Chic thuyn ngoi xa Nguyn Minh Chu I

Chiếc thuyền ngoài xa Nguyễn Minh Châu

I. Giới thiệu chung 1. Tác giả a/ Cuộc đời Nguyễn Minh Châu (1930 - 1989) Là nhà văn quân đội, trưởng thành trong hai cuộc kháng chiến Là một con người tâm huyết, luôn trăn trở về số phận nhân dân và trách nhiệm của người cầm bút Trở thành một trong những người mở đường xuất sắc cho công cuộc đổi mới văn học nước nhà từ sau năm 1975

b/ Sự nghiệp * Tác phẩm chính Một số ấn bản tác phẩm của Nguyễn Minh Châu

* Đặc điểm Tác phẩm Nguyễn Minh Châu Trước 1975 Sau 1975 Là ngòi bút sử thi có khuynh hướng lãng mạn Chuyển sang cảm hứng thế sự với những vấn đề đạo đức và triết lý nhân sinh Mang đậm giá trị nhân đạo: quan tâm trước hết đến con người, mang nỗi quan hoài về số phận con người, đi tìm “Hạt ngọc ẩn giấu trong bề sâu tâm hồn con người”

2. Truyện ngắn “Chiếc thuyền ngoài xa” Chiếc thuyền ngoài xa - Viết năm 1983 - In trong tập “Bến quê”(1985), sau in lại trong tập truyện cùng tên xuất bản 1987 - Bối cảnh đất nước có nhiều biến đổi. - Nền văn học đang vận động, đổi mới - In đậm phong cách tự sự triết lý của Nguyễn Minh Châu. Tác phẩm tiêu biểu, xuất sắc của Nguyễn Minh Châu và của văn học Việt Nam thời kỳ đổi mới

II. Đọc – hiểu 1. Tình huống truyện độc đáo 1 Khung cảnh Phóng viên bình minh Phùng tới trên biển vùng biển đẹp tuyệt chụp cảnh mĩ – “Cảnh buổi sáng đắt sương mù trời cho” 2 3 4 Hiện thực cuộc sống nghiệt ngã với cảnh bạo hành ở gia đình hàng chài Câu chuyện của người đàn bà hàng chài ở tòa án huyện Bức ảnh của Phùng được chọn vào bộ lịch năm ấy Tình huống mang ý nghĩa khám phá, phát hiện về đời sống

* Phát hiện 1: Bức tranh tuyệt mỹ của cảnh biển mờ sương lúc bình minh Khi chiếc thuyền ở ngoài xa Buổi sớm mờ sương trên biển - Một cảnh “đắt” trời cho - Một bức tranh mực tàu của một danh họa thời cổ Phùng - Bối rối - Trong trái tim như có gì bóp thắt vào - Cảm thấy vừa khám phá chân lý của sự toàn thiện Khám phá chiều sâu về những vẻ đẹp dung dị, quen thuộc mà tinh tế, tuyệt mĩ của thiên nhiên, cuộc sống dung dị

* Phát hiện 2: Khi chiếc thuyền cập bến Hiện thực nghiệt ngã đằng sau vẻ đẹp như mơ của bình minh biển - Người đàn bà xấu xí, thô kệch, lam lũ, mệt mỏi… - Người đàn ông to lớn, vẻ độc dữ… - Cảnh bạo hành gia đình tàn nhẫn: chồng đánh vợ dã man; người vợ cam chịu nhẫn nhục; con đánh bố… Phùng: - Kinh ngạc, đứng há hốc mồm ra nhìn - Vứt máy ảnh xuống đất, chạy nhào tới Hiện thực cuộc sống với bao mảng tối, bao cảnh đời ngang trái, bao nghịch lý, bao đối cực cùng tồn tại khiến người ta phải xót xa không nên chỉ nhìn cuộc sống bằng cái vỏ ngoài đẹp đẽ của nó

BÀI TẬP THỰC HÀNH Học sinh làm và nộp lại cho giáo viên vào ngày 9/4/2010 (viết mở bài – kết bài – lập dàn ý chi tiết cho thân bài)

