CANLILARDA REME BYME ve GELME www fendosyasi com

CANLILARDA ÜREME, BÜYÜME ve GELİŞME www. fendosyasi. com

HÜCRE Canlıların en küçük yapı birimine hücre denir. l Hücreye "göze" de denir. l Bitkisel ve hayvansal her organizma, hücre adı verilen yapı taşlarından oluşur. l İnsanda 1014 adet hücre bulunmaktadır. l www. fendosyasi. com Mikroskopla bakıldığında hücrenin yapısı, keratin (kırmızı) ve DNA (yeşil)

HÜCRE ile İLGİLİ BİR HABER l ABD‘deki Colorado Üniversitesi‘nde, yeni bir elektron mikroskobuyla, hücre dilimlerinin bugüne kadarki en ayrıntılı görüntüleri elde edildi. 3 milyon dolarlık mikroskop sayesinde, hücre dilimlerinin 140 ayrı açıdan 3 boyutlu görüntülerinin alınabildiği açıklandı. www. fendosyasi. com

ORGANEL l Organel: Sitoplazmada bulunan “elektron mikroskobu”nda görülen, farklı sorumlulukları üstlenen yapılara verilen addır. www. fendosyasi. com

SİTOPL ZMA l Sitoplazma: Hücre zarı ile çekirdek arasında bulunan yumurta akı kıvamındaki sıvıdır. Hücrenin yaşamsal olaylarının gerçekleştiği yerdir. sitoplazmanın miktarı hücrenin büyüklüğüne göre değişir. www. fendosyasi. com

ORGANELLER l Mitokondri: Sosis veya çomak biçimindedir. Hücrenin enerji meydana getirici üniteleridir. l Görevi: enerji üretir, oksijenli solunum yapar. www. fendosyasi. com

ORGANELLER l Ribozom: Endoplazmik retikulum kanalcıkları boyunca sıralanmış ve sitoplazmada dağınık olarak bulunan protein sentezinin başladığı yapılardır. Ribozom yardımı ile sentezlenen proteinler endoplazmik retikulum aracılığı ile hücre içi bölgelere veya hücre dışına iletilir. Görevi: protein sentezlemek. www. fendosyasi. com

ORGANELLER l Koful: Sitoplazmadan ince bir zar ile ayrılır. Bu zar gerek yapı, gerekse geçirgenlik bakımından sitoplazma zarına benzer. Bitki hücrelerinde daha büyük boyutlarda görülürler. www. fendosyasi. com

ORGANELLER l Sentrozom: Sadece hayvan hücrelerinde bulunur. Hücre bölünmesi sırasında iğ ipliklerini oluşturur. www. fendosyasi. com

PLASTİTLER Kloroplast: Fotosentezin gerçekleştiği organeldir. çift katmanlı zarla çevrilidir. l Kromoplast: Bitkiye rengini verir. Genç hücreleri plastitlerinden oluşan ve bitkiye farklı renkler kazandıran plastit çeşididir. l Lökoplast: Renksizdirler. Bitkilerin ışık görmeyen kısımlarında (kök, yumru vb. ) bulunurlar. Nişasta depolarlar. Fotosentez sonucu kloroplasta dönüşür l www. fendosyasi. com

ORGANELER l Endoplazmik Retikulum: Hücrede; hücre zarı ile çekirdek arasında madde taşıyan, ince kanalcıklara denir. 1945 yılında PORTER elektron mikroskobu ile yaptığı çalışmalarda, hücre sitoplazmasının dantel şeklinde bir ağ manzarası görünümünde olduğunu saptamıştır. Bu ağ yapı hücrenin ektoplazmasında görülmediği için PORTER ve arkadaşları buna Endoplazmik retikulum (plazma içi ağı) adını vermişlerdir. www. fendosyasi. com

ORGANELLER l Golgi cisimciği: Granülsüz endoplazmik retikuluma benzer, yani üzerinde ribozom bulunmaz. Golgi aygıtı, salgı yapan hücrelerde ve sinir hücrelerinde iyi gelişmiştir. Alyuvar ve bakteri gibi hücrelerde bulunmaz. Golgi aygıtı lizozomların oluşmasında da etkilidir. www. fendosyasi. com

ORGANELLER l Lizozom: İçersinde genellikle sindirimde kullanılan bazı enzimler vardır. İlk olarak bir farenin karaciğerinde rastlanmıştır, daha sonra alyuvarlar hariç diğer bütün hayvan hücrelerinde, özellikle vücut savunmasında görev alan akyuvarlarda ve de makrofajların içerisinde daha çok sayıda bulunduğu gözlenmiştir. bitki hücrelerinde mantarlarda ve de mayalarda da benzeri organellerin olduğu saptanmıştır. www. fendosyasi. com

FARKLILIKLAR Hayvan ve bitki hücrelerinin arasındaki farklılıklar: l Bitki hücrelerinde plastitler vardır, hayvan hücrelerinde yoktur. l Hayvan hücrelerinde sentrozom vardır, bitki hücrelerinde yoktur. l Bitki hücreleri köşelidir, hayvan hücreleri ise ovale yakındır. l www. fendosyasi. com

