BUDOWA I FUNKCJONOWANIE UKADU POKARMOWEGO CZOWIEKA Biologia Karolina

BUDOWA I FUNKCJONOWANIE UKŁADU POKARMOWEGO CZŁOWIEKA Biologia Karolina Iwanowska

Sposoby odżywiania się organizmów: n autotrofizm (samożywność) – asymilacja CO 2 ze środowiska zewnętrznego wykorzystywanego do syntezy własnych związków organicznych, n n fotoautotrofizm – źródło energii to energia świetlna (rośliny i bakterie fotosyntezujące), chemoautortofizm – utlenianie prostych związków organicznych i nieorganicznych (niektóre bakterie).

n heterotrofizm (cudzożywność), n n pasożyty – korzystanie ze związków organicznych wytwarzanych przez żywiciela (bakterie, grzyby, zwierzęta, rośliny), saprobionty – korzystanie z materii organicznej, n n saprofity (bakterie, grzyby), saprofagi – zwierzęta żywiąze się martwą materią organiczną, n n glebożercy (np. dżdżownica), mułożercy (zwierzęta żyjące na dnie zbiorników wodnych), kałożercy (koprofagi) – zwierzęta odżywiające się kałem innych zwierząt, holozoiki – zwierzęta aktywnie poszukujące pokarmu, n n n roślinożercy – żyją w symbiozie z bakteriami rozkładającymi celulozę, wszystkożercy, mięsożercy, n n drapieżcy, padlinożercy.

HOLOZOIKI MAKROFAGI ich pokarm jest dużych rozmiarów MIKROFAGI (filtratory) odfiltrowują pokarm z wody zawierającej zawiesinę organiczną PŁYNOŻERCY odżywiają się pokarmem płynnym

TRAWIENIE Trawienie polega na rozkładzie pokarmu za pomocą enzymów na substancje przyswajalne przez organizm i wchłaniane przez błony komórkowe.

Układ pokarmowy człowieka składa się z przewodu pokarmowego i jego gruczołów oraz zębów i języka. Budowa układu pokarmowego człowieka: n jama ustna, n gruczoły ślinowe, n gardło i przełyk, n żołądek, n jelito cienkie, n jelito grube, n wątroba, n trzustka.

JAMA USTNA n n n Jama ustna jako część układu pokarmowego składa się z: przedsionka jamy ustnej, BUDOWA ZĘBA: jamy ustnej właściwej, podniebienia twardego, podniebienia miękkiego, korona zębów (osadzonych w szyjka zębodołach), języka. korzeń szkliwo zębina komora zębowa ozębina kanał korzenia cement (kostniwo)

Budowa układu pokarmowego człowieka: n jama ustna, n gruczoły ślinowe, n gardło i przełyk, n żołądek, n jelito cienkie, n jelito grube, n wątroba, n trzustka.

TRAWIENIE W JAMIE USTNEJ zachodzi dzięki ślinie produkowanej przez ślinianki. Funkcje śliny: n nawilżanie, n odkażanie (działanie antybakteryjne), n trawienie. p. H 7 Enzymy zawarte w ślinie: 1. amylaza ślinowa (ptyalina) – rozkłada wielocukry na dwucukry, skrobia maltoza 2. maltaza. maltoza glukoza

Budowa układu pokarmowego człowieka: n jama ustna, n gruczoły ślinowe, n gardło i przełyk, n żołądek, n jelito cienkie, n jelito grube, n wątroba, n trzustka.

GARDŁO I PRZEŁYK • • małżowina nosowa dolna przedsionek nosa • przewód nosowy górny • część nosowa gardła • część krtaniowa gardła przełyk podniebienie twarde • • • język języczek •

Budowa układu pokarmowego człowieka: n jama ustna, n gruczoły ślinowe, n gardło i przełyk, n żołądek, n jelito cienkie, n jelito grube, n wątroba, n trzustka.

ŻOŁĄDEK wpust żołądka dno żołądka trzon żołądka część odźwiernikowa odźwiernik dwunastnica

TRAWIENIE W ŻOŁĄDKU odbywa się przy pomocy soku żołądkowego. n n 1. Zawarty w kwasie żołądkowym kwas solny (HCl) spełnia następujące funkcje: odkażanie, uaktywnianie enzymów. p. H 1, 5 W skład soku żołądkowego wchodzą trzy enzymy: pepsyna – skraca długie łańcuchy aminokwasów, białka peptydy 2. renina (podpuszczka) – produkowana tylko u młodych ssaków, kazeina parakazeina 3. lipaza żołądkowa – działa na tłuszcze. Pokarm w żołądku zalega od 2 do 8 godzin.

