Ceza Muhakemesi Hukuku EY HUKUK BROSU 1 CMK

Ceza Muhakemesi Hukuku EY HUKUK BÜROSU 1 CMK 11. 10. 2018

CEZA MUHAKEMESİ KAVRAMI CMK 2 Muhakeme hukukunun bir dalı Kamu hukukuna dahil Devletin yargı erki ile; bir suçun işlenip işlenmediği konusunda ortaya çıkan ceza uyuşmazlığının çözümüne ilişkin izlenecek yöntemi gösteren normlar bütünü EY HUKUK BÜROSU 11. 10. 2018

CEZA MUHAKEMESİ KAVRAMI 3 1. İddia Ceza Muhakemesi; şüpheli/sanığın haklarına saygılı bir şekilde suçun işlenip işlenmediği konusundaki maddi gerçeği ortaya çıkarmayı amaçlar. CMK 2. Savunma EY HUKUK BÜROSU 3. Yargılama 11. 10. 2018

CMK EVRELERİ Soruşturma evresi “suçun işlendiğinden haberdar olan soruşturma makamları suça ilişkin delilleri ve fail/failleri araştırır” Yetkili mercilerce suç şüphesinin öğrenilmesinden iddianamenin kabulüne kadar geçen evredir. EY HUKUK BÜROSU Ara muhakeme iddianamenin değerlendirilmesi İddianamenin görevli ve yetkili mahkemenin ilgili defterlerine kaydı ile başlar ve iddianamenin kabulü ile sona erer 4 Kovuşturma evresi İddianamenin kabulüyle başlayıp hükmün kesinleşmesine kadar geçen evredir. 11. 10. 2018

CEZA MUHAKEMESİNİN KAYNAKLARI ANAYASA Anayasal CMK İlkeleri Kişi güvenliği, adil yargılanma Masumiyet karinesi Yasal hakim ilkesi Kimsenin kendisini ve yakınlarını suçlayıcı beyanda bulunmaya/ delil göstermeye zorlanamaması Kanuna aykırı elde edilmiş bulguların delil olarak kullanılamaması Duruşmaların açık, kararların gerekçeli olması Mahkemelerin bağımsızlığı Hakimlik ve savcılık güvencesi UCD’ye taraf olmanın gerektirdiği yükümlülükler dışında vatandaşın suç nedeniyle yabancı ülkeye iade edilememesi EY HUKUK BÜROSU TAMAMLAYICI (YARDIMCI) ÖGELER 5 5271 s. CMK 1. Kitap : Genel Hükümler 2. Kitap: Soruşturma 3. Kitap: Kovuşturma Evresi 4. Kitap : Mağdur, Şikayetçi, Malen Sorumlu, Katılan 5. Kitap : Özel Yargılama Usulleri 6. Kitap : Kanun Yolları 7. Kitap : Yargılama Giderleri 11. 10. 2018 ve Çeşitli Hükümler

CMK’YA HAKİM OLAN İLKELER 6 ØCeza muhakemesinin kamusallığı: Suç iddiasının kamu adına devlet tarafından hazırlanması ve yargılanmasıdır. ØKendine yapılan isnadı ve haklarını öğrenme hakkı: ØMasumiyet karinesi-Lekelenmeme Hakkı: adli makamların ya da herhangi bir kişi veya kurumun kişiyi kesin bir mahkumiyet kararı olmadan şuçlu olarak ilan edememesidir. ØKendisini/yakınlarını suçlayıcı beyanda bulunmaya/delil göstermeye zorlanamama ilkesi: ØAdil yargılanma hakkı: ØŞüpheden sanık yaralanır ilkesi: Delillerin duruşmada tartışılması sonucunda sanığın suçluluğu/suçsuzluğu yönünde hakimde vicdani kanaat uyanmaması halinde, bu durumdan sanığın yararlandırılması, 11. 10. 2018 beraat EY HUKUK BÜROSU kararı verilmesinin gerekmesidir.

ØYargı bağımsızlığı ve tarafsızlığı: ØDoğal (tabi) hakim ilkesi: Kişinin kendisine isnat edilen suç tarihinden önce ve kanunla kurulmuş bir mahkeme önünde yargılanma hakkıdır. 7 ØMakul sürede yargılanma ilkesi: ØÇelişmeli muhakeme ilkesi: ØSoruşturmanın/Kamu davasının mecburiliği (kanuniliği) ilkesi: ØDavasız yargılama olmaz ilkesi: ØDelillerin doğrudanlığı ilkesi: Suç konusunda kara verecek olan mahkemenin arya başka bir makam girmeden delillerle doğrudan doğruya temasa geçmesidir. ØDuruşmanın sözlülüğü ilkesi: EY HUKUK BÜROSU 11. 10. 2018

Cmk’nın uygulanması EY HUKUK BÜROSU 11. 10. 2018 8

Zaman yönünden uygulnaması 9 • DERHAL UYGULANMA İLKESİ • Muhakeme yasalarının zaman bakımından uygulamasında kural derhal uygulanma ilkesidir. • Derhal Uygulanma İlkesinin sonuçları: 1. Muhakeme işlemleri daima o işlemin yapılacağı anda yürürlükte bulunan yasaya göre yapılmalıdır. 2. Yeni muhakeme kurallarının uygulanmasında o kuralın sanığın lehine veya aleyhine olmasının bir önemi yoktur. 3. Yürürlükteki yasaya uygun olarak yapılmış olan işlemler sonradan yasa değişse de geçerliliğini korur. 4. Henüz yapılmamış olan işlemler ise artık yeni yasaya göre yapılmalıdır. EY HUKUK BÜROSU 11. 10. 2018

Yer yönünden uygulanması 10 • CMK’nın yer yönünden uygulanması yasaların nerede uygulanıp nerede uygulanmayacağının belirlenmesidir. • Ceza muhakemesi yasalarının yer yönünden uygulanmasında benimsenen ilke, ülkesellik (mülkilik) ilkesidir. Buna göre Türk mahkemelerinin bir suçu yargılama konusunda milli yargı yetkisinin bulunduğu hallerde (TCK m. 8, 10, 11, 12, 13), Türk yasalarına göre yargılama yapılır. KIŞI YÖNÜNDEN UYGULANMASI • CMK, yürürlükte bulundukları sürece suçun soruşturması ve 11. 10. 2018 EY HUKUK BÜROSU kovuşturması ile ilgili olarak tüm kişilere (şüpheli, /sanık, tanık, bilirkişi, mağdur) uygulanır.

Muhakeme şartı kavramı 11 EY HUKUK BÜROSU 11. 10. 2018

Muhakeme şartı 12 Bazı hallerde soruşturmanın/kovuşturmanın başlatılması veya yürütülmesi belli koşulların gerçekleşmesine veya engellerin bulunmamasına bağlıdır. Olumlu Muhakeme Şartı: Muhakemenin yapılması için bulunması gereken şartlardır. Olumsuz Muhakeme Şartı (Muhakeme Engeli): Muhakemenin yapılması için bulunmaması gereken şartlara denir. EY HUKUK BÜROSU 11. 10. 2018

Bazı muhakeme şartları Şikayetin gerçekleşmesi (Olumlu) vŞikayet, suçtan zarar görenin failin cezalandırılmasını isteme doğrultusundaki irade beyanıdır. vŞikayetin konusu, fiil ve vakıadır. vŞikayet dilekçesinde tek bir fail gösterilmiş olsa dahi şikayet suça katılan tüm failleri kapsar. ( şikayetin bölünmezliği /şikayetin sirayeti) EY HUKUK BÜROSU Şikayetten feragat edilmemesi/vazgeçilmemesi (olumsuz) 13 vŞikayetten Feragat: Şikayet hakkı doğduktan sonra bu hakkın süresi içinde kullanılmayacağının belirtilmesidir. vŞikayetten feragat, yasada düzenlenmemiştir. vŞikayetten vazgeçme: Şikayet hakkı kullanıldıktan sonra, şikayetin geri alınmasıdır. vŞikayetten vazgeçme, suça katılanların tümüne etki eder. 11. 10. 2018

Kusur yeteneğinin bulunması (Olumlu) v. Yaş küçüklüğü: Fiili işlediği tarihte 12 yaşını tamamlamamış çocukların kusur yeteneği ve ceza ehliyeti yoktur. Bunlar hakkında kovuşturma yasağı bulunmaktadır. v. Akıl hastalığı: Akıl hastalığı nedeniyle kusur yeteneği bulunmaya veya önemli derecede azalmış olan kişilerin de ceza ehliyeti yoktur. EY HUKUK BÜROSU Dokunulmazlığın bulunmaması 14 (olumsuz) v. Belli sıfatlara sahip bulunan kişiler açısından söz konusu olan dokunulmazlık bir muhakeme engeli oluşturmaktadır. Örn. Büyükelçi ve aile üyeleri, konsolos(yalnızca kendisi), milletvekili. 11. 10. 2018

Ceza muhakemesi adli teşkilatı EY HUKUK BÜROSU 11. 10. 2018 15

16 ü CUMHURİYET SAVCISI ü MÜDAFİ ü KOLLUK ü MAĞDUR ü HAKİMİN REDDİ ü NİSPİ MUHAKEME ü MADDE YÖNÜNDEN YETKİ (GÖREV) EY HUKUK BÜROSU 11. 10. 2018

o Cumhuriyet başsavcılıkları mahkemelerin kuruluşuna paralel olarak kurulurlar. o Görevleri: 17 BAŞSAVCILIK TEŞKİLATI 1. Kamu davasının açılmasına yer olup olmadığına karar vermek üzere soruşturma yapmak veya kolluğa yaptırmak. 2. Kanun hükümlerine göre, yargılama faaliyetlerini kamu adına izlemek, bunlara katılmak ve gerektiğinde kanun yollarına başvurmak, 3. Kesinleşen mahkeme kararlarının yerine getirilmesi ile ilgili işlemleri yapmak ve izlemek. 4. Kanunlarla verilen diğer görevleri yapmak. (örn. Yaş ve isim kayıtlarının düzeltilmesi davaları) İLK DERECE BAŞSAVCILIK TEŞKİLATI VE GÖREVİ o Savcılar iş bölümü esasına görev yaparlar. o Başsavcılıklar, nezdinde görev yaptıkları mahkemelerin yargı çevresinde yetkilidirler. EY HUKUK BÜROSU 11. 10. 2018

