CHOROBA ALZHEIMERA Zostaa odkryta w 1906 r przez

CHOROBA ALZHEIMERA Została odkryta w 1906 r przez niemieckiego neurologa Alojza Alzheimera, który zajmował się pacjentką z zaburzeniami orientacji i pamięci

Przyczyny choroby nie zostały jednoznacznie stwierdzone. Istnieje postać choroby (10% przypadków), która jest dziedziczona autosomalnie. Wykryto cztery geny zlokalizowane w chromosomach 21, 14, 1, 19. objawy tej postaci choroby występują przed 60 r. życia. Brak jednoznacznych metod leczenia

Istotą choroby potwierdzoną badaniami mózgu jest odkładanie się substancji białkowej zwanej amytoidem- jego obecność utrudnia pracę komórki, która pozbawiona łączności z innymi komórkami nerwowymi przestaje funkcjonować (obumiera). Amytoid powoduje zwyrodnienie komórek polegające na odkładaniu się w ich wnętrzu włókien które powodują ich rozpad

Przyczyną choroby może być zatrucie glinem pochodzącym z wody lub aluminium używanym w przedmiotach codziennego użytku. Przypuszczenia te są nadal przedmiotem badań § Choroba ma różny przebieg i trwa od 6 do 15 lat. § Choroba nie jest bezpośrednią przyczyną śmierci, ale stanowią ją powikłania np. : zapalenie płuc, zak. dróg moczowych, odleżyny, itp. § Zapadalność na chorobę podwaja się po 65 r. życia.

SYMPTOMY CHOROBY • • Zakłócenia pamięci Upośledzenie zdolności do myślenia Chory zapomina nazwiska , terminy, nazwy miejscowości, Nie pamięta czy polecenie zostało wydane pierwszy czy kolejny raz z rzędu…

• Zanikają zdolności intelektualne • Trudności w komunikacji z otoczeniem • Przestaje rozumieć co mówią inni i sam traci • • zdolność do mówienia Mogą występować symptomy schorzeń psychiatrycznych [urojenia halucynacje] Pacjenci stają się lękliwi niespokojni i depresyjni

GŁÓWNE SFERY ZABURZEŃ W CHOROBIE ALZHEIMERA • Orientacja • Pamięć • Mowa • Motoryka • Zachowanie

Choroba Alzheimera przebiega w trzech etapach Objawy etapu pierwszego: • -zaburzenia pamięci operacyjnej, • -trudności zapamiętywania nowych informacji, • -utrudnione przypominanie.

Objawy etapu drugiego: • -obok ww. występują trudności w pamięci dawnej w przypominaniu faktów z życia • -zaburzenia w innych sferach aktywności poznawczej w procesie spostrzegania i działania w przestrzeni oraz zakresie mowy i myślenia

Objawy etapu trzeciego; -oprócz ww. występuje rozpad umiejętności nabytych i jt. otępienie właściwe nieodwracalne. Zaburzenia aktywności poznawczej pojawiają się w sposób podstępny i zdradliwy zanim dojdzie do diagnozowania upływa zazwyczaj kilka lat. Postęp choroby zależy od indywidualnych czynników adaptacyjnych każdego z nas.

ROZWÓJ CHOROBY ETAP PIERWSZY -Początkowo potrzeba więcej czasu na wykonanie podstawowych czynności zawodowych - efekty pracy mimo wzmożonego wysiłku stają się niezadowalające…

• -zaburzenia pamięci operacyjnej początkowo dotyczą w większym zakresie przyswajania nowych informacji niż korzystania z pamięci dawnej • - trudności w opowiadaniu przeczytanej książki, przy jednoczesnym bezbłędnym gotowaniu, kierowaniu samochodem itp. ). ----

-najwcześniej pacjent zauważa kłopoty z wykonywaniem czynności powtarzanych najczęściej, i ten etap jest najtrudniejszy w diagnozowaniu ze względów osobistych pacjenta. -w zaburzeniach pamięci narasta częstotliwość braku możliwości przypominania czynności wykonywanych przed chwilą….

-patologiczna nietrwałość śladu pamięciowego – pacjent zadaje wciąż te same pytania mimo uzyskania odpowiedzi, pacjent wciąż chowa przedmioty i wciąż ich szuka. W późniejszych stadiach choroby szukanie przechodzi w stadium obsesji. -ten początkowy okres choroby może trwać kilka lat.

