Byrk atmamazl Byrk atmamazl termini byrklrin dzgn funksiya

Böyrək çatmamazlığı

Böyrək çatmamazlığı termini böyrəklərin düzgün funksiya yerine yetiremediyi halları tanımaq üçün istifadə edilir. Kəskin və ya xronik böyrək çatmazlığı şəklində olur.

KƏSKİN BÖYRƏK ÇATMAMAZLIĞI (KBÇ) • . Oligüriya, anuriya • KBÇ yə uyğun anamnez və klinika • Hiperazotemiya və ya böyrək funksiyalarında pozulma. • Metabolik asidoz, • İon tarazlığının pozulması

KƏSKİN BÖYRƏK ÇATMAMAZLIĞI (KBÇ) • KBÇ, orqanizmin hemostazını təmin etmək üçün böyrəklərin lazım olan qlomerular və tubulyar funksiyalarının ani, tez və irəliləyən tərzdə amma keçici olaraq pozulmasıdır. Normada sidik hazırlama I-3 ml/kgsaatdır. Sidik miqdarı 1 ml/kg/saatdan aşağı və ya 400 ml/m 2/gündən aşağı düşərsə oligüriya, 0. 5 ml/kg/saatdan aşağı və ya 250 ml/m 2/gün dən aşağı düşərsə anuriya adlandırılır. Yenidoğulan uşaqlarda olan KBÇ-də və aminoglikozid nefrotoksitilə əlaqəli KBÇ-də sidik miqdarı normal olabilər.

Prerenal və renal çatmamazlıqlar ferqi. Prerenal ve Renal Diurez Sidik sıxlığı, Sidik osmolarlığı Sidik /plasma osmolarlığı nisbəti Oligüriya >1018 >500 >1. 3 -1. 5 Deyişkən <1010 izostenuri <350 <1. 1 -1. 2 Sidik /plasma kreatin nisbəti Fraksion Na+ eksresiyası (FENa) Sidik Nax. Plazma. Crx 100= Plazma. Na/ Sidik Cr >40 <%1 <20 >%2 Böyrək çatmamazlığı indeksi Sidik Na = Sidik Cr/Plazma Cr <1 >2 Sidik Na+'u (m. Eg/L) Sidik ifrazı <20 20 -30 mg/dl'nin üzerindedir >40 20 -30 mg/dl'nin altındadır BUN/Cr nisbəti 20'nin üzerindedir (Cr normal 10 -20 arasındadır və ya normala yaxındır) Sidik mikroskopisi Normal və ya sadəcə hialin silindirlər Er, Leykosit və silendirleri, tübül epitel h və silendirleri, granüler silendir

Prerenal (Funksional azotemiya) böyrək çatmamazlığı: • Hipovolemi əsasında formalaşır. • İnkişaf etməmiş ölkələrdə südəmər uşaqlarda prerenal KBÇ yaradan səbəb gastroenteritlərlə (ishal ve qusma) bağlı yaranan ağır dehidratasiyalardır. • Yenidoğulmuşlardakı KBÇ- nin ən çox səbəbi isə asfiksiya, dehidratasiya, sepsis, sidik sisteminin obstruktiv xəstəlikləri və ağır ürək çatmamazlığı kimi problemlərdir və əsasən keçib gedəndir.

Prerenal KBÇ səbəbləri • A-Hipovolemi: • 1 -Hemorragiya • 2 -Gastrointestinal itgilərlə bağlı dehidratasiya və şok • 3 -Hipoproteinemiler (məs: Nefrotik sindrom) • 4 -Duz itirən renal ya da adrenal xəstəliklər • 5 -Yanıqlar • 6 -Hepatorenal sindrom • • • B-Hipotenziya 1 -Septisemiya 2 -DIC 3 -Hemoragiya 4 -Hipotermiya 5 -Anadangəlmə ürək çatmazlığı C- Hipoksiya 1 -Pnevmoniyalar 2 -Kardiyovaskular cərrahiyədə aortanın klempa edilməsi 3 -Respiratuar Distress Send.

Renal KBÇ • Böyrək çatmamazlığına yol açan birinci səbəb tübülüsləri əhatə edən kəskin bir pozğunluqdur. • Bu böyrək tubulyar nekrozu və ya parenxima işemiyası zamanı da ola bilər. • Südəmər və kiçik yaşlı uşaqlarda prerenal səbəblərlə əlaqəli KBÇ ən sıx rast gəlinir və klinikası oligüriya, ağır dehidratasiya və şok əlamətləri vardır. 5 -I 5 yaşlarında ən sıx KBÇ səbəbi kəskin Glomerulonefritlerdir.

Renal KBÇ • GFR=Kreatinin klirensi= U kreatinin X Volüm (günlük sidik miqdarı/1440) ____________________ P kreatinin • Schwartz formülüne görə təin olunan və sidik toplamadan hesablanan kreatinin klirensi isə Boya göre kreatinin klirensi = Boy (cm) X (0. 55) / Serum kreatini (mg/dl) Not: K sabiti 1 yaşından kiçik uşaqlarda 0. 45, I yaşından böyüklərdə 0. 55‘dir.

Renal KBÇ • Renal KBÇ'nin təməlində 3 əsas səbəb durur. • İskemi, • Nefrotoksinlər, • Artıq yüklənmə (endogen, ekzogen filtrasion materyalla)'dir.

