CERRAHNN TARHES 1 Cerrahinin Tarihesi Cerh Arapada yaralama

CERRAHİNİN TARİHÇESİ 1

Cerrahinin Tarihçesi Cerh: Arapçada yaralama, çürütme Cerrah: Ameliyat yapan hekim Chirurgia: Latincede el ile yapılan iş. Amel ülyed: Arapçada el ile yapılan iş anlamına gelir. Zamanla ameliyat olarak değişmiştir 2

Cerrahinin Gelişimini Engelleyen Faktörler Ø Anatomi bilgisinin olmayışı Ø Çeşitli din ve kültürlerde ölü bedeninin kesilmesinin yasak olması 3

4

5

6

7

Cerrahinin Gelişim Süreci 2. yüzyıldan önce cerrahi, tıp mesleğinin bir dalı olarak kabul edilmezdi. Cerrahlar alt sınıftan, okuma yazması olmayan, çıraklık işlevini üstlenmiş, hekimler ve din adamları tarafından hakir görülen kişilerdi. Ortaçağın başlarında, cerrahlar fıtık ve katarakt ameliyatları yapan gezgin kişilerdi. 8

Cerrahinin Gelişim Süreci 1540 yılında İngiliz cerrahlar, berberlerle birlikte Berberler. Cerrahlar Cemiyetini kurdular. Bu cemiyet 1745 yılında Londra Cerrahlar Cemiyetine ve 1800 yılında da Royal College of Surgeons’a dönüşmüştür. 14. Yüzyılda barutun keşfedilmesi ve savaşta kullanılması cerrahinin gelişmesini sağlamıştır. 9

Cerrahinin Gelişim Süreci Rönesans döneminde anatomi alanındaki gelişmeler cerrahiye en büyük katkıyı sağladı. 1543 yılında Andreas Vesalius yayınladığı eser ile cerrahi ve tıpbın güçlenmesine yardımcı oldu 16. yüzyıldaki çalışmaları ile Ambroise Pare modern cerrahinin babası olarak kabul edilir. 10

11

12

13

14

15

16

Cerrahinin Gelişim Süreci 18. yüzyılda yaşayan anatomist John Hunter, karşılaştırmalı anatomi ve fizyoloji çalışmasıyla, cerrahiyi, kesin olarak bir bilim dalı düzeyine yükseltmiştir. 19. Yüzyılda Cerrahide, anestezi ve keşfedilmesini içeren gelişmeler olmuştur. antisepsinin 17

18

19

20

21

22

23

24

25

26

27

28

29

30

31

32

33

34

35

CERRAHİ HEMŞİRELİĞİNİN TARİHÇESİ 36

Cerrahi Hemşireliği-I Hastanın sağlık ve iyiliğinin yeniden kazanılması ve sürdürülmesi için fiziksel, psikolojik ve sosyal gereksinimlerinin belirlenerek bilimsel bilgi üzerine temellendirilmiş hemşirelik faaliyetlerinin koordine edildiği ve kişiselleştirilmiş bakımın uygulandığı bir hemşirelik dalıdır. 37

Cerrahi Hemşireliği-II İlk olarak Milattan Önce (MÖ) 800’lü yıllarda Hindistan da hemşireliğin ilk prensip ve uygulamaları ile ameliyathane hemşireliğinden söz edildi. Hindistanlı hekim Susruta, cerrahide hemşireleri asistan olarak çalıştırmıştır. Hemşirelik derslerinde cerrahi aletler ve ameliyata hazırlık, bandajlama ve hemostaz konularına ilk kez 1875’lerde yer verilmiştir. 38

Cerrahi Hemşireliği-III Cerrahi hemşiresinin 1890’larda görevi cerraha ameliyat sırasında sünger uzatmak ve sargı beziyle asiste etmekti. Smith ameliyathane hemşiresi olarak ilk defa 1916’da maske ve kep giymiştir. M. Crawford 1945’te scrub ve sirküle hemşire kavramlarını kullanmıştır. 39

Cerrahi Hemşireliği-IV Amerika Birleşik Devletleri (ABD)’nde 1903‘te Ameliyathane Hemşireliği lisans diploması verilmiştir. İlk kez Anna M. O’Neil sekiz haftalık kurs programında etik, cerrahi yöntemler ve anestezi konularını ele almıştır. Assocation of Operating Room Nurses (AORN) “Amerikan Ameliyathane Hemşireler Birliği” 1949’da kurulmuştur. 40

