CEZA MUHAKEMES HUKUKU II zgr KKTADEMR CEZA MUHAKEMES

CEZA MUHAKEMESİ HUKUKU II Özgür KÜÇÜKTAŞDEMİR

CEZA MUHAKEMESİ HUKUKU NORMLARI, BU NORMLARIN YORUMU VE UYGULANIRLIĞI Küçüktaşdemir 2

CEZA MUHAKEMESİ HUKUKU NORMLARI Küçüktaşdemir 3

HUKUK NORMLARI MÜEYYİDE (YAPTIRIM NORM Küçüktaşdemir HÜKÜM (KURAL) 4

CEZA HUKUKU vs. CEZA MUHAKEMESİ HUKUK NORMU CEZA HUKUKU NORMU • SUÇLARI VE CEZALARI GÖSTERİR • BU NORMLAR VERİLEN HÜKÜMDE ÖLÇÜDÜR • CEZA İLİŞKİSİNİ ETKİLERLER. Küçüktaşdemir CEZA MUHAKEMESİ HUKUKU NORMU • SUÇ İŞLEYENLERE CEZALARIN NASIL VERİLECEĞİNİ GÖSTERİR • HÜKÜM VERMEK ÜZERE YAPILAN FAALİYETTE ÖLÇÜDÜR • MUHAKEME (USUL/DAVA) İLİŞKİSİNİ ETKİLERLER 5

HUKUKSAL DEĞERLENDİRME HUKUKİ OLAY Küçüktaşdemir KESİN (ÇÖZÜM) GEÇİCİ (ŞÜPHE) MADDİ OLAY İMKAN (MÜMKÜN) UYUŞMAZLIK Hukuk normları kullanarak hüküm vermeye, hukuki değerlendirme denir. İHTİMAL (MUHTEMEL) 6

YARGISAL KARARIN VERİLİŞİ Küçüktaşdemir KÜÇÜK ÖNERME: OLAY SÜBUT (Gerçekleşme)/İSP AT SORUNU BÜYÜK ÖNERME: HUKUK NORMU İLGİLİ NORMU ARANMASI SONUÇ: HUKUKSAL DEĞER HÜKMÜ OLAYIN TİPE UYGUNLUĞU YAZILI OLMAYAN HUKUK KURALLARI + HUKUKN GENEL İLKELERİ (HAKKANİYET, İYİNİYET, 7 ÖLÇÜLÜLÜK vb.

CEZA MUHAKEMESİ HUKUKU NORMLARININ YORUMU Küçüktaşdemir 8

YORUM YÖNTEMLERİ GRAMATİK/LAFZİ YORUM AMAÇSAL YORUM TARİHSEL YORUM YASANIN AMACI (OBJEKTİF T. ) BİRLEŞTİRİCİ (EKLEKTİK) GÖRÜŞ SİSTEMATİK YORUM Küçüktaşdemir MANTIK KURALLARI: KIYAS, EVLEVİYET, AKSİ İLE KANIT KANUN KOYUCUNUN İRADESİ (SÜBJEKTİF T. ) 9

YORUM YASA METNİ YASANIN AMACI MANTIK KURALLARI Küçüktaşdemir YORUM ARAÇLARI YASANIN SİSTEMATİĞİ KURUMLARIN TARİHÇESİ HUKUKN GENEL İLKELERİ 10 KARŞILAŞTIRMALI HUKUK

YORUM TÜRLERİ DARALTICI YORUM Küçüktaşdemir GENİŞLETİCİ YORUM 11

CEZA MUHAKEMESİ HUKUKU NORMLARININ ZAMAN, YER, KİŞİ BAKIMINDAN UYGULANIRLIĞI Küçüktaşdemir 12

CEZA MUHAKEMESİ YASALAIRNIN UYGULANMASI UYGULANIRLIK ZAMAN YÖNÜNDEN UYGULAMA DERHAL UYGULAMA İLKESİ YER YÖNÜNDEN UYGULAMA MÜLKİLİK İLKESİ KİŞİ YÖNÜNDEN UYGULAMA CUMHURBAŞKANI VE YARDIMCILARI Küçüktaşdemir MİLLETVEKİLLERİ DİPLOMATLAR YABANCI ASKERLER 13

ZAMAN BAKIMINDAN UYGULAMA SÜREKLİ (SÜRESİZ YASALAR X SÜRELİ (GEÇİCİ) YASALAR YÜRÜRLÜĞE GİRME • YASANIN YAYIM TARİHİNDE • YAYIM TARİHİNDEN İLERİKİ BİR TARİHDE • TARİHİN GÖSTERİLMEMESİ • RG’DE YAYIMLANDIKTAN 45 GÜN SONRA Küçüktaşdemir YÜRÜRLÜKTEN ÇIKMA • YASAYLA AÇIKÇA YÜRÜLÜKTEN KALKMA • ESKİ VE YENİ YASA HÜKÜMLERİNİN ÇELİŞMESİ • ANAYASA MAHKEMESİNCE İPTAL 14

