CHNG 3 CAU TRUC CUA TR TUE I

CHÖÔNG 3: CAÁU TRUÙC CUÛA TRÍ TUEÄ

I. KHAÙI NIEÄM TRÍ TUEÄ 1. Thuaät ngöõ cuûa lónh vöïc trí tueä Câu chuyện về Edison: ” Edidon cần tính dung tích một bóng đèn hình quả lê, ông giao nhiệm vụ đó cho trợ lý Chapton (tốt nghiệp đại học y khoa Toán). Hơn một tiếng đồng hồ, Chapton loay hoay mãi với các công thức dày đặc mà vẫn chưa tính ra. Edidon đi qua, nói: “Có gì phức tạp lắm đâu!”. Ông mang chiếc bóng đèn ra vòi, hứng đầy nước và nói với Chapton: “Anh đổ nước vào ống đó, xem dung tích là bao nhiêu. Đó là dung tích của bóng đèn”. “khả năng vượt trội” về trí tuệ, “sự nhanh nhẹn, linh hoạt” bộc lộ ở trí tuệ của Edison.

I. KHAÙI NIEÄM TRÍ TUEÄ 1. Thuaät ngöõ cuûa lónh vöïc trí tueä Ø Lónh vöïc trí tueä coù nhieàu teân goïi: trí tueä, trí khoân, trí löïc, trí thoâng minh, trí oùc, trí laøm, trí nghó. Tuy nhieân moãi thuaät ngöõ coù saéc thaùi rieâng vaø ñöôïc duøng trong caùc vaên caûnh nhaát ñònh. Ø Trong tieáng La tinh, trí tueä coù nghóa laø hieåu bieát, thoâng tueä. Coøn theo Töø ñieån Tieáng Vieät, trí tueä laø khaû naêng nhaän thöùc lyù tính ñaït ñeán moät trình ñoä nhaát ñònh (trí tueä minh maãn).

I. KHAÙI NIEÄM TRÍ TUEÄ 1. Thuaät ngöõ cuûa lónh vöïc trí tueä Ø Theo caùc nhaø taâm lyù hoïc Phaïm Hoaøng Gia (1979), Nguyeãn Keá Haøo (1985)… coi trí thoâng minh laø moät phaåm chaát cao cuûa trí tueä, maø coát loõi laø tính chuû ñoäng, linh hoaït vaø saùng taïo cuûa tö duy ñeå giaûi quyeát toái öu vaán ñeà naøo ñoù trong nhöõng tình huoáng môùi, phöùc taïp. Ø Trong giôùi haïn lónh vöïc trí tueä ñang baøn, thuaät ngöõ trí tueä töông öùng vôùi thuaät ngöõ Intelligence trong tieáng Anh vaø tieáng Phaùp.

2. Khaùi nieäm về trí tueä a. 1. Caùc quan nieäm veà trí tueä (Intelligence). -Quan nieäm thöù nhaát: Coi trí tueä laø n khaû naêng hoaït ñoäng lao ñoäng vaø hoïc taäp cuûa caù nhaân. Ñaïi dieän: nhaø TLH Nga B. G. Ananhiev, nhaø TLH Phaùp A. Binet (1857 -1911)

a. Caùc quan nieäm veà trí tueä (Intelligence). - Quan nieäm thöù hai: Ñoàng nhaát trí tueä vôùi naêng löïc tö duy tröøu töôïng cuûa caù nhaân. n Treân thöïc teá quan nieäm naøy khaù phoå bieán trong caùc nghieân cöùu cuûa caùc nhaø TLH L. Terman (1937), G. X. Coátxchuc (1971), V. A. Cruchetxki (1976), R. Sternberg (1986), D. N. Perkins (1987).

Trắc nghiệm trí tuệ của Terman 1. Một bà mẹ sai con trai đi ra sông lấy đúng 7 lít nước mang về nhà. Bà ta đưa cho con hai cái bình với dung tích 3 lít và 5 lít. Hãy cho biết bằng cách nào cậu bé có thể mang đúng 7 lít nước về nhà với hai cái bình đó (không được ước lượng bằng mắt). Bước đầu bạn phải đổ nước vào bình 5 lít. Nhớ rằng bạn chỉ có hai cái bình 5 lít và 3 lít, trong khi bạn lại cần lấy chính xác 7 lít. 2. Một thổ dân da đỏ lần đầu tiên vào thành phố, anh ta nhìn thấy một người da trắng đang cưỡi trên cái gì đó đi trên phố. Khi người này đi ngang qua, người da đỏ thốt lên: “Trời đất, người da trắng lười thật, đến đi mà cũng ngồi”. Hỏi người da trắng đã sử dụng phương tiện gì để đi mà người thổ dân lại nói rằng “đi mà ngồi”?

