Bugnn Baarl KOBsi Gelecei Nasl Ynetecek KOBlerde Stratejik

Bugünün Başarılı KOBİ’si Geleceği Nasıl Yönetecek? KOBİ’lerde Stratejik Yönetim GİRİŞİM EĞİTİM ve DANIŞMANLIK MERKEZİ

Atölye Çalışmasının Amacı KOBİ’lerin, karşılaştıkları sorunları tespit etmek, karar almadaki sıkıntıların nedenlerini anlamak, gelişmeye yönelik projeler üretmek, büyüme/gelişme dönemini planlamak, işletmeyi hedeflere yöneltmek için PRATİK BİR STRATEJİK YÖNETİM ARACI VAR MI? sorusuna cevap aramak.

Atölye Çalışmasında Yer Alan Konular 1. Türkiye’de KOBİ’ler ve Girişimcilik 2. Stratejik Yönetim ve Stratejik Planlama 3. Stratejik İşletme Geliştirme Planı

Türkiye’de KOBİ’ler ve Girişimcilik

Kimdir KOBİ’ler? Mikro, Küçük ve Orta Boy İşletmeler Toplam işletme içindeki oranı Toplam istihdam içindeki oranı Toplam katma değer içindeki oranı Toplam yatırım içindeki oranı Toplam ihracat içindeki oranı Toplam krediler içindeki payı % 99. 9 % 78 % 55 % 50 % 59 % 24

Rakamlarla KOBİ’ler Mikro, Küçük ve Orta Boy İşletmeler (tüm sektörler) Kendi kendini istihdam oranı : % 1. 4 1 -4 işçi çalıştıran işletmelerin oranı : % 84. 5 5 -9 işçi çalıştıran işletmelerin oranı : % 10. 4 10 -49 işçi çalıştıran işletmelerin oranı: % 3. 1 50+ işçi çalıştıran işletmelerin oranı : % 0. 6

Kurulan İşlerin Başarı Oranları • Dünya’ da ilk 5 yıl içinde yeni kurulan işletmelerin %20 ile %40’ı ayakta kalıyor! • Türkiye’de bir araştırmanın sonuçlarına göre ilk 5 yıl sonunda ayakta kalma oranı %40 civarındadır. • İmalat sanayiinde kurulan küçük işletmelerin yaklaşık %20’si ilk yıl içinde kapanmaktadır. • İşyerlerinin ölçeği küçüldükçe kapanma oranları Dünya’ da da ülkemizde de artmaktadır.

KOBİ’ler Desteklenmeli ve Sayıları Arttırılmalıdır · En kolay yeni istihdam sağlama yoludur. · Kriz dönemlerine en dayanıklı işletmelerdir. · Dinamiktirler, ekonomiye canlılık kazandırırlar. · Değişen pazara ve ekonomik ortama hemen uyum gösterirler. · Pazardaki küçük taleplere ekonomik sunum yaparlar.

KOBİ’ler en kolay yeni istihdam sağlayan işletmelerdir. · 1973 petrol krizinde büyük ölçüde işçi çıkaran ve küçülen büyük işletmelerin tersine KOBİ’ler boşalanlarda faaliyetlerini artırarak devam etmişler ve ekonomik yapıyı ayakta tutmuşlardır. · Amerika’da bugün istihdam artışının yaklaşık %60’ından fazlası küçük işletmeler tarafından sağlanmaktadır. · Ülkemizde de istihdam artışı içinde en büyük pay 10 -49 işçi çalıştıran küçük işletmeler grubunundur.

KOBİ’ler kriz dönemlerine en dayanıklı işletmelerdir. · Küçük işletmelerde işletme giderleri içinde sabit giderlerin payı düşüktür. · Esnektirler; yeni müşteri gruplarına ya da yeni ürünlere hızla dönebilirler. · Küçük işletmelerde borçlanma ihtiyacının ölçeği nedeniyle banka kredileri dışında ek finansman sağlama imkanları vardır.

KOBİ’ler kriz dönemlerine en dayanıklı işletmelerdir. · Kriz ortamında pazar payını ve karlılığını kaybeden büyük işletmelerin yerini pazardaki gelişmeleri izleyen küçük işletmeler doldurabilir. · İhracata dönen firmaların iç pazardaki yerlerini küçük işletmeler doldurur. · Pazardaki küçük talep gruplarına hızla çeşitlendirebildikleri ürünleri ile dinamik bir şekilde sunum yaparlar.

