Bykehir Belediyeleri ve Bykehir le Belediyeleri Varlk Nedenleri
Büyükşehir Belediyeleri ve Büyükşehir İlçe Belediyeleri • Varlık Nedenleri • Tarihsel Gelişimi • Düzenleyen Kanunlar • Tanımı, Türleri ve Sayıları • BB görev ve yetkileri • BİB Organları • BB Organları • Personeli • Gelir, Gider, Bütçe
Varlık Sebebi • Büyükşehir- Anakent- Metropol= Metropolis: ana ve şehir kelimelerinden oluşur. • On milyon nüfüslü bir şehir-yüz bin nüfüslü bir şehir • Paris, Lyon ve Marsilya Büyükşehir • Bütün liselerin Anadolu lisesi olması gibi • 30 Büyükşehir… Muğla, Mardin. .
Tarih ve Kanunlar • 1984 yılında 195 sayılı KHK ile kurulmuştur. (Ancak 1868 Dersaadet İdare-i Belediye nizamnamesi ve 1877 Dersaadet Belediye kanunu ile benzerlik vardir). • Bu KHK daha sonra (1984 -2004) tarih ve 3030 sayılı Büyükşehir Belediye Kanunu ile değiştirilerek kabul edilmiştir. • 3030 sayılı kanun 2004 yılında çıkarılan 5216 sayılı kanunla yürürlükten kaldırılmıştır. • 2012 tarih ve 6360 sayılı kanunla (2014 yılında yürürlüğe girmiştir) 5216 sayılı kanunda önemli değişiklikler yapılmış ve 14 yeni BB kurulmuştur. • 5393 sayılı kanun • Anayasal olarak 127 maddenin 3. fıkrasında: «kanun, büyük yerleşim merkezleri için özel yönetim biçimleri getirebilir» ifadesine dayanmaktadır.
Tanımı, Türleri ve Sayıları Büyükşehir belediyesi: Sınırları il mülki sınırı olan ve sınırları içerisindeki ilçe belediyeleri arasında koordinasyonu sağlayan; idarî ve malî özerkliğe sahip olarak kanunlarla verilen görev ve sorumlulukları yerine getiren, yetkileri kullanan; karar organı seçmenler tarafından seçilerek oluşturulan kamu tüzel kişisidir. 30 Adet Büyükşehir vardır. Büyükşehir İlçe Belediyesi: İlçe belediyesi: Büyükşehir belediyesi sınırları içinde kalan ilçe belediyesini ifade eder. 519 tane BİB vardir. • Toplam nüfusu 750. 000’den fazla olan illerin il belediyeleri kanunla büyükşehir belediyesine dönüştürülebilir. • Büyükşehir belediyelerinin sınırları, il mülki sınırlarıdır. • İlçe belediyelerinin sınırları, bu ilçelerin mülki sınırlarıdır.
Büyükşehir belediyesinin görev ve sorumlulukları • 5216 sayılı kanunda BB görevleri 25 madde halinde sayılmıştır. • İlçe belediyelerinin görüşlerini alarak BB nin stratejik plânını, yıllık hedeflerini, yatırım programlarını ve bunlara uygun olarak bütçesini hazırlamak. • BB sınırları içinde her ölçekte nazım imar plânını yapmak, yaptırmak ve onaylayarak uygulamak; • Büyükşehir içindeki belediyelerin nazım plâna uygun olarak hazırlayacakları uygulama imar plânlarını, bu plânlarda yapılacak değişiklikleri, parselasyon plânlarını ve imar ıslah plânlarını aynen veya değiştirerek onaylamak ve uygulanmasını denetlemek; • Nazım imar plânının yürürlüğe girdiği tarihten itibaren bir yıl içinde uygulama imar plânlarını ve parselasyon plânlarını yapmayan ilçe belediyelerinin uygulama imar plânlarını ve parselasyon plânlarını yapmak veya yaptırmak.