Budowa układu pokarmowego człowieka: n jama ustna, n gruczoły ślinowe, n gardło i przełyk, n żołądek, n jelito cienkie, n jelito grube, n wątroba, n trzustka.

JELITO CIENKIE Na powierzchni jelita cienkiego występują kosmki jelitowe, które służą do wchłaniania strawionego pokarmu. naczynia limfatyczne naczynia krwionośne pokarm

TRAWIENIE W JELICIE CIENKIM rozpoczyna się w dwunastnicy – pierwszym odcinku jelita cienkiego. Dwunastnica nie produkuje własnych enzymów ale pobiera je z wątroby i z trzustki. Wątroba produkuje: p. H 8, 5 żółć, która emulguje tłuszcze – rozbija tłuszcze na zawiesinę mikroskopijnych kropelek. Trzustka produkuje: trypsynę, chymotrypsynę, rozkładają peptydy lipazę trzustkową – kończy trawienie tłuszczów, amylazę trzustkową, skrobia maltoza

TRAWIENIE W JELICIE CIENKIM umożliwia wydzielany do niego sok jelitowy 1. 2. 3. Enzymy trawienne działające w jelicie cienkim: karboksypeptydazy i aminopeptydazy – działają na peptydy rozkładając je na aminokwasy, maltaza, maltoza 2 cząsteczki glukozy sacharaza, glukoza sacharoza 4. laktoza, glukoza laktoza 5. fruktoza galaktoza nukleazy – rozkładają kwasy nukleinowe.

Budowa układu pokarmowego człowieka: n jama ustna, n gruczoły ślinowe, n gardło i przełyk, n żołądek, n jelito cienkie, n jelito grube, n wątroba, n trzustka.

JELITO GRUBE okrężnica jelito kręte zastawka krętniczokątnicza ujście wyrostka robaczkowego wyrostek robaczkowy W skład jelita grubego wchodzi: n jelito ślepe, n okrężnica, n odbytnica.

Budowa układu pokarmowego człowieka: n jama ustna, n gruczoły ślinowe, n gardło i przełyk, n żołądek, n jelito cienkie, n jelito grube, n wątroba, n trzustka.

• przewód wątrobowy mniejszy WĄTROBA • przewód pęcherzykowy • • • pęcherzyk żółciowy dwunastnica • drogi żółciowe wewnątrzwątrobo we • przewód wątrobowy mniejszy przewód żółciowy wspólny • przewód trzustkowy

Budowa układu pokarmowego człowieka: n jama ustna, n gruczoły ślinowe, n gardło i przełyk, n żołądek, n jelito cienkie, n jelito grube, n wątroba, n trzustka.

TRZUSTKA przewód żółciowy wspólny przewód trzustkowy dodatkowy odźwiernik ogon trzustki przewód trzustkowy głowa trzustki trzon trzustki

WCHŁANIANIE Wchłanianie odbywa się w jamie ustnej, żołądku, jelicie cienkim i jelicie grubym. Najlepiej do tego procesu przystosowane jest jelito cienkie, dzięki pofałdowanym ścianom i występujących w nim kosmkom jelitowym.

WCHŁANIANIE Produkty trawienia przenikają przez błony komórkowe nabłonka jelitowego: n do krwi (aminokwasy, cukry, produkty z rozpadu kwasów nukleinowych, witaminy rozpuszczalne w wodzie), n do limfy (produkty rozkładu tłuszczów, witaminy rozpuszczalne w tłuszczach), n do jelita grubego (nie strawiony pokarm, woda, sole żółciowe i inne substancje).

Podsumowanie n n Układ pokarmowy człowieka składa się z przewodu pokarmowego i jego gruczołów oraz zębów i języka. Przewód pokarmowy rozpoczyna się otworem ustnym, a kończy otworem odbytowym. Człowiek, jako organizm cudzożywny, potrafi wytwarzać własne związki organiczne jedynie z gotowych związków węgla wytworzonych przez inne organizmy.