KOBİ’lerin başarısını artırmak için tüm ilgili çevreler ortak çaba göstermelidir: · Artı değeri yüksek üretim çabaları desteklenmelidir. · KOBİ’lerin rekabet güçleri artırılmalıdır. · KOBİ’ler verim artırmaya yöneltilmelidir. · Finansman yönetimi geliştirilerek finansman maliyetleri düşürülmelidir. · KOBİ gelişmesini engelleyici yönde gelişen ithalat zorlaştırılmalıdır. · Sivil toplum örgütleri geliştirilerek KOBİ’lerin örgütlenme zaafiyetleri giderilmelidir.

KOBİ’lerin başarısını artırmak için tüm ilgili çevreler ortak çaba göstermelidir: · KOBİ sahipleri gelişmeye yönlendirilmeli ve bu çabaları desteklenmelidir: ·Yönetim bilgi ve becerileri artırılmalıdır. ·İlerlemeye yönelik ufukları genişletilmelidir. ·Teknoloji geliştirme güçleri harekete geçirilmelidir. · KOBİ’lerin uluslararası ilişki kurma becerileri artırılmalıdır.

Anketlere Göre İşletmelerin Sorunları ODTÜ-1990 GAZİ Ünv. -1998 1. Finans yönetimi sorunları 1. Finans yapısı sorunları 2. Pazarlama sorunları 3. Üretim sistemleri sorunları 3. Personel temini zorluğu 4. Personel temini ve muhafazası 5. Teknoloji sorunu 6. Stok tutamama, gerekli özellikte malzeme alamama sorunu 4. Üretim sistemi sorunları 5. Ürün kalitesi sorunları 6. Kalite sorunu 7. Muhasebe sistemi sorunu 7. Genel yönetim yapısı sorunu 8. Genel Yönetim sorunları 8. Ar-Geliştirme faaliyeti sorunu

KOBi’lerin sorunlarının analizi: 1. Sistemli bir yönetim kurgusunun oturtulamayışı 2. İşletme sermayesi sorunları 3. Ekonomik krizler 4. Nakit akışı sorunları 5. Rekabetin getirdiği sorunlar 6. Kuruluş yeri sorunları 7. Pazarlama kanallarını oluşturamama 8. Devletle çalışamama

KOBi’lerin problemlerle karşıya olduğunun işaretleri: • Düşen piyasa payı / azalan müşteri sayısı • Düşen iş hacmi • Düşen kar oranı • Müşterilerin memnuniyetsizlikleri • Kalitenin düşmesi • Ürünlerin güvenirliliğinin azalması • Geç teslim • Bir – iki müşteriye bağlı olmak • Bir – iki tedarikçiye bağlı olmak • Uzun dönemli ve sabit fiyatlı sözleşmelerle çalışmak

KOBi’lerin problemlerle karşıya olduğunun işaretleri: • Ağır şartlarda bile borçlanma yapmak zorunda olmak • Eski metotlarla üretim yapmak • Kötü piyasa ilişkileri • Çalışanların sık değişmesi • Profesyonel olmayan yönetim anlayışı • Çok fazla yönetici • Esnek olmayan bir yönetim anlayışı • Firma içi iletişiminin zayıf olması • Dışa açık olmayan bir yönetim anlayışı

ÖDEV I SİZİN İŞLETMENİZDE BU FAKTÖRLERDEN HANGİLERİ VAR!

İleriye dönük, gelişme içindeki bir KOBi’nin işaretleri: • Rekabetin farkında • Hedefleri Olan • Ar-Ge ’ye zaman ve kaynak ayıran • Yeni ürünler geliştiren / yeni ürünler bulan • Yeni müşterilere ulaşan • Müşteri ilişkilerinden sonuçlar çıkaran • Müşteri şikayetlerine hemen yanıt veren • Talep edilen kaliteye uyan • Servis hizmetleri ile ilgilenen

İleriye dönük, gelişme içindeki bir KOBi’nin işaretleri: • Fiyatlandırmada müşteriyi göz önünde bulunduran • İstekli çalışanları olan • Firma içi iletimine dayalı bir yönetime sahip • Esnek bir yönetim uygulayan • Kararlarda gerektiğinde katılımcı • Temel başarı kriterlerinin farkında • Finans yönetimini bilen ve uygulayan

ÖDEV II SİZİN İŞLETMENİZDE BU FAKTÖRLERDEN HANGİLERİ VAR!