- Quan nieäm thöù ba: trí tueä laø naêng löïc thích öùng tích cöïc cuûa caù nhaân. Ø Ø Ø G. Piagie (1969), baát kì trí tueä naøo cuõng ñeàu laø moät söï thích öùng. Ñ. Wechsler (1939): trí tueä laø khaû naêng toång theå ñeå hoaït ñoäng moät caùch coù suy nghó, tö duy hôïp lí, cheá ngöï ñöôïc moâi tröôøng xung quanh. F. Raynal, A. Rieunier, 1997: Trí tueä laø khaû naêng xöû lyù thoâng tin ñeå giaûi quyeát vaán ñeà vaø nhanh choùng thích nghi vôùi tình huoáng môùi.

- Quan nieäm thöù ba: trí tueä laø naêng löïc thích öùng tích cöïc cuûa caù nhaân. Truyện : Hai đứa trẻ bất hạnh Có hai đứa trẻ thân nhau, một đứa say mê chơi đàn, ước mơ trở thành nhạc sĩ, một đứa thích vẽ, ước mơ trở thành họa sĩ. Nỗi bất hạnh bỗng ập đến. Đứa trẻ mộng tưởng trở thành nhạc sĩ bị điếc tại. Đứa trẻ mong ước trở thành họa sĩ lại bị mù. Hai đứa trẻ đau đớn ôm nhau khóc như mưa, hận cho số phận của mình. Khi đó vừa hay có một cụ già đi qua, nghe thấy lời than vãn, khóc lóc của hai đứa trẻ. Cụ dừng lại, hiền tự khuyên bảo chúng : Một cháu hỏng tai, nhưng mắt lại còn sáng vì sao không chuyển sang học vẽ ? Còn các cháu hỏng mắt, nhưng tai vẫn còn tinh tường vì sao không chuyển sang học đàn ? Quả thật, đứa trẻ bị điếc đã trở thành họa sĩ, và đứa trẻ hỏng mắt cũng đã trở thành một nhà chơi đàn giỏi. Số phận khi làm tắc nghẽn đường này thì thường thuờng vẫn còn dành lại một con đường khác. (Theo báo Phụ nữ Việt Nam số 23/1995)

a. 2. Quan niệm tầng bậc về trí tuệ

a. 2. Quan niệm tầng bậc về trí tuệ Mô hình trí tuệ tầng bậc của H. J. Eysenck (1988): 1. Trí tuệ sinh học (Biological intelligence): mặt sinh học của năng lực trí tuệ. 2. Trí tuệ tâm trắc (Psychometric intelligence) là mặt trí tuệ đo bằng Trắc nghiệm IQ và CQ, bao gồm trí thông minh và trí sáng tạo. 3. Trí tuệ xã hội ( Social intelligence) là khả năng nhận thức về bản thân, xã hội và mối quan hệ của bản thân và xã hội, được đo bằng trắc nghiệm EQ.

THỰC HÀNH Bài trắc nghiệm trí tuệ : “HAÏ CAÙNH XUOÁNG MAËT TRAÊNG” đánh n giá trí tuệ theo quan điểm nào về trí tuệ?

HAÏ CAÙNH XUOÁNG MAËT TRAÊNG Sau khi haï caùnh xuoáng maët traêng, baïn phaûi ñi boä treân maët traêng. Maët traêng chæ toaøn soûi ñaù vaø raát noùng. May maén thay moät soá vaät duïng vaãn coøn nguyeân veïn, nhöng baïn phaûi choïn nhöõng vaät duïng naøo maø baïn seõ caàn. Haõy saép xeáp thöù töï töø 1 (quan troïng nhaát) ñeán 14 (ít quan troïng nhaát):

HAÏ CAÙNH XUOÁNG MAËT TRAÊNG n Moät bao dieâm, thöùc aên toång hôïp, 25 meùt daây thöøng nhoû, caùi duø, 2 khaåu suùng saên, moät hoäp söõa boät, moät baûn ñoà maët traêng, moät giaày oáng coù theå thoåi phoàng töï ñoäng, moät la baøn, 25 lít nöôùc trong 5 caùi can, 1 maùy söôûi aám, 2 bình oâxi, 1 boä coâng cuï caáp cöùu, 1 maùy voâ tuyeán thu – phaùt FM.

