By Teodora Damnjanovi Univerzitet Singidunum Anglistika Savanti ljudi

By: Teodora Damnjanović Univerzitet Singidunum, Anglistika

Savanti- ljudi različitih psihičkih i fizičkih invaliditeta v. Poseduju neverovatne talente: za muziku, crtanje, strane jezike, brzo računanje v. Savant sindrom- urođen ili stečen v. Nizak koeficijent inteligencije v. Bez sposobnosti apstraktnog mišljenja v. U određenim sferama daleko su inteligentniji od prosečnih ljudi

v. Savantizam je već određen u ranom detinjstvu v. Glavni simptomi- inferiornost, mentalna retardacija ali i neverovatna memorija v. Iako genijalni, imaju razne poteškoće- u komunikaciji, izražavanju misli, prilagođavanju u društvu v. Neki savanti ne mogu sami sipati čaj ili obući se, ali zato imaju izvrsnu maštu, viziju unutrašnjih organa čoveka, suptilne razlike u mirisu

v. Savanti žive u vlastitom svetu v. Neke od karakteristika- govorni poremećaj i određeni stereotip ponašanja v. Izbegavaju gledanje osobe u oči i dodirivanje v. Sa niskim intelektualnim sposobnostima postižu neverovatan uspeh u mnogim područjima: jezički talenat, matematički i muzički talenat, tehnički geniji, stvaranje remek-dela likovne umetnosti, dizajn v“Good doctor” (South Korea, 2013)- mladić sa autizmom i savantizmom postaje dečji hirurg

v. Rimland & Fein (1988) dolaze do zaključka da je pojava višestrukih veština češća kod savanata sa autizmom nego kod savanata sa drugim razvojnim poteškoćama v. Koja god veština bila, ona je uvek povezana sa zapanjujućom memorijom, kao njen integralni deo v. Savanti najčešće pamte muzičke i sportske podatke, brojeve registarskih tablica, istorijske činjenice v. Karakteristično, njihova memorija je veoma duboka, ali previše sužena, u okvirima njihove veštine

Istorija Savant sindroma v. Prvo je pomenut 1783. godine u naučnom tekstu v. John Langdon Down prvi opisuje ovaj sindrom v. Savantizam potiče od francuske reči savoir- znati v. U svetu trenutno postoji oko 50 savanata

Autizam v. Autizam odnosno autistični spektar poremećaja je niz razvojnih poremećaja mozga koji zahvata učenje, komunikaciju i socijalizaciju i prvi ga je opisao Kanner 1943. godine (Soper et al, 2008). v. Autizam zahvata oko 1 % populacije (Gilbert et al, 2009). v. Autizam je češći kod dečaka nego kod devojčica (4 -5: 1). v. Odsustvo normalnih socijalnih interakcija je tipično za osobe sa autizmom. v. I u društvu, autistične osobe su same.

Različite teorije savant sindroma v. Bitno je razlikovati savantizam od autizma v. Statistika pokazuje da svaka deseta osoba sa autizmom ima neki oblik savantizma, a 50 % savanata ima autizam v. Još uvek nije poznato da li je ovaj sindrom stečen ili urođen

v. Skoro svi savanti su muškarci- zašto? v. Jedna od teorija- poremećaji koji uključuju oštećenje leve hemisfere, poput savantizma, autizma, disleksije, hiperaktivnosti značajno se češće javljaju kod dečaka

v. Kod većine savanata postoje povrede leve hemisfere mozga, ili ne funkcioniše dovoljno dobro v. Leva hemisfera mozga- apstraktno mišljenje, govor, jezik, neke motorne sposobnosti v. Desna hemisfera- intuitivne i neverbalne metode, izražena kod savanata

v. U XIX veku , , slepi Tom” postaje međunarodna zvezda v. Nekadašnji rob v. Reprodukovao je bilo koju pesmu na klaviru v. Svirao u Beloj kući sa 11 godina

Gottfried Mind (1768 – 1814) vŠvajcarski umetnički savant v. Izuzetan slikar mačaka v. Nije umeo da čita i piše

Kim Peek (1951 – 2009) v. Najpoznatiji savant na svetu v. Inspirisao stvaranje glavnog lika filma , , Kišni čovek” v. Tvrdi se da je do kraja života zapamtio 9000 knjiga v. Bez sposobnosti apstraktnog mišljenja

Ellen Boudreaux (1957) v. Jedna od retkih žena savanta v. Rođena slepa, sa niskim IQ v. Smisao za pamćenje i prostor v. Ima neverovatne muzičke sposobnosti

Stephen Wiltshire (1974) v. Prozvan , , čovek kamera”, zbog neverovatne sposobnosti crtanja zgrada, videvši ih pre samo jedanput v. Ima izuzetno pamćenje; sa 11 god. nakon kratkog leta iznad Londona crta detaljno tačnu mapu grada v. Poseduje svoju galeriju u Londonu

Daniel Tammet (1979) v. Engleski pisac, prevodilac i autistični savant v. God. 2004, na Međunarodni dan broja Pi, izgovara napamet 22 514 decimala tog broja v. Govori francuski, španski, nemački, esperanto, litvanski i islandski jezik

Alonzo Clemons (1958) v. Pravi verne skulpture životinja od gline v. U detinjstvu doživljava teške povrede mozga v. Ne ume da obavlja svakodnevne aktivnosti, ali kad ugleda životinju na Tv-u, izradi skulpturu za pola sata

Izvori: vportalmladi. com v. Popular Science v. Jawer, M. Islands of Genius: How Savants Do What They Do, https: //www. psychologytoday. com/intl/blog/feeling-toomuch/201408/islands-genius-how-savants-do-what-they-do v. Pavlović, M. D. (2012). Neuropsihologija Bihevioralna Neurologija I Neuropsihijatrija. Beograd: Orionart v. Treffert, A. D. The Savant Syndrome: an extraordinary condition. A synopsis: past, present, future, https: //www. ncbi. nlm. nih. gov/pmc/articles/PMC 267 7584/ vavanta-medical. com