KOBİ’LERDE STRATEJİK YÖNETİM VE STRATEJİK PLANLAMA

PLANLAMA PENCERESİNDEN İŞLETMELER UYUYAN İŞLETME UYANMIŞ İŞLETME “Hiçbir bilgi ve hedef yok!” “Sektörün ve şirketin gelecek yıl satış hacimleri ve beklenen karlılık biliniyor!” UYURGEZER İŞLETME “Gelecek yıl satışlar hedefi var!” UYANMAYA ÇALIŞAN İŞLETME “Sektör’ün ve şirketin gelecek yıl satış hacimleri biliniyor!” “UYANIK” İŞLETME “Sektörün ve şirketin gelecek yıl satış hacimleri, beklenen karlılık ve karlılık gerçekleşme planları biliniyor!”

(KARARLAR) İnisiyatifli Eylemler Y Ya enili kla kçi şım lar k Ris timi ne Yö STRATEJİK TERCİHLER

KOBİ’de Stratejik Yönetim? • İşletmede strateji olması ve paylaşılması işletmenin tümünde geçerli bir tutarlılık ve odaklılık sağlayacaktır. • İşletme sahibi ve üst yöneticilerin kafasında olanları işletmenin tamamı bilmeli ve “GÜNDELİK ÖNEMLİ” işlerinde göz önünde ÖNEMLİ” bulundurmalıdır.

Stratejik Düşünme “SEZGİ” VE “YARATICILIK” “BİLGİ” VE “YÖNTEM” İLE DESTEKLENMELİDİR

KOBİ’de Stratejik Yönetim? “Stratejik Yönetim” “Rekabet Avantajı”dır.

STRATEJİK PLANLAMA? İşletmenin geleceğini etkileyen iç ve dış faktörlerin analiz edildiği, bu faktörlere göre gideceği yolun belirlendiği ve bu yolda sahip olması gerekli yeteneklerin kararlaştırıldığı bir süreçtir.

Stratejik Yaklaşımlar POZİSYONU KORU KAYNAKLAR KALDIRAÇ FISATLARI ZORLA Stratejik Adım Cazip bir pazar, yerleş, güçlen, savun Baştan bir vizyon, kaynak, pazarda kullan Karmaşadan korkmaz, ilerle, fırsatları hisset, güçlü bitir Stratejik Soru Nerede olmalıyız? Nasıl gelişmeliyiz? Nerede Kullanılır? Yavaş değişen gelişmiş sektörlerde Değişen gelişmiş sektörlerde Hızlı değişen sektörlerde Risk Durumun değiştiğini görmek çok zor Durum değiştikçe Her fırsatın peşinde kaynakları yönlendirmek kaynak harcamak yavaş Sonuç Karlılık (limitli) Uzun-dönemli yer Hızlı Büyüme

ÖDEV III • SİZİN İŞLETMENİZ HANGİ STRATEJİK YAKLAŞIMI UYGULUYOR? • HANGİ STRATEJİK YAKLAŞIMI UYGULAMALIDIR? • BU GEÇİŞ İÇİN ATILMASI GEREKLİ ADIMLAR NELERDİR?

Stratejik Planlama İşletmenin çevresinde varolan geleceğe dönük fırsatlar ve tehditleri gözeterek işletmenin yeteneklerinin değerlendirilmesi sonucunda – vizyon ve misyon, – amaçlar ve somut hedefler seti ile – bunların gerçekleştirilmesi için eylem planı çıkarılmasını içerir.

ÖDEV IV STRATEJİK PLANLAMAYI ANLATAN KIZILDERELİ OKUNU DUVARINIZA ASIN!

Stratejik Planlama

ÖDEV V • GÜÇLÜ-ZAYIF-FIRSAT-TEHDİT ANALİZİ • STRATEJİK AÇILIMLAR NELERDİR?

İŞLETME RAHAT İSE SİZ RAHATSIZ OLUN!