• Bölge adliye mahkemeleri nezdinde çalışmak üzere kurulmuş bir teşkilattır. 18 • Görevleri: 1. BAM cumhuriyet başsavcılığını temsil etmek 2. BAM’a gelen ceza davalarına ilişkin hüküm ve kararlara ait dosyaların incelenerek yazılı düşünce ile birlikte ilgili daireye gönderilmelerini ve duruşmalara katılmayı sağlamak, 3. BAM ceza dairelerinin kararlarına karşı kanun yollarına başvurmak, 4. Dairelerin benzer olaylarda kesin olarak verdiği kararlar arasındaki uyuşmazlığın giderilmesi için Başkanlar Kurulu’na başvurmak, 5. BAM cumhuriyet savcıları üzerinde gözetim ve denetim yetkisini kullanmak. EY HUKUK BÜROSU İKİNCİ DERECE BAŞSAVCILIK TEŞKİLATI VE GÖREVİ 11. 10. 2018

19 ÜÇÜNCÜ DERECE BAŞSAVCILIK • Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısının görevleri, TEŞKİLATI VE 1. Cumhuriyet Başsavcılığını temsil etmek, 2. Anayasa Mahkemesi’nde c. savcılığı görevini yapmak, GÖREVİ 3. Ceza Genel Kurulu’nda görülen davaların duruşmalarına katılmak, 4. Siyasi partilerin kuruluşlarının hukuka uygunluğunu ve faaliyetlerini denetlemek, 5. Siyasi partilerin kapatılması hakkında dava açmak, 6. YCB’nin verimli ve düzenli bir şekilde çalışması için gerekli tedbirleri almak. EY HUKUK BÜROSU 11. 10. 2018

SAVCILIK MAKAMININ VE FAALİYETİNİN HUKUKİ STATÜSÜ 20 • Savcı, iddia faaliyetlerini yürütür. • Hakimler gibi güvenceye sahiptirler. • Eylemlerinden/işlemlerinden dolayı kişisel kusur, haksız fiil veya diğer sorumluluk sebeplerine dayanılarak da olsa tazminat davası da açılamaz. • Suça ilişkin her unsurun araştırmasını yapar ve suçun unsurlarının gerçekleştiğini gösteren yeterli delile ulaştığında iddianame düzenler. EY HUKUK BÜROSU • • • SAVCININ YARDIMCISI KOLLUK Devlet adına genel kolluk görevi belediye sınırları içinde polis, belediye sınırları dışında jandarma tarafından yerine getirilir. Adli, idari ve siyasi olarak üçe ayrılır. Temel olarak önleyici(idari) ve adli olmak üzere iki tür görevi vardır. Önleyici Faaliyetler: Suçun önünü almak, can ve mala yönelik tehlikeleri bertaraf etmek. Adli Faaliyetler: Suç işlendikten sonra fiil ve failin aydınlatılmasını 11. 10. 2018 sağlamak.

Ceza mahkemelerinin örgütlenmesi Ceza mahkemeleri genel veya özel yetkili mahkeme olarak kurulabilir. Genel yetkili mahkemeler 1. Ceza Mahkemeleri 2. Bölge Adliye Mahkemeleri 3. Yargıtay Ceza Mahkemeleri 1. Asliye Ceza Mahkemeleri (TEK HAKİMLİ) 2. Ağır Ceza Mahkemeleri (TOPLU MAHKEME) EY HUKUK BÜROSU 11. 10. 2018 21

CEZA MAHKEMELERİNİN GÖREV ALANI (MADDE 22 YÖNÜNDEN YETKİ) EY HUKUK BÜROSU 11. 10. 2018

Madde itibariyle yetki: Hangi TÜR mahkemenin hangi suçları yargılayacağı sorunuyla ilgilidir. 23 Sulh Ceza Hakiminin Görevi: 1. İki yıla kadar (iki yıl dahil) hapis cezaları ve adli para cezaları 2. Bağımsız hükmedilecek adli para cezaları 3. Güvenlik tedbirleri Asliye Ceza Mahkemesinin Görevi: Sulh ceza hakimliği ve ağır ceza mahkemesinin görevi dışında kalan dava ve işler Ağır Ceza Mahkemesinin Görevi: 1. Yağma, irtikap, resmi belgede sahtecilik, nitelikli dolandırıcılık, hileli iflas suçları 2. On yıldan fazla hapis cezasını gerektiren suçlar 3. Müebbet hapis cezasını gerektiren suçlar 4. Ağırlaştırılmış hapis cezasını 11. 10. 2018 gerektiren EY HUKUK BÜROSU suçlar

Görev yönünden yetkinin istisnaları 24 • BİRİNCİ İSTİSNA: Yüksek görevli bir mahkemede açılmış ve görülmekte olan bir davanın, asıl görevli olan alt dereceli mahkemeye gönderilememesi • İKİNCİ İSTİSNA: Bağlantı hususudur. Bağlantı nedeniyle bir dava, üst dereceli mahkemede görülen başka bir dava ile birleştirilebilir. (Md. 10) EY HUKUK BÜROSU 11. 10. 2018

CEZA MAHKEMELERİNİN YETKİ ALANI 25 (YER YÖNÜNDEN YETKİ) EY HUKUK BÜROSU 11. 10. 2018

Madde itibariyle yetki: Hangi YER mahkemesinin, NEREDE • TÜRKİYE’DE İŞLENEN SUÇLARDA YER YÖNÜNDEN YETKİ KURALLARI: 26 işlenen suçlara bakacağı sorunu ile ilgilidir. ››› Ana kural: Suç, kural olarak suçun işlendiği yer mahkemesinde yargılanır. ››› Yedek kurallar(özel yetki kuralları): Suçun işlendiği yer belli değilse, şüpheli veya sanığın yakalandığı yer, yakalanmamışsa yerleşim yeri mahkemesi yetkilidir. ››› İstisnai kurallar: 1. Basılı eserlerle işlenen suçlarda: Suç, ülkede yayımlanan basılı bir eserle işlenmişse yargılama yetkisi, eserin yayım merkezi olan yer mahkemesine aittir. 2. Görsel veya işitsel yayınlarda, basılı eserlerle işlenen suçlara ilişkin hükümler uygulanır. 3. Hakaret suçlarında: Soruşturulması ve kovuşturulması şikayete bağlı olan hakaret suçunda eser, mağdurun yerleşim yerinde veya oturduğu yerde dağıtılmışsa o yer mahkemesi de yetkilidir. EY HUKUK BÜROSU 11. 10. 2018

• YABANCI ÜLKEDE İŞLENEN SUÇLARDA YER YÖNÜNDEN YETKİ KURALLARI: • ››› Suçun ülke dışında işlendiği hallerde, ana kuralın uygulama alanı bulması mümkün olmaz. 27 • ››› Yurt dışında işlenen suçta; şüpheli veya sanığın yakalandığı yer, Türkiye’de yakalanamamışsa yerleşim yeri mahkemesi yetkilidir. ››› Şüpheli veya sanığın Türkiye’de yerleşim yeri yoksa Türkiye’de en son adresinin bulunduğu yer mahkemesi yetkilidir. ››› Yabancı ülkelerde bulunup da diplomatik bağışıklıktan yararlanan Türk kamu görevlilerinin işledikleri suçlardan dolayı Ankara mahkemeleri yetkilidir. GÖREV YÖNÜNDEN YETKİNİN İSTİSNALARI • Birinci İstisna: Davalar arasında bağlantı bulunmasıdır. Davalar arasında Yasa’da belirtilen şekilde bağlantı varsa, bu davalar yetkili mahkemelerden birinde birleştirilebilir(Md. 16). • İkinci İstisna: Davanın nakli. • Üçüncü İstisna: İstinab EY HUKUK BÜROSU 11. 10. 2018 NİYABET: Bir muhakeme işleminin yapılmasının toplu mahkemelerde, kurul adına üyelerden birine devredilmesine denir.

Bölge adliye mahkemeleri: • Kuruluşu; Hakimler ve Savcılar Kurulu’nun olumlu görüşü alınarak 28 Adalet Bakanlığı’nca kurulur. • Yargı çevresinin Belirlenmesi, Değiştirilmesi veya Kaldırılması; Adalet Bakanlığı’nın önerisi üzerine Hakimler ve Savcılar Kurulu karar verir. EY HUKUK BÜROSU 11. 10. 2018

YARGI MAKAMINI TEMSİL EDEN KİŞİ OLARAK HAKİM • HAKİMİN REDDİ VEYA ÇEKİNMESİNİ GEREKTİREN NEDENLER • Hakimin davaya bakamayacağı haller • Yasaklı olduğu haller • Tarafsızlığını şüpheye düşüren nedenlerdir. 29 v. Hakimin reddi, tüm bu sebepler ileri sürülerek istenebilir. v Tarafsızlığını şüpheye düşüren nedenlerden dolayı bir hakimin reddi, ilk derece mahkemelerinde sanığın sorgusu başlayıncaya; duruşmalı işlerde BAM’da inceleme raporu, Yargıtay’da görevlendirilen üye veya tetkik hakimi tarafından yazılmış rapor üyelere açıklanıncaya kadar istenebilir. v. Diğer hâllerde, inceleme başlayıncaya kadar hâkimin reddi istenebilir. Sonradan ortaya çıkan veya öğrenilen sebeplerle duruşma veya inceleme bitinceye kadar da hâkimin reddi istenebilir. Ancak bu istemin, ret sebebinin öğrenilmesinden itibaren 7 gün içinde yapılması şarttır. SAVUNMA MAKAMI - Savunma makamı, şüpheli veya sanık ile müdafiden oluşur. - Yetkili mercilerce suç şüphesinin öğrenilmesinden iddianamenin kabulüne kadar geçen evrede suç şüphesi altında olan kişiye şüpheli, iddianamenin kabulünden başlayıp hükmün kesinleşmesine kadar geçen evrede ise sanık denir. - Şüpheli ya da sanığın ceza muhakemesinde savunmasını yapan avukata müdafi 11. 10. 2018 EY HUKUK BÜROSU denir.