Ngay lúc ấy, chiếc thuyền đâm thẳng vào trước chỗ tôi đứng. Một người đàn ông và một người đàn bà rời chiếc thuyền. Họ phải lội qua một quãng bờ phá nước ngập đến quá đầu gối. Bất giác tôi nghe người đàn ông nói chõ lên thuyền như quát: "Cứ ngồi nguyên đấy. Động đậy tao giết cả mày đi bây giờ". Chắc chắn họ không trông thấy tôi. Người đàn bà trạc ngoài bốn mươi, một thân hình quen thuộc của đàn bà vùng biển, cao lớn với những đường nét thô kệch. Mụ rỗ mặt. Khuôn mặt mệt mỏi sau một đêm thức trắng kéo lưới, tái ngắt và dường như đang buồn ngủ. Người đàn ông đi sau. Tấm lưng rộng và cong như lưng một chiếc thuyền. Mái tóc tổ quạ. Lão đi chân chữ bát, bước từng bước chắn, hàng lông mày cháy nắng rủ xuống hai con mắt đầy vẻ độc dữ lúc nào cũng nhìn dán vào tấm lưng áo bạc phếch và rách rưới, nửa thân dưới ướt sũng của người đàn bà. […] Lão đàn ông lập tức trở lên hùng hổ, mặt đỏ gay, lão rút trong người ra một chiếc thắt lưng của lính ngụy ngày xưa, có vẻ như những điều phải nói với nhau họ đã nói hết, chẳng nói chẳng rằng lão trút cơn giận như lửa cháy bằng cách dùng chiếc thắt lưng quật tới tấp vào lưng người đàn bà, lão vừa đánh vừa thở hồng hộc, hai hàm răng nghiến ken két, cứ mỗi nhát quất xuống lão lại nguyền rủa bằng cái giọng rên rỉ đau đớn: "Mày chết đi cho ông nhờ. Chúng mày chết đi cho ông nhờ!". Người đàn bà với một vẻ cam chịu đầy nhẫn nhục không hề kêu một tiếng, không chống trả, cũng không tìm cách trốn chạy. Tất cả mọi việc xẩy đến khiến tôi kinh ngạc đến mức, trong mấy phút đầu, tôi cứ đứng há mồm ra mà nhìn. Thế rồi chẳng biết từ bao giờ, tôi đã vứt chiếc máy ảnh xuống đất chạy nhào tới. Cảm nhận của anh/chị về đoạn trích trên. Từ đó, làm nổi bật quan niệm của Nguyễn

* Phát hiện 3: Phùng, Đẩu Người đàn bà hàng chài Câu chuyện của người đàn bà hàng chài ở tòa án huyện Khuyên người đàn bà từ bỏ người chồng vũ phu Từ chối quyết liệt, van lạy quý tòa, bênh vực cho người chồng vũ phu - Đẩu kinh ngạc: - Phùng thấy bức bối, khó hiểu Chưa hiểu về người đàn bà và sự việc vì nhìn mọi việc đơn giản

- Kể về cuộc đời mình - Nêu rõ những lý do khiến Người đàn bà bà có quyết định như vậy hàng chài Không thể có lựa chọn nào tốt hơn - Thân phận của con người cá nhân trong cuộc sống đời thường với nhiều cay cực, nhục nhằn, bất hạnh - Người đàn bà hàng chài mang nhiều vẻ đẹp tâm hồn tiềm tàng, khuất lấp mà sáng ngời, cao quý - Phùng: bối rối, thấy những - Phùng phải nhìn lời đó không mấy dễ nghe nhận lại về Đẩu, Phùng, Đẩu - Đẩu: đi đi lại, có cái gì về chính bản thân mình mới vỡ ra trong đầu Thấu hiểu, cảm thông

Phùng, Đẩu, thằng Phác - Là tội nhân gây đau khổ. - Hành động bạo tàn Phải lên án, đáng bị trừng phạt Người đàn ông vũ phu Người đàn bà Hàng chài - Cục tính nhưng hiền lành - Không bao giờ đánh vợ - Do hoàn cảnh sống khó khăn nên mới như vậy Cần nhìn cuộc sống, con người bằng cái nhìn thấu hiểu, dân chủ, cái nhìn đa chiều, đa diện, cái nhìn mang tính khám phá. vấn đề nhân phẩm của con người trước hoàn cảnh Sống nghiệt ngã chúng ta bước vào cuộc chiến bảo vệ nhân tính và thiên lương của con người trước hoàn cảnh nghiệt ngã

BÀI TẬP THỰC HÀNH Học sinh làm và nộp lại cho giáo viên vào ngày 9/4/2010 (viết mở bài – kết bài – lập dàn ý chi tiết cho thân bài) Trong truyện ngắn Chiếc thuyền ngoài xa của Nguyễn Minh Châu, nhân vật người đàn bà hàng chài chịu đựng nhiều đau khổ, nhọc nhằn vì đàn con. Anh/ chị hãy phân tích vẻ đẹp của tình mẫu tử ở nhân vật này. Từ đó làm nổi bật giá trị nhân đạo của truyện ngắn

* Phát hiện 4: Bức ảnh được chọn vào bộ lịch năm ấy Phùng nhìn Màu hồng của ánh sương mai Nghệ Thuật Người đàn bà hàng chài bước ra từ tấm ảnh Cuộc đời Bức ảnh đen trắng Nghệ thuật phải bắt nguồn từ cuộc sống, vì cuộc sống của con người. Nghệ thuật phản ánh cuộc sống làm sao không bỏ quên số phận con người cá nhân.

2. Đặc sắc nghệ thuật Tạo tình huống truyện độc đáo, tình huống mang tính khám phá, phát hiện về đời sống Nghệ thuật Những đổi mới, sáng tạo Nghệ thuật trần thuật đặc sắc: người kể mạnh mẽ chuyện là nhân vật, chuyển điểm trong nhìn trần thuật, giọng suy tư, triết lý… nghệ thuật viết văn xuôi của Kết hợp xây dựng nhân vật tư tưởng và nhân Nguyễn vật tính cách, số phận, thể hiện chiều sâu Minh Châu tư tưởng, những trăn trở của nhà văn và của văn học Miêu tả tâm lý nhân vật sâu sắc, xây dựng Việt Nam hình ảnh mang ý nghĩa biểu tượng, ngôn sau 1975 ngữ gợi hình, có khả năng biểu đạt cao

Xin chân thành cảm ơn quý các em đã chú ý theo dõi bài giảng! Chúc các em học tốt!