Classificeren of diagnosticeren Drs Elsa Amsing Psycholoog Arbeid
Classificeren of diagnosticeren? Drs. Elsa Amsing Psycholoog Arbeid & Gezondheid NIP Registerpsycholoog Arbeid & Organisatie
Diagnostiek in de Basis. GGZ
Wanneer kom je waar? � Lichte psychische klachten zonder classificatie: huisarts & POH-GGZ � Lichte tot matige klachten: GBGGZ � Ernstige, complexe en crisogene klachten: SGGZ
Huidige ontwikkeling � Screening in basiszorg, met nadrukkelijke rol voor POH-GGZ ◦ Eis aan ketenpartners ◦ Eis aan huisarts en POH � Kortdurende behandeling van mensen zonder classificatie � Wel classificatie dan GBGGZ of GGGZ
Screeners � Binnen basiszorg wordt screening steeds belangrijker. Hoe aanpakken? Bijvoorbeeld: � Mirro: https: //www. mirro. nl/ik-zoekinformatie/mirro-screener/ � 4 -DKL: depressie, angst en neuroticisme � PHQ: depressie, angst/paniek en somatoforme stoornissen. � HADS: angst en depressie.
Verwijscriteria naar GBGGZ of GGGZ � Ernst � Crisogeniteit � Complexiteit � Chroniciteit /risico � Aanwezigheid van DSM-classificatie
Criteria doorverwijzing � Ernst problematiek ◦Subklinisch: onvoldoende klachten voor diagnose. Impact beperkt ◦Licht: weinig kernsymptomen maar wel voldoende voor diagnose. Beperkte impact ◦Matig: kernsymptomen ziektebeeld aanwezig en aanvullende symptomen. Waarneembare beperkingen in het dagelijks functioneren. ◦Ernstig: de meeste symptomen behorend bij het ziektebeeld zijn aanwezig. Uitval en/of substantiële beperking dagelijks functioneren
Criteria doorverwijzing Risico � Laag: geen (basiszorg), � Duidelijk: dan GBGZZ of � Ernstige aanwijzingen die duiden op gevaar voor ernstige zelfverwaarlozing of verwaarlozing van naasten, decompensatie, suïcide, (huiselijk) geweld, kindermishandeling of automutilatie dan SGGZ.
Criteria doorverwijzing Complexiteit � Enkelvoudig beeld. � Laag: comorbiditeit of problematiek op As 2 (persoonlijkheid), As 3 (somatische factoren) of As 4 (psychosociale en omgevingsproblemen), maar interfereert niet met de behandeling hoofddiagnose. � Hoog: ingewikkelde comorbiditeit of problematiek op As 2, 3 of 4 die om gespecialiseerde behandeling vraagt
Criteria doorverwijzing Beloop klachten �De duur van de symptomen beantwoordt (nog) niet aan de criteria uit de DSM richtlijn voor het betreffende ziektebeeld. �Er is sprake van aanhoudende/persisterende klachten. �Eerdere interventies hebben onvoldoende effect gehad. �De duur van de symptomen beantwoordt aan de criteria uit de DSM richtlijn voor het betreffende ziektebeeld. �Er is sprake van recidive. �Er is sprake van stabiele chronische problematiek, niet crisisgevoelig. �Er is sprake van stabiele chronische problematiek, crisisgevoelig. �Er is sprake van instabiele chronische problematiek.