İşletme Hayat Döngüsü

STRATEJİK PLAN DÜZEYLERİ • Stratejik Planlar (3 -daha uzun yıl) • Taktik Planlar (1 Yıl) • Operasyonel Planlar (Günlük-Aylık)

STRATEJİK PLAN DÜZEYLERİ • Tanımsız Stratejiler (SP 1) • İçgüdüsel Stratejiler (SP 2) • Stratejisiz Tanımlı Taktik-Operasyonel Planlar (SP 3) • Tanımlı Stratejik Planlar (SP 4)

İŞLETMELER VE STRATEJİK PLANLAMA Aşama III SP 1 SP 2 SP 3 √ √ SP 4 √

STRATEJİK PLANLAMANIN FAYDALARI FAYDA ORAN Daha Kesin Tahminler %76 Fırsatları Görebilme Yeteneği %72 Kaynakların Etkin Kullanımı %66 Satış Artışları %65 Rekabet Avantajı %64 Maliyet Düşüşleri %52 Daha Hızlı Karar Alabilme %49 Belirsizlikten Kaynaklanan Tediginliğin Azalması %42 Zamanında Bilgi Gelmesi %42 Nakit Akış Sorunlarında Azalma %36 Çalışan Motivasyonunda Artış %31

STRATEJİK PLANLAMA YAPMADAKİ ZORLUKLAR ZORLUK ORAN Düzgün Yapıldığında Çok Pahalı %66 Planlama İçin Zaman Olmaması %61 Astların Yetersiz Katılımı %32 Ekonomik Durumdaki Kötülük %31 Planlama Sürecini Koordine Etme Gereksinimi %30 Elde Edilmesi Gerekli Sonuçların Bilinmemesi %18 Planlama Kabullerinin Kontrolü %16 Güvenilir Veri Bulmanın Zorluğu %16 Ülke Politikasındaki Belirsizlikler %15 Planlama İçin Müsait Olmayan Ortam %10 Çalışanlardan Taahhüt Alınamaması %10

TÜRKİYE GERÇEĞİ • Stratejik Planlama Yapmaya Zaman Kalmaması • Girişimcinin Vizyonu • Dış Çevredeki Belirsizlik • Gizlilik • İşletme İçi Çekişme • Stratejik Planlamada Gerekli Bilgi Eksikliği • Stratejik Planlamada Yöntem Eksikliği

ÜLKEMİZ KOBİ’LERİ İÇİN STRATEJİK PLANLAMAYI ETKİLEYEN TEMEL FAKTÖRLER • Girişimcinin(İşletme sahibinin) Yetenekleri • İşletmenin Gelişmişlik Düzeyi • Sektörün Özellikleri

ÜLKEMİZDE STRATEJİK PLANLAMA • “Stratejik Planlama” işletmenin hedef pazarları ve dış çevredeki fırsatlar/tehditlerle birlikte işletmeyi geleceğe taşıyacak içe dönük yeteneklerinin geliştirilmesini de içermelidir. • Ülkemiz işletmeleri için “Stratejik İşletme Geliştirme Planlaması” kavramı ve yöntemleri geliştirilmiştir.

Stratejik İşletme Geliştirme Planı ve İş Planına Dayalı Yönetim

KOBİ’ler Başarı Şanslarını Artırmak İçin Çaba Göstermelidir. Stratejik İşletme Geliştirme Planı hazırlarken “işletme sahibi”, • İşletmesinin gerektirdiği teknik ve yönetsel bilgileri araştırmış, • işletmesinin içinde olduğu piyasanın özelliklerini anlamış ve gerekli çözümleri sağlamış olur.

Stratejik İşletme Geliştirme Planı Nedir? hedef belirleyen, planlayan, yol gösteren bir çalışma süreci ve yönetim rehberidir.

Stratejik İşletme Geliştirme Planı başarı şansını önemli ölçüde artırır!

Stratejik İşletme Geliştirme Planı’nın Yapısı? - Mevcut Durum Değerlendirmesi - Pazarlama Planı - Ürün/Hizmet Üretimi Planı - Yönetim Planı - Finansman Planı

ÖDEV VI BÜYÜME DÖNEMİ STRATEJİK PLANLAMA ŞEMASINI DUVARINIZA ASIN!