ZAMAN BAKIMINDAN UYGULAMA YASALARIN YÜRÜRLÜĞÜ AÇISINDAN İLKELER Küçüktaşdemir DERHAL UYGULAMA GERİYE YÜRÜME İLERİYE YÜRÜME 15

CEZA MUHAKEMESİ KURALLARININ ZAMAN BAKMINDAN UYGULANMASI DERHAL UYGULANMA İLKESİ Ceza muhakemesi kurallarının uygulanması açısından suçun işlendiği tarihin önemi yoktur. Muhakeme işlemlerine kaynaklık eden kanunun yürürlük tarihi esas alınır ve bu kanuna göre işlemler gerçekleştirilir. Küçüktaşdemir Burada yeni veya eski kanunun lehe ya da aleyhe olması da önem taşımaz. Yürürlükteki kanuna göre yapılmış bir işlem sonradan o kanun yürürlükten kaldırılsa dahi geçerlidir. 16 Eski kanun zamanında yapılmamış işlemlerse, yapılacakları anda yürürlükte bulunan kanuna göre yapılır.

DERHAL UYGULAMA İLKESİ İLKENİN ETKİLERİ Küçüktaşdemir CEZA MUHAKEMESİ YÜRÜLÜKTEKİ YASAYA GÖRE YAPILIR. YÜRÜRLÜKTEKİ YASAYA GÖRE YAPILMIŞ İŞLEMLER İLGİLİ YASA MADDESİ SONRADAN DEĞİŞSE DE GEÇERLİDİR. ESKİ YASAYA GÖRE YAPILMAMIŞ İŞLEMLER YENİ YASAYA GÖRE YAPILIR. YASA ALEYHE DE OLSA DERHAL UYGULANIR. 17

DERHAL UYGLAMA İLKESİ CEZA MUHAKEMESİ ŞARTLARI AÇISINDAN • BURADA SORUN SÜRE DEĞİŞİKLİKLERİNDE ORTAYA ÇIKMAKTADIR. • ÖĞRETİDE, BU İLKENİN İSTİSNALARI OLDUĞU, BÖYLECE GEÇİŞ HÜKÜMLERİ GETİRİLMESİ, HAKKANİYET, EŞİTLİK GİBİ TEMEL İLKELER İLE İLKENİN YUMUŞATILMASI GÖRÜŞ OLARAK İLERİ SÜRÜLMEKTEDİR. USUL İŞLEMLERİ BAKIMINDAN UYGULAMA • «ESKİ KANUNA GÖRE YAPILAN GEÇERLİ İŞLEM YENİ KANUNUN KOYDUĞU STANDARTLARA UYGUL DEĞİLSE, DERHAL UYGULAMA KURALI GEREĞİNCE GÖRÜLMEKTE OLAN DAVADA KULLANILAMAZ. » (Y/N, 2017 s. 99) DEĞİŞİKLİK SONRASI STANDARTLAR DEĞERLENDİRİLİR. ANAYASA MAHKEMESİ İPTAL KARARLARI AÇISINDAN Küçüktaşdemir • İPTAL KARARI GERİYE YÜRÜMEZ. • İPATALE KADAR YAPILMIŞ BULUNAN İŞLEMLERİN ETKİSİ DEVAM EDİYORSA ETKİYE SON VERİLİR. • İPTAL EDİLEN CEZA MUHAKEMESİ HÜKMÜ LEHE DE OLSA SANIK BUNDAN YARARLANAMAZ. • HENÜZ KESİNLEŞMEMİŞ DAVALARDA GÖZ ÖNÜNDE TUTULUR. 18

CEZA MUHAKEMESİ KURALLARININ YER BAKMINDAN UYGULANMASI MÜLKİLİK (ÜLKESELLİK) İLKESİ GEÇERLİDİR. Günümüzde devletler muhakemeyi yürütürken başka devletlerin soruşturma makamlarından yardım alabilmektedir. Küçüktaşdemir Günümüzde muhakeme sonucunda verilen hükmün başka ülkede de geçerli olması yönünde gelişme vardır. Bkz. «Ceza İşlerinde Karşılıklı Adli Yardım Avrupa Sözleşmesi» 19

Küçüktaşdemir 20

CEZA MUHAKEMESİ KURALLARININ KİŞİ BAKMINDAN UYGULANMASI CUMHURBAŞKANI VE YARDIMCILARI MİLLETVEKİLLERİ Küçüktaşdemir DİPLOMATLAR ULUSLARARASI SÖZLEŞMELERDE GÖSTERİLEN GÖREVLİLER (YABANCI ASKERLER) 21