Thảo luận lớp Bài trắc nghiệm trí tuệ : “HAÏ CAÙNH XUOÁNG MAËT TRAÊNG” đánh n giá trí tuệ theo quan điểm nào về trí tuệ?

b. Ñaëc ñieåm cuûa trí tueä Ø Ø Yeáu toá taâm lyù coù tính ñoäc laäp töông ñoái vôùi caùc yeáu toá taâm lyù khaùc cuûa caù nhaân. Trí tueä coù chöùc naêng ñaùp öùng moái quan heä taùc ñoäng qua laïi giöõa chuû theå vôùi moâi tröôøng soáng, taïo ra söï thích öùng tích cöïc cuûa caù nhaân. Trí tueä ñöôïc hình thaønh vaø bieåu hieän trong hoaït ñoäng cuûa chuû theå. Söï phaùt trieån cuûa trí tueä chòu aûnh höôûng cuûa yeáu toá sinh hoïc cuûa cô theå vaø chòu söï cheá öôùc cuûa caùc yeáu toá vaên hoùa – xaõ hoäi.

II. MOÄT SOÁ MO HÌNH CAÁU TRUÙC TRÍ TUEÄ HAI THAØNH PHAÀN 1. Moâ hình trí tueä cuûa C. Spearman n Theo C. Spearman moãi caù nhaân coù moät khaû naêng trí tueä toång quaùt (nhaân toá G – General) ñònh höôùng chung cho caùc hoaït ñoäng cuûa hoï vaø caùc khaû naêng rieâng, ñaûm baûo cho söï thaønh coâng cuûa caùc hoaït ñoäng rieâng (nhaân toá S – Special). Oâng ñaõ môû ra höôùng Phöông phaùp phaân tích nhaân toá trong soaïn thaûo caùc traéc nghieäm ño löôøng trí tueä.

2. Moâ hình trí tueä cuûa N. A. Menchinxcaia n Theo N. A. Menchinxcaia vaø E. N. Canbanova – Menle trí tueä goàm 2 thaønh phaàn: tri thöùc veà ñoái töôïng (caùi ñöôïc phaûn aùnh) vaø caùc thuû thuaät trí tueä (phöông thöùc phaûn aùnh).

2. Moâ hình trí tueä cuûa N. A. Menchinxcaia Söï phaùt trieån trí tueä laø söï bieán ñoåi veà chaát trong hoaït ñoäng nhaän thöùc. Söï bieán ñoåi ñoù ñöôïc ñaëc tröng bôûi söï thay ñoåi caáu truùc caùi ñöôïc phaûn aùnh vaø phöông thöùc phaûn aùnh chuùng.

Söï phaùt trieån trí tueä từ Tiểu học đến Cao đẳng- Đại học n Caùi ñöôïc phaûn aùnh (Noäi dung tri thöùc hoïc ñöôïc): - Tiểu học: Tri thức cơ bản Phöông thöùc phaûn aùnh chuùng (Cách học): - Ghi nhớ máy móc (lớp 1 -3), ghi nhớ có ý nghĩa (lớp 4, 5), tư duy trực quan hành động, tư duy trực quan hình ảnh. n

Söï phaùt trieån trí tueä từ Tiểu học đến Cao đẳng- Đại học n Caùi ñöôïc phaûn aùnh (Noäi dung tri thöùc hoïc ñöôïc): n Phöông thöùc phaûn aùnh chuùng (Cách học): - Ghi nhớ có ý nghĩa tư duy trực quan hình ảnh, tư duy lý luận. Tự học. - Trung học phổ thông: - Ghi nhớ có ý nghĩa, tư Tri thức hướng duy lý luận. Tự học nghiệp - Trung học cơ sở: Tri thức cơ sở.