İspat vasıtaları: deliller EY HUKUK BÜROSU 11. 10. 2018 30

• • • Deliller Belge delili Sorgu İfade alma Beyan delili 31 Sanık Beyanı: Şüphelinin beyanı, İFADE ve SORGU olarak karşımıza çıkar. İfade; şüphelinin KOLLUK veya CUMHURİYET SAVCISI tarafından, Sorgu; şüpheli veya sanığın HAKİM veya MAHKEME tarafından dinlenilmesidir. ›› İfadesi alınacak veya sorgusu yapılacak kişi önce davetiye ile çağrılır; çağrılma nedeni açıkça belirtilir; gelmezse zorla getirileceği yazılır. EY HUKUK BÜROSU 11. 10. 2018

İfade ve Sorgu Yöntemi İfade alınması veya sorguya çekilmesinde sırasıyla şu kurallara uyulur: 32 Ø Şüpheli veya sanığın kimliği saptanır, kendisine yüklenen suç anlatılır. Ø Yakınlarından istediğine durum derhal bildirilir. Ø Müdafi seçme hakkının bulunduğu ve onun hukuki yardımından yararlanabileceği, müdafinin ifade veya sorguda hazır bulunabileceği kendisine bildirilir. Ø Susma hakkının yasal hakkı olduğu hatırlatılır. Ø Şüpheli veya sanığa şüpheden kurtulması için somut delillerin toplanmasını isteyebileceği hatırlatılır. Ø Şüpheli veya sanıktan kişisel ve ekonomik durumu hakkında bilgi alınır. Ø İfade veya sorgu bir tutanakla tespit edilir. EY HUKUK BÜROSU 11. 10. 2018

YASAK İFADE ALMA VE SORGU YÖNTEMLERİ ØŞüphelinin veya sanığın beyanı özgür iradesine dayanmalıdır. 33 ØÖzgür iradeyi engelleyici yasak yöntemlerle elde edilen ifadeler rıza ile verilmiş olsa dahi delil olarak değerlendirilemez. Özgür iradeyi engelleyici yasak yöntemler Yasa’da; 1) Bedensel veya ruhsal müdahaleler • Kötü davranma • İşkence • İlaç Verme • Yorma • Aldatma • Cebir veya tehditte bulunma • İradeyi bozan diğer müdahaleler • Sanığın aç bırakılması 2) Yasaya aykırı bir yarar vaadi EY HUKUK BÜROSU 11. 10. 2018

TANIK beyanı • Tanık, kendisine karşı yürütülmeyen bir ceza davasında, olay hakkında beş duyusu ile edindiği bilgiyi, adli makamlar huzurunda ifadesi ile açığa vuran 34 kimsedir. • Hakim olayın tanığı olmuş ise o davaya bakamaz. • Cumhuriyet savcısı, bir olayın tanığı olabileceği gibi mağduru da olabilir ya da ikrarın tanığı olabilir. • Müdafiin, tanıklıktan çekinme hakkı(sanığın rızası dahi olsa tanıklıktan çekinebilir), sır saklama yükümlülüğü vardır. • Suç ortaklarının birbirleri hakkında tanıklık yapmaları mümkündür. • Mağdur veya şikayetçi de tanık olarak dinlenebilir. • Cumhurbaşkanı tanıklık yapmak zorunda değildir(yazılı olarak gönderebilir veya konutunda beyanını verebilir. ). Tanığın Ödevleri EY HUKUK BÜROSU § Hazır Bulunma § Bildiklerini Doğru Olarak Söyleme § Yemin Etme 11. 10. 2018

Tanığın Hakları ØTanıklıktan Çekinme Hakkı: Tanıklıktan çekinme nedenleri üç grupta toplanmıştır. 1) Şüpheli ve sanıkla belirli bir yakınlığa sahip olma, 2) Belirli mesleki faaliyetlerin söz konusu olması(Avukatlar, sağlık çalışanları, mali konularda müşavirler, noterler)[Avukatlar dışında diğerleri, sanığın rızası halinde tanıklıktan çekinemez. ] 3) Devlet sırrı oluşturan konuların bulunması Ø Tanığın dinlenme usulü ve tanığa sorulacak sorular Ø Tanıkların birbirleriyle ve sanıkla yüzleştirilmesi hakkı Ø Soruşturma evresinde tutulan tanık dinleme tutanakları ile erken dinleme tutanaklarının kovuşturma evresinde duruşmada okunması hakkı Ø Beyan delillerinin ses ve görüntü bilişim sistemi(SEGBİS) üzerinden dinlenmesi hakkı 11. 10. 2018 EY HUKUK BÜROSU 35

BELGE DELİLLERİ q Okunabilen ve olayı temsil eden her şey belge delili olarak adlandırılır. q Kovuşturma evresinde duruşmada ise dosyaya giren bütün belge delillerinin okunması ve hazır bulunanlarca tartışılması zorunludur. 36 BELİRTİ DELİLLERİ v. BELİRTİ: Olaydan geriye kalan her türlü iz ve eserdir. v. DOĞAL BELİRTİ: Sanığın iradesi dışında olaydan geriye kalan iz ve ederlerdir. v. SUNİ BELİRTİ: fail veya bir insan tarafından belirli olayları temsil etmek üzere hazırlanmış olan nesnelerdir. v. Belirti delillerine, soruşturma evresinde olay yeri incelemesi sonucunda veya arama ya da elkoyma koruma tedbiri sonucunda ulaşılır. v. OLAY YERİ İNCELEMESİ: Suç işlenen yerlerde, bilimsel ve teknik araştırma metotlarıyla suçun işlenme şekli, sebepleri ve faili hakkında bilgi verecek olan delillerin aranması, bulunması için yapılan işlemlerdir. EY HUKUK BÜROSU 11. 10. 2018

Bilirkişi incelemesi 37 § Çözümü özel ve teknik bilgiyi gerektiren bir konuda, kural olarak kovuşturma evresinde mahkeme veya hakimin, soruşturma evresinde savcının kararıyla görüşüne başvurulan kişi § Bilirkişi gerçek kişi veya tüzel kişi olabilir. § Bilirkişi Raporu: Bilirkişinin yaptığı tespitlere göre bazen delil, bazen de delilleri değerlendirme aracı olma özelliği gösterir. EY HUKUK BÜROSU 11. 10. 2018

Bilirkişinin ödevleri 38 • Bilirkişilik Yapma ve Hazır Bulunma : Aşağıda belirtilen kişi veya kurumlar, bilirkişilik görevini kabul etmekle yükümlüdürler: 1. Yasaların belli konularda bilirkişilik yapmakla görevlendirdiği resmi bilirkişiler 2. İl adli yargı adalet komisyonları tarafından her yıl düzenlenen listeye giren gerçek ve tüzel kişiler 3. İncelemenin yapılması için bilinmesi gereken fen ve sanatları meslek edinenler, 4. İncelenmenin yapılması için gerekli mesleği yapmaya resmen yetkili olanlar. • Yemin Etme İnceleme Yapma ve Sonuçlarını Bildirme 11. 10. 2018 EY HUKUK • BÜROSU

keşif 39 • Beş duyu organıyla belirti delilinin incelenmesidir. • Keşif faaliyeti kural olarak yargı faaliyetidir. • Soruşturma evresinde ancak gecikmesinde sakınca bulunan hallerde savcı keşif faaliyeti yapabilir. • Keşif faaliyeti soruşturma evresinde veya kovuşturma evresinde duruşma dışında yapılmış ise bu faaliyetin sonuçlarını içeren tutanak belge delili olarak duruşmada okunur. EY HUKUK BÜROSU 11. 10. 2018

Koruma tedbirleri EY HUKUK BÜROSU 40 11. 10. 2018

Koruma tedbirleri-1 41 EY HUKUK BÜROSU 11. 10. 2018

Koruma tedbiri kavramı 42 • Tanım : Bir ya da daha çok temel hakka müdahale teşkil eden tedbirlere koruma tedbirleri denir. • Koruma tedbirleri geçicidir ve muhakeme hukuku açısından araç olma özelliği gösterirler. • Koruma Tedbirleri İçin Ön Şartlar: 1. Kanunla düzenlenmiş olması 2. Suçun işlendiğine dair belirli derecede suç şüphesinin bulunması 3. Gecikmede sakınca bulunması 4. Tedbire başvurmanın haklı görünmesi 5. Koruma tedbiri ile işin önemi veya muhtemel ceza arasında orantı bulunması EY HUKUK BÜROSU 11. 10. 2018

Koruma tedbirleri-1 1. 2. 3. 4. 43 YAKALAMA GÖZALTINA ALMA TUTUKLAMA ADLİ KONTROL KORUMA TEDBIRLERI-2 1. ARAMA 2. EL KOYMA 3. TEKNİK TAKİP 4. GİZLİ TANIK 5. GİZLİ SORUŞTURMACI EY HUKUK BÜROSU 6. İLETİŞİMİN DENETLENMESİ 11. 10. 2018

44 üİdari veya adli nitelikte olabilir. üİdari Yakalama: Polisin kişilerin huzurunu, güvenliğini, canını ve malını korumak amacıyla yaptığı aramadır. üAdli Yakalama: Suç işlediği yönünde hakkında kuvvetli iz, emare ve delil bulunan kişinin gözaltına alınma işleminden önce özgürlüğünün geçici olarak ve fiilen kısıtlanarak denetim altına alınmasıdır. EY HUKUK BÜROSU yakalama 11. 10. 2018

üResmi Sıfatı Olmayan Kişilerin Yakalama Yetkisi 45 1. Kişiyi suçüstünde yakalama 2. Suçüstü fiilinden dolayı izlenen bir kişinin kaçma olasılığının bulunması ve hemen kimliğini belirleme olanağının bulunmaması üKolluk Görevlilerinin Yakalama Yetkisi 1. Tutuklama kararı veya yakalama emri verilmesi gereken bir hal bulunması 2. Gecikmesinde sakınca bulunan bir hal olması 3. Savcıya veya amire derhal başvurma olanağının bulunmaması EY HUKUK BÜROSU 11. 10. 2018

• Gözaltı, yakalamadan sonra savcının yazılı emriyle geçilen hukuki durumdur. • Gözaltına alma, soruşturma yönünden zorunlu olmasına ve kişinin suçu işlediğini düşündürebilecek emarelerin varlığına bağlıdır. • Gözaltı süresi: • Bireysel Suçlarda; Yakalama yerine en yakın hakim veya mahkemeye gönderilme için zorunlu süre hariç yakalama anından itibaren yirmi dört saati geçemez. 46 GÖZALTINA ALMA • Toplu Suçlarda; Delillerin toplanmasındaki güçlük veya şüpheli sayısının çokluğu nedeniyle, her defasında bir günü geçmemek üzere üç gün süreyle uzatılabilir. Toplamda bu süre en fazla dört gün olabilir. • Uzatma için savcının yazılı emir vermesi gerekir. • Yasal gözaltı süresi içinde hakim önüne çıkarılmayan kişiler, uğradıkları her türlü maddi EY HUKUK BÜROSU ve manevi zararı Devlet’ten isteyebilirler. 11. 10. 2018