CUMHURBAŞKANI ANAYASA MADDE 105: Cumhurbaşkanı hakkında, bir suç işlediği iddiasıyla Türkiye Büyük Millet Meclisi üye tamsayısının salt çoğunluğunun vereceği önergeyle soruşturma açılması istenebilir. Meclis, önergeyi en geç bir ay içinde görüşür ve üye tamsayısının beşte üçünün gizli oyuyla soruşturma açılmasına karar verebilir. Hakkında soruşturma açılmasına karar verilen Cumhurbaşkanı, seçim kararı alamaz. Küçüktaşdemir Yüce Divanda seçilmeye engel bir suçtan mahkûm edilen Cumhurbaşkanının görevi sona erer. Cumhurbaşkanının görevde bulunduğu sürede işlediği iddia edilen suçlar 22 için görevi bittikten sonra da bu madde hükmü uygulanır.

MİLLETVEKİLLERİ YASAMA DOKUNULMAZLIĞI (83/1 vd. ) YASAMA SORUMSUZLUĞU (ANY 83/1) • TBMM’nin izni olmadıkça milletvekilinin tutulamaması, tutuklanamaması, evinin, çalışma yerlerini n aranamaması, hakkında ceza davası açılamamasıdır. • (ANY 83/2) • Milletvekilinin yasama faaliyeti esnasındaki çeşitli şekillerdeki irade beyanlarından sorumsuzluğudur. • (ANY 83/1) • (örn: söylediği sözler) Küçüktaşdemir 23

DİPLOMATLAR Diplomatların eşleri ve çocukları, bulundukları ülkenin ceza kanunun suç saydığı bir fiili işlediklerinde haklarında ceza kovuşturmasına başlanmaz. Sınır dışı edilirler Küçüktaşdemir 24

YABANCI ASKERLER NATO Antlaşması çerçevesinde yabancı ülkede bulunan askerler, görevleri nedeniyle işledikleri suçlardan dolayı Türk yargısına tabii değildirler. Küçüktaşdemir 25

CEZA MUHAKEMESİ HUKUKU SİSTEMLERİ Küçüktaşdemir 26

CEZA MUHAKEMESİ SİSTEMLERİ İTHAM SİSTEMİ Küçüktaşdemir TAHKİK SİSTEMİ İŞBİRLİĞİ SİSTEMİ 27

İTHAM SİSTEMİ İtham: Suçlama (TDK Sözlük) İTHAM SİSTEMİ Küçüktaşdemir • Günümüzde İçtihat Hukuku ülkelerinin sistemleri bu sisteme en yakın sistemelerdir. • Hukuk muhakemesi de bu sisteme yakındır. • Henüz merkezi otoritenin gelişmediği dönemlerde ortaya çıkmış bir sistemdir. • Suçtan zarar gören kişi itham eder. • Taraflar eşittir. (Çelişme) • Taraf delilleriyle bağlı. 28

TAHKİK SİSTEMİ Tahkik: Soruşturma (TDK Sözlük) Küçüktaşdemir TAHKİK SİSTEMİ • Devlet otoritesi merkezileştikçe ortaya çıkmıştır. • En iyi örneği engizisyon dönemidir. • Hakim tahkik edendir. Başka bir anlatımla hem suçlar hem yargılar. • Hakim delilleri kendiliğinden toplar. (Re’sen Araştırma) • Savunma hakkı kısıtlıdır. 29

İŞBİRLİĞİ SİSTEMİ • Günümüzde tüm hukuk sistemlerinde işbirliği sitemi geçerlidir. • İtham ve tahkik sistemlerinin birleştirilmesinden oluşmuştur. • İtham sistemindeki gibi suçlayan bir tarafın varlığı için iddia makamı oluşturulmuştur. • Tahkik sistemindeki gibi soruşturma evresi yazılı ve gizlidir. Ama savcı tarafından yürütülür. • Tahkik sistemindeki gibi mahkeme re’sen delil toplayabilir. • İtham sistemindeki gibi yargılama açıktır ve iddia ile savunma arasındaki çelişmeye dayanır. Ülkemizde asliye ceza mahkemelerinde cumhuriyet savcısı bulunmamasını sorgulayınız… İŞBİRLİĞİ SİSTEMİ (İtham + Tahkik) Küçüktaşdemir 30

KAYNAKÇA Yenisey/Nuhoğlu, Ceza Muhakemesi Hukuku, Seçkin, Ankara Centel/Zafer, Ceza Muhakemesi Hukuku, Beta İstanbul Toroslu/Feyzioğlu, Ceza Muhakemesi Hukuku, Savaş, Ankara Küçüktaşdemir 31