Stratejik İşletme Geliştirme Planı Ne Sağlar? İş Planı hazırlanmış bir firmada işletme sahibi; 1. Hedeflerini analiz etmiş, 2. Hedeflerine ulaşmak için plan yapmış olur.

İşletmelerde İş Planına Dayalı Bir Yönetim Ne Demektir? İşletme sahibinin; – işletmenin büyümesi/gelişimi ve başarısı üzerinde etkisi olabilecek “İç ve Dış” tüm faktörleri sürekli gözden geçirmesi ve, – işletmesinde temel ve destek fonksiyonları gerektiği şekilde yerine getirmesi demektir.

KOBİ’lerde Başarıyı Etkileyen Faktörler

KOBİ’ lerin Büyüme ve Gelişme Çabalarında Başarıyı Etkileyen Faktörler Nelerdir? • İşletme sahibinin vizyonu • İşletmenin hedefleri • İşletmenin ortaklık yapısı • Sektör/alt sektörlerde yaşanan gelişmeler • İlişkili olunan piyasaların özellikleri • Talebin özellikleri • Rekabetin özellikleri • Üretim sisteminin özellikleri • Girdi ve işgücünün özellikleri

KOBİ’ lerin Büyüme ve Gelişme Çabalarında Başarıyı Etkileyen Faktörler Nelerdir? • İşletmenin üretim dışı temel süreçlerinin özellikleri • İşletmenin temel ve destek süreçlerini içine alan yönetim sistemi • Örgütsel yapı ve örgütsel yapının hedeflenen gelişimle bağlantıları • İşletmenin mevcut finansal hareketleri • Büyüme/geliştirme hedeflerinin finansal ihtiyaçları ve yatırımın projesi finansmanı • İşletmenin hedeflediği finansal hareketler ve tahmini karlılık

Stratejik İşletme Geliştirme Planının KOBİ’lere Sağladığı Faydalar

İşletmesini kurarken ya da yürütürken ; - bir iş planı hazırlama sürecinden geçen, - işinin başarısını etkileyecek tüm faktörleri inceleyen, - işletmesinin geleceğe yönelik pazarlama, pazarlama üretim, üretim yönetim ve finansman planlarını hazırlayan, bir işletme sahibi neler kazanır?

İş Planının Kazandırdıkları: 1. Her iş en az bir kişinin görev, yetki ya da sorumluluğu içindedir, 2. İşletme hedefleri belirlenmiş ve yazılı hale getirilmiştir, 3. Müşteri kitlesi, talebi ve özellikleri belirlenmiştir, 4. İşletmenin bir pazarlama politikası ve buna bağlı pazarlama planı vardır,

İş Planının Kazandırdıkları: 5. İşletmenin satış planlaması yapılmıştır. Üretim ve tedarik planlaması ile koordinasyon sağlanmıştır, 6. İşletmede atölye çalışmaları verimlidir, maliyetler, sipariş zamanları, işgücü kullanımı izlenmektedir. 7. İşletmenin Büyüme/Gelişme sürecinde “verimli olma” ve “hedeflere uyum” göz önünde bulundurulur, 8. İş sahibi işletmenin teknik faaliyetlerinin dışındaki sorumluluklarını da önemsemektedir,

İş Planının Kazandırdıkları: 9. Ortaklar ve çalışanların işletmedeki varlık nedenleri belirlenmiştir, 10. İşletme gerçekçi bir bütçe sistemine sahiptir, 11. İşletmede finansal yönetim altyapısı kurulmuş ve uygulanmaktadır, 12. İşletmenin karlılığı izlenmektedir, 13. İşletme hedeflerle yönetim ilkesini uygulamaktadır.

KOBİ’ler Stratejik İşletme Geliştirme Planı’nı temel aldığında: Kuruluş, Ayakta Durma Büyüme Gelişme dönemlerinde, • hedeflerine yönelik planlama yapan, • muhtemel sorunların farkında ve hazırlıklı, • kritik dönemlerde kısa zamanda doğru kararlar alabilen, işletmeler haline gelirler.