• Büyükşehir ulaşım ana plânını yapmak veya yaptırmak ve uygulamak; ulaşım ve toplu taşıma hizmetlerini plânlamak ve koordinasyonu sağlamak • Büyükşehir belediyesinin yetki alanındaki mahalleleri ilçe merkezine bağlayan yollar, meydan, bulvar, cadde ve ana yolları yapmak, yaptırmak, bakım ve onarımı ile bu yolların temizliği ve karla mücadele çalışmalarını yürütmek; • Kentsel tasarım projelerine uygun olarak bu yerlere cephesi bulunan yapılara ilişkin yükümlülükler koymak; • İlân ve reklam asılacak yerleri ve bunların şekil ve ebadını belirlemek; • Meydan, bulvar, cadde, yol ve sokak ad ve numaraları ile bunlar üzerindeki binalara numara verilmesi işlerini gerçekleştirmek
• Gıda ile ilgili olanlar dâhil birinci sınıf gayrisıhhî müesseseleri ruhsatlandırmak ve denetlemek, yiyecek ve içecek maddelerinin tahlillerini yapmak üzere laboratuvarlar kurmak ve işletmek. • Zabıta hizmetlerini yerine getirmek. • Büyükşehir içindeki toplu taşıma hizmetlerini yürütmek • Su ve kanalizasyon hizmetlerini yürütmek, • Afet riski taşıyan veya can ve mal güvenliği açısından tehlike oluşturan binaları tahliye etme ve yıkım konusunda ilçe belediyelerinin talepleri hâlinde her türlü desteği sağlamak. • Büyükşehir ve ilçe belediyeleri tarım ve hayvancılığı desteklemek amacıyla her türlü faaliyet ve hizmette bulunabilirler. • Büyükşehir belediyesi, ilçe belediyelerinin imar uygulamalarını denetlemeye yetkilidir
• Alt yapı hizmetleri: Alt yapı koordinasyon merkezi: İlçe Başkanları, Meslek Kuruluşları, BB başkanlığında oluşur. • Koordinasyon merkezleri tarafından alınan ortak yatırım ve toplu taşımayla ilgili kararlar, belediye ve bütün kamu kurum ve kuruluşlarıyla ilgililer için bağlayıcıdır. • Alt yapı koordinasyon merkezinin çalışma esas ve usulleri ile bu kurullara katılacak kamu kurum ve kuruluş temsilcileri, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından çıkarılacak yönetmelikle belirlenir.
• Ulaşım Hizmetleri: Ulaşım Koordinasyon Merkezi: BB başkanı, ilgili oda temsilcileri ve ilçe belediye başkanlarından oluşur. • Bu Kanun ile büyükşehir belediyesine verilen trafik hizmetlerini plânlama, koordinasyon ve güzergâh belirlemesi ile taksi, dolmuş ve servis araçlarının durak ve araç park yerleri ile sayısının tespitine ilişkin yetkiler ile büyükşehir sınırları dahilinde il trafik komisyonunun yetkileri ulaşım koordinasyon merkezi tarafından kullanılır. • Ulaşım koordinasyon merkezi kararları, büyükşehir belediye başkanının onayı ile yürürlüğe girer. • Koordinasyon merkezinin çalışma esas ve usulleri ile bu kurullara katılacak kamu kurum ve kuruluş temsilcileri, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı ile İçişleri Bakanlığı tarafından müştereken çıkarılan yönetmelikle belirlenir.
Uyuşmazlıklar • Büyükşehir kapsamındaki belediyeler arasında hizmetlerin yerine getirilmesi bakımından uyum ve koordinasyon, büyükşehir belediyesi tarafından sağlanır. • Büyükşehir belediyesi ile ilçe belediyeleri veya ilçe belediyelerinin kendi aralarında hizmetlerin yürütülmesiyle ilgili ihtilaf çıkması durumunda, büyükşehir belediye meclisi yönlendirici ve düzenleyici kararlar almaya yetkilidir. • BB’nin BİB’nin üzerindeki vesayet yetkisi: İMAR ve BÜTÇE
Büyükşehir Belediyesinin Organları BB meclis, BB encümeni, BB Başkanı • İlçe belediyesinin organları 5216 sayılı kanunda yoktur. Dolayısıyla 5393 sayılı belediye kanunundaki organlar bu belediyeler için de geçerlidir. • Büyükşehir belediye meclisi, büyükşehir belediyesinin karar organıdır. • Büyükşehir belediye başkanı büyükşehir belediye meclisinin başkanı olup, büyükşehir içindeki diğer belediyelerin başkanları, büyükşehir belediye meclisinin doğal üyesidir. • Büyükşehir ilçe belediye meclisleri ile bunların çalışma usul ve esaslarına ilişkin diğer hususlarda Belediye Kanunu hükümleri uygulanır. • Üyeler ilçe seçim bölgelerinde en çok oy alan üyelerin 1/5 ‘den seçilerek oluşur. Bu üyeler iki meclisinde üyeleridirler. Doğal üyeler ise ilçe belediye başkanları ve BB başkanıdır.