Söï phaùt trieån trí tueä từ Tiểu học đến Cao đẳng- Đại học Caùi ñöôïc phaûn aùnh (Noäi dung tri thöùc hoïc ñöôïc): n n - Cao đẳng- Đại học: Tri thức nghề nghiệp - Hệ thống tri thức ngày càng thêm sâu sắc, phản ánh đúng bản chất, tiếp cận dần chân lý. Phöông thöùc phaûn aùnh chuùng (Cách học): Ghi nhớ có ý nghĩa, tư duy lý luận. Tự học Phương thức phản ánh hợp lý, sáng tạo. Thế hệ trẻ năng động, sáng tạo, thích nghi.

2. Moâ hình trí tueä 2 thành phần Theo R. Cattell (1967) vaø (John Horn – 1982)ä: + Fluid intelligence ( Trí tueä deã thay ñoåi, trí tueä meàm, linh động) : Khaû naêng trí tueä ñeå hoïc taäp nhöõng caùi môùi: trí nhôù, caùch laäp luaän theo phöông phaùp qui naïp (suy lyù qui naïp), tri giaùc nhanh choùng moái quan heä khoâng gian. n

General Fluid Intelligence Tests – Raven’s Standard Progressive Matrices ( RAVENS) Trắc nghiệm khuôn hình tiếp diễn của RAVEN n

General Fluid Intelligence Tests – Raven’s Standard Progressive Matrices ( RAVENS) Ø Ø n n n Traéc nghieäm phi ngoân ngöõ, duøng ñeå ño caùc naêng löïc tö duy treân bình dieän roäng nhaát: Ñoù laø naêng löïc heä thoáng hoùa, naêng löïc tö duy loâgic vaø naêng löïc vaïch ra nhöõng moái lieân heä toàn taïi giöõa caùc söï vaät vaø hieän töôïng. Noäi dung traéc nghieäm : Goàm 60 baøi taäp, chia laøm 5 Sets (loaït) A, B, C, D, E. Set A : Tính lieân tuïc troïn veïn cuûa caáu truùc. Set B: Söï gioáng nhau, töông ñoàng giöõa caùc khuoân hình. Set C : Tính tieáp dieãn loâ gic cuûa söï bieán ñoåi caáu truùc. Set D: Söï thay ñoåi loâ gic vò trí cuûa caùc hình. Set E: Phaân tích caáu truùc caùc boä phaän.

Theo R. Cattell (1967) vaø (John Horn – 1982): Ø Crystallized intelligence ( Trí tueä keát tinh, cöùng): Hình thöùc cuûa trí tueä keát tinh bao goàm: Khaû naêng cuûa söï nhaän xeùt, phaân tích vaán ñeà, giaûi quyeát vaán ñeà xuaát phaùt töø thoâng tin cuûa kinh nghieäm soáng vaø tri thöùc. Keát quaû traéc nghieäm loaïi trí tueä naøy ôû tuoåi 50 cao hôn khi 20 tuoåi (Simonton, 1990). Hình thöùc cuûa trí tueä naøy laø keát quaû cuûa giaùo duïc, söï tieáp xuùc vôùi neàn vaên hoùa ñöôïc taêng leân trong suoát cuoäc soáng.

Xem phim tư liệu: “ Testing and intelligence” Câu hỏi: 1. Gọi tên các loại trắc nghiệm (test) các nhà tâm lý học sử dụng để đo lường trí tuệ. 2. Nêu ý nghĩa sử dụng test theo Binet và Terman. 3. Nêu các yếu tố làm một bài test có giá trị. n

III. CÁC MÔ HÌNH CẤU TRÚC TRÍ TUỆ ĐA NH N TỐ 1. MÔ HÌNH CẤU TRÚC ĐA NH N TỐ CỦA L. L. THURSTONE Nhà tâm lý học người Mỹ, L. L. Thurstone (1887 – 1955) cho rằng trí thông minh gồm 7 nhân tố: n N (number) = khả năng hiểu và vận dụng chữ số n V (verbal comprehension) = sự hiểu ngôn ngữ n W (word fluency) = sự hoạt bát ngôn ngữ n S (space) = khả năng về không gian n M (memory) = trí nhớ. n P (perceptual) = khả năng tri giác. n R (reasoning) = khả năng suy luận.

Đo khả năng suy luận (reasoning) về toán học. Con số nào sẽ đứng kế tiếp trong dãy số sau? 3, 5, 8, 13, 21, …

Đo khả năng suy luận ngôn ngữ Chữ cái trong ô cuối là gì ? E C O B A B G B N D B ?