Post renal KBÇ • Sidik yollarının içəridən vəya dıştan, kongenital, kəskin və ya xronik, tam və ya qismən, tək və ya iki tərəfli olaraq tıxanmasıdır. • Qismən tıxanmalarda xronikləşmə və infeksiya qoşulması çox olur və tıxanmanın gedişini dəyişir. • Obstruktiv uropatilərdə KBÇ-nin formalaşması üçün patologiyanın ikitərəfli və bütün böyrəyə qədər yolu əhatə etməsi lazımdır. . Ancaq kongenital tək böyrək olduğunda, bu böyrəkdəki obstruksiya KBÇ-na səbəb ola bilər.

Postrenal KBÇ səbəbləri • A-Obstruktiv Uropatiya: • 1 -Ureteropelvik darlıq. YD'larda en çox rast gelinən səbəb. • 2 - Ureteroseli • 3 - Posterioruretral valv • 4 - Tumor • B-Vezikoureteral reflüks • C-Edinsel • 1 - Daş. Böyük uşaqlarda ən sıx səbəb. • 2 - Kan laxtası • D-Neyrogen sidik kisəsi • E-Sidik kisəsi boynu hipertrofiyası

KLİNİKA • Anemiyanın göstəricisi olan solğunluq. • Sidik miqdarının azalması, ödem (su və duz yüklənməsi), hipertenziya, • Qusma, • Letargiya (uremik ensefalopatiya) ilə gələbilər. • KBÇ ağırlaşması maye yüklənməsi nəticəsində KKY, pulmonar ödem, aritmiya, • Stress və ya gastritlə bağlı olaraq GİS qanaması, • Konvülsiya, koma və davranış deyişiklikləridir.

Xronik Böyrək çatmamazlığı • Aşağıdaki stadiyalar var: » Sidik ritminin pozulması stadiyası. Azotemiya olur, 6 ay müddətində böyrıyin funksiyasının davamlı pzulması müşahidə olunur. ən çox konsentrasiya funksiyası pozulur. Izostenuriya uzun müddət galırsa, bu XBÇ dır.

» 2 a və 2 b stadiyası var. • • 2 a – kompensə olunmuş və ya subkompensə stadiyası. Xəstənin vəziyyəti çox dəyişmir. Azot mübdiləsi pozulur. Kreatinin migdarı 150 -350 mkromol/l olur. Bu stadiyada XBÇ inkişaf edir. 2 b – dekompensə stadiyası. Kreatinin 350 -500 olur. Dövrü olarag ödemlər əmələ gəlir, intoksikasiya artır, sonra azalır, dalğavarı gedir. Bu stadiya intermitiruyuşaya stzdiya adlanır və illərlə davam edə bilər.

• Terminal stadiya. Kreatinin 500 -dən çox olur. Xəstənin vəziyyəti həddən artıq qğır olur. Qan təzyiqi artır. Ürək damar sistemi tərəfindən dəyişiklik olur. Hemorragik sindrom ola bilər. Bu sidik cüvhəri ilə əlaqədardır. Anemiya inkişaf rdir. Qanaxma və eritropoyetinin azalması ilə əlaqədardır. Kreatinin təsiri ilə eritrositlər tez parçalanır.

Ağızda baş verən pozğunluqlar,

DİŞƏTİ BÖYÜMƏSİ Böyrək xəstəlıyində ən çok rastlanan ağız şəkilləri.

AĞIZ İÇİ LEZYONLAR

ü Mantar Enfeksiyonu ü Virüs Enfeksiyonu

DİŞ Pozğunluqları;

Müalicə • Hemodializ • Periton dializi >> 0 >> 1 >> 2 >> 3 >> 4 >>

Müalicə • Xronik böyrək çatışmazlığının kompensə olunmuş mərhələsində pəhriz mümkün qədər fizioloji, tam keyfiyyətli olmalıdır. (2000— 3000 kkal/sut, məsləhət görülür). Xüsusilə, zülalların parçalanmasının qarşısını alan tədbirlər görülür. Bu məqsədlə anabolik preparatlar: retabolil (5%— 1, 0 ml) əzələ daxilinə hər 7— 15— 21 gündənbir 1 ml isitməklə vurulur və ya 0, 0005 q gündə 3 dəfə 3— 4 həftə müddəti metandrostenolon məsləhət görülür. Qanı azot şlaklarından təmizləmək ücün, maye rejimini çoxaltmaq hesabına yüksək diurez əldə edilir. Yüksək böyrək hipertoniyası zamanı istənilən hipotenziv preparatlar məsləhət görülür.

Müalicə • Nefrotik sindrom zamanı saluretiklər-tiazid törəmələri, furosemid, uregit və veroşpiron təin olunur. Axırıncılar hiperkaliemiya olmadıqda verilir. Hemorragik diatezlər inkişaf etdikdə K vitamini , ehtiyatla amino kapron turşusu təin olunur. Adətən hemodializ, kreatinin 0. 9 -1. 14 mmol/l, qalıq azot 82 -106 mmol/l-əqədər artırsa və yumaqcıq filtrasiyası 5 ml/dəq yə qədər azalarsa göstəriş sayılır. >> 0 >> 1 >> 2 >> 3 >> 4 >>