DANIMANLIK BECERLER T C SALIK BAKANLII HALK SALII

DANIŞMANLIK BECERİLERİ T. C SAĞLIK BAKANLIĞI HALK SAĞLIĞI GENEL MÜDÜRLÜĞÜ Çocuk ve Ergen Sağlığı Dairesi Başkanlığı 1

Amaç ve hedefler Amaç: Danışmanlık becerilerini tanımlayabilmek ve sahada uygulayabilmek Hedefler: 1. Dinleme ve öğrenme, özgüven sağlama ve destek olma ile ilgili danışmanlık becerilerini tanımlayabilmek. 2. Bu becerileri sahada uygulayabilmek. 2

DANIŞMANLIK NEDİR? Bilgi vermek (almak), deneyim edinmek, bir sorunu araştırmak, anlamak ya da çözmek için kurulan insanlar arası ilişki sürecidir. Danışmanlığın ana hedeflerinden biri bireyin kişisel sosyal ve kültürel kaynaklarını harekete geçirmektir. 3

Danışmanlık Ne Değildir? Danışmanlık, danışanın yapması gerektiğini düşündüğümüz şeyleri ona söylemek, öğüt vermek ya da onu belli bir eyleme yönlendirmek anlamına gelmez. 4

DANIŞMANLIKTA; Karşı tarafın düşüncelerine, inançlarına ve kültürüne saygı duymak gerekir. 5

Danışmanlık Becerileri Hangi Durumlarda Kullanılır Anneye Yönelik Olarak • Belirli bir sorunu çözmek. • Belirli konularda bilgi vermek. • Annenin inançlarını, bilgi düzeyini ve uygulamalarını dinleyip onlar hakkında bir şey öğrenmek. • Annenin güvenini geliştirip teşvik etmek, devam etmesi istenilen uygulamaları övmek. • Yaşadıkları zorlukların sebeplerini anlamalarında yardımcı olmak. • Değişiklik yapmak gerekirse annenin ele alabileceği değişiklikleri önermek. • Sorunların çözümünde kendi gücünü, olanaklarını fark etmesine yardım etmek. • Anneyle takip ve izlem ayarlamak. 6

Danışmanlık Becerilerinin Diğer Kulanım Alanları Diğer Kişilere Yönelik Olarak – Annenin yakın çevresinin olumsuz etkilerini azaltmak. – Bebek Dostu uygulamasına direnen çalışma arkadaşlarının uygulamalarını değiştirmek. – Yöneticilerin ve politika yapıcıların Bebek Dostu çalışmalara desteğini sağlamak. 7

TÜM DANIŞMA TÜRLERİNİN DAYANDIĞI TEMEL BECERİ İLETİŞİMDİR. 8

İletişimin sözlü ve sözsüz unsurları • Sözlü iletişim: (Ses tonu, vurgu, dilin kullanımı, konuşma hızı, diksiyon) • Sözsüz iletişim: (Mimikler, jestler, göz teması, mesafe, beden yönelimi) Sözsüz iletişimde hem bizim beden dilimizi nasıl kullandığımız hem de annenin beden diline ilişkin gözlemlerimiz önem taşır. 9

İletişimde Ortamın etkisi • Anne rahat değilse, rahat bir pozisyonda oturmuyorsa; dinlemeye ve bebeğini beslemeye odaklanamayabilir. • Mahremiyetin sağlandığı, annenin kendini rahat ve güvende hissettiği durumlarda daha iyi iletişim kurulur. İyi bir iletişim ve başarılı bir danışmanlık için iyi bir DİNLEYİCİ olmak gerekir 10

DİNLEME VE ÖĞRENME BECERİLERİ 1 - Yararlı sözsüz iletişim kullanın. 2 - Açık uçlu sorular sorun. 3 - Annenin söylediklerine ilgi gösterin ve tekrarlayarak vurgulayın. 4 - Duygularını anlamaya çalıştığınızı göstermek için empati kurun. 5 - Yargılayıcı sözcüklerden kaçının. 11

1. Yararlı sözsüz iletişim Sözsüz iletişimde yararlı uygulamalar • Anneye yakın ve onunla aynı seviyede oturun. • İletişimi engelleyecek fiziksel engelleri ortadan kaldırın. (Masa, dosya, bilgisayar, vb. ) • Anneye dikkatinizi verin, uygun jestlerle dinlediğinizi gösterin. 12

Sözsüz iletişimde yararlı uygulamalar • Zaman ayırın, zamanı etkin kullanın, acele etmeyin, saate bakmayın. • Yalnızca uygun biçimde dokunun – Annenin el ya da kollarına dokunulabilir. – Memelerine ya da bebeğe izin almadan dokunulmamalı. 13

