETIOLOGIYASI *VIRUSLAR A, B, C, D, YE *ALKOGOL' *TOKSIK MODDALAR *OVQAT HAZM QILISH ORGANLARI KASALLIKLARI *TURLI DORILAR– TUBERKULEZGA QARSHI PREPARATLAR, ANTIBIOTIKLARNI UZOQ QO’LLASH

PATOGENEZI. KASALLIK ASOSAN ETIOLOGIYASI BILAN IFODALANADI Virus tabiatli gepatitda virus jigar xujayralarida uzoq vaqt saqlanadi, biriktiruvchi to’qimaning yallig’lanish reaksiyasini rivojlantiradi. Parazit infeksiyalar birlamchi o’t yo’llarini shikastlaydi (angioxolit), keyinchalik patologik jarayonga jigar parenximasi va mezenximalari ham qo’shiladilar.

Gepatotrop toksik moddalar gepatotsitlarni nekrobiozgacha bevosita shikastlaydilar, so’ngra jigar mezenximasida ikkilamchi yallig’lanish reaksiyasi rivojlanadi. Toksik-allergik omillar ta'sirida ma'lum moddalarga jigar sezuvchanligining oshishi axamiyatga ega.

JIGAR (NORMADA)

JIGARNING KESIMI (NORMADA)

GEPATITDAGI JIGAR NEKROZI O’CHOQLARI

KLINIK KO’RINISHI XASTALIKNING TURIGA VA JARAYONNING FAOLLIK DARAJASIGA BOG’LIQ. Surunkali gepatit – ko’pincha o’rta yashar, yoshi ulug’ erkaklarda ko’p uchraydi. Xastalik, aksariyat virus xamda virusning alkogol bilan birgalikdagi ta'sirida vujudga keladi. Klinik belgilari kam. .

1 O’ng kobirg’a ostida simillovchi og’riq va og’irlik qissi. 2 Asteno-vegetativ belgilar - sababsiz behollik, tez charchashlik, ish qobiliyatining pasayishi, oriqlash, uyquvning buzilishi 3 Dispepsiya belgilari-anoreksiya (ishtaxasizlik), kekirish, ko’ngil aynishi, og’iz bemaza bo’lishi, najasning beqarorlashishi - qabziyat, goxida ich ketishi. 4 Jigar yetishmovchiligi belgilari-qon ketish, sariqlik, astsit, ensefalopatiya.

1 O’ng kobirg’a ostida simillovchi og’riq va og’irlik qissi 2 Asteno-vegetativ belgilar - sababsiz behollik, tez charchashlik, ish qobiliyatining pasayishi, oriqlash, uyquvning buzilishi 3 Dispepsiya belgilari - anoreksiya (ishtaxasizlik), kekirish, ko’ngil aynishi, og’iz bemaza bo’lishi, najasning beqarorlashishi - qabziyat, goxida ich ketishi. 4 JIGAR YETISHMOVCHILIGI BELGILARI – QON KETISH, SARIQLIK, ASTSIT, ENSEFALOPATIYA

Surunkali gepatitning «reaktiv turida» oqsil, vitamin yetishmovchiligi va disproteinemiya natijasida jigarda oraliq modda almashinuvi buziladi. Xolestatik gepatit patogenezi asosida birlamchi o’t ajralishining tutilishi, o’t dimlanishi yotadi

S. D. PODIMOVA BO’YICHA SURUNKALI GEPATITNING TASNIFI, 1983 Y. RESPUBLIKA GASTROENTEROLOGIYA MARKAZI O’ZGARTIRISHLARI BILAN, 2003 Y. ETIOLOGIYASI BO’YICHA *VIRUSLAR A, B, C, D, YE *ALKOGOL' *TOKSIK MODDALAR *OVQAT HAZM QILISH ORGANLARI KASALLIKLARI *TURLI DORILAR– TUBERKULEZGA QARSHI PREPARATLAR, ANTIBIOTIKLARNI UZOQ QO’LLAGANDA

KLINIK TURLARI PERSISTIRLOVCHI GEPATIT-MINIMAL FAOLLIKDAGI GEPATIT FAOL GEPATIT AUTOIMMUN (LYUPOID) GEPATIT XOLESTATIK GEPATIT

STADIYASI BO’YICHA QO’ZISH REMISSIYA

TASHXISLASH ANAMNEZI KLINIK KO’RINISHI LABORATOR-INSTRUMENTAL TEKSHIRUVLAR (ECHTning oshishi, leyko- va trombotsitopeniya, gipergammaglobulinemiya, ALT va ASTning, bilirubinning oshishi, disproteinemiya) JIGAR BIOPTATINI GISTOLOGIK TEKSHIRISH NATIJALARI

QIYOSIY TASHXIS O’TKIR GEPATIT BIRLAMCHI BILIAR SIRROZ UILSON-KONOVALOV KASALLIGI BIRLAMCHI SKLEROZLOVCHI XOLANGIT

SURUNKALI GEPATITNI DAVOLASH QO’ZISH DAVRIDA GOSPITALIZATSIYA QILISH 5 -DIETA STOLI – QOVURILGAN, O’TKIR OZIQLARNI KIRITMASLIK SPAZMALITIKLAR – NOSHPA, PLATIFILLIN GEPATOPROTEKTORLAR – ESSENSIALE, KARSIL, VITAMINLAR

Profilaktikasi - virusli o’tkir gepatitning oldini olish, alkogol iste'moliga chek qo’yish, o’tkir gepatitni sifatli davolash, turmushda va ishlab chiqarishda zaharlanishga barham berish.

OQIBATI - KASALLIKNING BOSQICHIGA, PROTSESS FAOLLIGINING GISTOLOGIK BELGILARIGA, NEKROZNING TIPIGA BOG’LIQ. BUTUNLAY SOG’AYISH JUDA KAM. 10 -25% BEMORLARDA SPONTAN REMISSIYA 30 -50% BEMORLARDA JIGAR SIRROZIGA O’TISH KUZATILADI JIGAR-HUJAYRA KARSINOMASI MALIGNIZATSIYA