D M istasyon verilerinin durumu ve AYBEde yaplan
D. M. İ. istasyon verilerinin durumu ve AYBE’de yapılan çalışmalar Ozan Mert Göktürk
Sunuma genel bakış • Mevcut veriler? Kapsadıkları periyotlar? • Ön işleme ve depolama çalışmalarında • • karşılan sorunlar Aylık yağış verilerinin homojenlik analizi Eğilim analizleri • AYBE’de yapılan genel çalışmalar
Elimizde ne var? • Max. ~270 istasyon (sıcaklık) • Periyotlar değişken 1926 (en eski) - 2004 (en yeni) • Kandilli : 1912 - 2003
Değişkenler - aylık • • Ortalama sıcaklık Ortalama maksimum sıcaklık Ortalama minimum sıcaklık Mutlak maksimum sıcaklık Mutlak minimum sıcaklık Yağış (toplam) Rüzgar hızı (ortalama) Güneşlenme (toplam)
Değişkenler - günlük • • • Max. - min. - ortalama sıcaklık Yağış (toplam) Bağıl nem (ortalama) Buharlaşma (toplam, açık siper) Buhar basıncı (ortalama) Güneşlenme şiddeti (toplam) Kar yüksekliği Kar yoğunluğu Rüzgar hızı (ortalama)
Ön işleme • Eksik veri kontrolleri: eski veri setlerinden tamamlamalar yapıldı! (Türkeş ve diğ. , çeşitli kaynaklar) • 0 kontrolleri: Yağış verilerinde hem 0 (sıfır) olan değerler hem de mevcut olmayan değerler aynı şekilde gösteriliyor…
Ön Işleme - 0 kontrolleri ?
Ön işleme - 0 kontrolleri • Her bir istasyon zaman serisinin kendi Içinde analizi…
Eksiksiz istasyonlar
Aylık toplam yağış (0 kontrollü) 1941 -2004 1948 -2004 1958 -2004 1961 -2004
Aylık ortalama sıcaklık (0 kontrollü) 1941 -2004 1948 -2004 1958 -2004 1961 -2004
Aylık ortalama max. sıcaklık 1941 -2004 1948 -2004 1958 -2004 1961 -2004
Aylık ortalama min. sıcaklık 1941 -2004 1948 -2004 1958 -2004 1961 -2004
Aylık toplam yağış (interpolated) 1941 -2004 1948 -2004 1958 -2004 1961 -2004
Aylık ortalama sıcaklık (interpolated) 1941 -2004 1948 -2004 1958 -2004 1961 -2004
Aylık ortalama max. sıcaklık 1941 -2004 1948 -2004 1958 -2004 1961 -2004
Aylık ortalama min. sıcaklık 1941 -2004 1948 -2004 1958 -2004 1961 -2004
Yağış verilerinin enterpolasyonu ve homojenlik analizi
En eski veri: 1930 Kandilli: 1912 - 2004
1. Aşırı değerlerin eşik değerlere çekilmesi • Aşırı değerler (Outliers), hesaplanan bir eşik değerden yüksek değerlerdir. • Eşik = 3. Quartile + 3 * IQR • Aşırı değerler, homojenlik analizinde yanlış sonuçlara yol açıyor: aslında homojen olan zaman serilerinin inhomojen çıkması gibi (“non-resistant technique”) (Barnett & Lewis, 1994) • Aşırı değerler, eşik değerlerle değiştirildi!
Outlier eşik değerlerinin dağılımı. Üst: Ocak Alt: Temmuz
Outlier yüzdesinin yıllık ortalama dağılımı.
2. Enterpolasyonla boşluk doldurma • En yüksek korelasyonlarla ağırlıklandırılmış bir • bölgesel ortalama bulunuyor. . . İstasyonun açılış tarihinden itibaren bütün boşluklar dolduruldu! (eksik veri < %20 ise)
3. Homojenlik Testi ve Düzeltme • “Standard • • Normal Homogeneity Test” (Alexandersson, 1986) En yüksek korelasyonlarla ağırlıklandırılmış bir bölgesel ortalama bulunuyor. . . 0. 80’den yüksek korelasyon yoksa ya da zaman serisi 20 yıldan kısaysa, homojenleştirme yapılmadı!
5 Aşamalı SNHT (Hanssen-Bauer ve Forland (1994) ’e göre)
Referans istasyon sayıları. Üst: Ocak, Alt: Temmuz
Aylara göre istasyon sınıfları.
İstasyon sınıfları.
Eğilim analizleri (Mann-Kendall)
1951 -2004 Bahar yağışları
1951 -2004 Yaz yağışları
1951 -2004 sonbahar yağışları
1951 -2004 kış yağışları
1951 -2004 yıllık yağışlar
1951 -2004 bahar ortalama sıcaklıkları
1951 -2004 yaz ortalama sıcaklıkları
1951 -2004 sonbahar ortalama sıcaklıkları
1951 -2004 kış ortalama sıcaklıkları
1951 -2004 yıllık ortalama sıcaklıklar
1951 -2004 bahar ortalama maksimum sıcaklıkları
1951 -2004 yaz ortalama maksimum sıcaklıkları
1951 -2004 sonbahar ortalama maksimum sıcaklıkları
1951 -2004 kış ortalama maksimum sıcaklıkları
1951 -2004 yıllık ortalama maksimum sıcaklıklar
1951 -2004 bahar ortalama minimum sıcaklıkları
1951 -2004 yaz ortalama minimum sıcaklıkları
1951 -2004 sonbahar ortalama minimum sıcaklıkları
1951 -2004 kış ortalama minimum sıcaklıkları
1951 -2004 yıllık ortalama minimum sıcaklıklar
- Slides: 54