İNSANLARDA ÜREME Üreme nedir? l Üreme, çoğalma olarak da bilinir, bir canlının neslini devam ettirmesi olayı. Büyüme ve gelişmesini tamamlayan her canlı çoğalma yeteneğine sahip olur. Çoğalma yeteneğine sahip canlılar kendilerine benzer bireyler oluştururlar ve bu sayede nesillerin devamlılığı sağlanır. l İNSANLARDA ÜREME: l Yumurta çekirdeği ile spermin birleşmesi ile insanlarda üreme gerçekleşir. l www. fendosyasi. com

ÜREME l l l ÜREME ORGANLARI: Dişi üreme organı, yumurtadır. Erkek üreme organı, spermdir. Yumurta: Hareketsizdir, sperme göre büyüktür, hücre zarı, çekirdek ve sitoplazmadan oluşur. Sperm: Üç kısımdan oluşur, baş, orta kısım ve kuyruk. Hareketlidir, yumurtaya göre küçüktür. Embriyo: yumurta kanalında birleşerek gelişimine başlayan yumurta ve sperm embriyoyu meydana getirir. www. fendosyasi. com

İNSANLARDA DÖNEMLER l l l Bebeklik dönemi: İhtiyaçlarını kendileri karşılayamazlar, ebeveynlerine v büyüklerine ihtiyaç duyarlar, konuşamazlar, yürüyemezler. . . Çocukluk dönemi: Oyun oynamayı, çizgi film izlemeyi, masal ve hikâye dinlemeyi severler. . . Ergenlik dönemi: Kendilerini daha çok olgun hissederler ve çevrelerindeki insanlarında bunu anlamasını isterler. Arkadaşlarıyla gezmeye bayılırılar, ruhsal ve bedensel değişimler geçirirler. . . www. fendosyasi. com

İNSANLARDA DÖNEMLER Yetişkinlik dönemi: l Ergenlikten çıkmışlardır. Olgunlardır, bir iş sahibidirler, evli ve çocukludurlar. . . l Yaşlılık dönemi: l Çok zor hareket ederler, çabuk yorulurlar, her işlerini kendileri göremezler, çevrelerindeki insanlara ihtiyaç duyarlar. . . l www. fendosyasi. com

ÇİÇEKLERDE ÜREME, BÜYÜME ve GELİŞME Çiçek nasıldır, kaç bölüme ayrılır? l Çiçekler 4 bölümden oluşur. Dişi organ, erkek organ, taç yaprak. Çiçeğin bütün kısımları çiçek tablasının ortasına dairesel olarak dizilmiştir. l www. fendosyasi. com

ÇİÇEK Çanak yaprak: Çiçeğin yeşil kısmıdır, fotosentez yapabilir ve çiçek tomurcuk hâlindeyken onu korur. l Taç yaprak: Renkli, parlak, hoş kokulu kısımdır. Kuş ve böcekleri yanına çekerek tozlaşmaya yardımcı olur. l Erkek organ: Sapcık ve başcıkdan oluşur. l Dişi organ: tepecik, dişicik borusu ve yumurtalıktan oluşur. Çiçeğin orta kısmında bulunur. l www. fendosyasi. com

ÜREME l l l Çiçekli bitkilerde üreme, polen ve yumurtanın birleşmesiyle oluşur. TOZLAŞMA: Polenlerin, rüzgâr, kuş, böcek vb. Yardımıyla dişi üreme organının tepesine gelmesine denir. DÖLLENME: Dişi organa gelen polenlerin, dişicik borusundan geçip, yumurtalığa gelip yumurtayla birleşmesi olayına verilen addır. www. fendosyasi. com

TOHUM, MEYVE l l l l Döllenme ve tozlaşmadan sonra yumurtalık olgunlaşarak meyveyi, tohum taslağı olgunlaşarak da tohumu oluşturur. l. . . . . MEYVE ÇEŞİTLERİ. . . Basit meyveler, etli, sulu, derimsi kabukla örtülü meyvelerdir. örnek: şeftali, vişne, kiraz. . . Kuru basit meyveler, dışı yenilmeyen ama içi yarılınca yenen meyvelerdir. örnek: ceviz, fındık, badem, çekirdek. . . Bileşik meyveler, bir sürü minik meyvenin bir araya gelmesiyle oluşmuş meyvelerdir. örnek: böğürtlen, ahududu. . . Yalancı meyveler, çiçek tablasının ya da örtü yapraklarının bir araya gelmesiyle oluşur. www. fendosyasi. com

ÇİMLENME Çimlenme, tohumun uygun sıcaklıkta, oksijenli ve nemli olarak kök, gövde ve yaprak kısımlarını oluşturarak yeni bir bitki meydana getirmesi olayıdır. l NOT: Çimlenme sırasında ışığa ihtiyaç duyulmaz. l www. fendosyasi. com

HAYVANLARDA ÜREME, BÜYÜME ve GELİŞME 1)DIŞ DÖLLENME: dış döllenme yapan canlılar çok fazla yumurta ve sperm üretir. Birleşme organları bulunmaz çünkü, döllenme dış ortamda gerçekleşir. Suda yaşamını sürdüren çoğu hayvanda görülür. l örnek: kaplumbağa, balık. . . l 2)İÇ DÖLLENME: genellikle karada yaşayan canlılarda görülür. Az sayıda sperm ve yumurta üretilir. Döllenme iç ortamda gerçekleşir. l örnek: fare, kedi, köpek. . . l l NOT: KUŞ ve SÜRÜNGENLERDE DIŞ DÖLLENME, MEMELİLERDE ise İÇ DÖLLENME OLUR. www. fendosyasi. com