Khả năng nhận ra mẫu hình (pattern) và khả năng về thị giác n Chọn một hình kế tiếp hợp lý từ trong 6 hình cho bên dưới :

Năng lực tri giác không gian n Hãy chọn miếng ghép bên phải lắp đúng vào hình bên trái :

Khả năng phân loại và tri giác không gian n Hình nào khác với những hình còn lại ?

2. MO HÌNH CAÁU TRUÙC 3 CHIEÀU CUÛA J. P. GUILFORD J. P. Guilford có 2 đóng góp lớn cho lĩnh vực nghiên cứu trí tuệ về cấu trúc nội dung của trí tuệ và trí tuệ sáng tạo (1959). n Về cấu trúc trí tuệ: J. P. Guilford quan niệm bất kỳ hoạt động trí tuệ nào cũng là vận động của các thao tác nhằm phản ánh nội dung sự vật và đem lại một sản phẩm nhất định. Theo ông trí tuệ gồm 120 năng lực, chia làm 3 mặt:

Về cấu trúc trí tuệ theo J. P. Guilford : n n n thao tác (tiến trình): khả năng nhận thức (nhận dạng sự kiện); trí nhớ; tư duy hội tụ (tư duy tái tạo), tư duy phân kỳ (tư duy sáng tạo); khả năng đánh giá. nội dung phản ánh (chất liệu): hình ảnh (tượng hình), tượng trưng (biểu tượng), ngữ nghĩa (khái niệm), hành vi (ứng xử). sản phẩm (kết quả): đơn vị (cá thể), lớp (loại), quan hệ, hệ thống, chuyển hóa, tổ hợp.

Về trí tuệ sáng tạo theo J. P. Guilford : J. P. Guilford cho rằng, trong trí tuệ có hai thành phần: n Thứ nhất: tư duy hội tụ (covergence thinking), là thành phần lôgic của trí tuệ, làm cơ sở cho các phát minh. n Thứ hai: tư duy phân kỳ (divergence thinking), là loại tư duy sáng tạo, làm cơ sở để cá nhân tạo ra cái mới có ích mà trước đó chưa có. Theo J. P. Guilford và các cộng sự, tư duy sáng tạo có 4 đặc trưng: tính linh hoạt (Flexibility), tính mềm dẻo (Fluency), tính độc đáo (original) và tính nhạy cảm vấn đề (Problemsensibility).

IV. MOÄT SOÁ MO HÌNH CAÁU TRUÙC TRÍ TUEÄ THEO HÖÔÙNG PHA N TÍCH ÑÔN VÒ 1. CAÁU TRUÙC TRÍ TUEÄ THEO L. X. VÖGO TXKI - Trí tueä baäc thaáp: + Phaûn aùnh tröïc tieáp, cuï theå, töùc thôøi. + Khoâng coù söï tham gia cuûa ngoân ngöõ, cuûa caùc kyù hieäu. Loaïi haønh vi naøy coù caû ôû ñoäng vaät vaø treû em. - Trí tueä baäc cao: + Söï xuaát hieän vaø tham gia cuûa ngoân ngöõ vaøo haønh vi trí tueä. + Vai troø cuûa caùc coâng cuï taâm lyù (ngoân ngöõ, sô ñoà, thuû thuaät ghi nhôù, kí hieäu ñaïi soá…) trong caùc thao taùc trí tueä.

2. MO HÌNH NHIEÀU DAÏNG TRÍ TUEÄ CUÛA H. GARDNER

a. Caùc daáu hieäu nhaän bieát trí khoân: Söï khu bieät caùc trung khu chöùc naêng cuûa naõo Söï toàn taïi moät soá ít daân cö ngoaïi leä Lòch söû phaùt trieån roõ raøng ñaëc bieät

Caùc thao taùc quan troïng, coát loõi nhaát Caùc baèng chöùng thöïc nghieäm Söï giuùp ñôõ cuûa caùc yeáu toá ño löôøng TLH

b. Caùc daïng trí tueä cuûa con ngöôøi (1983): 1. Trí tueä aâm nhaïc: laø khaû naêng nhaïy caûm vôùi caùc heä thoáng daáu hieäu aâm thanh 2. Trí tueä ngoân ngöõ: laø khaû naêng laøm chuû ñöôïc ngoân ngöõ vaø dieãn ñaït baèng lôøi thay baèng chöõ vieát

