BULGARSTANDA MAKEDONLARIN DURUMU 1941 1944 MAKEDONLARIN DURUMU Makedonyann

BULGARİSTAN’DA MAKEDONLARIN DURUMU (1941 -1944)

MAKEDONLARIN DURUMU • Makedonya’nın etnik-tarih bölgesi, Bükreş antlaşmasıyla Bulgaristan sınırları içine geçmiş. Versay antlaşmasıyla ise Ustrumca bölgesi SHS Krallığına geçince, Bulgaristan ve Arnavutluk, Makedonya’nın az kısmılarıyla kalmıştır. • Makedon adı ve Makedon dili, Pirin Makedonya’sında yasaklanmış. Bulgar devleti, asmilasyon ve denasionalizasyon siyaseti yürütmüş. Pirin bölgesindeki Makedon halkı kendi kültür ve milli adını korumak için sol siyasi güçlere yanaşmış. Özellikle VMRO (ynl) yanına çünkü, 1930 yılında Makedon milli çıkarlarını korurmuş. İkinci dünya savaşın başlamasıyla, Pirin Makedonya’sındaki Makedonlar antifaşist halk savaşı yürüten tarafı seçmişler.

ANTİFAŞİST TEPKİSİ (1941 -1942) • 22 haziran 1941 yılında faşist Almanya SSCB’ ne saldırınca, Pirin Makedonya’sında faşizme karşı silahlı direniş hazırlıkları ve milli kurtuluş savaşı başlamış. Grozdan Nikolov ve Nikola Kalapçiev başta olmak üzere, Pirin Makedonyası’nda Bulgar Komunist Partisinin bölge Komitesi faşizme karşı silahlı savaşın başlamasına karar vermiş. • BKP Bölge Komitesi başkanlığına Nikola Parapunov’un gelmesiyle silahlı direnişin hazırlıkları yoğunlaşmış. VMRO (ynl) üyesi olan İvan Kozarov, Pirin Makedonya’sında ilk partizan grubunu Dobrinişte Köyünde (Razlog) kurmuş. Faşist Almanya 27 Haziran 1941 yılında SSCB ne saldırısından beş gün sonra, İvan Kozarev doğduğu köyde görevde bulunan polislerle çatışmaya girmiş.

İvan Kozarev Nikola Parapunov

• İvan Kozarov’un Bulgar polisiyle çatışması, yanlız Bulgaristan’ da değil, Balkan’ da faşizme karşı ilk silahlı ayaklanmaymış. • 1942 yılında parizan grupları kendi etkinliklerini epeyce yaymışlar. Bu türlü gruplar, Yukarı Cumali, Nevrokop ve Petriç illerinde kurulmuş.

PİRİN BÖLÜĞÜ SAVAŞÇILARI

ANTİFAŞİT TEPKİSİ (1943 -1944) • 1943 yılında Razlog bölgesinde faaliyet yapan çete ve gruplar birleşerek, Krum Radinov ve Georgi Madolev komutanlığında “Yane Sandanski“ bölüğünü kurmuşlar. Kurluşundan hemen sonra, bu bölük “İşçi Bayrağı“ adında gazete yayınlamış. 1943 yılının ilkbahar ve yaz aylarında silahlı savaş Yukarı Cumalı bölgesine de yayılmış. Burada silahlı çatışmada hayatını kaybeden partizan önderi Nikola Kalapçiev adını taşıyan partizan bölüğü kurulmuş. Bu bölüğün çok sayılan eylemlerinden biri, “Pirin“ maden ocağındaki kamptan siyasi tutukların kurtarılmasıymış. 1943 yılının sonlarında Nikola Parapunov ve Arso Pandurski’ nin öldürülmesiyle, Pirin Makedonya’sındaki Halk Kurtuluş Hareketi çok zor günler geçirmiş.

Makedonya Halk Kurtuluş Savaşı “Gotse Delçev“ tugayı Üsküp (1944)

• 1944 yılında Bulgaristan Komunist Partisi MK’ nin kararıyla, Pirin Makedonya’sındaki partizan bölükleri Dördüncü Ayaklanma Bölgesini kurmuşlar, daha sonra “Yane Sandanski“ Makedon tugayı kurulmuş. • Pirin Makedonya’sında, ilkbaharda partizan birliklerin sayısı artmış. Bu dönemde partizan bölükleri kendi faaliyetlerini, Bulgar partizan birlikleriyle uygulamışlar. • Pirin Makedonya’sının temsilcileri, düzenlenen ASNOM oturumuna katılması, Pirin Makedonya’sında geniş yankı uyandırmış. Vardar Makedonya’sıyla birleşme fikri, Pirin Makedonya’sı Makedonları’nda da mevcutmuş.

• Faşizme karşı yürütülen savaşa katılan Pirin Makedonya’sında yaşayan Makedonlar, savaştan sonra, Bulgar devletinin, Makedonlar’a milli haklarını tanır ve garanti eder umudundaymışlar.

Pirin partizan grubu Bulgar ordusunun teslim olması(9. IX. 1994)