Meclis Kararlarının Kesinleşmesi • Büyükşehir belediye meclisi, her ayın ikinci haftası toplanır. • Büyükşehir belediye başkanı, hukuka aykırı gördüğü belediye meclisi kararlarını, belediye meclisine iade edebilir. • Yeniden görüşülmesi istenilmeyen kararlar ile yeniden görüşülmesi istenip de büyükşehir belediye meclisi üye tam sayısının salt çoğunluğuyla ısrar edilen kararlar kesinleşir. • Büyükşehir belediye başkanı, meclisin ısrarı ile kesinleşen kararlar aleyhine idarî yargıya başvurabilir. • Büyükşehir belediye meclisi ve ilçe belediye meclisi kararları, mülkî idare amirine gönderilir. Mülkî idare amirine gönderilmeyen kararlar yürürlüğe girmez. • ilçe belediye meclisleri tarafından alınan imara ilişkin kararlar, kararın gelişinden itibaren üç ay içinde BBM tarafından nazım imar plânına uygunluğu yönünden incelenerek aynen veya değiştirilerek kabul edildikten sonra büyükşehir belediye başkanına gönderilir. (Üç ay içinde büyükşehir belediye meclisinde görüşülmeyen kararlar onaylanmış sayılır.
İhtisas Komisyonları • Büyükşehir belediye meclisi, üyeleri arasından seçilecek en az beş, en çok dokuz kişiden oluşan ihtisas komisyonları kurabilir. • İhtisas komisyonları, her siyasî parti grubunun ve bağımsız üyelerin büyükşehir belediye meclisindeki üye sayısının meclis üye tam sayısına oranlanması suretiyle oluşur. • İmar ve bayındırlık komisyonu, • çevre ve sağlık komisyonu, • plân ve bütçe komisyonu, • eğitim, • kültür, • gençlik ve • spor komisyonu ile • ulaşım komisyonunun kurulması zorunludur.
Büyükşehir belediye encümeni • Büyükşehir belediye encümeni, belediye başkanının başkanlığında, belediye meclisinin kendi üyeleri arasından bir yıl için gizli oyla seçeceği beş üye ile biri genel sekreter, biri malî hizmetler birim amiri olmak üzere belediye başkanının her yıl birim amirleri arasından seçeceği beş üyeden oluşur. Belediye başkanının katılamadığı toplantılarda, encümen toplantılarına genel sekreter başkanlık eder.
Büyükşehir belediye başkanı • Büyükşehir belediye başkanı, büyükşehir belediye idaresinin başı ve tüzel kişiliğinin temsilcisidir. • Büyükşehir belediye başkanı, ilgili kanunda gösterilen esas ve usullere göre büyükşehir belediyesi sınırları içindeki seçmenler tarafından doğrudan seçilir. • Büyükşehir belediye başkan vekili, Belediye Kanunundaki usullere göre belirlenir. Ancak, büyükşehir kapsamındaki ilçe belediye başkanları büyükşehir belediye başkan vekili olamaz. • Büyükşehir ve ilçe belediye başkanları görevlerinin devamı süresince siyasi partilerin yönetim ve denetim organlarında görev alamaz; profesyonel spor klüplerinin başkanlığını yapamaz ve yönetiminde bulunamaz.
Büyükşehir belediye başkanının görev ve yetkileri • Belediye teşkilatının en üst amiri olarak belediye teşkilâtını sevk ve idare etmek, beldenin ve belediyenin hak ve menfaatlerini korumak. • Belediye idaresinin kurumsal stratejilerini oluşturmak, bu stratejilere uygun olarak bütçeyi hazırlamak ve uygulamak, belediye faaliyetlerinin ve personelinin performans ölçütlerini belirlemek, izlemek ve değerlendirmek, bunlarla ilgili raporları meclise sunmak. • Büyükşehir belediye meclisi ve encümenine başkanlık etmek, bu organların kararlarını uygulamak. • Yetkili organların kararını almak şartıyla, büyükşehir belediyesi adına sözleşme yapmak, karşılıksız bağışları kabul etmek ve gerekli tasarruflarda bulunmak. • Belediye personelini atamak, belediye ve bağlı kuruluşlarını denetlemek.
