BULANIK MANTIK NEDIR BULANIK MANTIK NEDR Herkesin bildii
BULANIK MANTIK NEDIR?
BULANIK MANTIK NEDİR? Herkesin bildiği üzere bilgisayar camiasında verilerin transferi, kaydedilmesi ve işlenmesi 1’ler ve 0’lar üzerine kuruludur. Bir bilgisayar için bir şey ya vardır yada yoktur. Bilgisayar sahip olduğu 1 ve 0’ların kendi sistemine göre yana getirmesi ve bunların kombinasyonu ile bize çeşitli net cevaplar verir. Ancak insan zihni düşünce yapısı karar alması ve aldığı kararı icra etmesi bilgisayarın aksine daha karmaşıktır. İnsanlığın ve evrendeki zaruri durumlardan dolayı genel olarak aldığımız kararlar bir yaklaşım, avantaj ve dezavantajların bir araya gelmesi ve stratejilerle şekillenmesi ile oluşur. Peki biz bu kadar karmaşık yapıda iken bize hizmet eden bilgisayarlar nasıl bu kadar net bir karar alabilir? İşte bulanık mantık da tam burada kendini gösteriyor. Bulanık Mantık, bilgisayarların da insanlar gibi bir olaya siyah yada beyaz olarak bakmaktansa gri renkleri görmesidir. Yani alacağı karalarda, birden fazla durumu değerlendirip belirli bir çerçevede kararları icra etmesidir ve yine değişen koşullar çerçevesinde aldığı karardan vazgeçip yeni karalar almasıdır.
BIRAZ DAHA DETAYLI BULANIK MANTIK Bulanık küme ve BM olay veya sonucun mutlaklığından ziyade ne derece olduğuyla ilgilenir. Olasılık bir olayın olup olamayacağını sınarken bulanıklık ise o olayın hangi dereceye kadar olduğunu ortaya koymaktadır. Bilgi eksikliğinden dolayı ortaya çıkan karmaşıklık ve belirsizlikler BM ile kolay biçimde modellenebilmektedir. Aynı zamanda insanın muhakeme, kavrayış ve karar verme süreçlerinde yer alan sözel belirsizlikler, BM ilemodellenerek olaylara yönelik doğru çıkarımlar yapılabilmektedir.
BULANIK MANTIĞIN AVANTAJLARI NELERDİR? • İnsan düşünme tarzına yakındırlar • Uygulamaları matematiksel modele ihtiyaç duymazlar • Yazılımın basit olması dolayısıyla ucuza mal olmaktadırlar • BM eksik tanımlı problemlerin çözümü için uygundur.
BULANIK MANTIĞIN DEZAVANTAJLARI NELERDIR? • Uygulamada kullanılan kuralların oluşturulması uzmana bağlıdır. • Üyelik fonksiyonlarının seçiminde belirli bir yöntem yoktur. • Yazılımın basit olması dolayısıyla ucuza mal olmaktadırlar • Deneme yanılma yolu ile bulma işlemi uzun zaman alabilmektedir. • Denetlenen sistemin kararlılık analizinin yapılması zordur. • Sistemin nasıl cevap vereceği önceden kestirilemez. Fakat benzeşim yapılabilir. • BM sistemleri öğrenemez ya da öğretilemez.
BULANIK MANTIK NERELERDE KULLANILIR? Karar destek sistemleri İş veya kurumsal karar verme faaliyetlerini destekleyen, genellikle sıralama, sıralama veya alternatifler arasından seçim yapmaya dayanan bir bilgisayara dayalı bilgi sistemidir. Kontrol Sistemleri Bir sistemin kontrol edilmesi olayında insan faktörünü en aza indirecek şekilde tasarlanmış sistemin görevini yerine getirirken bozucu etkileri algılayabilen kontrol türüdür. Sınıflandırma sistemleri kısaca sıralama veya kategorileme denilebilir Uzman sistemler belirli bir uzmanlık alanında, gerçek kişilerden derlenen bilgileri temel alarak, zamanla kendisini geliştirebilme yeteneği de olan yazılımlardır. diğer bilgisayar sistemleri ile ortak yapılan çalışmalar ; ü Ekonomi ve Finans: Kompleks satış sistemlerinin bulanık modellenmesinde, bulanık mantık tabanlı ticaret sistemlerinde, bulanık mantık tabanlı maliyet – fayda analizlerinde, bulanık mantık tabanlı yatırım değerlendirmesinde. ü Çevre Bilimi: Bulanık mantık tabanlı hava tahmininde, bulanık mantık tabanlı su kalite kontrolünde. ü Psikoloji: Bulanık mantık tabanlı insan davranışları analizinde, bulanık mantık tabanlı suç işleme ve önleme sebeplerinin araştırılmasında.