ETAP DRUGI -Zaburzenia pamięci wpływają destrukcyjnie na inne procesy poznawcze, - obniżenie poziomu gotowości słowa- trudności językowe…

- trudności postrzegania przestrzeni i działania w przestrzeni (błądzenie w miejscach znanych) -inercyjność myślenia- mieszanie nielogiczne słów i nazw o różnym znaczeniu, -zaburzenia w autopielęgnacji.

ETAP TRZECI Do zaburzeń pamięci operacyjnej dołączają się zaburzenia pamięci odległej -trudności w przypominaniu wiedzy, rozpoznawaniu osób, mylenie tożsamości osób bliskich Brak poczucia czasu…

Rozpad przestrzeni własnej i przestrzeni pozaosobowej pacjenta Utrata wszelkich umiejętności Zaburzenia równowagi Zaburzenia psychiczne (urojenia ).

• Deterioracja poznawcza-rozpad procesu myślenia, mówienia, rozumienia i poczucia przestrzennego • Pacjent nie dostrzega własnych zaburzeń • Zachowania nieadekwatne do sytuacji…

• Utrata zdolności do kontroli pionowej postawy ciała • Brak poczucia rzeczywistości • Brak sygnalizacji zaspokojenia potrzeb fizjologicznych

OPIEKA NAD PACJENTEM • Bezwarunkowa akceptacja pacjenta • Studiowanie wiedzy na temat choroby • Reorganizacja życia rodziny dla potrzeb pacjenta,

• Dostosowanie warunków domowych • Wypracowanie nowych relacji interpersonalnyc • Samokontrola i samoopanowanie opiekuna, • Zapewnienie pacjentowi poczucia potrzeby bezpieczeństwa • Zadawanie pacjentowi pytań pozwalających na krótką odpowiedź…

• DOSTOSOWANIE WARUNKÓW DOMOWYCH • Zabezpieczyć (przykleić), chodniki i dywany, dostosować podłogi do częstego zmywania i dezynfekcji, • Przestawić meble które ograniczają ruch, • Zabezpieczyć klucze, zamki, bibeloty itp. , . .

• Zabezpieczyć dostęp do balkonu i niskich okien, • Zabezpieczyć kontakty telefoniczne, • W mieszkaniu rozwiesić napisy lub symbole ułatwiające poruszanie się choremu, • Oznakować ważne przedmioty codziennego użytku zlew, kuchnia, itp…

• W przedpokoju nie pozostawiać butów na drodze do innych pomieszczeń, • Usunąć dywaniki, • Zabezpieczyć szafki z licznikami, • Nad drzwiami wejściowymi zawiesić dzwonek, . .

• Jeżeli pacjent ma omamy zabezpieczyć lustra, • Schody w domu zabezpieczyć barierką, • Urządzić choremu stały kącik w pokoju (fotel i ulubione robótki, albumy itp. )

W łazience- • zabezpieczyć niebezpieczne płyny, • Zabezpieczyć sprzęt elektryczny tak aby pacjent nie mógł z niego samodzielnie korzystać, • Zamontować dodatkowe uchwyty przy wannie i sedesie…

• Zastosować maty antypoślizgowe w wannie i przed nią, • Zamontować baterie wodne łatwe w obsłudze, • Dostosować wysokość zlewu do potrzeb pacjenta, • Zastosować nakładkę na sedes w celu łatwiejszej samoobsługi przez pacjenta.

W kuchni • Zamontować zawór do zamykania gazu, • Zabezpieczyć zapałki, zapalniczkę itp, • Zabezpieczyć narzędzia ostre. .

• Zabezpieczyć płyn do mycia naczyń, • Przy nadmiernym apetycie pacjenta kontrolować dostęp oraz zawartość lodówki, • Ułatwić poruszanie się w obrębie kuchni

• ZASPAKAJANIE POTRZEBY ODŻYWIANIA • Zaopatrzyć pacjenta w śliniak lub fartuszek na czas spożywania posiłku, • Przy trudnościach w posługiwaniu się sztućcami podawać tylko łyżkę…

• Unikać podawania jedzenia na kilku talerzach jednocześnie, • Stosować kubek do picia z dużym uchem, • Pokarmy stałe porcjować na małe kęsy, • Kontrolować temperaturę pokarmów, • Dostosować wysokość stołu do możliwości pacjenta.

Dieta • Choroba Alzhaimera nie wymaga diety, ograniczenia wynikają z innych objawów współistniejących, • Kontrolować zawartość błonnika w diecie, • Posiłki podawać często i małych ilościach…

• Podawać dużo owoców i warzyw (dostarczać witaminy łatwo przyswajalne), • Podawać płyny ok. 2 l/dobę, • Posiłki miksować w zależności od stanu pacjenta, • W końcowym etapie choroby kiedy pacjent traci zdolność połykania – karmić przez sondę.

