Chng 2 O LNG SAN LNG QUOC GIA

Chöông 2 ÑO LÖÔØNG SAÛN LÖÔÏNG QUOÁC GIA 1

LYÙ DO NGHIE N CÖÙU • Veà phía chính phuû - SLQG laø thöôùc ño thaønh töïu kinh teá cuûa caùc quoác gia Veà phía doanh nghieäp - SLQG aûnh höôûng ñeán söùc mua cuûa toaøn xaõ hoäi - Laø taøi lieäu tham khaûo cho - SLQG laø cô sôû hoaïch quaù trình hoaïch ñònh chieán ñònh caùc chính saùch kinh teá löôïc kinh doanh vó moâ 2

• Veà phía ngöôøi daân: GDP lieân quan ñeán thu nhaäp. GDP lieân quan ñeán cô hoäi vieäc laøm. 3

NOÄI DUNG CHÖÔNG II • I. CHÆ TIE U GDP vaø GNP • II. TÍNH TOAÙN GDP • III. TÍNH CAÙC CHÆ TIE U KHAÙC 4

I. CHÆ TIE U GDP vaø GNP. 1. Khaùi nieäm. GDP (Giaù trò toång saûn löôïng quoác noäi: Gross domestic product) Giaù trò löôïng haøng hoùa vaø dòch vuï cuoái cuøng ñöôïc taïo ra treân laõnh thoå moät nöôùc ñöôïc tính trong moät naêm. GNP (Giaù trò toång saûn löôïng quoác daân: Gross national product) Giaù trò löôïng haøng hoùa vaø dòch vuï cuoái cuøng do coâng daân moät nöôùc taïo ra ñöôïc tính trong moät naêm. 5

HAØNG HOÙA vaø DÒCH VUÏ (xeùt theo muïc ñích söû duïng) Haøng hoùa vaø dòch vuï trung gian • - Duøng laøm ñaàu vaøo • cho vieäc saûn xuaát ra • haøng hoùa khaùc. • vaø - Ñöôïc söû duïng heát 1 laàn trong quaù trình saûn xuaát ñoù. giaù trò HHTG chuyeån heát vaøo giaù trò thaønh phaåm • Haøng hoùa vaø dòch vuï cuoái cuøng: -Haøng hoùa baùn cho ngöôøi söû duïng cuoái cuøng: Haøng tieâu duøng, haøng xuaát khaåu. hoaëc - Duøng laøm ñaàu vaøo cho saûn xuaát nhöng ñöôïc söû duïng nhieàu laàn: Maùy moùc thieát bò, TSCÑ khaùc. 6

Ví duï: Trong laõnh thổ coù 3 doanh nghieäp (baûng), tính GDP cuûa quoác gia. STT DOANH NGHIEÄP GIAÙ TRÒ SAÛN XUAÁT 1 Deät sôïi 1 2 Deät vaûi 2 3 May maëc 3 Toång giaù trò 6 GIAÙ TRÒ HAØNG HOÙA & DÒCH VUÏ CUOÁI CUØNG 3 7

2. Moái lieân heä giöõa GDP vaø GNP A C B VN (1) => A= GDP - B ≠ GDP = A + B (1) GNP = A + C (2) A laø giaù trò saûn löôïng (thu nhaäp) do coâng daân moät nöôùc taïo ra treân laõnh thoå B laø giaù trò saûn löôïng (thu nhaäp) do coâng daân nöôùc khaùc taïo ra treân laõnh thoå (TN töø YTSXNK) C laø giaù trò saûn löôïng (thu nhaäp) do coâng daân trong nöôùc taïo ra treân laõnh thoå nöôùc khaùc (TN töø YTSXXK) => GNP = GDP + C - B 8

GNP = GDP + NIA (Net Income From Abroad: Thu nhaäp roøng töø nöôùc ngoaøi) Caùc nöôùc phaùt trieån : NIA > 0 GNP > GDP Caùc nöôùc ñang phaùt trieån: NIA < 0 GNP < GDP 9

II. TÍNH GDP 1. Caùc loaïi giaù tính GDP • a. Giaù hieän haønh • b. Giaù coá ñònh • c. Giaù thò tröôøng • d. Giaù yeáu toá saûn xuaát 10

a. GIAÙ HIEÄN HAØNH (p 1) - Laø loaïi giaù hieän ñang löu haønh ôû moãi thôøi ñieåm. - Tính GDP theo giaù hieän haønh ta ñöôïc chæ tieâu GDP danh nghóa (Nominal GDP: GDPn). - Tính GDPn mang tính chaát toång keát cho naêm hieän haønh - Söï gia taêng cuûa GDP danh nghóa qua caùc naêm coù theå do laïm phaùt gaây neân. =>Khoâng duøng GDPn ñeå ñaùnh giaù taêng tröôûng KT 11

b. GIAÙ COÁ ÑÒNH (p 0) • - Laø giaù naêm goác (naêm coù neàn kinh teá töông ñoái oån ñònh nhaát ñöôïc Thoáng keâ choïn laøm goác cho caùc naêm khaùc). -Tính GDP theo giaù coá ñònh ta ñöôïc chæ tieâu GDP thöïc teá (Real GDP: GDPr). -Ñaây laø chæ tieâu duøng ñeå ño löôøng taêng tröôûng KT vì ñaõ loaïi laïm phaùt qua caùc naêm. 94 po q 95 q 96 q 97 q 98 q 99 q 2000 q 2001 …. . ↑GDPr = ∑poq 1 ↑ 12