Çocukların yakalanması ve gözaltına alınması • Gözaltına alınan çocuk kolluğun çocuk biriminde tutulur. • Ana-baba veya vasiye bildirimde bulunulur. • Kendi talebi olmasa dahi müdafi görevlendirilir. Müdafii ana-baba veya vasi de seçebilir. • Şüpheli çocuğun ifadesi, müdafi hazır bulundurularak alınır. • Çocuğun yararına aykırı değilse ve yasal engel yoksa ana-baba veya vasi de ifade alınırken hazır bulunabilir. • Çocuk, yetişkinlerden ayrı yerde tutulur. • Büyüklerle birlikte suç işlenmesi halinde, çocukla ilgili evrak ayrılarak soruşturma ayrı yürütülür. • Çocukların kimlikleri ve eylemleri mutlaka gizli tutulur. • İşlenen suç şikayete tabi olsa bile, suçun mağduru çocuk ve suçüstü hali söz konusu ise, şüphelinin yakalanması ve soruşturma yapılması için şikayet aranmaz. • Çocuklarla ilgili işlemler mümkün olduğunca sivil kıyafetli görevliler tarafından yerine getirilir. 11. 10. 2018 EY HUKUK BÜROSU • Çocuklara zincir, kelepçe ve benzeri aletler takılamaz. 47

• Tutuklama, suçlu olduğu konusunda henüz kesin hüküm bulunmayan, kuvvetli suç şüphesi bulunan durumlarda kişinin özgürlüğünün hakim kararıyla geçici olarak kaldırılmasıdır. İşin önemi, verilmesi beklenen ceza veya güvenlik tedbiri ile ölçülü olmaması halinde, tutuklama kararı verilemez (manevi koşul) • Amacı, ceza muhakemesinde şüpheli veya sanığın hazır bulundurulmasını temin ederek muhakemenin gerçekleştirilmesini sağlamak veya muhtemel bir mahkumiyetin ileride yerine getirilmesini sağlamaktır. 48 tutuklama • İhtiyari bir koruma tedbiridir. • Maddi Koşulları; 1. Kuvvetli suç şüphesi uyandıran olguların bulunması 2. Yasada gösterilen tutuklama nedenlerinden birinin gerçekleşmesi • Tutuklama kararı verilebilmesi için, tutuklamanın talep edildiği andaki delillere göre, kişinin fail veya suç ortağı olarak bir suçu işlediği konusunda kuvvetli EY HUKUK BÜROSU şüphe duyulmalıdır. 11. 10. 2018

Yasal karineler • Bazı suçlardan dolayı tutuklama kararı verilebilmesi için tutuklama sebeplerinin varlığı aranmaz. Bunlar; TCK’da yer alan, 1. Soykırım ve insanlığa karşı suçlar 2. Kasten öldürme 3. İşkence 4. Cinsel saldırı 5. Çocukların cinsel istismarı 6. Uyuşturucu ve uyarıcı madde imal ve ticareti 7. Suç işlemek amacıyla örgüt kurma 8. Devletin güvenliğine karşı suçlar 9. Anayasal düzene ve bu düzenin işleyişine karşı suçlar ØAteşli Silahlar ve Bıçaklar ile Diğer Aletler Hakkında Yasa’da tanımlanan silah kaçakçılığı suçları, 11. 10. 2018 EY HUKUK BÜROSU ØBankalar Yasası’nda tanımlanan zimmet suçu 49

ØKaçakçılıkla Mücadele Yasası’nda tanımlanan ve hapis cezasını gerektiren suçlar ØKültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Yasası m. 68 ve m. 74’te tanımlanan suçlar ØOrman Yasası’nda tanımlanan kasten orman yakma suçları(Md. 110/3 ve 110/4) 50 Ø 6/10/1983 tarihli ve 2911 sayılı Toplantı ve Gösteri Yürüyüşleri Kanununun 33 üncü maddesinde sayılan suçlar Ø 12/4/1991 tarihli ve 3713 sayılı Terörle Mücadele Kanununun 7 nci maddesinin üçüncü fıkrasında belirtilen suçlar Sadece adlî para cezasını gerektiren suçlarda veya vücut dokunulmazlığına karşı kasten işlenenler hariç olmak üzere hapis cezasının üst sınırı iki yıldan fazla olmayan suçlarda tutuklama kararı verilemez. TUTUKLAMANIN BİÇİMSEL KOŞULLARI üTutuklama yasağının bulunmaması üMuhakeme şartının gerçekleşmesi üSanığa güvence belgesi verilmemiş olması EY HUKUK BÜROSU üTutuklamanın orantılı olması 11. 10. 2018

TUTUKLULUK SÜRESİ 51 • Ağır ceza mahkemesinin görevine girmeyen işlerde tutukluluk süresi en fazla 1(bir) yıldır. Ancak bu süre, zorunlu hallerde gerekçesi gösterilerek 6(altı) ay daha uzatılabilir. • Ağır ceza mahkemesinin görevine giren işlerde ise tutukluluk süresi en fazla 2(iki) yıldır. Ancak bu süre, zorunlu hallerde gerekçesi gösterilerek uzatılabilir; uzatma süresi toplam 3(üç) yılı geçemez. Bazı suçlarda ise uzatma süresi 5(beş) yılı geçemez. • Uzatma kararları, Cumhuriyet savcısının, şüpheli veya sanık ile müdafiin görüşleri alındıktan sonra verilir. EY HUKUK BÜROSU 11. 10. 2018

• Adli Kontrol: Tutuklama işlevini görecek alternatif tedbirlere denir. • Şüpheli/sanığın yasada gösterilen bir veya daha fazla yükümlülüğe tabi tutulmasıdır. • Adli kontrol, tutuklama güvenlik tedbiri yerine uygulanan bir tedbirdir. 52 ADLİ KONTROL • Tedbiri uygulamak için gerekli tek şart tutuklama koşullarının gerçekleşmiş olmasıdır. • ADLİ KONTROL YÜKÜMLÜLÜKLERİ v. Yurt dışına çıkamama v. Hakim tarafından belirlenen yerlere, belirtilen süre içerisinde düzenli olarak başvurma, v. Hakimin belirttiği merci/kişilerin çağrılarına ve gerektiğinde mesleki uğraşlarına ilişkin veya eğitime devam konularındaki kontrol tedbirlerine uyma v. Her türlü taşıtları veya bunlardan bazılarını kullanamama ve gerektiğinde kaleme, makbuz karşılığında sürücü EY HUKUK BÜROSU belgesini teslim etme, 11. 10. 2018

v Özellikle uyuşturucu, uyarıcı veya uçucu maddeler ile alkol bağımlılığından arınmak amacıyla, hastaneye yatmak dahil, tedavi 53 veya muayene tedbirlerine tabi olma ve bunları kabul etme, v Silah bulunduramama veya taşıyamama, gerektiğinde sahip olunan silahları makbuz karşılığında adli emanete teslim etme, v Aile yükümlülüklerini yerine getireceğine ve adli kararlar gereğince ödemeye mahkum edildiği nafakayı düzenli olarak ödeyeceğine dair güvence verme, v Konutunu terk etmeme, v Belirli bir yerleşim bölgesini terk etmeme, v Belirlenen yer veya bölgelere gitmeme. • Soruşturma evresinde; adli kontrol tedbirine, , savcısının istemi üzerine sulh ceza hakimi karar verir. • Kovuşturma evresinde adli kontrol tedbirine, gerekli görüldüğünde mahkeme karar verir. EY HUKUK BÜROSU 11. 10. 2018

Koruma tedbirleri-2 54 EY HUKUK BÜROSU 11. 10. 2018

Tanım: Şüpheli kişi veya delillerin ya da müsadere edilecek eşyanın ele geçirilmesi amacıyla ev veya diğer yerlerde araştırma yapılmasıdır. • Arama, anayasal güvence altında bulunan konut dokunulmazlığına, özel yaşamın gizliliğine, kişi özgürlüğüne ve vücut bütünlüğüne müdahale oluşturan bir koruma tedbiridir. • Anayasaya göre arama ve el koyma şartları; 1. Milli güvenlik 2. Kamu düzeni 3. Suç işlenmesinin önlenmesi 4. Genel sağlık ve genel ahlakın korunması 5. Başkalarının hak ve özgürlüklerinin korunması EY HUKUK BÜROSU 55 ARAMA 11. 10. 2018

Aramanın koşulları 56 • Şüpheliyi/sanığı aramanın iki koşulu vardır: 1. Üstü, eşyası, konutu, işyeri veya diğer yerleri aranacak olan kişinin aramaya sebep olan suçu işlediğine dair somut olaya dayanan şüphe bulunması, 2. Şüpheli veya sanığın ya da delilin aranacak yerlerde olduğu konusunda makul şüphe bulunması • Suç işleme şüphesi altında olmayan kişilerin de üstü, eşyası, konutu, işyeri veya kendisine ait diğer yerleri, şüphelinin veya sanığın yakalanabilmesi veya suç delillerinin elde edilebilmesi amacıyla aranabilir. EY HUKUK BÜROSU 11. 10. 2018

Arama kararı ve emri vermeye yetkili merciler 57 o Konutta, İşyerinde ve Kamuya Açık Olmayan Kapalı Alanlarda: Hakim kararı GSBH* Savcının yazılı emri *: gecikmesinde sakınca bulunan hallerde o Kamuya Açık Alanlarda: Hakim kararı GSBH savcının yazılı emri CSUH* kolluk amirinin yazılı emri *: cumhuriyet savcısına ulaşılamayan hallerde EY HUKUK BÜROSU 11. 10. 2018

ARAMA KARARI/EMRİ OLMADAN DOĞRUDAN KOLLUKÇA YAPILMASI 1. Hakkında yakalama emri, zorla getirme kararı veya gıyabi tutuklama 58 kararı verilen kişi yakalandığında üstünde arama yapılması, 2. Kolluk memurlarınca doğrudan yapılan yakalama halinde yakalanan kişinin, kendisine, başkalarına veya yakalama işlemini yapan kolluk görevlilerine zarar vermesini önlemek amacıyla kaba üst araması yapılması, 3. Suçüstü halinde yakalama yapılabilmesi için konuta, işyerine ve kapalı alanlara girilmesi, 4. Gözaltına alınan kişinin, nezarethaneye konulmadan önce üstünün aranması, 5. Herhangi bir nedenle hukuka uygun şekilde yakalandıktan sonra kolluk güçlerinin elinden kaçmakta olan kişilerin veya işlenmekte olan veya henüz işlenmiş olan veya pek az önce işlendiğini gösteren belirtilen olduğu suçun failinin bina ve eklentilerinde arama 11. 10. 2018 EY HUKUK BÜROSU yapılması.