Danışmanlar • Nüfusu ikimilyonu aşan büyükşehir belediyelerinde on, diğer büyükşehir belediyelerinde beşi geçmemek üzere başkan danışmanı görevlendirilebilir. • Danışman olarak görevlendirileceklerin en az dört yıllık yüksek öğrenim kurumlarından mezun olması şarttır. • Danışmanların görev süreleri sözleşme süresi ile sınırlıdır. Ancak bu süre belediye başkanının görev süresini aşamaz. • Büyükşehir belediyesi personeli büyükşehir belediye başkanı tarafından atanır.
Büyükşehir belediyesinin Bütçesi • Büyükşehir belediye bütçesi ile ilçe belediyelerinden gelen bütçeler büyükşehir belediye meclisine sunulur ve büyükşehir belediye meclisince yatırım ve hizmetler arasında bütünlük sağlayacak biçimde aynen veya değiştirilerek kabul edilir. • Büyükşehir ve ilçe belediye bütçeleri, büyükşehir belediye meclisinde aynı toplantı döneminde ve birlikte görüşülerek karara bağlanır ve tek bütçe hâlinde bastırılır. • Büyükşehir belediye meclisi, ilçe belediyelerinin bütçelerini kabul ederken; • Bütçe metnindeki kanun ve diğer mevzuata aykırı madde ve ibareleri çıkarmaya veya değiştirmeye, • Büyükşehir belediye meclisince ilçe belediye bütçelerinde yapılan değişikliklere karşı on gün içinde Danıştaya itiraz edilebilir. • Danıştay, itirazı otuz gün içinde karara bağlar.
İl Bütünü 6360 sayılı Kanun Ne Getirmektedir? • • • 14 ile daha büyükşehir statüsü vermekte, 28 ili 2004 yılından bu yana İstanbul ve Kocaeli illerinde uygulanmakta olan bütünşehir modeli kapsamına almakta, 30 ilde il özel idarelerini kapatmakta, büyükşehir olmayan illerde 559 belde belediyesini kapatmakta, büyükşehirlerde 1085 belde belediyesi ile 16. 564 köyü kaldırmaktadır. il özel idarelerinin yüzde 36’sı, belediyelerin yüzde 54’ü, köylerin ise yüzde yaklaşık yüzde 50’si kapanmaktadır. Bu illerdeki bütün belde belediyeleri kaldırılmış ve bunlar bir belediyenin mahallesine dönüştürülmüştür Bu illerdeki bütün köy yönetimleri kaldırılmış ve bunlar mahalle yapılmıştır Büyükşehir belediyeleri dışındaki illerde nüfusu 2. 000’den az olan belde belediyeleri köye dönüştürülmüştür Mülki idareye bağlı olarak 30 ilde, Yatırım İzleme ve Koordinasyon Başkanlığı kurulmuştur. Büyükşehirlerde yeni bir ilçe belediyesinin kurulabilmesi için, nüfus ölçütü 50. 000’den 20. 000’e çekilmiştir. Mahalle kurulabilmesi içinse bu rakam 500 olarak belirlenmiştir. • Mahalleye dönüşen köylerde, Emlak Vergisi, Belediye Gelirleri Kanunu uyarınca alınması gereken vergi, harç ve katılım payları 5 yıl süreyle alınmayacaktır. • Bu yerlerde içme ve kullanma suları için alınacak ücret, 5 yıl süreyle en düşük tarifenin yüzde 25’ini geçmeyecek şekilde belirlenecektir. İşyerleri ruhsatlandırılacaktır.
• 5393 sayılı Belediye Kanunu’na göre, belediye bütçesiyle ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır ? • Bütçe yılı, devlet mali yılıyla aynıdır. • Bütçe tasarısı, belediye başkanı tarafından hazırlanır. • Belediye meclisinde kabul edilen bütçe, mülki idare amiri tarafından onaylanır. • Bütçenin kabulüne kadar yapılan işlemler, yeni yılın bütçesine göre yapılmış sayılır. • Kabul edilen bütçe, mali yılbaşından itibaren yürürlüğe girer.
• İl encümeniyle ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır ? • İl genel meclisi, her yıl kendi üyeleri arasından üç üyeyi encümene seçer. • Valinin katılamadığı encümen toplantılarına genel sekreter başkanlık eder. • Vali, her yıl birim amirleri arasından iki kişiyi encümen üyesi olarak seçer. • Encümen toplantısında oyların eşitliği durumunda başkanın bulunduğu taraf çoğunluk sayılır. • Encümen, her ayın ilk haftasında olmak üzere ayda bir kez toplanır.
- Slides: 21