Cerrahi Hemşireliği-V İkinci Dünya Savaşı sırasında hemşirelere ameliyathanenin hazırlanması, anestezi, asepsi, cerrahi aletler, hasta bakımı ve ameliyathane personelinin sorumluluğu verildi. Hastanın ameliyata hazırlığı, ortamın hazırlanması ve hastadan anamnez alma görevi 1900 -1919 yılları arasında hemşireye verildi. Hastanın fiziksel ve ruhsal hazırlığı üzerinde durulmuş, fizyolojisi, patofizyolojisi, anatomisi, tıbbi ve cerrahi girişimleriyle 1920 -1939’yılları arasında ilgilenilmeye başlanmıştır. 41

Cerrahi Hemşireliği-VI Tıbbi bilimsel çalışmalar 1940 - 1959’li yıllarda hemşirelerin cerrahi hastasının bakımında hızla ilerlemesini sağlamıştır. 1960’lardan sonra hasta eğitimi, ameliyat öncesi hasta hazırlığının bir parçası olmuş, bireysel/primer hasta hazırlığı, empati, fizyolojik hazırlık önemli hemşirelik uygulamaları olmuştur. 42

CERRAHİ GİRİŞİMİN SINIFLANDIRILMASI AMACINA GÖRE • DİAGNOSTİK (Tanı Koyucu) • EKSPLORATİF (Bakıp-Görmek ) • KÜRATİF (Tedavi Edici ) a) Ablatif b) Rekonstrüktif c) Konstrüktif • PALYATİF ( Semptomları Azaltıcı) RİSK DERECESİNE GÖRE * MAJÖR ACİLİYETİNE GÖRE • Acil • Zorunlu ya da acil * MİNÖR • Planlanmış • Elektif • İsteğe bağlı

Cerrahiyi Gerektiren Durumlar Ø Tıkanıklık(obstrüksüyon): MI, kolesistit Ø Delinme(perforasyon): Ülser, mesane delinmesi Ø Aşınma(erozyon): Enfeksiyon, ülseras, mide kan. Ø Tümörler 44

Cerrahi Girişimin Amacı Ø Tanı(diagnostik): Biyopsi Ø Bakıp görme(eksploratif): Laparoskopi Ø Tedavi edici Ø Semptomları azaltma(palyatif) 45

Tedavi Edici(küratif) Olarak Organ çıkartılır yada onarılır a)Ablatif cerrahi: Hasta organın çıkartılmasıdır. b)Rekonstrüktif cerrahi: Doku yada organa kısmen yada tamamen eski orijinal görünümünün ve fonksiyonunun kazandırılması 46

Tedavi Edici(küratif) Olarak c)Konstrüktif cerrahi: Doğuştan bozuk olan organın görünüm ve fonksiyonunu düzeltmek amacıyla uygulanır. Örn: Yarık dudak. 47

Cerrahide Genel Risk Faktörleri Ø Yaş Ø Şişmanlık Ø Hareketsizlik Ø Yetersiz beslenme Ø Endokrin sistem bozuklukları 48

Cerrahide Özel Risk Faktörleri Ø Ameliyatı gerektiren durum Ø Ameliyatın büyüklüğü Ø Hastanın psikolojik durumu Ø Sağlık personeli yeterliliği ve bakım olanakları 49

Aciliyete Göre Cerrahi Girişimlerin Sınıflandırılması 1 -Acil ameliyatlar: Hemen uygulanması gerekir. 2 -Zorunlu yada acil ameliyatlar: 24 -48 saat içinde uygulanır. Duodenal ülser. 3 -Planlanmış ameliyatlar: Hastanın iyi olması için yapılması gereken fakat acil olmayan ameliyatlar. Katarakt. 50

Aciliyete Göre Cerrahi Girişimlerin Sınıflandırılması 4 -Elektif ameliyatlar: Hastanın iyiliği için yapılabilecek fakat kesinlikle zorunlu olmayan ameliyatlar. Örn: Herni onarımı. 5 -İsteğe bağlı ameliyatlar: Hastanın isteği doğrultusunda estetik ve psikolojik nedenlerle uygulanır. Örn: Rinoplasti. 51

Cerrahinin Hasta Üzerindeki Etkileri Ø Ameliyata karşı stres tepkisinin oluşması Ø Enfeksiyona karşı direncin azalması Ø Vasküler sistemin bozulması Ø Organ fonksiyonlarının bozulması Ø Beden imajının değişmesi Ø Yaşam tarzının değişmesi 52

53

54