Arama kararı ve emrinin unsurları 1. Aramanın nedenini oluşturan fiil 2. Aranılacak kişi, aramanın yapılacağı konut veya diğer yerin adresi ya da eşya 3. Karar veya emrin geçerli olacağı zaman dilimi açıkça gösterilir. 59 ARAMANIN SONUCU 1. Koruma altına alınan veya elkonulan eşyanın tam bir defteri tutulur ve bu eşya resmi mühürlenir veya bir işaret konulur. 2. Arama işlemi uygulanan kişinin belge ve kağıtlarına ulaşılmışsa, kolluk bu belge ve kağıtları inceleme yetkisine sahip değildir. 3. Hakkında arama işlemi uygulanan kimsenin belge veya kağıtlarını inceleme yetkisi, savcı ve hakime aittir. EY HUKUK BÜROSU 11. 10. 2018

Aramanın sonunda yapılacak bildirimler ve aramanın belgelenmesi 60 • Aramanın sonunda hakkında arama işlemi uygulanan kimseye istemi üzerine bir belge verilir. Belgede; 1. Aramanın şüpheli/sanığın yakalanması için mi yoksa delillerin ele geçirilmesi amacıyla mı yapıldığı ve aranan objenin aranan yerde bulunduğuna dair makul şüphe üzerine yapıldığı, 2. Şüpheli/sanığın evinde, işyerinde, üstünde ve ona ait diğer yerlerde arama işlemi yapılmışsa, soruşturma/kovuşturma konusu fiilin niteliği, 3. El konulan/koruma altına alınan eşyanın listesi, şüpheliyi haklı kılan bir şey elde edilmemişse bunun belirtilmesi. EY HUKUK BÜROSU 11. 10. 2018

61 ÖNLEME ARAMASI: Polis, milli güvenlik ve kamu düzeninin, genel sağlık ve genel ahlakın veya başkalarının hak ve özgürlüklerinin korunması, suç işlenmesinin önlenmesi, taşınması veya bulundurulması yasak olan her türlü silah, patlayıcı madde veya eşyanın tespiti amacıyla usulüne göre verilmiş hakim kararı veya bu sebeplere bağlı olarak gecikmesinde sakınca bulunan hallerde mahallin en büyük mülki amirinin vereceği yazılı emirle, kontrol noktası kurulabilir ve arama yapılabilir. EY HUKUK BÜROSU 11. 10. 2018

• Tanım: Ceza muhakemesinde delil olabilecek ya da ileride müsadere edilebilecek eşya üzerinde zilyedin tasarruf yetkisinin kaldırılmasıdır. 62 • Elkoyma tedbirinin konusu; 1. İspat aracı olarak yararlı görülen malvarlığı değerleri, deliller 2. Eşya veya kazanç müsaderesinin konusunu oluşturan Elkoyma 3. İyiniyetli üçüncü kişilere ait olmamak koşuluyla, kasıtlı bir suçun işlenmesinde kullanılan eşya veya suçun işlenmesine tahsis edilen ya da suçtan meydana gelen veya suçun işlenmesinde kullanılmak üzere hazırlanan eşya, müsadereye konu olan eşyadır. EY HUKUK BÜROSU 11. 10. 2018

Taşınmaz hak ve alacaklara el konulması • Soruşturma veya kovuşturma aşamasında başvurulabilir. 63 • Şartları; 1. Sayılan suçlardan birinin işlendiğine dair kuvvetli şüphe sebeplerinin bulunması 2. Elkonulacak taşınmazların, hak ve alacakların bu suçlardan elde edildiğine dair kuvvetli şüphe sebeplerinin bulunması • Bu tedbire konu olacak şüpheli/sanığa ait mal, hak ve alacaklar; 1. Taşınmazlar 2. Kara, deniz veya hava ulaşım araçları 3. Banka veya diğer mali kurumlardaki her türlü hesabı 4. Gerçek ve tüzel kişiler nezdindeki her türlü hak ve alacaklar 5. Kıymetli evrak 6. Ortağı bulunduğu şirketteki ortaklık payları 7. Kiralık kasa mevcutları 8. Diğer malvarlığı değerleri. 11. 10. 2018 EY HUKUK BÜROSU EL KONULAMAYACAK EŞYA: Mektuplar, belgeler ve basın araçlarıdır.

Elkoyma karar/emrinin verilmesi 64 • Soruşturma Evresi: Savcının talebi + Sulh ceza hakiminin kararı CSUH yazılı emri / GSBH savcının yazılı emri / kolluk amirinin Hâkim kararı olmaksızın yapılan elkoyma işlemi, 24 saat içinde görevli hâkimin onayına sunulur. Hâkim, kararını elkoymadan itibaren 48 saat içinde açıklar; aksi hâlde elkoyma kendiliğinden kalkar. • Kovuşturma Evresi: Mahkeme kararı EY HUKUK BÜROSU 11. 10. 2018

POSTADA EL KOYMA • Suçun delillerini oluşturduğundan şüphe edilen ve gerçeğin ortaya çıkarılması için soruşturma ve kovuşturmada adliyenin eli altında olması zorunlu sayılıp, posta hizmeti veren her türlü resmî veya özel kuruluşta bulunan gönderilere, hâkimin veya gecikmesinde sakınca bulunan hâllerde Cumhuriyet savcısının kararı ile elkonulabilir. 65 ZORLAMA AMAÇLI ELKOYMA VE GÜVENCE BELGESİ • Kaçağın, Cumhuriyet savcısına başvurmasını veya duruşmaya gelmesini sağlamak amacıyla Türkiye'de bulunan mallarına, hak ve alacaklarına amaçla orantılı olarak Cumhuriyet savcısının istemi üzerine sulh ceza hâkimi veya mahkeme kararıyla elkonulabilir ve gerektiğinde idaresi için kayyım atanır. • Kaçak yakalandığında veya kendiliğinden gelerek teslim olduğunda elkoymanın kaldırılmasına karar verilir. • Mahkeme, kaçak hakkında duruşmaya gelmesi hâlinde tutuklanmayacağı hususunda bir güvence belgesi verebilir ve bu güvence koşullara bağlanabilir. 11. 10. 2018 Kaçak, hapis EY HUKUK BÜROSU cezası ile mahkûm olur veya kaçmak hazırlığında bulunur veya güvence belgesinin bağlı olduğu koşullara uymazsa belgenin hükmü kalmaz.

BİLGİSAYARLARDA, BİLGİSAYAR PROGRAMLARINDA VE ARAMA KOPYALAMA ELve. KOYMA • KÜTÜKLERİNDE Somut delillere dayanan kuvvetli şüphe sebeplerinin. VE varlığı başka surette delil 66 elde etme imkânının bulunmaması halinde, hâkim veya gecikmesinde sakınca bulunan hâllerde Cumhuriyet savcısı tarafından şüphelinin kullandığı bilgisayar ve bilgisayar programları ile bilgisayar kütüklerinde arama yapılmasına, bilgisayar kayıtlarından kopya çıkarılmasına, bu kayıtların çözülerek metin hâline getirilmesine karar verilir. Cumhuriyet savcısı tarafından verilen kararlar 24 saat içinde hâkim onayına sunulur. Hâkim kararını en geç 24 saat içinde verir. Sürenin dolması veya hâkim tarafından aksine karar verilmesi hâlinde çıkarılan kopyalar ve çözümü yapılan metinler derhâl imha edilir. • Soruşturma evresinde sulh ceza hakimi tarafında verilen tedbir kararına karşı itiraz yolu açıktır. ŞİRKET YÖNETİMİ İÇİN KAYYIM TAYİNİ • Sadece belli suçlar için başvurulabilen bir koruma tedbiridir. Buna başvurabilmek için gereken şartlar; • Maddi gerçeğin ortaya çıkarılabilmesi için bu tedbire başvurmanın gerekli olması, • Aşağıda sayılan suçların bir şirketin faaliyeti çerçevesinde işlendiği veya işlenmekte olduğu hususunda kuvvetli şüphe sebeplerinin varlığı; EY HUKUK BÜROSU • a) Türk Ceza Kanununda yer alan 11. 10. 2018

1. Göçmen kaçakçılığı ve insan ticareti (madde 79, 80), 2. Uyuşturucu veya uyarıcı madde imal ve ticareti (madde 188), 3. Parada sahtecilik (madde 197), 4. Fuhuş (madde 227), 5. Kumar oynanması için yer ve imkân sağlama (madde 228), 6. Zimmet (madde 247), 7. Suçtan kaynaklanan malvarlığı değerlerini aklama (madde 282), 8. Silahlı örgüt (madde 314) veya bu örgütlere silah sağlama (madde 315), 9. Devlet Sırlarına Karşı Suçlar ve Casusluk (madde 328, 329, 330, 331, 333, 334, 335, 336, 337), Suçları, • b) Ateşli Silahlar ve Bıçaklar İle Diğer Aletler Hakkında Kanunda tanımlanan silah kaçakçılığı (madde 12) suçları, c) Bankalar Kanununun 22 nci maddesinin (3) ve (4) numaralı fıkralarında tanımlanan zimmet suçu, d) Kaçakçılıkla Mücadele Kanununda tanımlanan ve hapis cezasını gerektiren suçlar, e) Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanununun 68 ve 74 üncü maddelerinde tanımlanan suçlar • • • EY HUKUK BÜROSU 67 11. 10. 2018

Kayyım tayini kararının verilmesi 68 • SORUŞTURMA EVRESİNDE C. Savcısının talebi + Sulh Ceza Hakiminin Kararı • KOVUŞTURMA EVRESİNDE • Yargılamayı yapan mahkeme TEDBIRIN SÜRESI Tedbir için uygulama süresi öngörülmemiştir. Gerekli olduğu sürece ve her halükarda hükmün kesinleşmesine kadar uygulanabilir. EY HUKUK BÜROSU 11. 10. 2018

• Belli suçlar için başvurulabilen özel/gizli bir koruma tedbiridir. • Görünüm şekilleri; iletişimin tespiti, dinlenmesi, kayda alınması ve sinyal bilgilerinin değerlendirilmesidir. • İletişimin tespiti: suç işlendikten sonra, suçu aydınlatmak için başlatılan soruşturma kapsamında şüphelinin ne zaman kimlerle görüştüğünün belirlenmesidir. • Koşulları: 1. Aşağıda sayılan suçların işlendiğini gösteren kuvvetli şüphe sebeplerinin varlığı a) Türk Ceza Kanununda yer alan; 1. Göçmen kaçakçılığı ve insan ticareti (madde 79, 80) ile organ veya doku ticareti (madde 91), 2. Kasten öldürme (madde 81, 82, 83), 3. İşkence (madde 94, 95), EY HUKUK BÜROSU 69 TELEKOMİNİKASYON YOLUYL YAPILAN İLETİŞİMİN DENETLENMESİ 11. 10. 2018