3. Trí tueä thò giaùc – khoâng gian (khaû naêng töôûng töôïng khoâng gian): laø khaû naêng tri giaùc laøm thaáy roõ veà khoâng gian cuûa caùc vaät 4. Trí tueä vaän ñoäng (naêng löïc ñieàu khieån cô theå): laø khaû naêng taïo hay taùi taïo moät ñieäu boä phuø hôïp vôùi hoaøn caûnh

5. Trí tueä lieân caù nhaân: laø khaû naêng taïo ra caùc moái quan heä vôùi ngöôøi khaùc vaø thaáu hieåu ngöôøi khaùc 6. Trí tueä logic toaùn: laø loaïi trí tueä coù khaû naêng tính toaùn phöùc taïp vaø lí luaän saâu saéc

7. Trí tueä noäi taâm: laø khaû naêng cô baûn hieåu bieát nhöõng caûm xuùc, tình caûm cuûa baûn thaân; laø naêng phaân bieät caûm xuùc baèng heä thoáng kí hieäu n Trong caùc coâng trình nghieân cöùu veà sau H. Gardner ñaõ taùch ra loaïi trí tueä töï nhieân hoïc và trí tuệ hiện sinh.

n ÖÙng duïng cuûa lí thuyeát veà nhieàu daïng trí tueä cuûa H. Gardner ñöôïc öùng duïng vaøo vieäc toå chöùc caùc taùc ñoäng sö phaïm ñeå giuùp treû phaùt trieån naêng khieáu, löïa choïn ngheà nghieäp phuø hôïp, xaây döïng caùc chöông trình huaán luyeän, caùc troø chôi nhaèm phaùt trieån caùc loaïi trí tueä cho treû em.

V. TRÍ TUỆ CẢM XÚC 1. Khái niệm Trí tuệ cảm xúc (Emotional Intelligence) n Năm 1997, P. Salovey định nghĩa Trí tuệ cảm xúc bao gồm khả năng tiếp nhận đúng, đánh giá và thể hiện cảm xúc, khả năng đánh giá và phân loại những cảm xúc giúp định hướng suy nghĩ, khả năng hiểu và điều khiển, định hướng cảm xúc nhằm gia tăng sự phát triển cảm xúc và trí tuệ. n Mô hình cấu trúc trí tuệ cảm xúc gồm: 1) Khả năng nhận biết, đánh giá và thể hiện cảm xúc bản thân 2) Khả năng nhận biết và đánh giá cảm xúc của người khác. 3) Khả năng điều chỉnh cảm xúc của bản thân và của người khác. 4) Sử dụng cảm xúc để định hướng hành động.

2. Đo lường trí tuệ cảm xúc Daniel Goleman (1995) đề xuất trắc nghiệm EQ bao gồm: Ø Năng lực tự nhận biết bản thân; Ø Năng lực tự điều chỉnh; Ø Năng lực tạo động lực; Ø Những năng lực thông minh xúc cảm xã hội : năng lực thấu cảm với người khác và năng lực giao tiếp xã hội. v

Cấu trúc trí tuệ cảm xúc theo Daniel Goleman (1995) Naêng löïc töï nhaän bieát baûn thaân: Naêng löïc nhaän bieát caûm xuùc 2. Naêng löïc töï ñieàu chænh: Naêng löïc töï kieàm cheá , Naêng löïc trung thöïc, Naêng löïc 1. chòu traùch nhieäm, Naêng Löïc thích nghi, Naêng löïc caùch taân. 3. Naêng löïc taïo ñoäng löïc : Naêng löïc phaán ñaáu, Naêng löïc cam keát, Naêng löïc khôûi xöôùng, Naêng löïc laïc quan. 4. Năng lực thông minh xúc cảm Xã hội: -Naêng löïc thaáu caûm : Naêng löïc thaáu hieåu ngöôøi khaùc, Naêng löïc phaùt trieån ngöôøi khaùc, Naêng löïc höôùng veà phuïc vụ, Naêng löïc hoøa nhaäp vôùi taäp theå ña daïng, Naêng löïc nhaän bieát "chính trò noäi boä“. - Naêng löïc giao tieáp xaõ hoäi : Naêng löïc aûnh höôûng, Naêng löïc truyeàn ñaït thoâng tin, Naêng löïc quaûn lyù söï xung ñoät, Naêng löïc laõnh ñaïo, Naêng löïc taïo söï thay ñoåi , Naêng löïc hôïp taùc vôùi ngöôøi khaùc.