2 - Açık uçlu sorular Genellikle Ne zaman ? Nasıl? Ne? Neden? sözcükleriyle başlayan sorulardır. 14

Açık uçlu sorular • “Emzirme nasıl gidiyor? ” • “Bebeğinizin beslenmesini anlatır mısınız? ” • “Böyle hissetmenizin sebebi nedir? ” 15

Açık uçlu sorular • Açık uçlu sorular anneyi konuşmaya teşvik eder. • Açık uçlu sorular çok fazla soru sormadan gerekli bilgileri kısa sürede öğrenmeyi sağlar. Bu bilgiler, • Annenin ne durumda olduğunu • Bir güçlük yaşayıp yaşamadığını • Emzirmeye ilişkin uygulamalarını öğrenmeyi kolaylaştırır. 16

Kapalı uçlu sorular • Cevabı genellikle «evet» ya da «hayır» olan sorulardır. • Kapalı uçlu sorular bilgi sağlama konusunda yetersiz kalabilir. -Anne konuşmak istemiyor olabilir. -Yanlış yanıt vermekten korkuyor olabilir. -Kapalı uçlu bir soru doğru olduğu düşünülen yanıta yönlendirebilir. Önceki bebeğinizi emzirdiniz mi? Emzirirken sorun yaşıyor musunuz? Bebeğiniz çok sık emiyor mu? Bebeğe başka bir besin veriyor musunuz? 17

3 -İlgi Gösterme Ve Tekrarlayarak Vurgulama Annenin söylediklerine ilgi duyduğumuzu nasıl gösteririz? • Kafa sallayarak, gülümseyerek • Destekleyici kısa yanıtlar vererek – Hı hı… – Öyle mi… – Gerçekten mi… – Devam edin… Bu unsurlar anneyi daha fazla şey anlatması için teşvik eder. 18

Tekrarlayarak vurgulama • “Bebeğim dün gece çok fazla ağladı” • “Bütün gece ağlayarak sizi uyutmadı mı? ” Annenin her söylediğini de tekrarlamaktan kaçınmak gerekir. 19

4 - Empati Bir kişinin, kendisini karşısındaki kişinin yerine koyarak olaylara onun bakış açısıyla bakması, o kişinin duygularını ve düşüncelerini doğru olarak anlaması, hissetmesi ve bu durumu ona iletmesi süreci. – Annenin ne hissettiğini anlamaya çalışmak – Söylediklerini duyduğunuzu ona iletmek Daha fazla bilgi edinmeden önce annenin nasıl hissettiğini öğrenmek gerekir 20

Empati • “Bebeğim çok sık emmek istiyor ama ben kendimi çok yorgun hissediyorum. ” • “O zaman sürekli çok yorgun hissediyorsun. ” 21

Sempati Kendi bakış açınızdan olaya bakmak • “Bebeğim çok sık emmek istiyor ve ben de kendimi çok yorgun hissediyorum” • “Ah neler hissettiğini biliyorum. Benim bebeğim de çok sık emiyordu ve ben mahvoluyordum” 22

5 - Yargılayıcı Sözcüklerden Kaçınma Yargılayıcı sözcükler: – Doğru – Yanlış – İyi – Kötü – Yeterli – Düzgün – Sorun gibi sözcüklerdir 23

Yargılayıcı sözcüklerden kaçınma Yargılayıcı sözcükler kullanıldığında anne; – Ulaşması gereken bir standart olduğunu düşünebilir. – Bebeğinin normal davranmadığı izlenimine kapılabilir. 24

“Bebeğiniz iyi besleniyor mu? ” • Beslenme için bir standart vardır ve bebek buna uymuyor olabilir. • Anne yetersiz olarak görüleceğinden endişelenip bazı şeyleri saklayabilir. • “İyi beslenme” kavramı kişiden kişiye değişebilir. 25

GÜVEN SAĞLAMA VE DESTEK OLMA BECERİLERİ • Annenin düşünce ve duygularını kabul edin. • Doğruları tanıyın ve onaylayın. • Pratik destek verin. • Uygun dil kullanarak gerekli bilgileri sağlayın. • Talimat vermek yerine önerilerde bulunun. 26

• Emzirme sürecindeki bir annenin kendine güveni kolaylıkla yıkılabilir • Anne gereksiz yere yapay besin kullanmak ve çevresinden gelen direnmekte zorlanabilir. • Güven duygusu annenin emzirmeyi başarıyla uygulamasına, sürdürmesine, dışardan gelen baskılara direnmesine yardım eder. 27

