BUDOWA NORMY WYKADNIA PRZEPISW Norma prawna i jej

BUDOWA NORMY WYKŁADNIA PRZEPISÓW

Norma prawna i jej struktura 1) Norma sankcjonowana – norma, której adresatem jest każdy człowiek, określa sposób postępowania na płaszczyźnie prawa karnego, zakazuje określonego zachowania pod groźbą kary 2) Norma sankcjonująca – norma, której adresatem są organy państwowe. Norma ta formułuje powinność określonej reakcji 3) Norma kompetencyjna – nadaje organom państwa prawo do podjęcia stosownego postępowania (w prawie karnym do stosowania kar)

Art. 148 § 1 k. k. : „Kto zabija człowieka podlega karze pozbawienia wolności na czas nie krótszy niż 8 lat, karze 25 lat pozbawienia wolności, albo karze dożywotniego pozbawienia wolności” Norma sankcjonowana: nie wolno zabijać człowieka Norma sankcjonująca: sprawca powinien zostać ukarany Norma kompetencyjna: sąd powinien wymierzyć karę pozbawienia wolności na czas nie krótszy niż 8 lat, karę 25 lat pozbawienia wolności, albo karę dożywotniego pozbawienia wolności

Hipoteza – opisuje zobowiązany do określonego zachowania, ta część normy która określa zachowanie adresata zwykle nie jest rozbudowana, zwykle wskazuje go w sposób abstrakcyjny zaimkiem „kto” (wyjątkowo rozbudowane hipotezy: art. 149, art. 162 k. k. ) Dyspozycja – określa jak powinien zachować się adresat w sytuacji podanej w hipotezie (np. art. 278 k. k. – kradzież, nie wolno zabierać cudzej rzeczy ruchomej) Sankcja – określa ujemne konsekwencje, przewidziane za dokonanie czynu określonego w dyspozycji przepisu

SANKCJE 1) Ze względu na liczbę rodzajów grożących kar: - Jednorodzajowe (art. 189 § 1 k. k. ), - Wielorodzajowe (art. 148 § 1 k. k. ): - alternatywne (art. 278 § 3 k. k. ), - kumulatywne (art. 33 § 2 k. k. , art. 299 § 7 k. k. )

Ze względu na sposób określenia”: 1) Bezwzględnie nieoznaczone, 2) Bezwzględnie oznaczone, 3) Względnie nieoznaczone, 4) Względnie oznaczone

1) Sankcja bezwzględnie nieoznaczona – nie jest określona precyzyjnie w przepisie ani, co do rodzaju, ani co do wysokości. Przepis stanowi jedynie, że sprawca podlega karze. Takie rozwiązanie jest sprzeczne z zasadą nulla poena sine lege. Jej skutkiem byłaby zupełna swoboda, a wręcz dowolność sędziowska. Nie funkcjonuje obecnie w kodeksie karnym.

2) Sankcja bezwzględnie oznaczona – (określana jako absolutna lub sztywna), jest ona ściśle oznaczona co do rodzaju i co do wysokości, bez zapewnienia jakiejkolwiek swobody sędziowskiej. Także nie występuje obecnie w kodeksie. 3) Sankcja względnie nieoznaczona – przepis określa rodzaj kary i pewien przedział, w jakim kara może zostać wymierzona, jednak konkretny jej wymiar wskazuje organ wykonawczy, przykładowo sprawca ma odbyć karę pozbawienia wolności nie krótszą od lat 6, a o jego dalszych losach decyduje komisja penitencjarna (USA).

4) Sankcja względnie oznaczona – ustawodawca określa zarówno rodzaj kary, jak i jej rozpiętość, wymierzenie kary pozostawiając sądowi; Ustawodawca może określać granice zagrożenia wprost: zagrożenie karą pozbawienia wolności w wymiarze od roku do lat 10 lub czyni to w sposób dorozumiany: np. art. 148 § 1 k. k. Wśród sankcji istnieją również takie, które maja charakter odsyłający, np. art. 290 § 1 k. k. , art. 225 § 4 k. k.

SANKCJE ze względu na liczbę ze względu na sposób kar jednorodzajowe określenia wielorodzajowe bezwzględnie oznaczone nieoznaczone alternatywne kumulatywne odsyłające

WYKŁADNIA Ze względu na podmiot dokonujący wykładni: - autentyczną, - legalną, - praktyczną (sądową), - naukową (doktrynalną), - dokonywaną przez jednostkę

Wykładnia autentyczna – dokonywana przez ustawodawcę, ma moc powszechnie obowiązującą; przykładowo art. 115, art. 7, art. 9 Wykładnia legalna – dokonywana przez organ, który nie wydał danej ustawy, np. Trybunał Konstytucyjny Wykładnia sądowa – dokonuje jej organ stosujący prawo, wiąże jedynie w sprawie, w której jej dokonano ma charakter konkretny Wykładnia doktrynalna – jest dokonywana przez przedstawicieli doktryny (analiza + krytyka), nie ma mocy wiążącej Wykładnia dokonywana przez jednostkę – może jej dokonywać każdy, nie ma mocy wiążącej

Ze względu na zastosowaną metodę, wyróżniamy: - gramatyczną, - logiczną, - celowościową, - historyczną, - systemową, - prawnoporównawczą

Wykładnia gramatyczna (językowa) –polega na tym, że pojęciom użytym w treści przepisu należy nadawać znaczenie, jakie mają one w języku potocznym. W przypadku, gdy w procesie wykładni uzyskamy wynik klarowny niedopuszczalne jest stosowanie innych rodzajów wykładni Wykładnia logiczna – wykorzystuje wnioskowania prawnicze: - Z celu na środki - Argumentum a fortiori: a minori ad maius, a maiori ad minus, - Argumentum a contrario

Wykładnia celowościowa – odwołuje się do celu przepisu, do jego ratio legis Wykładnia historyczna – przy wyjaśnianiu znaczenia przepisu bada się okoliczności towarzyszące jego uchwalaniu Wykładnia systemowa – odwołuje się do wskazania miejsca przepisu w systemie prawa, po uwzględnieniu jego usytuowania w ramach konkretnego aktu prawnego Wykładnia prawno - porównawcza – polega na zestawieniu w celu porównania przepisów prawa polskiego i obcego