4. Cinsel saldırı (birinci fıkra hariç, madde 102), 5. Çocukların cinsel istismarı (madde 103) 6. Nitelikli hırsızlık (madde 142) ve yağma (madde 148, 149) ile nitelikli dolandırıcılık (madde 158) 7. Uyuşturucu veya uyarıcı madde imal ve ticareti (madde 188), 8. Parada sahtecilik (madde 197), 9. Suç işlemek amacıyla örgüt kurma (madde 220, fıkra üç), 10. Fuhuş (madde 227), 11. İhaleye fesat karıştırma (madde 235), 12. Tefecilik (madde 241), 13. Rüşvet (madde 252), 14. Suçtan kaynaklanan malvarlığı değerlerini aklama (madde 282), 15. Devletin birliğini ve ülke bütünlüğünü bozmak (madde 302) , 16. Anayasal Düzene ve Bu Düzenin İşleyişine Karşı Suçlar (madde 309, 311, 312, 313, 314, 315, 316), 17. Devlet Sırlarına Karşı Suçlar ve Casusluk (madde 328, 329, 330, 331, 333, 334, 335, 11. 10. 2018 EY HUKUK 336, BÜROSU 337) suçları. 70

71 b) Ateşli Silahlar ve Bıçaklar ile Diğer Aletler Hakkında Kanunda tanımlanan silah kaçakçılığı (madde 12) suçları. c) Bankalar Kanununun 22 nci maddesinin (3) ve (4) numaralı fıkralarında tanımlanan zimmet suçu, d) Kaçakçılıkla Mücadele Kanununda tanımlanan ve hapis cezasını gerektiren suçlar. e) Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanununun 68 ve 74 üncü maddelerinde tanımlanan suçlar. 2. Başka suretle delil elde etme olanağının bulunamaması. EY HUKUK BÜROSU 11. 10. 2018

Denetim kararının verilmesi 72 • SORUŞTURMA EVRESİNDE C. Savcısının istemi + Sulh ceza hakiminin kararı • KOVUŞTURMA EVRESİNDE • Yargılamayı yapan mahkeme • NOT: 1) Bu tedbire ve hakimlik kararlarına karşı itiraz kanun yolu açıktır. 2) Tedbirin uygulanması sırasında şüpheli hakkında kovuşturmaya yer olmadığı kararı verilirse veya savcılık tarafından verilen tedbir kararını hakim onaylamazsa, tedbirin uygulanmasına savcısı tarafından derhal son verilir. 3) Bu durumda yapılan tespit veya dinlemeye ilişkin kayıtlar savcının denetimi altında en geç on gün içinde yok edilerek, durum bir tutanakla tespit edilir. EY HUKUK BÜROSU 11. 10. 2018

• Gizli soruşturmacı görevlendirme belirli suçlar için başvurulabilen özel/gizli bir koruma tedbiridir. • Koşulları; 1. Aşağıda sayılan suçların işlendiğini gösteren kuvvetli şüphe sebeplerinin varlığı • a) Türk Ceza Kanununda yer alan; • 1. Örgüt faaliyeti çerçevesinde işlenip işlenmediğine bakılmaksızın uyuşturucu veya uyarıcı madde imal ve ticareti (madde 188), • 2. Suç işlemek amacıyla örgüt kurma (iki, yedi ve sekizinci fıkralar hariç, madde 220), • 3. Silahlı örgüt (madde 314) veya bu örgütlere silah sağlama (madde 315). • b) Ateşli Silahlar ve Bıçaklar ile Diğer Aletler Hakkında Kanunda tanımlanan silah kaçakçılığı (madde 12) suçları. c) Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanununun 68 ve 74 üncü maddelerinde tanımlanan suçlar. • 2. Başka suretle delil elde etme olanağının EY HUKUK BÜROSU bulunamaması. 73 Gizli soruşturmacı görevlendirme 11. 10. 2018

74 TEDBİR kararının verilmesi Hakim kararı / GSBH savcı kararı NOT: Sadece kamu görevlileri gizli soruşturmacı olarak görevlendirilebilir. EY HUKUK BÜROSU 11. 10. 2018

• Teknik araçlarla izleme belirli suçlar için başvurulabilen özel/gizli bir koruma tedbiridir. • Bu tedbir kişinin konutunda uygulanamaz. 75 • Koşulları; 1. Aşağıda sayılan suçların işlendiğini gösteren kuvvetli şüphe sebeplerinin varlığı • a) Türk Ceza Kanununda yer alan; • 1. Göçmen kaçakçılığı ve insan ticareti (madde 79, 80) ile organ veya doku ticareti (madde 91), • 2. Kasten öldürme (madde 81, 82, 83), TEKNİK ARAÇLARLA İZLEME • 3. Nitelikli hırsızlık (madde 142) ve yağma (madde 148, 149) ile nitelikli dolandırıcılık (madde 158), • 4. Uyuşturucu veya uyarıcı madde imal ve ticareti (madde 188), • 5. Parada sahtecilik (madde 197), • 6. Suç işlemek amacıyla örgüt kurma (madde 220, fıkra üç), • 7. Fuhuş (madde 227) EY HUKUK BÜROSU • 8. İhaleye fesat karıştırma (madde 235), 11. 10. 2018

• 9. Tefecilik (madde 241), • 10. Rüşvet (madde 252), • 11. Suçtan kaynaklanan malvarlığı değerlerini aklama (madde 282), 76 (1) (2) • 12. Devletin birliğini ve ülke bütünlüğünü bozmak (madde 302), • 13. Anayasal Düzene ve Bu Düzenin İşleyişine Karşı Suçlar (madde 309, 311, 312, 313, 314, 315, 316), • 14. Devlet Sırlarına Karşı Suçlar ve Casusluk (madde 328, 329, 330, 331, 333, 334, 335, 336, 337), Suçları. • b) Ateşli Silahlar ve Bıçaklar ile Diğer Aletler Hakkında Kanunda tanımlanan silah kaçakçılığı (madde 12) suçları. • c) Kaçakçılıkla Mücadele Kanununda tanımlanan ve hapis cezasını gerektiren suçlar. d) Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanununun 68 ve 74 üncü maddelerinde tanımlanan suçlar. EY HUKUK BÜROSU 11. 10. 2018

77 TEDBİR kararının verilmesi Hakim kararı / GSBH savcı kararı SÜRESI Teknik araçlarla izleme kararı en çok dört haftalık süre için verilebilir. EY HUKUK BÜROSU 11. 10. 2018

Tazminat nedenleri 78 EY HUKUK BÜROSU 11. 10. 2018

Yakalama ve gözaltı tedbirleri ile ilgili 79 nedenler 1. Yasada gösterilen koşullara aykırı olarak yakalanma, 2. Yasal gözaltı süresi içinde hakim önüne çıkarılamama, 3. Yakalama nedenleri ve haklarındaki suçlamaların kendilerine, yazıyla veya hemen olanak bulunmaması halinde sözle açıklanmaması. EY HUKUK BÜROSU 11. 10. 2018

Tutuklama tedbirleri ile ilgili nedenler 80 1. Yasada gösterilen koşullar dışında tutuklanma veya tutukluluğun devamına karar verilmesi, 2. Yasal hakları hatırlatılmadan veya hatırlatılan haklardan yararlandırılma isteği yerine getirilmeden tutuklanma, 3. Yasaya uygun olarak tutuklanan kişinin makul sürede yargılama mercii önüne çıkarılmaması ve bu süre içinde hakkında hüküm verilmemesi, 4. Tutuklama nedenlerinin ve suçlamanın yazıyla veya bunun hemen olanaklı bulunmadığı hallerde sözle açıklanmaması, 5. Tutuklamanın yakınlara bildirilmemesi. EY HUKUK BÜROSU 11. 10. 2018

Arama tedbirleri ile ilgili nedenler qİlgili kişinin hakkında arama kararının ölçüsüz bir şekilde gerçekleştirilmiş olması tazminat nedenidir. 81 ELKOYMA TEDBIRLERI ILE ILGILI NEDENLER ØEşyaya veya diğer malvarlığı değerlerine, koşulları oluşmadığı halde elkonulması, ØElkonulan eşyanın korunması için gerekli tedbirlerin alınmaması, ØElkonulan eşyanın veya diğer malvarlığı değerlerinin amaç dışı kullanılması veya zamanında geri verilmemesi. KOVUŞTURMAYA YER OLMADIĞI VE BERAAT KARARINA BAĞLI TAZMINAT NEDENLERI v. Yasaya uygun olarak yakalandıktan sonra kovuşturmaya yer olmadığı veya beraat kararı verilmesi 11. 10. 2018 EY HUKUK BÜROSU v. Yasaya uygun olarak tutuklandıktan sonra kovuşturmaya yer olmadığı veya beraat kararı verilmesi.

82 EY HUKUK BÜROSU Soruşturma ve soruşturmadan sonuç çıkarılması 11. 10. 2018

1. Soruşturma 2. uzlaşma 3. ara muhakeme 83 EY HUKUK BÜROSU 11. 10. 2018

Soruşturma evresinin başlaması • Suç işlendiği izlenimini veren bir hal öğrenilir öğrenilmez, soruşturmanın başlatılması gerekir. 84 • Savcı ihbar veya başka yolla bir suçun işlendiği izlenimini edinirse, kamu davası açıp açmama konusunda karar verebilmek amacıyla hemen konuyu araştırmak zorundadır. • Soruşturma evresi failin suç teşkil eden bir hareketi yapıp yapmadığı konusundaki şüphe ile başlamaktadır. • Şüphe somut olaylara dayanmalıdır. SORUŞTURMA EVRESININ IŞLEVI • Soruşturma evresinin görevi, kovuşturmayı hazırlamaktır. • Soruşturma evresinde delillerin ele geçirilmesi, bunların kaybolmasının önlenmesi ve kovuşturmaya kadar el altında tutulması gerekir. EY HUKUK BÜROSU 11. 10. 2018

Suçun öğrenilme şekilleri 1. Re’sen Öğrenme 2. İhbar Yoluyla Öğrenme o İhbar, re’sen kovuşturulan bir suçtan haberdar olan kimsenin adli makamlara durumu bildirmesidir. o Suça ilişkin ihbar, c. başsavcılığına veya kolluk makamlarına, vali veya kaymakamlığa yapılabilir. 3. Şikayet Yoluyla Öğrenme ü Şikayete bağlı olan suçlarda ceza soruşturması /kovuşturması suçtan zarar görenin şikayetine bağlıdır. ü Şikayet, hem bir muhakeme şartı hem de suçun öğrenilme şeklidir. ü Şikayetler, c. başsavcılığına, kolluk makamlarına, vali veya kaymakamlığa yapılabilir. ü Şikayet hakkı altı ay içinde kullanılmalıdır. ü Süre, fiilin ve failin bilindiği veya öğrenildiği anda işlemeye başlar. 4. Tutanakla Öğrenme 5. Diğer Yollarla Öğrenme § Talep : Adalet Bakanı’nın belirli suçların takip edilmesini savcıdan istemesidir. 11. 10. 2018 EY HUKUK BÜROSU § Yabancı devletin şikayeti § Mütalaa 85