1 - Annenin Düşünce Ve Duygularını Kabul Etmek • Annelerin bazen yanlış bulduğunuz, katılmadığınız düşünceleri, • Sizin önemsiz bulduğunuz konularda yoğun duyguları olabilir. Kabul etmek onaylamak değildir. Bir annenin duygu ve düşüncelerini onunla çatışmadan, duygularını önemsizleştirmeden kabul edebiliriz. • Söylediğini kabul edip daha sonra doğru bilgiyi vermek mümkündür. • Kabul edilmek, annenin güvenini arttırır ve konuşmayı sürdürmesini sağlar. 28

Kadının düşünce ve duygularını kabul edin ANNE: Bebeğime, her akşam mama veriyorum çünkü yeterli sütüm yok. Sağlık çalışanı: Sütünün yeterli olduğuna eminim. Bence bebeğinin mamaya ihtiyacı yok. Sağlık çalışanı: Evet, geceleri mamayla beslemek bazı bebekleri yatıştırıyor gibi görünüyor. Sağlık çalışanı: Anlıyorum. Akşamları yeterli sütün olmayabileceğini düşünüyorsun. 29

2 - Doğruları Tanıyıp Onaylamak Anne ve bebeğin olumlu uygulamalarını görüp onaylamak, • Annenin özgüvenini artırır. • İyi uygulamaların devam etmesini sağlar. • İlerideki önerilerin kabul edilmesini kolaylaştırır. – Örneğin; Annenin bebeğini memeye iyi yerleştirmesi, bebeğin memeyi kavrayışı övülebilir. 30

3 - Pratik Destek Vermek Bazı pratik çözümler annenin sorunlarını çözerek emzirmeye odaklanmasını kolaylaştırır. Anne rahat ettiğinde sütü daha kolay gelir. 31

Anne hangi durumlarda pratik yardıma ihtiyaç duyar ? • Anne susuz ya da aç olabilir • Daha uygun bir pozisyonda durmak istiyor • olabilir • Tuvalete giderken birinin bebeğini tutmasını • istiyor olabilir • Emzirme ilgili bir sorun yaşıyor olabilir • Sütünü nasıl sağacağını öğrenmek istiyordur. 32

4 - Uygun Dil Kullanarak Konuyla İlgili Bilgileri Sağlamak Annenin emzirme ilgili bilgisi yetersiz olabilir, bazı konularda yanlış bilgileri olabilir. • O an için ne tür bilgiye ne kadar gereksinimi var öğrenin • Annenin anlayacağı uygun kelimeleri kullanın • Aşırı bilgiyle boğmayın. “Bebeğin sütü efektif bir şekilde alabilmesi için areolayı olabildiğince ağzına alması gerekir. ” “Bebek meme ucunun etrafındaki kahverengi bölgeyi daha çok alırsa, sütü emmesi kolaylaşacaktır. ” 33

5 -Talimat Vermek Yerine Önerilerde Bulunmak • Seçenekler oluşturup kendine en uygun olanı seçmesine izin verin. • Ne yapması ya da yapmaması gerektiğini söylemeyin. • Durumuna uygun bir ya da iki öneri sunun. “ Bebeğini günde en az 10 kez emzirmelisin!” “ Bebeğini daha sık emzirmen sütünün artmasına yardımcı olur !” ANNE KONTROLÜN KENDİSİNDE OLDUĞUNU HİSSETTİĞİNDE ÖZGÜVENİ ARTAR. 34

İzlem ve sürekli destek sağlayın Danışmanlık sonlandığında yanıtlanmamış ya da sorulmamış sorular kalabilir. Bu durumda izlem ve devamlı destek önemlidir. Aile ve arkadaşlardan nasıl bir yardım mevcut Yeni bir görüşme planlayın Kontrol ziyareti planlayın. Soru ya sorunu olduğunda yardım araması konusunda cesaretlendirin. • Mümkünse bir destek grubuna yönlendirin. • Gerekiyorsa ileri merkeze yönlendirin. • • 35

İzlem ve sürekli destek sağlayın • Gerçek hayata uyum – Kadının evdeki durumu ve olanaklarını göz önünde bulundurun: • Aile bireyleri • Evin zaman ve ekonomik olanakları • Annenin sağlık durumu • Aile ve toplumdaki geleneksel uygulamalar 36

İzlem ve sürekli destek sağlayın • Anne için bir karar vermeyin. • Anneyi dinleyip güvenini arttırarak kendisi ve bebeği için en iyiyi seçmesine olanak tanıyın. 37

TEŞEKKÜRLER… 38