2. Đo lường trí tuệ cảm xúc v Theo P. Salovey và J. Mayer đo lường EQ bằng trắc nghiệm tự thuật và trắc nghiệm khách quan.

Năng lực nhận biết cảm xúc Sự kết hợp các cảm xúc: Ghê tởm và tức giận sẽ hình thành a. Mặc cảm tội lỗi b. Sự nổi khùng c. Sự xấu hổ d. Sự thù hận e. Sự coi thường

Một phụ nữ cảm thấy được an toàn, được chấp nhận, rồi sau đó cảm thấy trầm cảm. Điều gì trong những điều sau đây có nhiều khả năng xảy ra ở khoảng giữa hai trạng thái xúc cảm đó a. Chị nhận được lời khen dự định dành cho ai đó b. Chị phát hiện ra chồng đã lừa dối mình c. Một người bạn bị ốm d. Gói bưu phẩm chị gởi cho bạn bị phát nhầm cho người khác e. Chị thất vọng vì công việc tồi tệ mà chị đã làm ở một dự án

Năng lực tự điều chỉnh Tình huống: Vì mọi thứ đều tốt, Lê cảm thấy tự hào vì điều đó nhưng cô cũng nhận thấy một vài người không thích hoặc ghen tức với cô. Vì vậy cô chỉ nên nói với những người bạn thân. 1 2 3 4 5

Năng lực tạo động lực Hành động 1: Cô vùng dậy và thích thú với những gì xảy ra với cô trong ngày hôm đó Hành động 2: Cô thích tình cảm này nên cô ngẫm nghĩ, thưởng thức tất cả những gì tốt đẹp đang diễn ra với mình 1 2 3 4 5

Năng lực thấu cảm Lan yêu Nam, người cô cảm thấy thuộc về mình. Cô bắt đầu nhìn anh như là mẫu người lí tưởng cho cô và nhiều người khác. Cô cảm thấy… a. Tôn trọng anh b. Thán phục anh c. Ghen tị với anh d. Ngưỡng mộ và coi anh là thần tượng e. Nể sợ anh

Năng lực giao tiếp xã hội Phương án: Nam cảm thấy không sao và nói với bạn rằng anh vui mừng vì bạn có chỗ làm mới. Qua vài tuần Nam hẹn gặp để khẳng định họ vẫn là bạn bè. 1 2 3 4 5

SELF-SCORING EMOTIONAL INTELLIGENCE TESTS ARE YOU EMOTIONALLY LITERATE? (BẠN CÓ PHẢI LÀ NGƯỜI CÓ KHẢ NĂNG THẤU HIỂU CẢM XÚC KHÔNG? ) (15 phút)

Self – Scoring Emotional Intelligence Test a) 3, b) 2, c) 1 2. a) 3, b) 2, c) 1 3. a) 2, b) 1, c) 3 4. a) 1, b) 3, c) 2 5. a) 2, b) 1, c) 3 6. a) 3, b) 1, c) 2 1. 7. a) 3, b) 1, c) 2 8. a) 2, b) 3, c) 1 9. a) 3, b) 2, c) 1 10. a) 3, b) 1, c) 2 11. a) 1, b) 3, c) 2 12. a) 1, b) 2, c) 3

3. CÁC BIỆN PHÁP RÈN LUYỆN TTCX CỦA CÁ NH N. a. Luôn lắng nghe CX của mình. Hãy tự hỏi bản thân: “tôi đang cảm thấy điều gì” thường xuyên hơn và sau đó tự mô tả các CX trong lòng ở mức độ chân thật và cụ thể nhất có thể. Đừng bao giờ xem thường hay bỏ qua CX của mình Lắng nghe CX là điều kiện để thấu hiểu CX, phát hiện và đặt tên cho từng CX của mình.

3. CÁC BIỆN PHÁP RÈN LUYỆN TTCX CỦA CÁ NH N. b. Luôn lắng nghe CX của người khác khi trò chuyện. Hãy dẹp yên những suy nghĩ và những nổi bận tâm đang lẩn quẩn trong đầu bạn. Hãy kiên nhẫn và chỉ nghĩ tới những gì họ nói. Lắng nghe tốt giúp bạn nâng cao khả năng thấu cảm, đồng cảm, đánh giá đúng, thúc đẩy và truyền cảm hứng, khuyến khích và an ủi người khác.