HIGIENA PACJENTA • Kontrola samopielęgnacji, • Podtrzymywanie nawyków i przyzwyczajeń pacjenta, • Higiena jamy ustnej i protez zębowych (pacjent zakłada w obecności opiekuna), w końcowym etapie choroby rezygnacja ze stosowania protez. .

• Toaleta intymna pod kontrolą lub z pomocą opiekuna (miskę można postawić na sedesie lub stosować bidet), toaleta po każdym zanieczyszczeniu, • Mycie pod prysznicem, póżniej w wannie (stosować mniejszą ilość wody, która powinna być ciepła), • Higiena stóp i paznokci.

Zabezpieczenie potrzeby wydalania • Obserwacja zachowań pacjenta (próba zdejmowania spodni bez sygnalizacji słownej), • Zakładać ubrania które łatwo się zdejmują, • Oznakować drogę do WC, w nocy zostawiać zapalone światło…

• Zaprowadzić pacjenta do toalety tuż przed snem, • Zaopatrzyć się w nocnik lub basen, • Zabezpieczyć łóżko przed przemoczeniem, • Zaopatrzyć się w pampersy i specjalne wkładki.

ORGANIZACJA CZASU WOLNEGO • Kontynuacja życiowych upodobań, • Wytrwałe angażowanie do prac domowych, • Kontynuacja życia towarzyskiego, • Kontynuacja praktyk religijnych. .

• Spacery na świeżym powietrzu (wykorzystać inwencję pacjenta w zakresie ubioru, miejsca itp. ) • Aktywizacja umysłowa (wytrwałe kontynuowanie gier, rozwiązywania krzyżówek itp. ) • Muzykoterapia, • Ludoterapia.

• PROBLEMY W PIELĘGNACJI PACJENTA WYNIKAJĄCY Z CHOROBY • Baczna obserwacja zachowań pacjenta, • Zabezpieczenie potrzeby poczucia bezpieczeństwa, • W sytuacji występowania objawów psychicznych (manie prześladowcze) , kontrola posiadanych przez pacjenta leków, pieniędzy, ważnych dokumentów itp. , . .

• Zaopatrzenie pacjenta w identyfikator ułatwiający ustalenie tożsamości i adresu, • Zabezpieczenie w domu informacji z ważnymi telefonami alarmowymi , • Zabezpieczenie środków opatrunkowych i leków,

• OPIEKA NAD PACJENTEM LEŻĄCYM • Zapewnienie odpowiedniego łóżka z regulowanym • poziomem wysokości i barierkami (obecnie można wypożyczyć) Zapewnienie odpowiedniej ilości bielizny i środków do pielęgnacji (nie stosować krochmalu)…

• Profilaktyka przeciw odleżynowa (zmiana pozycji, • • udogodnienia, higiena), Stosowanie materacy przepływowych lub wodnych, Stosowanie gimnastyki czynnej i biernej, Dostosowanie diety, Kontynuacja leczenia farmakologicznego.

ZAPOBIEGANIE ZAPARCIOM • Dieta z dużą zawartością błonnika (można stosować otręby), • Podaż witamin, • Podawanie typowych środków naturalnych (woda przegotowana na czczo, wywar z suszonych śliwek , jogurt, owoce lub soki itp. ), • Stosowanie masażu brzucha, • Podawanie środków farmakologicznych.

• LECZENIE CHOROBY ALZHEIMERA • Aktualnie w dalszym ciągu brak skutecznych metod leczenia, • Istotą choroby jest niedobór acetyloholiny, celem • działań jest zatrzymanie procesu jej rozkładu w tym celu można podawać następujące leki: ARICEPT, COGITON, DONEPEX Inną przyczyną choroby jest nadmiar glutaminianu którego rozpad blokuje beta-amyloid. W Polsce od niedawna podaje się leki o nazwie AXURA, EBIXA

• PLSKIE STOWARZYSZENIE POMOCY OSOBOM Z CHOROBĄ ALZHEIMERA 100 -682 WARSZAWA UL. HOŻA 54 Tel. zaufania (022) 622 -11 -22. Czynny w każdy wtorek i czwartek w godz. 15 -17 • Istnieje od 1992 r. • Oddziały terenowe istnieją na terenie całego kraju • Działalność samopomocowa • grupy wsparcia, • Pomoc profesjonalistów, • Staże szkoleniowe dla pracowników służby zdrowia