D% (Deflator GDP): Heä soá giaûm phaùt GDP : Chæ soá giaù (Heä soá phaûn aûnh möùc tröôït giaù ôû kyø hieän haønh so kyø goác) 13

c. Giaù thò tröôøng (mp - market price) • - Laø giaù baùn haøng hoùa, dòch vuï treân thò tröôøng coù chöùa thueá giaùn thu - Tính theo giaù naøy ta coù chæ tieâu GDP theo giaù thò tröôøng (GDPmp) - Tính theo mp deã taäp hôïp vì caên cöù vaøo giaù baùn thöïc treân thò tröôøng nhöng khi thueá thay ñoåi coù theå laøm aûnh höôûng ñeán GDP 14

d. Giaù theo yeáu toá saûn xuaát (factors costs : fc) +Laø giaù tính theo chi phí cuûa caùc yeáu toá saûn xuaát ñaõ söû duïng ñeå taïo ra saûn phaåm, dòch vuï. +Laø giaù khoâng tính thueá GDP fc = GDP mp - Ti 15

Coù thueá : GDPn (mp) GDPn (p 1) Khoâng thueá : GDPn (fc) (mp) 16

2. Tính GDP danh nghóa theo gtt (mp) a. Sô ñoà chuyeån kinh teá. C S M C+I+G G Hoä gia ñình Td Chính Phuû Nöôùc ngoaøi I Ti X Doanh nghieâp Tr W, R, i, Pr 17

b. Caùc phöông phaùp tính GDP b 1. Phöông phaùp saûn xuaát GDP = V. Ai V. A = Giaù trò saûn xuaát – Chi phí trung gian Löu yù: Trong GDP coù chöùa giaù trò haøng toàn kho, vaø thueá giaùn thu. khaáu hao 18

b 2. Phöông phaùp chi tieâu GDP = C + I + G + X – M Chi tieâu thöïc I = Giaù trò TLLÑ môùi + Giaù trò haøng toàn kho AD = C + I + G + X – M Chi tieâu döï kieán 19

b 3. Phöông phaùp thu nhaäp • GDP = w + i + R + Pr + Ti + De W: coù chöùa thueá thu nhaäp caù nhaân. Pr* Pr. N (Pr sau thueá) 20

GDP=Toång giaù trò saûn xuaát=Toång giaù trò gia taêng =Toång chi tieâu= Toång thu nhaäp=3 tyû Doanh nghieäp Giaù trò saûn xuaát Giaù trò HH, DV cuoái cuøng Giaù trò gia taêng Chi tieâu Thu nhaäp Deät sôïi 1 1 1 Deät vaûi 2 1 1 May maëc 3 Toång giaù trò 6 3 3 1 3 3 3 21

GDP=Toång giaù trò saûn xuaát=Toång giaù trò gia taêng =Toång chi tieâu= Toång thu nhaäp=4 tyû Doanh nghieäp Giaù trò saûn xuaát Giaù trò HH, DV cuoái cuøng 1 Giaù trò gia taêng 1 Chi tieâu 1 Thu nhaäp Cô khí 1 1 Deät sôïi 1 1 1 Deät vaûi 2 1 1 May maëc 3 3 1 Toång giaù trò 7 4 4 22

3. Haïn cheá • - Tính GDP theo 3 coâng thöùc treân trong thöïc teá khoâng cho 1 ñaùp soá vì soá lieäu thoáng keâ khoù chính xaùc • - GDP khoâng phaûn aûnh heát giaù trò caùc hoaït ñoäng trong neàn kinh teá. goàm : + Hoaït ñoäng kinh teá ngaàm: @Hoaït ñoäng phi phaùp @ Hoaït ñoäng hôïp phaùp khoâng khai baùo. + Hoaït ñoäng kinh teá phi thöông maïi (25) • - GDP khoâng phaûi laø moät chæ tieâu hoaøn haûo ñeå ño löôøng phuùc lôïi kinh teá. N. E. W = GNP + Lôïi chöa tính - Haïi chöa tröø (Net economic welfare) 23

III. CAÙC CHÆ TIE U LIE N QUAN • GDPfc = GDPmp –Ti NDPmp= GDPmp –De NDPfc = GDPfc – De • GNP = GDP +NIA • • • GNPfc = GNPmp – Ti NNPmp = GNPmp – De NNPfc = GNPfc – De NI = GNPmp – Ti – De PI = NI -(Pr*+ASXH) + Tr Yd = PI – Td 24