Sonuç: Siz de Stratejik İş Planına Dayalı Yönetime Geçebilirsiniz

İş Planı’nın İş Sahibine Katkıları; 1. Tüm gerekli konuların ele alınmasını sağlayan bir rehber, 2. Kararların uygulama noktasına gelmeden gerekli tüm hazırlıkların yapılmış olmasını garanti altına alan bir süreç, 3. İşletmede minimum bir yönetim yapısının oluşması için doğru ve etkili bir başlangıç,

İş Planı’nın İş Sahibine Katkıları; 4. İşletmeyi tanıtmak amaçlı ifade gücü yüksek bir tanıtım dokümanı, 5. Banka - dış finansman ilişkilerinde, risk sermayesi gibi yeni araçların kullanımında gerekli bir araç.

Kimler İş Planı’na Dayalı İşletme Yönetimine Aday Olmalı? • İşini büyütmek/geliştirmek isteyenler, • Değişen piyasa ve talep ilişkileri çerçevesinde yeni müşteri gruplarına ulaşmak isteyenler, • Üretim süreçlerini geliştirmek, üretimde verimliliği artırmak, üretimini yönetmek için gerekli sistemi kurmak isteyenler, • İşletmesinin hedeflerini gözden geçirmek ve yeniden belirlemek isteyenler,

Kimler İş Planı’na Dayalı İşletme Yönetimine Aday Olmalı? (dvm. ) • İşletmesinin başarısını etkileyen dış ve iç faktörleri tanımak, analiz etmek ve bu analizin sonuçlarına göre işletmesine yön vermek isteyenler, • İşletmesinin yönetim ve örgütlenme sistemini yeterli bir yapıya ulaştırmak isteyenler, • Firmasında temel finansman yönetimi yapısını oturtmak ve gerekli mali verileri yönetim kararlarında kullanmak isteyenler,

Kimler İş Planı’na Dayalı İşletme Yönetimine Aday Olmalı? (dvm. ) • Yeni ürün geliştirmek isteyenler • Yeni bir adrese geçmek isteyenler • Yeni kapasite yatırımları yapmak isteyenler ya da • yeni bir iş kurmak isteyenler

Stratejik İşletme Geliştirme Planı Hazırlanması Hangi Adımlardan Oluşur? 1. Ön değerlendirme 2. Piyasa ve talep yapısı araştırması 1. İş fikrini, büyüme / gelişme hedefini olanaksız kılan ana faktör var mı? 2. Ürün ve hizmetleri satabileceğimiz bir Pazar/müşteri grubu var mı? 3. Pazarlama planı 3. Ürün / hizmetleri bir pazara / müşteri gurubuna nasıl satarım? 4. Temel üretim süreçleri araştırması 4. Ürün / hizmetleri pazarın/hedef grubun istediği özelliklerde nasıl üretirim?

Stratejik İşletme Geliştirme Planı Hazırlanması Hangi Adımlardan Oluşur? 5. Üretim planı 5. Pazarlama planını gerçekleştirecek üretimi nasıl yaparım? 6. Yönetim süreçleri 6. İşletmemde hedeflediğim sonuçları hangi görev grupları ve personel özellikleri ile gerçekleştiririm? 7. Yönetim planı 7. İşletmenin temel ve destek aktivitelerini nasıl bir örgüt modeli ile yürütebilirim? 8. Finansman ihtiyacı araştırması 9. Finansman planı 8. İş fikrini, büyüme / gelişme hedefini ne miktarda bir mali kaynakla gerçekleştirebilirim? 9. Mali hedeflerime nasıl ulaşırım?

ÖDEV VII 20 SARI LEKE İÇİN KISA(1 YIL) ORTA (2 YIL) UZUN(5 YIL) DÖNEMLİ HEDEFLERİ YAZIN!

KOBİ’LERDE ÜRETİM VERİMLİLİĞİNDE ENERJİ FAKTÖRÜ – Üretim işletmelerinin girdi yapısı içinde enerji maliyetlerinin oranı sürekli yükselmektedir. – Enerji verimliliği düzeyi öncelikle teknik çözümlerin seçimi ile belirlenmektedir. Daha sonra detaylı takip ve kayıt gereklidir. – İşletmelerde üretim sistemlerinin bakım onarımı ve tesis iyileştirmeleri enerji verimliliğini artırmaktadır.