Soruşturma evresinin niteliği EY HUKUK BÜROSU 11. 10. 2018 86

1. Soruşturmanın Gizliliği • Savunma haklarına zarar vermemek koşuluyla soruşturma evresindeki usul işlemleri gizlidir. 87 • Gizlilik ilkesinin nedenleri; şüphelinin lekelenmesinin engellenmesi ve delillerin karartılmasının engellenmesidir. 2. Soruşturmanın Yazılılığı o Yazılılık sözlü veya hareketli tüm işlemlerin tutanağa geçirilmesini ifade eder. o Her soruşturma işlemi tutanağa bağlanır ve tutanak adli kolluk görevlisi, savcı veya sulh ceza hakimi ile hazır bulunan yazman tarafından imza edilir. o Polisin kendisine yapılan sözlü ihbar ve şikayetler ile görevi sırasında öğrendiği suçlara ilişkin bilgileri yazılı hale getirmesi gerekmektedir. EY HUKUK BÜROSU 3. Soruşturmanın Kurala Bağlı Olmayışı 11. 10. 2018

4. Soruşturmanın Dağınıklığı § Dağınıklık, soruşturma işlemlerinin hep aynı kişi veya kişiler tarafından yapılmasının gerekli olmamasını ifade eder. 88 § Bir yargı çevresindeki c. başavcılığı soruşturmanın kapsamlı olması halinde başsavcılık bünyesindeki birden fazla savcıyı bir olayı soruşturmakla görevlendirebilir. 5. Soruşturmanın Kamusallığı • Kamusallık ilkesi, cezalandırma yetkisinin bireyden alınarak devlete geçmesidir. 6. Soruşturmanın Mecburiliği (Kanuniliği) ü Soruşturma makamlarının basit suç şüphesi üzerine soruşturmayı başlatma yükümlülüğüdür. ü Kovuşturma evresi için de geçerlidir. ü Savcı yeterli şüphe nedenlerine ulaştığında iddianame düzenlemek, 11. 10. 2018 EY HUKUK BÜROSU iddianame kabul edildiğinde de ceza davasını takip etmek mecburiyetindedir.

İddianamede bulunması gereken hususlar • Deliller suçun işlendiği hususunda yeterli şüphe oluşturuyorsa savcı bir iddianame düzenler. • İddianame, görevli ve yetkili mahkemeye hitaben düzenlenir. • İddianamede bulunması gerekenler; 1. Şüphelinin kimliği 2. Müdafii 3. Maktul, mağdur veya suçtan zarar görenin kimliği 4. Mağdurun veya suçtan zarar görenin vekili/ kanuni temsilcisi 5. Açıklanmasında sakınca bulunmaması halinde ihbarda bulunan kişinin kimliği 6. Şikayette bulunan kişinin kimliği 7. Şikayetin yapıldığı tarih 8. Atılı suç ve uygulanması gereken kanun maddeleri 9. Atılı suçun işlendiği yer, tarih ve zaman dilimi 10. Suçun delilleri 11. 10. 2018 EY HUKUK BÜROSU 11. Şüphelinin tutuklu olup olmadığı, tutuklanmış ise gözaltına alma ve tutuklama tarihleri ile bunların süresi 89

1) Ön Ödeme: • Savcının, iddianame düzenleme şartlarının oluşmasına rağmen düzenlemeyerek şüphelinin para cezası ödemesi karşılığında, uyuşmazlığı ortadan kaldırılmasına olanak tanıyan kurumdur. • Ön ödeme, cezası hafif olan suçlarla yargı organlarını meşgul etmeme, adliyenin yükünü hafifletme ve zaman tasarrufu sağlama gibi amaçlarla düzenlenmiştir. 2) Uzlaşma q Şüpheli/sanıkla mağdurun bir uzlaştırıcının nezaretinde karşılıklı edimlerde anlaşarak ceza muhakemesini sona erdirmeleridir. 90 Savcının takdir hakkını kullanacağı hallerin varlığı q Uzlaşmaya tabi suçlar: 1. Kasten yaralama 2. Taksirle yaralama 3. Konut dokunulmazlığının ihlali 4. Çocuğun kaçırılması ve alıkonulması 5. EY HUKUK BÜROSU Ticari sır, bankacılık sırrı veya müşteri sırrı niteliğindeki bilgi veya belgelerin açıklanması suçları 11. 10. 2018

q. Uzlaşma teklifinde bulunulması veya teklifin kabul edilmesi soruşturma konusu suça ilişkin delillerin toplanmasına ve koruma tedbirlerinin 91 uygulanmasına engel değildir. q Uzlaşma süresince dava zamanaşımı süresi işlemez. 3) İddianamenin Ertelenmesi o Kanunkoyucu soruşturma sonunda bazı koşulların varlığına bağlı olarak, savcıya kamu davasının açılmasının ertelemesine karar verme imkanı tanımıştır. o Savcı ancak soruşturması ve kovuşturması şikayete bağlı olup üst sınırı bir yıl veya daha az süreli hapis cezasını gerektiren suçlarda iddianamenin düzenlenmesini ertelemeye karar verebilir. EY HUKUK BÜROSU 11. 10. 2018

Kovuşturma evresi EY HUKUK BÜROSU 92 11. 10. 2018

1. kovuşturma 2. duruşma hazırlığ 93 3. duruşma 4. hüküm EY HUKUK BÜROSU 11. 10. 2018

• • Duruşma Hazırlığı Makamı Bu evrede aktif olan makam yargılama makamıdır. Yargılama makamı da kural olarak hakimlik makamıdır. Duruşmaya Davet Usulü Sanığın daveti Müdafiin daveti Tanık ve Bilirkişilerin daveti Suçtan zarar görenin daveti Sanığın yasal temsilcisinin ve eşinin daveti • • • 1. 2. 3. 4. 5. 6. Duruşma Hazırlığı İşlemleri Yapılması gereken işlemler bir kararla belirlenir. Bu kararı içeren tutanağa tensip zaptı veya tensip tutanağı denir. Duruşma hazırlığı işlemleri Duruşma gününün belirlenmesi Sanığa iddianamenin tebiliği Delillerin toplanması Erken dinleme Erken keşif ve muayene Erken sorgu 94 Duruşma Devresinin Amacı ve Genel Olarak Yürüyüşü • Mahkeme önünde gerçekleşen ve esas olarak delillerin tartışıldığı en önemli devredir. • Biçimsel işlerin yapıldığı giriş ve delillerin ortaya konulup iddia ve müdafa makamlarınca tartışıldığı esas olmak üzere iki bölümden oluşur. • Duruşmanın amacı, delillerin tartışılması sonucunda hakim veya hakimlerde 11. 10. 2018 failin EY HUKUK BÜROSU suçluluğu ya da suçsuzluğu konusunda bir kanaat oluşmasını sağlamaktır.

Duruşmaya hakim olan ilkeler Duruşmanın Yoğunluğu: Yoğunluk ilkesi, duruşmada delillerin tartışılması esnasında delilin doğruluğuna ve olayın ispatına ilişkin olarak oluşan kanaatin unutulmaması için duruşmanın, mümkün olduğunca bir oturumda; mümkün olmadığında birbirine en yakın tarihli oturumlarda bitirilmesini ifade eder. 95 Duruşmanın Doğrudan Doğruyalığı: Duruşmanın doğrudan doğruyalığı, hüküm verecek olan mahkeme üyelerinin, sanık, tanık ve olayın diğer tüm delilleri ile bir karşıya gelmesini, onlarla doğrudan temas etmesini ve delil ikamesinin başka hakime bırakılmamasını ifade eder. Duruşmanın Sözlülüğü: Duruşmada kural olarak Türkçe dile getirilmiş ve tartışılmış hususların 11. 10. 2018 EY HUKUK hükme BÜROSU esas alınmasını ifade eder.

SANIĞIN DURUŞMADA HAZIR BULUNMASI 96 1. Sanığın ilk oturumda hazır bulunma mecburiyeti vardır. 2. Sanığın ilk oturumda bulunma mecburiyetinden kurtarılması ancak istinabe yoluyla sorgudur. 3. Duruşmanın ilk oturumuna gelip de sorgusu yapılmış olan sanık, mahkemenin zorlayıcı kararıyla aranmamak için kendisi veya bu hususta yetkili kıldığı müdafi müvekkilinin kendisinin duruşmada hazır bulunmaktan kurtarılmasını (bağışık tutulmasını) mahkemeden talep edebilir. EY HUKUK BÜROSU 11. 10. 2018

Duruşma işlemlerinin tutanağa bağlanması • Duruşmanın nasıl yapıldığını ve kanunda belirtilen usul ve esaslara uyulup uyulmadığını denetlemek üzere duruşma için tutanak tutulur. Duruşma Tutanağında; 1. Duruşmanın yapıldığı mahkemenin adı 2. Oturum tarihleri 3. Hakimin, savcının ve zabıt katibinin adı ve soyadı 4. Oturumlara katılan sanığın, müdafiin, katılanın, vekilinin, kanuni temsilcisinin, bilirkişinin, tercümanın, teknik danışmanın adı ve soyadı 5. Duruşmanın seyrini ve sonuçlarını yansıtan ve yargılama usulünün bütün temel kurallarına uyulduğunu gösteren unsurlara 6. Sanık açıklamalarına 7. Tanık ifadelerine 8. Bilirkişi ve teknik danışman açıklamalarına, 9. Okunan veya okunmasından vazgeçilen belge ve yazılara 10. Taleplerin reddi halinde red gerekçesine 11. 10. 2018 EY HUKUK BÜROSU 11. Verilen ara kararlara ve nihayet son karara (hükme) yer verilir. 97

98 Duruşmanın akışı • Duruşmada; 1. Sanığın açık kimliği saptanır, kişisel ve ekonomik durumu hakkında kendisinden bilgi alınır. 2. İddianame veya iddianame yerine geçen belge okunur. 3. Sanığa hakları hatırlatılır. EY HUKUK BÜROSU 11. 10. 2018

99 Müzakere sonucu oluşturulacak hüküm çeşitleri EY HUKUK BÜROSU 11. 10. 2018

1. Beraat kararı 100 • Beraat kararı şu hallerde verilir; 1. Atılı fiilin kanunda suç olarak tanımlanmış olması 2. Atılı suçun sanık tarafından işlenmediğinin sabit olması 3. Atılı suç açısından failin kast ve taksirinin bulunmaması 4. Atılı suçun sanık tarafından işlenmesine rağmen, olayda bir hukuka uygunluk nedeninin bulunması, 5. Atılı suçun sanık tarafından işlendiğinin sabit olmaması. EY HUKUK BÜROSU 11. 10. 2018

2. Ceza verilmesine yer olmadığı kararı • Atılı suçla bağlantılı olarak yaş küçüklüğü, akıl hastalığı veya sağır ve 101 dilsizlik hali ya da geçici nedenlerin bulunması, • Atılı suçun hukuka aykırı fakat bağlayıcı emrin yerine getirilmesi suretiyle veya zorunluluk hali ya da cebir veya tehdit etkisiyle işlenmesi, • Meşru savunmada sınırın heyecan, korku ve telaş nedeniyle aşılması, • Kusurluluğu ortadan kaldıran hataya düşülmesi - hallerinde kusurun bulunmaması dolayısıyla verilir. İşlenen fiilin suç olma özelliğini devam ettirmesine rağmen; o Etkin pişmanlık, o Şahsî cezasızlık sebebinin varlığı, o Karşılıklı hakaret, o İşlenen fiilin haksızlık içeriğinin azlığı, 11. 10. 2018 EY HUKUK BÜROSU - dolayısıyla, faile ceza verilmemesi hallerinde, ceza verilmesine yer olmadığı kararı verilir.

