CHOROBY XXI WIEKU Stanisaw Czekalski Pozna Choroby XXI
CHOROBY XXI WIEKU Stanisław Czekalski Poznań
Choroby XXI wieku - czy cywilizacyjne? (1) (chociaż XXI wiek ma 14 lat, w internecie 707. 000 pozycji) v alergia (atopowe zapalenie skóry); v autyzm (dysleksja, dysgrafia, dyskalkulia); v endometrioza (tajemnicza choroba kobiet XXI wieku); v migrena; v niestrawność v osteoporoza; v pracoholizm; v tarczyca (? ); v seksoholizm (gł. mężczyźni, ale 20% kobiet); v uzależnienia i dewiacje (alkohol, papierosy, narkotyki, dewiacje seksualne, uzależnienie od internetu); v zaburzenia odżywiania (anoreksja, bulimia, kompulsatywne jedzenie); v zaburzenia psychiczne (depresja); v żylaki kończyn dolnych.
WHO – 10 głównych przyczyn zgonu, 2000 -2012 v choroba niedokrwienna serca; v udar mózgu; v przewlekła obturacyjna choroba płuc v zakażenia dolnych dróg oddechowych; v rak tchawicy, oskrzeli i płuc; v HIV/AIDS; v choroby biegunkowe; v cukrzyca; v wypadki drogowe; v nadciśnieniowa choroba serca
„ 10 najbardziej zabójczych chorób XXI wieku” (1) v 1. choroby układu krążenia - 29% zgonów/rok (= miażdżyca); v 2. choroby zakaźne i pasożytnicze – 23% zgonów/rok (w tym nr 5 -9 ? ); v 3. nowotwory złośliwe – 12, 5% zgonów/rok; v 4. udary i choroby naczyniowe mózgu – ok. 10% zgonów/rok (= miazdzyca); v 5. zakażenia dolnych dróg oddechowych - 7% zgonów/rok;
„ 10 najbardziej zabójczych chorób XXI wieku” (2) v 6. AIDS – ok. 5% zgonów/rok; v 7. biegunki – ok. 5% zgonów/rok; v 8. malaria – ok. 5% zgonów/rok; v 9. gruźlica – ok. 1% zgonów/rok; v 10. cukrzyca – 1% zgonów/rok – wg ONZ „epidemia XXI wieku”.
Cukrzyca vnajczęstsza jest cukrzyca typu 2 (> 80% pacjentów), chorobowość w Polsce wynosi 1, 64, 7%, średnio 3, 5%, związana w większości przypadków z otyłością, zwłaszcza brzuszną, małą aktywnością fizyczną, nadciśnieniem tętniczym, miażdżycą, 70% zgonów z powodu powikłań sercowo-naczyniowych. v. Jest uważana za typową chorobę cywilizacyjną.
Choroby cywilizacyjne (choroby XXI wieku) v związane z ujemnymi skutkami życia w warunkach wysoko rozwiniętej cywilizacji (umożliwiającej małą aktywność fizyczną, nieracjonalne odżywianie, używki, wpływy toksyczne, stres) (Encyklopedia 2007) v a także związane z konsekwencjami wiodących współczesnych idei: humanizmu (nieskrępowanego rozwoju osobowego = „człowiekowchwalstwa”) i liberalizmu (swoboda działania i „wolnomyślicielstwo”), w pogardzie dla wartości wyższych.
Prognozy WHO występowania cukrzycy u ludzi po 20 roku życia Miliony 122% 170% Świat 1995 – 135 mln chorych 2025 – 300 mln chorych Kraje rozwijające się 1995 – 84 mln chorychŚredni 2025 – 228 mln chorychwiek > Kraje rozwinięte 65 r. ż. 1995 – 51 mln chorychŚredni 2025 – 72 mln chorych wiek 4564 r. ż. 43% (King H, et al. : Diabetes Care 1998, 21, 1414 -1431)
Cukrzycowa choroba nerek vujawnia się klinicznie u ok. 35% chorych na cukrzycę, vjest najczęstszą przyczyna włączania chorych do leczenia nerkozastępczego vjest szczególnym problemem nefrologicznym ze względu na konieczność doskonałej kontroli choroby podstawowej i licznych powikłań. v(6 wykładów).