İŞLETMELERDE ENERJİ VERİMSİZLİĞİNİN NEDENLERİ – İşletme yönetim sisteminin yeterli seviyede olmaması – Sistemlerin işlerliğine ilişkin performans ölçüm, tespit ve çözüm aksiyonlarının alınmaması – Mevcut durumun iyileştirilmesi gerekliliği bilincinin oluşmamış olması – Maliyet unsurlarının net olmaması – Enerji verimliliği yerine üretimin maksimizasyonun seçilmesi – Bakım onarım süreçlerinin yetersiz olması – Makine-ekipman alımında en ekonomik yerine en ucuzun tercih edilmesi

SANAYİ’DE ENERJİ KULLANIM ORANLARI VE TASARRUF MİKTARLARI Sektör Enerji tüketimi (TEP) Toplamdaki (%) (TEP) Gıda 2. 112. 782 6 20 422. 556 Tekstil 2. 112. 302 6 25 527. 826 Tasarruf oranı Tasarruf miktarı Mobilya ve Orman ürün. Kağıt 309. 223 0. 7 10 30. 670 1. 131. 262 3 20 226. 252 Kimya, petrol 5. 035. 981 15 25 1. 258. 995 Çimento, cam 7. 082. 348 20 20 1. 416. 463 Demir, çelik 8. 124. 092 24 25 2. 440. 432 Demir dışı metaller 539. 678 2 30 188. 887 Makina imal. 595. 332 2 10 59. 553 6 784 000 22 15 1. 068. 000 27. 043. 000 100 7. 639. 634 Diğer Toplam

Gıda SEKTÖREL ENERJİ KULLANIM HARİTASI Kaynatma Tekstil Kimyasal Reaksiyon Mobilya ve Orman Ürünleri Karıştırma Kağıt Soğutma Kimya, petrol Ayrıştırma Çimento, cam Kurutma Demir, çelik Buharlaştırma Demir dışı metaller Isıtma Makine imalatı Ergitme

SEKTÖREL BAZLI ENERJİ TÜKETİMİ Sektörel Bazlı Enerji tüketimi işletmelerin ürün ve/veya hizmet sürecinde kullandıkları enerji kaynağına direkt olarak bağlıdır. Bu nedenle işletmelerde; Faaliyet üretiminde kullanılan enerji türü – – İş kolu bazlı enerji tüketim miktarları İş kolu bazlı alternatif üretim prosesi İş kolu bazlı alternatif makine/ekipman Araştırmalarının yapılması gerekmektedir. Bu çalışma sonucunda firmanın enerji tasarrufu olanakları tespit edilmelidir.

ÜRETİMDE ENERJİ VERİMLİLİĞİ Enerji tasarruf potansiyeli doğrultusunda; – İşletme içersinde gerçekleştirilecek Enerji verimliliği projeleri belirlenmelidir. – Projelerin fizibiliteleri yapılarak firma açısından en ekonomik (yatırım gereksinimi – sağlayacağı tasarruf) proje seçilmelidir. – Proje uygulama planı hazırlanmalıdır. – Proje uygulaması sonucunda enerji tasarruf oranları takip edilmelidir. – Sonuçlar doğrultusunda aksaklık yaşanılan noktalar varsa sistemin iyileştirilmesinin yapılması gereklidir.

PROJE ÖRNEKLERİ – Atık maddelerin daha iyi sınıflandırılmasını sağlayacak süreç ve yöntemlerin geliştirilmesi – Geri dönüştürülmüş malzemelerden yapılan ya da malzemelerin geri dönüştürülmesini kolaylaştıran yenilikçi ürünlerin geliştirilmesi – Makine ekipman yenileme projesinin geliştirilmesi – İş yerinde ve üretim alanında ergonomi projesinin geliştirilmesi – Kojenerasyon projesinin geliştirilmesi – Tedarik zincirinde Yeşil Hammaddelere geçiş projesinin geliştirilmesi

UYGULAMA • İşletmenizde Enerji Verimliği Yapılabilecek Noktaları Tespit Ediniz. • Enerji verimliliğinin sağlanabilmesi için atılması gereken adımlar nelerdir?

• HEPİNİZE KATILIMLARINIZ İÇİN TEŞEKKÜR EDER, • BÜYÜME VE GELİŞME ÇABALARINIZDA BAŞARILAR DİLERİZ.