BULANIK MANTIK HAYATIMIZA NASIL GIRDI? Bulanık Mantık ilk kez 1965 yılında Lotfi A. Zadeh tarafından yayımlanan bir makalede ortaya atılmıştır. Lotfi A. Zadeh makalesinde bulanık mantık ile ilgili tanımlamalarını ifade etmiştir. Bunlar genel olarak kesin net değerlere oranla bulanık mantığın kesinliğe yakın değerler, yaklaşımlar olduğunu belirtmiştir. Bulanık Mantık hayatımızın neresinde diye bir sorulacak olsa bizle birlikte yaşamaya alışmış neredeyse tüm elektronik programlanabilir cihazların içinde artık mevcut. İlk kez 1974 yılında bir buhar makinesinin kontrolünde kullanılan bulanık mantık şuan evimizde sahip olduğumuz çamaşır, bulaşık mak. vs. tüm cihazlar içinde mevcut elbiselerin yün kalınlığına yada bulaşıkların zorlu ya da kolay olması durumlarında makinenin bizim kararlarımıza da saygı gösterip ayarladığımız programın yanında su şiddeti değerlerine ve deterjan oranına karar verebiliyor. Endüstride muazzam oranda enerji tasarrufu yapan sistemlerde otomotiv endüstrisinde özellikle de fren sistemlerinde bulanık mantık kullanması hayatımızda bulanık mantığın önemini gitgide artırıyor. Özellikle de fren sistemlerinde bizim kararlarımızın yanında bilgisayarın da bizim kararlarımızı, çevredeki etkenleri kontrol edip fren sistemini aktif etmesi çoğu zaman hayati önem arz ediyor. Bu da bizim için bulanık mantığın önemini kanıtlar nitelikte. Verilen bu örnek bulanık mantığın yapay zekada kullanımına da örnek olabilir. Yapay zeka için bulanık mantık temel taş denebilecek konumdadır.
BULANIK MANTIK NASIL ÇALIŞIR Bulanık mantık nasıl çalışır konusuna girmeden önde şu soruyu sorabilirsiniz. Bulanık mantıkta bize yansıyan bir bulanıklık yok. Yani arabanın fren sistemini çalıştırması ya da enerji tasarrufu için kurulmuş bir sistemde güneşli günlerde güneş panellerini ya da rüzgarlı günlerde rüzgar türbinlerini aktif hale getirmesi bizim için bulanık bir sistem değil neticede bizim için fren sistemini aktif etmiştir ve olay bulanıklıktan çok uzaktır.
ŞIMDI BIRLIKTE BULANIK SISTEMIN YAŞAM DÖNGÜSÜNÜ BASIT BIR ÖRNEK ILE INCELEYELIM. İnsanın yaşamında belirli dönemleri vardır örneğin ilk doğduğu yıllar bebeklik daha sonra çocukluk, gençlik, erişkinlik, yaşlılık olarak sıralanabilir. Bu yaşam çizgisini ele alan bir program düşünürsek 2 yaşındaki birey için %65 oranında bebeklikten ve %35 oranında çocukluktan bahsedilebilir ama bu koşulları programlayıp bir bilgisayara girdi olarak verirsek, sonuç bebekliğe daha yakın olduğu için, net bir sonuç isteyecek olursak bize “bebek” karşılığı verecektir. Ancak her zaman net sonuçlar almak istemeyebiliriz yine bizim ayarladığımız parametreler ile bireyin yüzde kaç bebek yüzde kaç çocuk yüzde kaç genç olacağı bize çıktı olarak dönecektir.
GÖRSELLER İLE BULANIK MANTIK
GRAFİKLER
BULANIK MANTIK KAYNAKLARIMIZ ; • HTTPS: //WWW. MUHENDISBEYINLER. NET/BULANIKMANTIK-NEDIR/AMP/ • ÇUKUROVA ÜNİVERSİTESİSOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜBULANIK MANTIK İLE BELİRLENMİŞ ÇOKLU ZEKA ALANLARINA GÖRE DÜZENLENMİŞÖĞRENME ORTAMLARININ ÖĞRENCİLERİN AKADEMİK BAŞARILARINA ETKİSİNIHAN ARSLAN NAMLI • DOKUZ EYLÜL ÜNĠVERSĠTESĠSOSYAL BĠLĠMLER ENSTĠTÜSÜFELSEFE VE DĠN BĠLĠMLERĠ ANABĠLĠM DALIFELSEFE VE DĠN BĠLĠMLERĠ PROGRAMIYÜKSEK LĠSANS TEZĠFUZZY (BULANIK) MANTIK ÜZERĠNE BĠR ARAĠTIRMAHÜSEYIN ENSARI ERYILMAZ • KIRIKKALE ÜNİVERSİTESİFEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜBİLGİSAYAR MÜHENDİSLİĞİ ANABİLİM DALIYÜKSEK LİSANS TEZİYAPAY ZEK VE DİNAMİK BULANIK MANTIK TABANLIKİNECT SENSÖR KULLANICI DENETİMİ İYİLEŞTİRMESİERKAN HÜRNALI • HTTPS: //WWW. YOUTUBE. COM/WATCH? V=ZGYSUKEMLI
- Slides: 12