Leczeni dializami z powodu nefropatii cukrzycowej Osób
Profesor Eberhardt Ritz, past prezydent ISN „End-stage renal failure in type 2 diabetes: A medical catasrophe of world wide dimensions” Am. J. Kidney Dis. 1999
Analiza przyczyn kwalifikacji do RRT: Zagrożenia v Cukrzycowa choroba nerek v Nefropatia nadciśnieniowa/miażdżycowa v Nefropatie związane z otyłością/zespołem metabolicznym v Uszkodzenie nerek nasila rozwój chorób sercowonaczyniowych wg. B. Rutkowski i wsp.
Nadciśnienie tętnicze vw Polsce, w populacji ogólnej osób dorosłych występuje w 32%, (35% mężczyzn i 28% kobiet) vw ponad 70% przypadków jest źle kontrolowane, vwspółistnieje z otyłością w 50% przypadków (zespół metaboliczny) vjest uznawane za chorobę XXI wieku (cywilizacyjną).
Nefropatia związana z nadciśnieniem tętniczym (termin amerykański) vnadciśnieniowa, miażdżycowa, niedokrwienna. vw USA jest drugą najczęstszą przyczyna kwalifikacji do dializoterapii, w Polsce – rzadziej; vtrudności z różnicowaniem, czy nerka jest ofiarą, czy przyczyną nadciśnienia tętniczego (subkliniczne uszkodzenie nerek) v (3 wykłady).
Otyłość (i nadwaga) vwystępuje w USA u 25% populacji (>50%) vw Polsce 19% populacji ( >40%) vw większości przypadków jest spowodowana nadmiernym spożywaniem pokarmów, zwłaszcza wysokokalorycznych. vjest nazywana chorobą XXI wieku i cywilizacyjną
Hipoteza głębokiego rozdźwięku pomiędzy współczesnym stylem życia a starą, genetycznie uwarunkowaną naturą biologiczną człowieka S. B. Eaton et al. Am J Med. 1988, 84, 739
Otyłość vwywołuje uszkodzenie nerek o typie FSGS, związane z otyłością vdane epidemiologiczne są skąpe.
AIDS vchoruje > 17 milionów osób, vrozprzestrzenianiu się epidemii sprzyja „cywilizacyjne” rozluźnienie obyczajowe i dewiacje; vgłówne czynniki ryzyka to narkomania, homoseksualizm, prostytucja, biseksualizm; vuważany za chorobę XXI wieku i cywilizacyjną; vnefropatia związana z HIV występuje coraz częściej
Uzależnienia XXI wieku – narkotyki i dopalacze vnefropatia heroinowa dotyczy głównie Afroamerykanów, ale nie wyłącznie, vistnieją także nefropatie polekowe (np. analgetyczna)
Podsumowanie 1 v. Choroby cywilizacyjne mają duży wpływ na występowanie PCh. N, obejmujące 6 -15% populacji w różnych krajach, a w Polsce około 11%, zaś głównymi czynnikami ryzyka schyłkowej niewydolności nerek są cukrzyca typu 2 i nadciśnienie tętnicze. (Rutkowski B. , Przewodnik Lekarza 2007, 2, 80 -88)
Podsumowanie 2 v „Choroba cywilizacyjna, za jaką zaczęto uznawać przewlekłą chorobę nerek, jest znacznie częstsza, niż dotychczas sadzono. ” (Król E. , Rutkowski B. : „Przewlekła choroba nerek – wyzwanie XXI wieku” Forum Nefrologiczne 2008, 1, 1, 1 -6. ) v PCh. N zwielokrotnia ryzyko zdarzeń sercowonaczyniowych i zgonu.
- Slides: 21