3. CÁC BIỆN PHÁP RÈN LUYỆN TTCX CỦA CÁ NH N. c. Tạo ra thói quen tốt cho các mối quan hệ. Vd: đối với bạn bè: gọi điện thăm hỏi, cùng nhau đi ăn sáng, chơi thể thao, thỉnh thoảng cùng nhau đi dã ngoại… Giúp bạn làm chủ các mối quan hệ người – người, dễ dàng tiếp xúc với người khác hơn.

Gọi tên biện pháp giáo dục trí tuệ cảm xúc? Báo Tuổi trẻ Chủ Nhật, 01/11/2009, 17: 20 (GMT+7) Tạo môi trường học thân thiện n Tôi vừa nhận được thư của một HS cũ đang du học ở Mỹ. Em kể rằng khi du học, em đã thay đổi rất nhiều, được trở về với con người thật của mình. Trước đây, khi học ở trường tôi, tuy là HS giỏi nhưng em sống khép kín, ít giao tiếp với bạn bè, thầy cô vì em luôn phải cố gắng là con ngoan - trò giỏi cho ba mẹ, thầy cô vui lòng. Khi sang Mỹ, em có thể thoải mái nói ra những suy nghĩ điên khùng nhất của mình mà thầy cô vẫn lắng nghe Đặc biệt hơn, không bao giờ giáo viên la mắng HS rằng em nghĩ như vậy là bậy, là sai mà họ phân tích cho HS hiểu “tại sao em nghĩ như vậy nhưng các bạn khác lại không nghĩ như vậy”. Em nói với tôi là em có cảm giác thầy cô ở Mỹ như bạn bè của mình vì có thể nói tất cả mọi chuyện cho họ nghe. . . Ông TRẦN MẬU MINH (Hiệu trưởng Trường THCS Trần Văn Ơn, Q. 1, TP. HCM

Trau dồi trí tuệ cảm xúc như W. Shakespeare Đọc hoặc xem kịch, phim, sau đó trả lời câu hỏi: “ Tôi có thể học được điều gì từ vở kịch, phim này để hiểu rõ hơn về bản thân và những người khác? ”(sẽ rất hiệu quả nếu bạn nghĩ đến những người cụ thể) 2. Mỗi ngày thưởng thức một bài thơ : Cảm nhận giai điệu của mỗi bài thơ trữ tình. Sau đó trả lời câu hỏi: Bài thơ gợi nên cho bạn cảm xúc gì? Nó phản ánh thế giới nội tâm của bạn như thế nào? 3. Học thuộc lòng một đoạn độc thoại hay một bài thơ trữ tình mà bạn yêu thích sẽ nâng cao trí tuệ cảm xúc một cách đáng kể 1.

Hãy đọc bài thơ sau 3 lần và ghi lại cảm xúc của bạn BÀI XÔNÊ SỐ 27 CỦA W. Shakespeare Đi suốt ngày, đêm muốn lên giường ngủ Cho đôi chân mệt mỏi được nằm im Nhưng nằm xuống lại lên đường như cũ Ý nghĩ đưa anh tới cái anh tìm Đã bao lần anh ước mơ hy vọng Đến cùng em như một kẻ hành hương Mi trĩu nặng mà mắt anh mở rộng Nhìn đăm vào bóng tối quanh giường Óc tưởng tượng và trái tim sôi nổi Giúp anh nhìn mong thấy rõ hình em Như viên ngọc, em đi vào bóng tối Làm chói loà rực rỡ hết trong đêm Anh vất vả vì tình em thế đấy Ngày và đêm luôn trên đường như vậy.

Tưởng tượng như Albert Einstein Trong cuốn sổ tay hoặc một tờ giấy, trong 2 phút hãy liệt kê những tác dụng của 1 đồ vật xung quanh bạn càng nhiều càng tốt. n

Tưởng tượng như Albert Einstein n Ø Ø - CÁCH ĐÁNH GIÁ: Bạn đã liệt kê được bao nhiêu tác dụng? Lấy số đó chia cho 2 để biết mỗi phút bạn liệt kê được bao nhiêu tác dụng. Kết quả: Trung bình: 4 tác dụng Xuất sắc: 8 tác dụng Khả năng sáng tạo như A. Einstein: 12 tác dụng