Wat is de DSM? � De Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders � Internationaal het meest gebruikte classificatie-systeem voor psychiatrische aandoeningen, samen met ICD-10 van WHO. � Een geclusterde beschrijving van alle stoornissen op basis van symptomen
Van DSM IV naar DSM V � In DSM IV teveel: ◦ Comorbiditeit ◦ NOS ◦ Twijfels over betrouwbaarheid en validiteit
Van DSM IV naar DSM V � In DSM V: ◦ Assensysteem maar …. ◦ Dimensionaal zicht op stoornissen (spectrum: van een klein beetje tot heel erg) ◦ Geen GAF meer
Enkele aanpassingen � Cognitieve beperking versus adaptieve problemen (NCS –neuro cognitieve stoornissen) � Disruptieve, impulsbeheersings- en andere gedragsstoornissen � Van een continuüm naar een autismespectrumstoornis. Comorbide classificatie met ASS is nu mogelijk. � Disruptieve stemmingstoornis om overdiagnose te voorkomen (18 -)
Enkele aanpassingen � Trauma en stressgerelateerde stoornissen weg bij angststoornissen � Zwakzinnigheid is vervangen door verstandelijke beperking (verstandelijkeontwikkelingsstoornis) � Bij angststoornis zijn de obsessievecompulsieve stoornissen weggehaald, is een nieuw hoofdstuk geworden. � Trauma- en stressorgerelateerde stoornissen is eveneens een nieuw hoofdstuk
Voorbeeld ADHD � De beschrijving van de beginleeftijd is gewijzigd (van ‘enkele symptomen van hyperactiviteit-impulsiviteit of onoplettendheid die beperkingen veroorzaken waren voor het 7 e jaar aanwezig’) in ‘verscheidene symptomen van onoplettendheid of hyperactiviteitimpulsiviteit waren voor het 12 e jaar aanwezig. ’). � Drempel is verlaagd naar 5 symptomen (was 6).
Voorbeeld leerstoornissen � Combineert IV: ◦ ◦ de volgende classificaties uit DSM leesstoornis rekenstoornis in de schriftelijke uitdrukkingsvaardigheid leerstoornis niet anderszins omschreven. � Leerproblemen in de domeinen lezen, schriftelijke uitdrukkingsvaardigheden en rekenen worden als afzonderlijke specificaties gecodeerd.
Voorbeeld: motorische stoornissen � de coo rdinatieontwikkelings stoornis � de stereotiepe-bewegingsstoornis � de stoornis van Gilles de la Tourette � de persisterende (chronische) motorische- of vocale-ticstoornis � de voorlopige ticstoornis � de andere gespecificeerde ticstoornis � en de ongespecificeerde ticstoornis. � De criteria voor tics zijn voor al deze stoornissen in dit hoofdstuk gestandaardiseerd.
Middelengerelateerde en verslavingsstoornissen � Toegevoegd is gokstoornis � Toegevoegd is eveneens ‘craving’ � Nieuwe classificaties: cannabisonthoudingssyndroom en cafeïneonthoudingssyndroom � In de DSM-5 geen onderscheid meer in de classificaties van afhankelijkheid en misbruik van een middel � nu: criteria voor stoornis in gebruik, criteria voor intoxicatie plus bijbehorend onthoudingssyndroom, stoornissen door middel/medicatie, nos.
Persoonlijkheidsstoornissen � Geen wijzigingen. � Wel zijn ten opzichte van de Nederlandse DSM-IV enkele stoornisnamen gewijzigd: de theatrale, de ontwijkende en de obsessievecompulsieve persoonlijkheidsstoornis zijn respectievelijk veranderd in de histrionische-, de vermijdende- en de dwangmatigepersoonlijkheidsstoornis.
Diagnostiek in de Basis. GGZ
Casus Isabel � Isabel, een jonge vrouw van 34 jaar. � Recidiverende depressie � Kortdurende psychologische behandeling gehad in (voormalige) eerste lijn � Werkt � Heeft een relatie
Casus Karel � Karel, een man van 61 jaar. � Recidiverende depressie met onderliggende persoonlijkheidsproblematiek � Meerdere malen psychologische behandeling gehad in (voormalige) eerste lijn � Geen werk, wel relatie
Casus Sophie � Sophie, een jonge vrouw van 34 jaar. � Recidiverende depressie met onderliggende persoonlijkheidsproblematiek � Uitbehandeld in SGGZ � Geen werk, wel relatie
Bedankt voor jullie aandacht! Elsa Amsing info@v-plus-o. nl
Bronnen � www. apa. org � www. psychiatry. org � http: //medischcontact. artsennet. nl/archief- 6/tijdschriftartikel/131654/vijf-vragen-overdsm 5. htm � http: //www. boompsychologie. nl/documenten /uitgeverij_boom/whitepapers/dsm_whitepap er_belangrijkste_wijzigingen_web_def. pdf
- Slides: 26