College verpleegkundige theorien Onderdeel van basissemester HBOV 2018
College verpleegkundige theorieën Onderdeel van basissemester HBO-V 2018 -2019 Door: W. Jelsma
Inhoud • • • Verpleegkundige theorieën? Zelfzorgtheorie van Orem Sunrisemodel van Leininger Gordon als verpleegkundige theorie 4 -domeinen-model
Verpleegkundige theorieën? Definities: Theorie is een beschrijving van samenhangende verschijnselen. De theorie verklaart hoe de verschijnselen samenhangen en voorspelt hoe zij veranderen als de omstandigheden worden gevarieerd. (www. encyclo. nl) Verpleegkundige theorie: zegt iets over de samenhang tussen verplegen als activiteit, de patiënt, de omgeving en de gezondheid van de patiënt. (Hesselink, J. , werken met het verpleegkundig dossier, 2015)
Soorten theorieën: – Grand theorie: abstract en algemeen – Middle range theorie: toetsbaar door onderzoek en praktijkvorming – Praktijktheorie: klein deel vpk werkelijkheid -> bijv. richtlijnen HOE WAT
Van theorie naar model Een model is een rationele, vereenvoudigde, abstracte weergave van de werkelijkheid. Bedoeld om kennis en inzicht te verkrijgen in de complexe werkelijkheid, zodat die begrepen en beheerst kan worden. (www. encyclo. nl)
Bijv:
Classificatiemodellen – SAMPC en 4 levensdomeinen (https: //nl. wikipedia. org/wiki/Kwaliteit_van_leven) – Gordon : 11 gezondheidspatronen
ICF
– VAS-scale (Visual analogue scale) – WCS:
Zelfzorgtheorie van Orem Uitgangspunten: – Verzorgen is beroepsmatig hulp geven aan mensen met een tekort in hun zelfzorg. – Zelfzorg is het vermogen van mensen om in verschillende omstandigheden en in verschillende levensfasen voor zichzelf en/of directe omgeving te zorgen. – Holistische mensvisie – Zorg: alle activiteiten waarmee mensen reageren op hun eigen zorgbehoefte. – Zorgactiviteiten -> doel = bijdragen aan gezond leven. – Doel zelfzorg: iets doen of laten wat belangrijk/waardevol is. – Ook mantelzorg gaat over vervulling eigen behoefte.
Wat is nodig om goed te leven, je te ontwikkelen en gezond te blijven? -> vereiste zelfzorg -> 3 categorieën zelfzorgbehoeften: – Universele zelfzorgbehoefte -> gebaseerd op behoeftetheorie van Maslow 1 2 3 4 5 6 7 8 Universele zelfzorgactiviteiten Orem handhaving van voldoende opname van lucht handhaving van voldoende opname van water handhaving van voldoende opname van voedsel voorzien in de uitscheiding handhaving van evenwicht tussen activiteit en rust handhaving van evenwicht tussen individu-zijn en sociaal contact voorkomen van gevaren voor menselijk functioneren, welzijn en bestaan bevordering menselijk functioneren en sociale ontwikkeling in groepen in overeenstemming met de menselijke mogelijkheden – Ontwikkelingsbepaalde zelfzorgbehoeften – Gezondheidsbepalende zelfzorgbehoeften
files. zorgvuldig. webnode. nl/. . . /Dorothea%20 Timmers%20 Huigens- Orem. docx
Sunrisemodel van Leininger Uitgangspunten: – Zorg richt zich op de verschillen en overeenkomsten mbt overtuigingen, waarden en levenspatronen tussen culturen. – Iedere zorgvrager heeft eigen opvattingen, wat goede zorg is en wat voor hem of haar kwaliteit van leven is. – Cultuur is: geleerde, gedeelde en overgedragen kennis van leefwijzen, opvattingen, waarden en normen van een groep, die richting geven aan een individu of groep, in hun denken, besluitvorming en hun aan vaste regels gebonden gedrag.
– 3 culturele achtergronden: • Van zorgvrager en familie • Van hulpverleners • Van de organisatie – Cultuurzorg is ook geleerd, gedeeld en overgedragen gedrag over goede zorg. – Doel: verlenen van cultureel congruente, betekenisvolle en heilzame zorgverlening.
https: //www. youtube. com/watch? v=p. Cu. K 8 GMY 89 A
Gordon als verpleegkundige theorie Handleiding verpleegkundige diagnostiek Opgenomen in de NANDA (North American Nursing Diagnosis Association) Holistische mensvisie 11 gezondheidspatronen: gegevens verzamelen en diagnose stellen PES
4 -domeinen model = GEEN vpk theorie Zorgleefplan Ontstaan uit kwaliteitsdenken -> kwaliteitsdocument: – Visie op goede zorg – Normen voor goede zorg – Meten (http: //www. igz. nl/Images/Kwaliteitsdocument-VVT-2013_tcm 294 -329148. pdf) De voorkeuren, vragen, behoeften of doelen van de cliënt zijn het uitgangspunt van het ZLP. De cliënt beslist welke ondersteuning hij wil. De afspraken die je maakt met de cliënt leg je in het ZLP vast.
Doelstellingen De student kan uitleggen wanneer sprake is van een verpleegkundige theorie. De student kan het verschil uitleggen tussen verschillende niveaus van theorievorming. De student weet wat modellen zijn en kan voorbeelden benoemen. De student kan de basisprincipes van de volgende theorieën benoemen: – – Zelfzorgtheorie van Orem Sunrisemodel van Leininger Gordon Zorgleefplan irt 4 -domeinen-model
Literatuur: Verberk, F. en Merks, A. , Verpleegkunde volgens het Neuman Systems Model, Koninklijke van Gorcum, 2016 Hesselink, J. , Werken met het verpleegkundig dossier, Noordhof uitgevers, 2015 Ondersteunende literatuur: http: //www. igz. nl/Images/Kwaliteitsdocument-VVT-2013_tcm 294 -329148. pdf https: //www. zorgleefplanwijzer. nl https: //prezi. com/pcu 4 yjlzva 1 b/madeleine-leininger-sunrise-model/ http: //nurseslabs. com/madeleine-leininger-transcultural-nursing-theory/ http: //www. btsg. nl/
- Slides: 21