III. CAÙC CHÆ TIE U LIE N QUAN GO NIA GDPmp CPTG GNPmp NNPmp Tr NNPfc = NI PI Yd De Ti Pr*, Quyõ AS Td 25

Caùc chæ tieâu thoâng duïng • 1. Chæ tieâu tuyeät ñoái: GDP, GNP, NDP… • (VND USD) • 2. Chæ tieâu phaûn aûnh toác ñoä taêng tröôûng (GDPr) • 3. Chæ tieâu bình quaân: GDP/Daân soá (USD/ngöôøi) 26

Ví dụ 1 Thu nhaäp töø löông cuûa caùc thaønh phaàn kinh teá ngoaøi quoác doanh 5; Löông CNVC 4, 2; Trôï caáp 0, 4; Thueá thu nhaäp caù nhaân 0, 12; Thueá giaùn thu 7; Khaáu hao 3, 8; Laõi suaát 2, 7; Tieàn thueâ maët baèng 7, 5; Thueá thu nhaäp doanh nghieäp 0, 5; Lôïi nhuaän roøng 7, 2 (ñvt: ngaøn tyû). a/ Xaùc ñònh GDP b/ Xaùc ñònh saûn löôïng thöïc teá bình quaân, bieát D% 1, 32 (132%); daân soá 120 trieäu ngöôøi 27

GDP = w + i + R + Pr + Ti + De = 9, 2 + 2, 7 +7, 5 +7, 7 +7 +3, 8 = 37, 9 ngaøn tyû 28

Ví dụ 2 Giả sử trong nền kinh tế có 3 đơn vị sản xuất là A (lúa mì), B (bột mì ) và C ( bánh mì). Giá trị xuất lượng của A là 100, trong đó A bán cho B làm nguyên liệu là 80 và lưu kho là 20. Giá trị xuất lượng của B là 120, trong đó B bán cho C làm nguyên liệu là 100 và lưu kho là 20. C sản xuất ra bánh mỳ và bán cho người tiêu dùng cuối cùng là 200. GDP trong nền kinh tế sẽ là bao nhiêu? 29

Ví dụ 3 • Doanh nghieäp saûn xuaát 400 voû xe, baùn coâng ty saûn xuaát oâ toâ giaù 1, 2 trieäu ñoàng/chieác vaøo thaùng 12/2007. Ñeán thaùng 2/2008 coâng ty saûn xuaát oâ toâ laép vaøo 100 xe môùi saûn xuaát, baùn moãi xe 82 trieäu. Nhöõng giao dòch naøy ñoùng goùp gì vaøo GDP? Giaû ñònh chæ coù moät loaïi chi phí laø voû xe 30

Ví dụ 4 GNP thöïc teá Chæ soá giaûm phaùt Thueá giaùn thu 2005 4. 000 1 800 2006 4. 120 1, 26 920 a/ GNP danh nghóa 2005, 2006? b/ Toác ñoä taêng GNP danh nghóa? c/ Toác ñoä taêng GNP thöïc teá? d/ Ñeå ñaùnh giaù toác ñoä taêng tröôûng kinh teá, neân duøng chæ tieâu naøo? Taïi sao? 31

Ví dụ 6 Caùc soá lieäu tính GDP 2005 nhö sau: Tieàn löông 80, tieàn laõi 5, lôïi nhuaän 6, thueá giaùn thu 15, khaáu hao 10, tieàn thueâ maët baèng 4, tieâu duøng 70, ñaàu tö 5, chi tieâu tröïc tieáp chính phuû 25. a/ GDP danh nghóa theo giaù thò tröôøng naêm 2005 ? b/ Xuaát khaåu roøng naêm 2005 ? 32

Ví dụ 7 Xét 5 hãng trong một nền kinh tế đóng: hãng sx thép, hãng sx cao su, hãng chế tạo máy công cụ, hãng sx lốp, và hãng sx xe đạp. Hãng sx xe đạp bán xe đạp cho người tiêu dùng cuối cùng với giá 3 triệu đồng. Trong quá trình sx xe đạp, hãng này phải mua săm lốp với giá 400 ngàn đồng, thép với giá 1 triệu đồng, và máy công cụ với giá 700 ngàn đồng. Hãng sx săm lốp mua cao su với giá 250 ngàn đồng từ hãng cao su và hãng chế tạo máy công cụ mua thép từ nhà sx thép với giá 400 ngàn đồng. a/ Sự đóng góp của ngành xe đạp vào GDP là bao nhiêu? b/ Hãy tính tổng chi tiêu cuối cùng 33

Hàng hóa 1 Người bán 2 người mua 3 thép hảng sx thép hãng sx máy công cụ thép hảng sx thép giá trị giao dịch 4 giá trị gia tăng 5 400 hãng sx xe đạp 1000 cao su hảng sx cao su hãng sx săm lốp 250 máy hãng sx máy công cụ hãng sx xe đạp 700 300 hãng sx săm lốp hãng sx xe đạp 400 150 3000 1600 Xe đạp hãng sx xe đạp những người tiêu dùng cuối cùng tổng chi tiêu cuối cùng 3700 34 3700