3. Mahkumiyet kararı Failin Yüklenen Suçu İşlediğinin Sabit Olması 4. GÜVENLİK TEDBİRİ KARARI 102 Atılı suçun işlendiğinin sabit olması halinde, belli bir cezaya mahkumiyet yerine veya mahkumiyetin yanı sıra hükmolunur. 5. DAVANIN REDDİ KARARI Aynı fiil nedeniyle sanık için önceden verilmiş ait bir hüküm veya açılmış bir dava varsa bu karar hükmolunur. 6. DAVANIN DÜŞMESİ KARARI TCK’de öngörülen düşme sebeplerinin varlığı ya da soruşturma veya kovuşturma şartının gerçekleşmeyeceğinin anlaşılması hallerinde hükmolunur. 7. DAVANIN DURMASI KARARI Soruşturmanın veya kovuşturmanın yapılması şarta bağlı tutulmuş olup da şartın henüz gerçekleşmediği anlaşılırsa; gerçekleşmesini beklemek üzere, durma kararı 11. 10. 2018 EY HUKUK BÜROSU verilir.

HÜKMÜN AÇIKLANMASININ GERİ 103 BIRAKILMASI EY HUKUK BÜROSU 11. 10. 2018

• TANIM: iki yıl ve daha az süreli hapis cezasına veya adli para cezasına ilişkin hükümlerin açıklanmasının daha sonraya ertelenmesine imkan tanıyan muhakeme kurumudur. 104 • HAGB’NİN KOŞULLARI: 1. Sanığa yüklenen suçtan dolayı yapılan yargılama sonunda hükmolunan ceza, iki yıl veya daha az süreli hapis veya adli para cezası olmalı, 2. Sanığın daha önceden kasıtlı bir suçtan mahkumiyeti bulunmamalı, 3. Mahkeme, sanığın kişilik özellikleri ile duruşmadaki tutum ve davranışlarını göz önünde bulundurarak yeniden suç işlemeyeceği hususunda kanaate varmış olmalı, 4. Suçun işlenmesiyle mağdurun veya kamunun uğradığı zarar ayen iade, suçtan önceki hale getirme veya tazmin suretiyle tamamen giderilmeli, 5. Sanık hükmün açıklanmasının geri bırakılmasını kabul etmelidir. • HAGB’NİN SONUÇLARI 1. Kurulan hüküm sanık hakkında hiçbir hukuki sonuç doğurmaz. Hüküm temyiz edilemez, infaz edilemez. EY HUKUK BÜROSU 11. 10. 2018 2. Sanık beş yıl süreyle, çocuklarda üç yıl süreyle denetim süresine tabi tutulur.

Kanun yolları EY HUKUK BÜROSU 105 11. 10. 2018

EY HUKUK BÜROSU olağan kanun yolları İtiraz istinaf 106 temyiz olağanüstü kanun yolları 11. 10. 2018

• Kanun Yolları: Yargılama makamları (hakimler ve mahkemeler) tarafından verilen ve hukuka aykırı olduğu ileri sürülen kararların, kural olarak başka bir yargılama makamı tarafından tekrar incelenmesini sağlayan hukuki çaredir. 107 Kanun Yollarının Sınıflandırılması § Kesinleşmemiş kararlara karşı gidilen kanun yollarına olağan kanun yolu denir. vİtiraz vİstinaf v. Temyiz § Kesinleşmiş kararlara karşı gidilen kanun yolu olağanüstü kanun yolu denir. v. Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı’nın İtirazı v. Kanun yararına bozma 11. 10. 2018 EY HUKUK BÜROSU v. Yargılamanın yenilenmesi

Kanun yollarına başvurma hakkı olanlar 108 q. Cumhuriyet Savcısı ; 1. Kararı veren mahkeme nezdindeki cumhuriyet savcısı, 2. Mahkemenin yargı çevresindeki sulh ceza hakiminin kararlarına karşı asliye ceza mahkemesinde buluna savcılar, 3. Ağır ceza mahkemesinin yargı çevresindeki asliye ve sulh ceza hakiminin kararlarına karşı ağır ceza mahkemelerinde bulunan savcılar 4. Bölge adliye mahkemelerinin kararlarına karşı bölge adliye mahkemesinde bulunan savcılar. qŞüpheli/sanık q. Avukat qŞüpheli/sanığın yasal temsilcisi ve eşi q. Katılan/suçtan zarar gören EY HUKUK BÜROSU 11. 10. 2018

itiraz 109 • Tanım: hakim kararının veya yasada açıkça öngörülen hallerde mahkeme kararının, bu karardan zarar gören ilgili kişinin başvurusu üzerine, kural olarak başka bir mercide hukuken ve maddi yönden yeniden incelenmesine olanak tanıyan bir kanunyoludur. • Kural olarak hakimlik kararlarına, istisnaen de mahkemenin son kararına esas oluşturmayan ara kararlarına karşı başvurulur. • İtiraz, itiraz edilen kararı veren makama yapılır. • Hakim veya mahkeme kararına karşı itiraz, ilgililerin kararı öğrendiği günden itibaren 7 gün içinde yapılmalıdır. • İtiraz, kararı veren mercie verilecek bir dilekçe veya tutanağa geçirilmek koşuluyla zabıt katibine beyanda bulunmak suretiyle yapılır. • Kararına itiraz edilen hakim veya mahkeme, itirazı yerinde görürse kararı düzeltir, yerinde görmezse en fazla 3 gün içinde itirazı incelemeye yetkili olan üst mercie gönderir. • Bir karara karşı itiraz yoluna başvurma, o kararın yerine getirilmesine engel 11. 10. 2018 EY HUKUK BÜROSU olmaz. , • İtiraz üzerine verilen karar kesindir.

istinaf 110 üİstinaf, ceza muhakemesinde yer alan bir kanunyoludur. üEn önemli özelliği, maddi meselenin üst dereceli bir mahkeme olan Bölge Adliye Mahkemelerinde yeniden incelenmesine imkân sağlamasıdır. üİstinaf, suçluların geri verilmesi talebine ilişkin kararlar hariç ilk derece ceza mahkemelerinden verilen hükümlere ve hükümden önce verilip hükme esas teşkil eden veya başkaca kanunyolu öngörülmemiş olan mahkeme kararlarına karşı gidilecek kanunyoludur. üİstinaf Yasağı Kapsamında Kalan Kararlar: üHapis cezasından çevrilen adli para cezaları hariç olmak üzere, sonuç olarak belirlenen 3 bin Türk Lirası dahil adli para cezasına mahkumiyet hükümlerine, üÜst sınırı 500 günü geçmeyen adli para cezasını gerektiren suçlardan beraat hükümlerine, üKanunlarda kesin olduğu yazılı bulunan hükümlere Karşı istinaf kanun yoluna başvurulamaz. EY HUKUK BÜROSU 11. 10. 2018

111 üİstinaf istemi, hükmün açıklanmasından itibaren 7 gün içinde yapılır. üİstinaf Başvurusunun Reddedileceği Haller: üKanuni süresi içinde yapılmamışsa, üHüküm aleyhine istinaf başvurusu yapılamayacak bir hükümse, üBaşvuranın başvuru hakkı yoksa. EY HUKUK BÜROSU 11. 10. 2018

temyiz 112 o Temyiz incelemesinde kural olarak hükmün hukuka aykırı olup olmadığı araştırılır. o Temyiz başvurularını Yargıtay inceler. TEMYİZ EDİLEBİLEN KARARLAR 1. İstinafta verilen başvurunun reddi kararı, 2. İstinafta duruşma sonunda verilen hükümler, EY HUKUK BÜROSU 11. 10. 2018

Temyiz edilemeyen kararlar 113 1. İlk derece mahkemelerinde 5 yıl veya daha az hapis cezalarına karşı istinaf başvurusunun esastan reddine dair BAM kararları, 2. Miktarı ne olursa olsun adli para cezalarına karşı istinaf başvurusunun esastan reddine dair BAM kararları, 3. İlk derece mahkemelerinden verilen 5 yıl veya daha az hapis cezalarını artırmayan BAM kararları, 4. Sulh ceza hakiminin görevine giren suçlarla ilgili olarak ilk derece mahkemelerinden verilen hükümlere ilişkin her türlü BAM kararları, 5. Adli para cezasını gerektiren suçlarda ilk derece mahkemelerinden verilen hükümlere ilişkin suç niteliğini değiştirmeyen BAM kararları 6. Sadece eşya veya kazanç müsaderesine veya bunlara yer olmadığına ilişkin ilk derece mahkemesi kararlarını değiştirmeyen BAM kararları, 7. 10 yıl veya daha az hapis cezasını veya adli para cezasını gerektiren suçlardan, ilk derece mahkemesince verilen beraat kararıyla ilgili olarak BAM tarafından verilen beraat kararıyla ilgili olarak BAM kararları, 8. Davanın düşmesine, ceza verilmesine yer olmadığına, güvenlik tedbirine ilişkin ilk derece mahkemesi kararıyla ilgili olarak BAM tarafından verilen davanın düşmesine, ceza verilmesine yer olmadığına, güvenlik tedbirine veya istinaf başvurusunun reddine dair kararlar, 11. 10. 2018 EY HUKUK BÜROSU 9. Yukarıda gösterilen sınırlar içinde kalmak koşuluyla, aynı hükümde, cezalardan ve kararlardan birden fazlasını içeren BAM kararları.